Pota Focal Intergaelic
Gluais TíHouse Glossary Gluais Beo!Beo! Glossary TeasárasThesaurus BriathraVerbs
glaoigh gnóthaigh goid goill iarr imigh imir inis íoc iompaigh iompair ith labhair las leag lean léigh lig luigh mair maraigh
inis
01 A 01
tell, relate, speak = to describe an event
N1
AGS
N2
(EFF?)
píosa
P1
ADR
do
P2
THE
faoi
Semantic Class: DIC
Inis dhúinn faoin gceol a bhí thiar an oíche sin. CC: CR-5-17-08
An bhféadfá inseacht dúinn faoi aon bhainis mhór a raibh tú thiar i gConamara ann fadó CC: FO-1-14-01
Ach inis dhúinn píosa faoin Shannon. CC: CR-5-28-09
02
tell, relate, say = to state details about a matter
N1
AGS
P1
ADR
do
S1
THE
Semantic Class: DIC
Ní bheinn in ann inseacht dhuit cé leis atá an blas cosúil. CC: SP-5-04-12
Inseoidh mise dhuit anois a Phádraig céard a dhéanfas tú. CC: MI-3-02-03
Inseoidh mise dhuit cé bhfuighidh tú caraid insa saol seo. CC: MI-5-03-05
03
tell, say = to assert a state of affairs
N1
AGS
P1
ADR
do
S1
FAC
go
Semantic Class: DIC
Níor inis sé don bhean, go raibh sé ann. CC: TM-4-01-05
Thosaigh sé ag inseacht dom gur bó í a bhris a cois, agus nach ndeachaigh aon chaoi ar a cois gur scaoil athair na mná an chois arís agus go raibh an chois cam. CC: FO-6-01-03
04
tell = to expand on a topic
N1
AGS
N2
THE
Semantic Class: DIC
Ach níl mise ag inseacht ach na pictiúir a cuireadh as Meiriceá agam. CC: MI-4-12-03
Ach is beag an baol go n-inseá an oíche ar chaill tú an sagart, ar an mbóthar. CC: CR-5-11-01
05
tell, relate = to tell a story
N1
AGS
N2
EFF?
scéal, seanchas
P1
(ADR)
do
Semantic Class: DIC
06
tell, speak
N1
AGS
N2
FAC
cás, trioblóid
P1
(ADR)
do
Semantic Class: DIC
Níor insigh sé do mórán an cás, ach dhom féin CC: RM-1-05-05
Ag féachaint an bhfeicidís duine éigin a chuireadh ceist orthu a bhféadfaidís an trioblóid a bhí orthu a inseacht dóibh. CC: LC-1-35-08
07
tell, speak = to say the truth, or untruth
N1
AGS
N2
FAC?
fírinne bréag seafóid
P1
(ADR)
do
Semantic Class: DIC
B 01
tell
N1
AGS
N2
FAC
Semantic Class: DIC
Inseoidh mise é nuair nár inis tú féin é. CC: TM-3-01-66
Níl mé ag inseacht a leath. CC: RL-1-04-09
Bheadh náire ort rudaí mar sin a inseacht, in áit mar seo. CC: CR-6-02-03
02
tell
N1
AGS
S1
FAC
Scé
Semantic Class: DIC
Inseoidh mé céard atá i gceird na goibhneacht. CC: MI-1-16-05
03
tell
N1
AGS
P1
ADR
do
S2
FAC
S
Semantic Class: DIC
Mar inseoidh mé dhuit, bhí rud le déanamh acu. CC: RL-1-11-07
04
tell
N1
AGS
N2
(THE)
A
PER/DIR
amach, suas is síos
Semantic Class: DIC
05
tell
N1
AGS
P2
AGS
le (refl)
Semantic Class: DIC
Inis leat! CC
C 01
betray, give away, report
N1
AGS
N2
FAC
rún
P1
ADR
do
Semantic Class: DIC
Níor cheart dhom a bheith ag inseacht mo rún do dhuine ar bith CC: MI-6-22-06
02
betray, give away, report
N1
AGS
S2
FAC
Sint
Semantic Class: DIC
Tá faitíos orm go raibh corrspíodóir ag imeacht thart a d'inseodh cén áit a raibh muid ag c CC: SP-2-14-02
D 01
state, name
N1
AGS
N2
FAC?
caoi; am, uair, áit ainm
P1
ADR
do
Semantic Class: DIC
D'inis sí an chaoi ar chaith sí a saol do Naomh Peadar CC: RM-6-19-09
D'insigh mé m'ainm dhó. CC: FO-4-23-01
02
state, name
N1
AGS
P1
ADR
do
S1
CAU
cén fáth, cén t-údar
Semantic Class: DIC
Mar inseoidh mise dhuit cén fáth. CC: RL1-2-14
Ní hea, inseoidh mé dhuit cén t-údar anois é tabharfaidh mé uiliug dhuit é, má éisteann tú liom. CC: MI-5-04-06
02 A 01
enumerate, tell, list = to name items from a specified category
N1
AGS
N2
THE
P1
ADR
do
Semantic Class: DIC
An n-inseá cuide de na bailte anois dhúinn ó fhágas... ó fhágfas tú an áit a bhfuil tú ann. Soir. I ndiaidh a chéile má fhéadann tú é. CC: CR-5-08-01
Beidh mé ag inseacht do ghnaithí dhuitse. CC: MI-4-06-01
03 A 01
explain
N1
AGS
N2
CAU?
Semantic Class: DIC
Ní bheadh aon dochtúr in ann a inseacht CC: LM-2-08-11
02
taispeáin, indicate, show
N1
CAU
sin
P1
(EXP)
do
S1
FAC
Sgo
Nach in a inseos dhuit go bhfuil an saol ag dul ar aghaidh. CC: RL-4-07-08
Tá deis sa mbád acu a inseos go bhfuil an glan fúthu. CC: LM-5-05-07