beathaigh
beir
blais
bog
braith
breac
breathnaigh
bris
bronn
brúigh
bruith
buaigh
bunaigh
cabhraigh
caill
cáin
caint
caith
can
caoin
cart
bris
01 A 01
break, smash
|
N1
AGS
|
N2
AFF
|
A
(DIR)
(suas)
|
P1
(INS)
le
|
P2
(PRT)
i
|
Adj
(RES)
beag (go) mion
|
Semantic Class: ACT
Bhí siad ag briseadh clocha ann ar leataobh an bhóthair CC:
S8-07-23
Agus leis an spreacadh a bhí in Pádraig, bhris sé an dá sheafta. CC:
S5-16-03
Caithfidh muid fios a chur ar Mháirtín Bán suas anois nó fios a chur ar steamdrill in áit éigin a thollfas iad, go mbrisfear go beag iad [clocha]. CC:
RMh2-21-10
01 A 02
break off
|
N1
AGS
|
N2
PRT
|
A
(anuas)
|
P1
(INS)
le
|
P2
AFF
as, ó, de
|
Semantic Class: ACT
Agus má tá tusa ag briseadh i gcónaí an bhaslóig anuas, den fhata, agus é ag fás an-tob... tréan mar sin ort, tá brí an fhata caillte ag an sciollán nuair a ghearrfas tú é. CC:
LC5-03-64
01 A 03
break = to disregard a social convention
|
N1
AGS
|
N2
DIC?
riail dlí ceart …
|
Ní raibh sé ag coinneáil a cheart, ach ag briseadh 'chuile cheart a bhí sé. CC:
M1-02-12
Tá an riail ann lena bhriseadh. CC:
S4-06-19
Ach ar choinnigh tusa i bhfad an pledge gur bhris tú é? CC:
S1-11-08
01 B 01
break, crack = to fall apart by virtue of external forces
|
N1
AFF
|
P1
(AGS/MOV)
le
|
Semantic Class: PRO
Bhí 'chuile shórt ag dul go breá nó gur bhris an géagán agus mise cúig nó sé de throighe ón talamh CC:
S4-09-09
Ní raibh muid ach cúpla slat amach nuair a bhris ceann de na cnugaí orm féin, agus caitheadh isteach arís ar an trá muid. CC:
S4-09-05
Caitheann siad, na mná féin uathu iad seo [carlaí], má bhíonn fiaclaí briste iontu, níl siad ag cardáil an snáith... an olann ceart dóibh. […] Mar briseann na fiacla iontu, agus ní bheidh siad ag tabhairt an olann leothu mar is ceart. CC:
LC7-01-25
01 B 02
break
|
N1
MOV
tonn, taoille, farraige
|
P1
(CON)
in aghaidh
|
Semantic Class: PRO/MOT
Agus bhí an fharraige ag torann, ag briseadh in aghaidh na gcarraigreacha ó thuaidh dhom CC:
M7-11-08
Níl mórán atá a fhios agamsa i dtaobh an Bhrachlainn, ach tá a fhios agam go bhfuil sí oibrithe i gcónaí i gcónaí, agus carraig í i bhfad i bhfad... caithfidh tú fanacht an-fhada uaithi. P: Briseann sí... bíonn sí briste mórán i gcónaí. CC:
CR6-04-11
01 C 01
break, fracture
|
N1
EXP
|
N2
AFF/PRT
|
Semantic Class: ACT
Bhris sé a chois tamall gearr sul már chailleadh é. CC:
CCF/6-09-05
Thosaigh sé ag inseacht dom gur bó í a bhris a cois CC:
F6-01-03
01 C 02
break, fracture
|
N2
AFF/PRT
|
Semantic Class: PRO
Agus... ag dul abhaile go Baile Átha Cliath, ach diabhal mé ach gur briseadh a chois. CC:
S3-11-03
Agus an créatúr sin a mbrisfí a chois inniu, nó a lámh, a d'fhágfaí gan caoi, gan dochtúir, gan fear cnámha, gan cuma ná caoi ach é a fhágáil ansin ag lúbarnadh le pian … CC:
TM5-05-11
01 D 01
break, destroy, render useles
|
N1
AGS/MOV
|
N2
AFF
|
Semantic Class: ACT
"D'fhág mé mo bhicycle" adeir sé "suas in aghaidh an chairr sin agus sílim gur fearr dhom é a thógáil as" adeir sé. "Cén fáth?" "B'fhéidir go mbrisfeadh sé é" adeir Morgan. CC:
F7-15-10
Agus hóbair gur bhris sí a raibh istigh sa teach. CC:
RM6-11-21
01 D 02
break, fall apart, become useles, break down
|
N1
AFF
|
A
(suas)
|
Semantic Class: PRO
Ach ar an mbealach anuas, bhris sí [traein] suas orainn ag tíocht anuas in aice le M... CC:
RM5-01-18
01 D 03
break, fall apart, become useles
|
N2
AFF
|
Semantic Class: PRO
Agus briseadh an bád céanna thoir in Órán drochoíche stoirme, lena lucht móna, bád a dtugaidís bád Walsh uirthi. CC:
RM
01 E 01
despair
|
N1
POS/EXP
croí
|
P1
(CAU)
i ngeall do
|
Semantic Class: PSY
Nuair a chonaic mé ar an ardán é, bhris mo chroí. CC:
S6-01-19
Bhí mo chroí briste i ngeall dhó. CC:
S1-12-07
Mar deir siad, an bacach, nuair a bhíonns bóthar díreach roimhe, gan casadh gan teach gan cró le feiceál, deir siad go mbriseann a chroí. CC:
F6-05-07
01 E 02
make desperate
|
N1
CAU
|
N2
AFF/EXP
croí
|
Semantic Class: CAU
Sin é a bhris croí na n-ocastóirí nuair a chonaic siad an margadh ag teacht chun cinn. CC:
F6-05-07
02 A 01
break, coagualate, condense
|
N1
AFF
bainne …
|
Semantic Class: PRO
Thiocfadh sé anuas ansin a Phádraig, ní bheadh an bhraon ag briseadh ar chor ar bith an dtuigeann tú ach é ag tíocht, agus insan am céanna is ar éigin a d'fheicfeá go raibh sé ag tíocht an dtuigeann tú ach bhí sé ag tíocht ina shrutháinín beag bhídeach, agus gan é ag briseadh ar chor ar bith an dtuigeann tú. CC:
CR2-03-21
02 A 02
be eclipsed, concealed
|
N1
AFF
grian
|
Semantic Class: PRO
Bhoil má dhéanann tusa an claí, agus rinne an seandream iad, síos agus aníos, sabháileann sé sin an ghaoth. Ach má dhéanann tú soir is anoir é briseann an ghrian ar feadh dó nó trí de choisméigeacha ar a laghad. Agus, má tá rud curtha ansin, níl sé chomh maith. P: Níl sé ag fáil a dhótháin gréine. CC:
TM2-06-03
02 A 03
break, worsen, get bad
|
N1
AFF
aimsir uair …
|
Semantic Class: PRO
Bhris an aimsir ansin. CC:
RM1-02-19
02 A 04
break, worsen, get bad
|
N1
AFF
saol
|
P1
(DIR)
(amach)
|
Semantic Class: PRO
Nuair a bhí an saol briste amach is na Black and Tans ag imeacht, casadh Máirtín i dteach ar an gCré Dhubh. CC:
S7-14-03
02 B 01
break up, fold up, close down, go bankrupt
|
N1
AFF
[instit]
|
A
PER
suas
|
Semantic Class: ACT
Bhí obair dheas againn, i gcónaí. Is nuair a briseadh suas ansin orainn, b'éigean dúinn imeacht arís, agus chuaigh muid abhaile ansin. CC:
RMh4-03-06
02 B 02
SCAOIL, break up, split up, divorce
|
N1
EXP
|
A
PER
suas amach
|
P1
ASS/SOC?
le (chéile)
|
Semantic Class: REL
Ó bhris sé féin is í seo amach le chéile, níl forás ar bith air CC:
CR6-23-03
Tá mé féin agus an t-asal a Pheadair briste amach le chéile uiliug. CC:
M3-04-06
02 B 03
break up
|
N1
AFF
pósadh cleamhnas …
|
A
PER
suas
|
Semantic Class: ACT
'Sin é an fáth go mbriseann na pósaí seo suas mar a bhíonn siad. CC:
M5-04-47
03 A 01
TAg, intrude, break in; break forth
|
N1
AGS/MOV
|
A
DIR
isteach amach
|
P1
DIR
i as
|
P2
(EXP)
ar
|
Semantic Class: MOT
Aimsir na stoirme móire. Nuair a bhris an taoille isteach ann. CC:
M3-13-06
Agus bhíodh na dúichíocha eile ag briseadh isteach orainne, agus ag gearradh an chommon ina scrathacha, is dhá dtabhairt abhaile le dó leis an tine. CC:
CR1-11-06
03 A 02
TAR, move in
|
N1
THE
|
A
DIR
isteach
|
P1
DIR
i
|
Semantic Class: MOT
Tá an t-oideachas ag briseadh isteach ann ar 'chuile chaoi. CC:
TM6-12-08
04 A 01
CEANSAIGH, educate, tame, train, break in
|
N1
AGS
|
N2
AFF
(óigfhear)
|
A
PER
isteach
|
Semantic Class: ACT
Mura bhfaighe daoine griosáil bheag éigin nuair atá sé ina óigfhear nó... ní féidir é a bhriseadh isteach chor ar bith. CC:
CR3-13-01
Is le cúnamh airgid ó COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta) a cóiríodh Foclóir Briathra Gaeilge le foilsiú ar líne.
The online publication of the Valency Dictionary of Irish Verbs has been supported financially by COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta).
Toradh é Foclóir Briathra Gaeilge ar thionscadal taighde a cuireadh i gcrích in Ollscoil Wuppertal agus in Ollscoil Bonn le cúnamh airgid ó Deutsche Forschungsgemeinschaft.
The Valency Dictionary of Irish Verbs is output from research conducted at the University of Wuppertal and the University of Bonn with financial support from Deutsche Forschungsgemeinschaft.
Tá Foclóir Briathra Gaeilge ar fáil faoi cheadúnas Open Database License.
The Valency Dictionary of Irish Verbs is available under the Open Database License.
