pioc
pós
réitigh
rith
saothraigh
scaoil
scríobh
seas
seol
síl
sín
siúil
siúl
snámh
socraigh
stop
suigh
tabhair
tag
taispeáin
taitnigh
seas
01 A 01.1
stand
|
N1
AGS
|
A
(DIR)
suas
|
I do shuí síos, i do sheasamh suas nó i do luí siar a bhíonns tú? CC:
M-5-01-12
B'éigean dhom fanacht i mo sheasamh, go dtí a raibh sé ceathrú don dó gur thosaigh an chéad chluiche, an cluiche mionúr. CC:
M-5-08-03
01 A 01.2
stand
|
N1
AGS
|
P1
LOC
ag
|
Tháinig muid aniar ag siúl oíche amháin, seachtar nó hochtar againn, agus bhí muid ina seasamh ag an gcoirnéal. CC:
SP-4-02-09
Agus nuair a chuaigh mé isteach sa leaba, bhí an bhean réitithe suas ansin ina seasamh ag posta na leapan. CC:
MI-6-11-14
Ach nuair a chuadar soir go Scríb thar chrosbhóthar Scríb, bhí an fear agus an bhean ina seasamh ann. CC:
LC-3-13-29
01 A 01.3
stand
|
N1
AGS
|
A
LOC
taobh amuigh
|
P1
LOC
timpeall
|
Bulk mhór daoine, ina seasamh taobh amuigh timpeall an tí. CC:
TM1-4-01-27
01 A 01.4
stand
|
N1
AGS
|
A
taobh istigh
|
P1
idir
|
Ach chuaigh mé soir agus bhí cailín ansin ag seasamh taobh istigh, idir an claí agus an carr. CC:
FO-7-05-06
01 A 01.5
stand
|
N1
AGS
|
P1
LOC
le: crann
|
Agus chonaic sé an fear seo, ina sheasamh le crann agus capall bán aige, seanghearrán mór bán. CC:
LC-7-02-06
Bhoil bhí reithe mór ag na Blácaigh, agus an fear a mbeadh a lá oibre déanta aige chuirfí ina sheasamh suas leis an gcrann sin é agus scaoilfí amach an reithe seo. CC:
M-6-20-01
Diabhal blas a rinne mé ach siúl soir go deas réidh, agus cnap a bhualadh ar dhoras na mná rialta, agus siúl soir thairis, agus seasamh le crann. CC:
SP-4-02-10
01 A 02
stand
|
N1
AGS
|
P1
TER
faoi
|
Shiúil sé soir agus sheas sé faoin sceach, tama(i)ll, ansin, is soir leis agus ag caint leis féin is dóigh go ndeachaigh sé isteach. CC:
FO-7-08-12
01 A 04
stand
|
N1
AGS
|
P1
PRT
ar: cosa, drioball
|
P2
EXP
ar
|
Ach, "Áh a dhiabhail" arsa mise "seachain a seasfainn ar do dhrioball. CC:
TM2-8-08-01
Cuimhnímse bóthar ag tosaí píosa ón mbaile againn, agus bhí fear ag teacht le breathnú ina ndiaidh, agus bhí bulc acu ag teacht (ina ndiaidh) agus d'ionsaíodh sé ar ais agus bhíodh sé ag rá leo gan a bheith ag seasamh ar chosa air. CC:
FO-5-01-08
01 A 05
stand
|
N1
AGS
|
P1
LOC
i: doras
|
Sheas bean rialta sa doras. CC:
SP-4-02-10
Agus ó theach go teach agus, sheasadh muid sa doras, 'sén port a bhíodh againn … CC:
SP-5-07-02
01 A 06
queue up
|
N1
AGS
|
P1
LOC
i: líne
|
Ach d'innis sé 'chuile shórt síos agus suas do Naomh Peadar, agus d'úirt Naomh Peadar leis seasamh sa líne, go dtagadh sé ar a turn. CC:
RM-6-19-04
01 A 07
stand
|
N1
AGS
|
P1
ASS
le chéile
|
Agus, bhí an bheirt ina seasamh le chéile agus thagadh garda agus d'imeodh sé agus thagadh ceann eile ach d'imigh duine acu, is níor fhan ann ach ceann, agus, d'éirigh leo. CC:
FO-4-22-07
01 A 08
|
N1
AGS
|
Agus, scoilt sí a chloigeann faoin gcrann agus thit sé as a sheasamh. CC:
LC-3-03-20
Is beag nár thit mé as mo sheasamh, bhí mé chomh faiteach sin mar gheall air go mba é mo chéad rása é CC:
LC-6-07-03
01 B 01
stand
|
N1
cloch
|
P1
LOC
ag
|
Agus bhí cloch mhór an t-am sin ina sheasamh ag ceann na céibhe mar a déarfá, beag nach raibh sí chomh hard le fear. CC:
LC-3-13-10
01 B 02
stand
|
N1
teach
|
A
(LOC)
|
Tá an teach ina sheasamh i gcónaí. CC:
CR-1-08-09
Balla Khelly a thugann siad air, d'fheicfeá anonn trasna é. Agus níor thit aon chloch ariamh dhó, tá sé ina sheasamh ansiúd, agus níor thug aonduine aon chloch leis. CC:
CR-1-09-01
Tá a fhios agam go maith go raibh droichead na bhForbacha ina sheasamh, ach bhí droichead Bhearna briste … CC:
S-3-03-03
01 C 01
|
N1
ribe
|
A
LOC
|
Adj
TER?
díreach
|
Tá ribe amháin díreach ina seasamh thuas ann, i lár báire díreach. CC:
MI-7-10-12
01 C 02
stand still
|
N1
AGS
|
Adj
TER?
díreach
|
Ní bhíonn siúl ar bith anois acu, ach ina seasamh díreach. CC:
MI-3-04-04
01 C 03
position, place
|
N1
maide
|
P1
(LOC)
i
|
Timpeall's naoi gcoisméig ó chéile, bíonn dhá mhaide curtha ina seasamh sa talamh. CC:
SP-4-05-07
Churtaí postaí ina seasamh, agus pleainc ó phosta go posta, agus pleainc eile trasna … CC:
TM1-1-05-06
Bhoil, nuair a bheidh sin déanta ansin agat, má bhíonn aimsir bhreá ann, faoi cheann trí nó ceathair de laethanna, beidh sí sin le crossáil arís agat, leagfaidh tú fód ar an talamh, agus dhá fhód ina sheasamh. CC:
LM-3-09-07
01 C 04
position, place
|
N1
crú
|
A
(DIR)
suas
|
P1
LOC
in aghaidh
|
Má chuireann tú an crú thart timpeall ar an maide, comhartar chúig cinn dhuit, agus má chuireann tú ina sheasamh suas ina aghaidh é, comhartar trí cinn. Fiche a haon atá sa gcluiche ar fad ansin. CC:
S-4-05-07
Agus, deir siad, roimh m'amsa, gob in é an sórt solas a bhí acu sa teach, trí bhrobh a chur ina seasamh in áit éigin, b'fhéidir i bhfód móna, agus iad a lasadh. CC:
LM-1-02-02
01 D 01
stand up
|
N1
AGS
|
D'éirigh an t-ógánach ina sheasamh, buachaill Bhaile Átha Cliath. "M'anam" adeir sé "go dtiocfaidh mise in éineacht leat." "Áh níl aon mhaith dhom ionat" arsa mise. CC:
TM-7-03-03
Nuair a bhí sin déanta, d'éirigh sé ina sheasamh. CC:
CR-1-14-11
Bhoil nuair a d'éirigh sé seo ina sheasamh, shín sé a mhéir ag an mbuidéal arís is ag a bhéal. CC:
RM-7-05-06
01 D 02
stand up
|
N1
MOT
gruaig
|
A
(DIR)
suas
|
P1
LOC
|
Agus thosaigh sé ag báthadh allais agus sheas a ghruaig suas ar a chloigeann. CC:
LC-1-36-17
Bhí gruaig orm san am sin, sheas sí ar mo chloigeann le faitíos. CC:
LC-7-04-04
Aon cheann maith a chuir an ghruaig ina seasamh ar do chloigeann ná tada mar sin, faoin dream siúd? CC:
RM-6-08-03
01 E 01
stop
|
N1
AGS
|
P1
LOC
ag
|
Agus, chuaigh mé féin is é féin siar, agus sheas muid ag aonach an Spidéil agus ní raibh mé ach théis seasamh ann is bhí trí ghamhain beag ó thuaidh den... CC:
FO-5-12-01
01 E 02
stop
|
N1
AGS
capall, carr
|
A
(DIR)
suas
|
P1
(LOC)
|
Ach nuair a bhí mé ag tíocht, tuairim, míle siar ón mbaile, sheas an capall suas. CC:
LC-6-10-12
Nuair a bhíodar ag dul aníos tsráid an bhaile mhóir, sheasadar. CC:
LC-7-01-30
Sheas an carr, le mo thaobhsa, agus d'úirt siad liom, strainséirí a bhí iontu, gan a dhul siar, go raibh an fear sin thiar nach raibh sé ceart. CC:
FO-7-08-12
01 E 03
stop
|
N1
AGS
|
S1
ACT
Svn
|
Ach sheas muid ag breathnú air. CC:
FO-7-11-22
01 E 04
stop
|
N1
AGS
|
S2
ACT
S
|
"Seasfaidh muid" adeir muide "go bhfeice muid cén sórt Gaeilge atá aige seo. CC:
SP-5-08-02
02 A 01
fan, sojourn
|
N1
AGS
|
P1
LOC
|
Ní raibh beirt fhear ar bith ba bhreácha ná iad in áit ar bith a seasfaidís, dhá ghaiscíoch bhreá. CC:
LC-7-02-02
Agus cheap mé gurb é an áit ba fuaire é dár sheas mé ariamh. CC:
SP-1-11-02
Ach ón lá sin go dtí an lá a rugadh uirthi, níor sheas sí ariamh istigh tigh Bhergin. CC:
FO-7-08-17
02 A 02.1
mair, stay alive
|
N1
EXP
|
Adj
TEM
gearr
|
Agus is beag aird atá acu orm, ach crochta leo ag damhsaíocha agus ag imeacht ag éirí in airde, ach go deimhin is gearr a sheasfas mise, is gearr go gcaithfidh mé tabhairt suas. CC:
FO-3-13-02
02 A 02.2
mair, stay, survive
|
N1
EXP
|
N2
TEM
[achar]
|
Shin é é anois a mhac, bhí sé in ann seasamh dhá oíche agus dhá lá gan aon bhlas len ithe. CC:
RM-2-15-14
02 A 03
fan, stay
|
N1
AGS
|
P1
STA
i (ess): staic
|
Sheasfainn i mo staic go bhfeicinn cén taobh a thógfadh sise agus leanfainn í. CC:
MI-7-11-06
02 A 04
caith, spend
|
N1
AGS
|
N2
TEM
lá
|
P1
LOC
|
Ach d'úirt duine éigin dóigh go raibh foscadh aige is an lá a sheasamh ann. CC:
RM-6-11-17
02 A 05
stay
|
N1
TEM
lá, tráthnóna, aimsir
|
Adj
QUA
maith, féaráilte
|
Bhí an lá in ann seasamh, go rímhaith, ón haon a chlog, go raibh sé an hocht nó an naoi a chlog tráthnóna. CC:
LM-4-02-17
Bhí siad ag rá go ngabhfaidís go hÁrainn, in timpeall is dhá uair an chloig, dhá seasfadh an tráthnóna féaráilte. CC:
LC-6-03-09
Nach bhfuil 'chuile dhuine anois thuas ar an bportach le trí mhí, agus is dóigh dhá seasfadh an aimsir go mbeifí ann go Nollaig. CC:
TM2-12-02-04
02 A 06
lean, stay
|
N1
AGS
|
P1
TEM
go: maidin
|
P2
LOC
|
S1
ACT
Svn
|
Agus síos leis arís agus sheas sé go maidin sa toirneach ag scaradh feamainne. CC:
SP-5-16-07
02 B 01.1
last
|
N1
AFF
|
N2
TEM
[achar]
|
Bhoil ní sheasfaidh geata an foundary ach dhá bhliain. CC:
MI-3-06-12
Ach, bydad cheapfainn na rópaí cíbe seo ar ndóigh a dheartháir ní sheasfaidís sin dhá soicint. CC:
TM1-4-02-02
Tá an tincéara féin gaibhte chun donacht, dhá bhfuighfeá ceaintín ón tincéara roimhe seo, sheasfadh sé seacht mbliana. CC:
RL-3-20-02
02 B 01.2
last
|
N1
AFF
|
A
i bhfad, go deo
|
Ach ní i bhfad a sheasfadh sí. CC:
LM-1-02-03
Óh ní sheasfaidh sí i bhfad, ach má thriomaíonn sí ceart an bhfuil a fhios agat tá sí éasca. CC:
TM1-2-08-08
Dhá gcoinnífí tirim í, nó dhá gcoinnífí fliuch í, sheasfadh sí is dóigh go deo. CC:
TM1-5-03-07
02 B 01.3
last
|
N1
AFF?
|
Adj
TEM
fada, gearr
|
Is faide atá na bróga atá anois ann ag seasamh go mór, agus na stocaí freisin. CC:
RL-2-05-07
Dhá thiubhacht dhá mbeadh sé b'amhlaidh ab fhaide a sheasfadh sé, agus mar sin, tugtaí isteach é mar deiridís féin ag an bhfactory. CC:
LM-1-04-02
Is gearr a sheasfadh cléibhín carraigín fós dhom. CC:
TM2-10-02-38
02 B 01.4
last
|
N1
AFF?
|
Adj
QUA
maith, fearr
|
Ach tá a fhios agam ó shin féin, chuir mé amach leis an meaisín an t-am sin é agus tá a fhios agam go mb'fhearr a sheas sé an t-am sin ná anois. CC:
LC-5-03-47
Ach, claíocha ar bith a rinne na seandream, go mórmór má bhí sé déanta ar thalamh crua, ní sheasann sé chomh maith ar thalamh móna mar a thuigeann tú féin... CC:
TM1-2-06-05
02 B 02
last
|
N1
pingin
|
P1
EXP
do
|
Adj
TEM
fada
|
Fada a sheasfadh an dtuigeann tú, fada a sheasfadh pingin dhuit nuair a gheofá trí chaitheamh ar phingin, i dtosach. CC:
RM-5-07-02
Ní bheadh a fhios agat nach mb'fhéidir go dtiocfainn trasna go Sasana, ina dhiaidh sin má sheasann na pingneacha dhom. CC:
FO-3-03-01
02 B 03
last
|
N1
grá
|
Seasann grá na mná don fhear, nó go mbeirtear an chéad mhac. CC:
MI-5-04-48
02 B 04
cuidigh, support
|
N1
AGS
|
P1
EXP
do
|
An fhad is a sheasfas mise dhá dhéanamh dhi níl aon stró uirthi. CC:
FO-3-01-10
02 C 01
last, go on
|
N1
EVT
rásaí, civil war
|
N2
TEM
[achar]
|
Bhoil sheasadh na rásaí trí lá. CC:
FO-5-17-01
An civil war, an diabhal sin a thosaigh idir muid féin ansin, agus, sheas sé sin, tá sé chomh maith dhuit gur sheas sé bliain go leith go dona go maith. CC:
RM-5-11-03
02 D 01
depend
|
N1
EXP
|
P1
CAU
ar: Gaeilge
|
An uair sin, d'fhéadfá a rá, go raibh tú in ann seasamh ar do chuid Gaeilge. CC:
TM2-8-11-13
02 D 02
stay faithful
|
N1
AGS
|
Adj
STA
dílis
|
Bhoil, cuireadh bagairt amach ansin, go seasfaidís dílis, nach dtabharfaidís isteach don socrú a rinne an seisear a chuaigh anonn go Sasana. CC:
SP-6-01-18
02 E 01
keep word
|
N1
AGS
|
P1
DIC
le: focal
|
Ní sheasfadh siad lena bhfocal. CC:
SP-6-06-03
03 A 01
withstand, survive
|
P1
in aghaidh
|
Seanchlaíocha atá déanta ó thús an tsaoil, tá siad ina seasamh fós in aghaidh stoirmeacha, gálaí, toirneach agus 'chuile dhrochaimsir CC:
TM1-2-06-01
03 A 02
withstand
|
N1
AGS
|
A
DIR
suas
|
P1
ASS
do
|
Bhoil ar ndóigh, tá sé ag caitheamh agus cáin, mise go bhfuil mé ag seasamh suas don dochtúr. CC:
LM-2-08-14
03 A 03
survive, tolerate
|
N1
AFF
feamainn
|
Bhoil meastú an seasfaidh an fheamainn sin é? CC:
SP-7-17-02
03 A 04
survive
|
N1
AFF
|
N2
TEM
[achar]
|
Mar is dona a chreidfeá go seasfadh eascann trí lá. CC:
LC-3-03-32
03 B 01
tolerate
|
N1
EXP
|
N2
báisteach
|
Diabhal a bhfuil siad in ann, múr amháin báistí a sheasamh taobh amuigh den doras. CC:
TM-6-06-03
Níl duine ar bith in ann an phian a sheasamh. CC:
M-6-22-25
03 B 02
tolerate
|
N1
EXP
|
N2
ACT
|
Bhí an dlí chomh géar sin acu. Agus an pointe is measa fós a Phádraigín, go ndéana Dia trócaire ar na mairbh ba deacair dhóibh a sheasamh, an pointe is measa ar fad. Dhá bpósfadh lanúin óg an uair sin, chaithfeadh an bhean óg dhá mbeadh sí cineál feiceálach ar chor ar bith, a dhul soir don Chaisleán go gcodlódh sí oíche le duine de na Blácaigh shul má chodlódh sí aon oíche lena fear pósta.. CC:
RMh-2-17-02
Ach cheap me go raibh fuacht cráite, agus cheap mé go raibh sclábhaíocht uafásach, a bhí deacair a sheasamh ag baint le déanamh poitín an lá sin. CC:
S-1-11-02
Bhí go leor fir an uair sin ann ná raibh in ann an obair sin a sheasamh ná in ann a dhéanamh ach an oiread. Tá mise dhá rá sin leat. CC:
TM-11-04-05
03 C 01
pass
|
N1
sampla
|
P1
EXP
do
|
Bhoil anois dhá mbeifeása ag dul ag díol coirlí mar sin, chuirfeá suas an chloch nó an charraig, a cheapfá ab fhearr a sheasfadh sampla dhuit nach gcuirfeá? CC:
LC-6-01-38
03 D 01
pass
|
N1
EXP
|
N2
EVT
test
|
B'fhéidir go seasfadh sí test agus dhá bhéidir nach seasfadh. CC:
SP-9-11-12
04 A 01
support
|
N1
AGS
|
P1
EXP
le: páiste, etc
|
Socraíodh an cleamhnas suas rinne siad amach ar an mbean rua, agus 'sí an bhean dhubh ('sé) is fearr a thuigfeas muid ar fad é, an deirfiúr, a bhí ag dul ag seasamh léithi. CC:
LC-7-03-31
Agus nach raibh aithne ar bith aici ar an bhfear b'fhéidir nó gur sheasadar lena chéile ag dul ag pósadh an mhaidin sin. CC:
FO-4-14-02
Tá ádh ag imeacht le daoiní an dtuigeann tú, (go) bhfuil siad níos fearr ná a chéile le seasamh leis an bpáiste. CC:
LC-2-08-23
04 A 02
support
|
N1
AGS
|
P1
EXP
do
|
Cén chaoi a seasfaidh mise dhuitse, agus tusa ag seasamh dhomsa, agus faitíos orm, faitíos m'anam orm go bhfuighidh tú gliomach níos mó ná a gheobhas mé féin. CC:
TM2-8-05-06
Nach in é a inseos dhuit nach bhfuil muid ag seasamh dhá chéile? CC:
TM2-8-05-06
04 A 03
support
|
N1
AGS
|
A
MOD
|
P1
EXP
ar son
|
Thug an breitheamh amach ar chuma ar bith nuair a cuireadh an chúis i mo leith, agus bhí an councillor ag seasamh, sheas sé go daingean docht ar mo shon. CC:
SP-1-12-08
04 A 04
support
|
N1
AGS
|
P1
taobh thiar de: sláinte
|
Na dochtúir a bheith ann le seasamh taobh thiar don tsláinte. CC:
TM2-10-02-23
04 B 01
cuidigh, help
|
N1
CAU?
obair; sláinte
|
P1
EXP
do
|
Ach, an bhfuil a fhios agat níl a fhios agam cén chaoi a seasfaidh an obair seo i gcónaí dhaoibh an bhfuil a fhios agat. CC:
FO-5-29-01
Níl aon cheo ag seasamh dhóibh tá mé féin ag déanamh amach ach an tsláinte mhór atá acu. CC:
SP-7-26-09
04 B 02
support; rely on
|
N1
marc
|
P1
EXP
do
|
Agus nuair atá an bhuaí leagtha, 'sén marc talún a bhí ag dul ag seasamh dhóibh, leis an mbuaí a thógáil arís. CC:
TM2-7-02-14
04 C 01
defend
|
N1
AGS
|
P1
ar: cearta
|
Tugadh os comhair breithimh lá arna mhárach mé, agus, bhí mé ag cur i gcéill dóibh, nó ag seasamh ar mo chearta ag rá nach mé a mharaigh é. CC:
SP-1-12-06
05 A 01
buy, stand
|
N1
AGS
|
N2
MOT?
deoch
|
P1
EXP
do
|
Ach, b'éigean don sapper ina dhiaidh sin deoch a sheasamh dhóibh, bhí sé brúiteach air. CC:
S-8-12-03
05 A 02
buy, stand
|
N1
AGS
|
N2
MOT
ól
|
Níl aon mhaith leis a Phádraig ag seasamh óil. CC:
MI-4-03-06
Bhoil aon rud amháin faoi Pheadar Dan nuair a ghabhfas Peadar Dan amach ag ól gabhfaidh sé ag ól agus seasfaidh sé ól, agus ólfaidh sé an t-ól. CC:
MI-4-03-07
Is le cúnamh airgid ó COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta) a cóiríodh Foclóir Briathra Gaeilge le foilsiú ar líne.
The online publication of the Valency Dictionary of Irish Verbs has been supported financially by COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta).
Toradh é Foclóir Briathra Gaeilge ar thionscadal taighde a cuireadh i gcrích in Ollscoil Wuppertal agus in Ollscoil Bonn le cúnamh airgid ó Deutsche Forschungsgemeinschaft.
The Valency Dictionary of Irish Verbs is output from research conducted at the University of Wuppertal and the University of Bonn with financial support from Deutsche Forschungsgemeinschaft.
Tá Foclóir Briathra Gaeilge ar fáil faoi cheadúnas Open Database License.
The Valency Dictionary of Irish Verbs is available under the Open Database License.
