Pota Focal Intergaelic
Gluais TíHouse Glossary Gluais Beo!Beo! Glossary TeasárasThesaurus BriathraVerbs
tag taispeáin taitnigh tar tarlaigh tarraing teastaigh téigh tit tóg tóraigh tosaigh triail troid tug tuig úsáid
téigh1
01 A 01
go
N1
AGS
A
DIR
trasna, thart; ar ais, abhaile, ar aghaidh; amú; ar cuairt, ar bord
P1
DIR
i, ar, faoi, go, thar, trí
Semantic Class: MOT
Chomh luath is a d'úirt sé Friday, chuaigh an mada isteach faoin mbord agus d'fhágaigh sé ansin an fheoil. CC: SP-8-05-08
Ach d'fhan muid mar sin nó go raibh sé ina mhaidin agus chuaigh 'chuile dhuine abhaile, CC: SP-1-02-08
Agus chuaigh sé ag an doras go bhfeiceadh sé agus céard a bhí ann ach seanfhear, pósta ag bean óg. CC: SP-1-09-06
02
go
N1
AGS
N2
LOC
bóthar etc.
A
DIR
suas
Semantic Class: MOT
Bhí muid ag dul suas bóthar an Spidéil, agus ag tíocht anuas bóthar na bhForbacha, agus, siar ó dheas, chois farraige ag cur píopaí ocht n-orlaí déag CC: SP-9-03-06
03
come
N1
AGS
A
DIR
anoir, aniar
Semantic Class: MOT
Bhíodh muintir an Chladaigh ag dul anoir, muintir Chonamara ag dul aniar agus iad ag tornáil. CC: SP-6-20-02
04
move
N1
MOV
deatach, barra, gaoth
A
DIR
P1
DIR
Semantic Class: MOT
Agus bhí Pádraig ag dul amach an babhta seo, agus chuaigh an barra síos, chuaigh an roth dhá bháthadh. CC: SP-5-16-03
Théadh an ghaoithe soir, théadh sí ó thuaidh, théadh sí aneas, théadh sí thoir-aduaidh. CC: SP-9-06-03
Nuair a d'fhiuch an leann an dtuigeann tú, agus an deatach a d'imigh as sin, chuaigh sé thríd an worm, agus bhí an worm ag dul thríd an uisce fuar CC: SP-1-11-04
B 01
join
N1
AGS
P1
ASS
i bpáirt, i dteannta
Semantic Class: REL
Chuaigh mé féin agus John i bpáirt, agus chuaigh Páidín agus deartháir John i bpáirt. CC: SP-5-02-08
Ach nuair a fuair mé údarás ón máistir a dhul amach, 'sé an chéad fhear, a chuaigh mé ina theannta nó an chéad ghasúr a chuaigh mé ina theannta an fear … CC: SP-2-14-07
02
join
N1
AGS
P1
SOC
i
Semantic Class: REL
Agus bhí crowd eile ansin suas an baile mór, chuadar sa militia, sa gConnaught Ranger. CC: SP-6-25-01
02 A 01
be applied to, be put on
N1
MOT?
P1
AFF
ar, i, trí
Semantic Class: TRA
Bhí mise lá eile, nuair a bhí an tearra ag dul ar an mbóthar sin thíos ar dtús an bhfuil a fhios agat, ní hé tearra bhruite ar bith a bhí ag dul air … CC: SP-8-07-18
Ach an stuf atá ann anois deir siad go sábhála Dia sinn go n-imeofá craiceáilte dhá n-óltá do dhóthain dó, pé ar bith cén stuf atá ag dul thríd … CC: SP-1-11-07
02
be placed
N1
MOT
P1
TER
i
Semantic Class: TRA
Ní bheadh an t-airgead ag dul isteach i bpóca na mboic mhóra, an bhfuil a fhios agat. CC: SP-4-06-20
B 01
be due, be owed
N1
POS
P1
EXP
do
Semantic Class: REL
Tá an t-ómós uiliug ag dul don Phiarsach agus do chathair Bhaile Átha Cliath CC: SP-6-05-04
Chuaigh an méid sin fine air. CC: SP-6-03-06
02
suit, belong, go with
P1
EXP
do, le
Semantic Class: REL
Is deas a rachadh gloine dhó, d'fhear a bheadh as a shláinte. CC: SP-2-08-08
Nach maith a chuaigh an óinsiúlacht dhó. CC: SP-3-01-15
C 01
replace
P1
in áit
Semantic Class: REL
Bhoil, thógtaí an hod agus thugtaí d'fhear eile é, agus théadh sé ina áit. CC: SP-9-03-09
03 A 01
set out, start
N1
AGS
S1
ACT
VN
Semantic Class: PHA
Ach chuir muid amach an churach ar chuma ar bith, agus chuaigh an bheirt againn ag iomramh. CC: SP-4-09-04
Chuaigh cuide de na buachaillí ag imirt liathróid. CC: SP-5-08-08
02
be about to, be going to
S1
EVT
VN
Semantic Class: PHA
[tá sé ag dul ag tarlú] CC
B 01
proceed to
N1
AGS
P1
ACT
ar
Semantic Class: PHA
D'fhanadh muid ina suí tamall maith chois na tine, ag caint agus ag inseacht scéalta beaga dhá chéile agus ansin théadh muid ar imirt na gcártaí. CC: SP-5-02-03
02
tackle, attack
N1
AGS
P1
AFF
ar, chuig
Semantic Class: ACT
Níl deartháracha ag dul ag a chéile. CC: SP-6-17-02
04 A 01.1
become, develop
N1
AFF
saol
P1
STA
chun
Semantic Class: PHA
Agus tar éis na blianta de réir mar a bhí an comhluadar ag éirí suas, bhí an saol ag dul chun daoirseacht. CC: SP-2-02-08
01.2
faigh, become, develop
N1
AFF
saol
Adj
MOD
Semantic Class: PHA
Chuaigh an saol níos measa, agus, thosaigh ration cards. CC: SP-6-02-06
02
go, develop
N1
ACT
A
MOD
P1
(EXP)
do
Semantic Class: PRO
B 01
rise
N1
AFF
A
DIR
suas
Semantic Class: MOT
Tá na deontaisí ag dul suas arís. CC: SP-4-01-22
C 01
arise, be built
N1
EFF
A
DIR
suas
P1
(LOC)
Semantic Class: PRO
Tá go leor tithe nua ag dul suas gach aon áit anois, go mór mhór amach faoi Chois Fharraige. CC: SP-4-01-01
05 A 01
extend, reach, go
A
(DIR)
P1
(DIR)
Semantic Class: REL
Bhí an claí a raibh muide faoi anois ag dul soir go dtí an múta a bhí ag dul anuas thoir mar a déarfá, agus ansin a bhí muide sa gcúinne. CC: SP-3-03-20
B 01
extend, go on
N1
ACT
A
DIR
ar aghaidh
Semantic Class: PHA
Ar ndóigh ní saol a bhí ag dul ar aghaidh leis an deich scilleacha sin. CC: SP-9-12-02
Ach de réir mar a bhí an cluiche ag dul ar aghaidh bhí mé féin ag spreagadh mo dhuine CC: SP-4-04-04
06 A 01
nearly do/happen
N1
EXP
Adj
LOC/ACT
gar (+PP: do+VN)
Semantic Class: PHA
Ach, níor éirigh leo gur mharaigh siad, b'fhéidir nárbh fhearr a bheith, do na Black and Tans ach chuaigh siad an-ghar dhó ar chaoi ar bith. CC: SP-6-01-20
02
nearly do/happen
N1
EXP
P1
EVT
i gcontúirt
Semantic Class: PHA
Chuaigh mé i gcontúirt mo bháite aon uair amháin. CC: SP-9-05-01
03
overdo
N1
AGS
P1
ACT
le
Adj
LOC/ACT
ro-fhada
Semantic Class: ACT
Bhí seisean an-ghreannmhar agus bhí sé ag dul ro-fhada le na cleis, agus ag déanamh an iomarca torainn nó gleo. CC: SP-1-06-04
07 A 01
go wrong, be mistaken, get lost
N1
EXP
A
DIR
amú
P1
(ACT)
ar
Semantic Class: COG
Mar má théann tusa in aghaidh gnás, nó má théann tú in aghaidh do thoil féin, b'fhéidir go mbeifeá ag dul amú. CC: SP-2-06-01
Cén chéad chuid den véarsa anois... téim amú ar an véarsa sin. CC: SP-4-03-05
B 01
miss
N1
EVT
P1
EXP
ó
Semantic Class: COG
Ach bhí an fear seo i nGaillimh, Faller, ní raibh rud ar bith ag dul uaidh. CC: SP-6-01-17
téigh2
01 A
warm
N1
EXP
A
(PER)
suas
Semantic Class: PRO
B
warm
N1
AGS
N2
AFF
A
(PER)
suas
Semantic Class: ACT