Foclóir Briathra Gaeilge · Valency Dictionary of Irish Verbs

Ceannaigh caife dom Buy me a coffee

An Ríomhaire Ilteangach Michal Měchura Cois Life, €15 CEANNAIGH

fáir | air | faic | faid | fail

Gluais TíHouse Glossary Gluais Beo!Beo! Glossary TeasárasThesaurus BriathraVerbs

Taispeáin léaráidí

Show diagrams

Míniúcháin i mBéarla

Explanations in English

Míniúcháin i nGearmáinis

Erklärungen auf Deutsch

fair

01 A 01.1

AGS

TER

muid

Ach d'fhaireadar muid i gcaitheamh na hoíche agus 'sén áit a raibh an geáilín againn faoi tí Mhicil Dharach ansin, geáilín Johnín. CC: RM-2-10-13

Ach bhí cat dubh a raibh seacht gcloigeann air dhá faire. CC: SP-5-11-02

01 A 01.2

AGS

LOC

garraí

Gabhfaidh muid anocht ag faire an gharraí, go bhfeice muid anocht cé a mhill an gheamhar. CC: LC-7-01-05

01 A 01.3

INS

gunna

LOC

cuan

Shocraigh siad an gunna mór seo thuas ar a bharr, ag faire an chuain. CC: RL-2-20-01

01 A 02.1

AGS

TER

suinc

Bhfanódh beirt nó triúr ann ag faire an suinc, faitíos go dtabharaí as í. CC: RL-4-07-13

01 A 02.2

AGS

TER

beithíoch

Nó ar chuala tú trácht ariamh air, daoine a bheith a dhul amach le beithígh ar buaile nó dhá seoladh amach ar an gcriathrach is ag fanacht amuigh, ar feadh seachtaine b'fhéidir, nó coicís, nó achar den tsórt sin ag faire beithíoch? CC: RL-3-23-01

01 A 03

AGS

maor

(LOC)

Bhíodh na maorthaí an t-am sin ag faire ag an gcara, mar ba an-átha éisc a bhí inti. CC: RM-7-02-09

01 A 04

AGS

(EXP)

Ní raibh an-dúil agam féin sna húllaí go tráthúil, ach d'úirt beirt de na buachaillí go ngabhaidís síos ar úllaí na mná rialta, agus beirt eile nó triúr a dhul ag faire dhaoibh. CC: SP-4-02-09

01 A 05

AGS

ADR?

B'fhéidir go n-inseoinn é murach an cluasaí atá ag faire orainn. CC: CR-4-15-21

01 A 06

AGS

(ACT)

(MOD)

Bhíodar ag faire, agus dheamhan blas a bhíodar a aireachtáil. CC: LC-7-01-06

Amanta, d'éalódh muid isteach ann, ach amanta eile bhíodh na madraí ag faire. CC: SP-3-06-02

Agus bhíodar ag faire níos fearr. CC: SP-6-01-04

01 A 07

AGS

TER

(corp)

Bhí mé ag faire Jude Dhroighneáin, beannacht Dé lena hanam, an oíche dár gcionn, go maidin. CC: MI-6-11-12

01 B 01

AGS

TER

ar: a chéile

Beirt sa suíochán in éineacht, agus iad in aghaidh a chéile ó sheachtain go seachtain mar gheall ar an bpeil, agus tráthnóna ag faire ar a chéile agus ag tabhairt scéalta dá chéile. CC: SP-4-02-04

01 B 02

AGS

TER

ar: farraige

Ach bhíodar féin ag inseacht na rudaí dhá chéile, agus bhí an fear an arbhair ag faire i gcónaí ar an bhfarraige, an-ghéar thar an gcuid eile. CC: LC-7-01-13

01 B 03

AGS

ACT

ar: rása

Bhídís bailithe thimpeall na scoile anseo is bhí siad thíos ar pháirc an spóirt ansin ó dheas, thimpeall an chladaigh ag faire ar na rásaí agus ar 'chuile chineál spóirt dhá raibh ann. CC: LM-3-16-04

01 B 04

AGS

ACT

[daoine ag damhsadh]

INS

ar: teilifís

Nuair a fhaireos tú ar an teilifís iad nach bhfeicfidh tú an chuma atá orthu, dhá n-oibriú féin. CC: LC-1-32-04

01 C 01

AGS

ACT

An mbíodh duine ar bith ag faire air seo i rith an lae nuair a bhíodh... CB: Óh a mhac bhíodh, bhíodh duine ar 'chuile chnoc is ar 'chuile chnocán. CC: CR-2-03-47

01 C 01.1

AGS

TER

ar: dream

Bhíodh pílears an t-am sin thiar i gCill Chiaráin agus bhíodar ag faire ar dhream a bhíodh ag dul siar le fuisce. CC: LC-3-13-23

Agus, bhíodh na gardaí ag faire orm. CC: SP-6-10-04

01 C 01.2

AGS

TER

ar: [duine]

TER

Sgo

Bhíodh muid ag faire ar an máistir go mbíodh sé bailithe isteach, in am dinnéir agus ansin, théadh beirt ag faire agus théadh beirt siar ag goid. CC: SP-4-02-05

01 C 02.1

AGS

TER

gardaí

An ndearna tú aon phoitín ariamh a Phat? PC: Ní dhearnas, ach chonaic mé dhá dhéanamh é, ara sure chonaic mé an t-am sin é an dtuigeann tú. Mise ag dul ag an scoil i mo phutach óg, tharraing mé na buicéid uisce, agus bhínn ag faire na ngardaí, agus na rudaí sin an dtuigeann tú. CC: CR-2-03-01

01 C 02.2

AGS

LOC

Scá

Bhíodh fear íoctha insan oíche acu, a bheith ag faire cá luífeadh na cearca fraoigh. CC: FO-5-08-02

01 C 03

AGS

LOC

timpeall

FIN

Sgo

B'fhéidir go gcasfaí síos lá éigin mé go mbeinn ag faire thimpeall an tí go bhfeicfinn an cat. CC: CR-8-05-03

01 D 01

INS

clog

AFF

ar: [duine]

Ní raibh aon chlog ag faire air. CC: TM2-11-12-04

02 A 01

AGS

EVT/TER

ar: rabhartaí

Ach bheidís ag faire ar na rabhartaí, ó Lá Fhéile Bríde amach, le go mbainidís an fheamainn sin. CC: TM1-1-08-07

Tá an leoraí ag faire air is tá sé cuirte go Baile Átha Cliath ar an margadh. CC: RL-3-03-04

Ah bhíodar ag faire orainn, ón dó a chlog ar maidin. CC: SP-6-03-09

02 A 02

AGS

roimh (refl)

Bhídís ag faire romthu ansin ar an mbóthar, bhíodh ach níl sé amhlaidh anois. CC: TM2-9-08-05

02 A 03.1

AGS

EVT

Sgo

Bhí muid i bhfoisceacht cúpla slat den gheata, ag faire go n-osclódh sé timpeall's uair roimh an am. CC: SP-4-04-02

02 A 03.2

AGS

ACT

le haghaidh + VN

Bhoil bhí curachaí freisin ann agus bhí daoine ag rith geallta, agus bhídís ag faire le haghaidh an rud sin a dhéanamh nuair a bheidís ag casadh an bhratach, ag casadh thimpeall air. CC: LM-4-05-11

02 A 03.3

AGS

TER

An créatúr ná raibh in ann a dhéanamh ach ag imeacht ó dhoras go doras an chuid eile dhá shaol, ag fairiú ar cé a chuirfeadh greim ina bhéal, nó a shínfeadh a lámh dhó. CC: TM1-5-05-09

02 A 03.4

AGS

ACT

ar + VN

Agus thóraigh sé timpeall an chnocáin is thóraigh sé 'chuile áit ag ceapadh gur ag fairiú ar breith orthu a bhí siad. CC: LC-3-13-21

02 A 04

EXP

AGS

Tá an lao ag faire ort, nó tá an madra ag faire ort, nó tá an chearc ag faire ort, agus, tá rud le déanamh agat anyhow. CC: TM2-9-01-05

02 B 01

AGS

TER/POS

ar: punt

Tá siad i gcónaí ag breathnú, tá an fear taobh istigh ag faire ar an bpunt atá acusan. CC: MI-1-02-06

Ach anois, níl muid, agus níl sibhse, go mórmhór, ach ina suí síos, ag faire ar gach a ngeobhaidh sibh bog. CC: TM2-10-07-04

Óra tá idir é féin agus a bheith ag faire ar an airgead atá thíos ar thóin an phoill, nó ar luach an airgid atá thíos ar thóin an phoill. CC: CR-8-06-12

02 B 02

AGS

EVT

ar: laethanta

Bheadh siad ag faire ar na laethanta sin, an t-aos óg san am sin. CC: FO-5-04-03

Bhíodh tír agus talamh ag fairiú ar an lánúin mar dhóigh dhe agus ar ndóigh níorbh ea ach cuid mhaith acu ag faire ar an mbuidéal. CC: TM1-6-14-29

Bhíodh muid ag faire ar Lá an Dreoilín. CC: SP-5-07-01

02 B 03

AGS

TER/POS

Duine ar bith atá ag faire ar dole go bhfóire Dia air. CC: RL-3-01-08

02 B 04

AGS

ACT

le&VN

Agus rud eile, má tá marú ceart orthu agus iad ina séasúr, ní mór duine a bheith ansiúd, ag fairiú le é a thógáil uait, mar, briseann an béal iontu agus b'fhéidir go gcaillfeá iad. CC: TM1-4-05-04

02 B 05

AGS

EVT

ar, le & VN

Ach tá muid i gcónaí ag faire ar rud éigin a thíocht againn, ag braith ar dhuine éigin a thabharfas rud éigin dhúinn, nó a déarfas rud éigin dhúinn, leis an rud a dhéanamh. CC: TM2-9-09-06

Bhoil, sé an chaoi is fearr, fear ansiúd agus bradóg aige, ag fairiú le iad a thógáil b'fhéidir ón mbeirt eile a bheadh ag iascach. CC: TM1-4-05-04

Is le cúnamh airgid ó COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta) a cóiríodh Foclóir Briathra Gaeilge le foilsiú ar líne. The online publication of the Valency Dictionary of Irish Verbs has been supported financially by COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta).

Toradh é Foclóir Briathra Gaeilge ar thionscadal taighde a cuireadh i gcrích in Ollscoil Wuppertal agus in Ollscoil Bonn le cúnamh airgid ó Deutsche Forschungsgemeinschaft. The Valency Dictionary of Irish Verbs is output from research conducted at the University of Wuppertal and the University of Bonn with financial support from Deutsche Forschungsgemeinschaft.

Tá Foclóir Briathra Gaeilge ar fáil faoi cheadúnas Open Database License. The Valency Dictionary of Irish Verbs is available under the Open Database License.