Foclóir Briathra Gaeilge · Valency Dictionary of Irish Verbs

Ceannaigh caife dom Buy me a coffee

An Ríomhaire Ilteangach Michal Měchura Cois Life, €15 CEANNAIGH

doigh | daigh | dáigh | déigh | digh

Gluais TíHouse Glossary Gluais Beo!Beo! Glossary TeasárasThesaurus BriathraVerbs

Taispeáin léaráidí

Show diagrams

Míniúcháin i mBéarla

Explanations in English

Míniúcháin i nGearmáinis

Erklärungen auf Deutsch

dóigh

01 A 01.1

AGS

AFF

feamainn, cloch, talamh

Semantic Class: ACT

Bhoil 'séard í an cheilp, nuair a dhóidís an fheamainn, dhéanaidís balla, i dtosach, balla coirnéalach. CC: LM-5-02-02

Thosaigh mé ag dó mo chuid feamainne, titim na hoíche, nó go ceann cheithre huaire fichead, go mbeadh an tornóg cheilpe dóite. CC: LC-6-01-02

An talamh a dhó, agus an luaithe a bheadh fágtha, thar éis an tóiteán sin, 'sin é a chlúdódh na hiomaireacha. CC: TM-1-02-01

01 A 01.2

AGS

AFF

cloch

LOC/INS

i, ar: tine

Bhoil nuair atá sí dóite sa tine agat, í a chur in uisce, i mbuicéad uisce nó báisín uisce, agus, fiuchfaidh an t-uisce sin an uair sin, le teas na cloiche. CC: TM2-7-05-07

Agus théidís agus dhófaidís é sin ar an tine ansin an dtuigeann tú. CC: LC-1-19-09

01 A 02

AGS

AFF

faoistin

Ba cheart an faoistin sin a bheith curtha go leataobh, dóite nó... B: Is dóigh go mba cheart é a dhó.. CC: LC-2-12-09

01 A 02.1

AGS

AFF

teach, éadach

(EXP)

'Sé, 'sé a bhí ann nuair a dhóigh na Black and Tans an teach air. CC: RM-4-07-03

Agus thar oícheanta an domhain 'sin é an oíche a dódh an teach, tigh Choilm. CC: SP-3-03-22

Bhoil, an fear seo a dhóigh a chuid éadaigh, oíche bhreá ghealaí, a chuid éadaigh frae chéile níor fhágaigh sé an léine féin air. CC: FO-5-18-20

01 A 02.2

CAU

AFF

cleith

TER?

go: talamh

Ach, nuair a tháinig muid ar ais ar maidin, ní raibh cleith ar tigh Choilm, nach raibh dóite go talamh. CC: SP-3-03-23

01 A 03

CAU

AFF

éadan, malaí

Dhóigh sé mo mhalaí. CC: TM1-3-03-08

Aimsir an chogaidh i Sasana, dódh a héadan. CC: FO-7-17-05

01 A 04

AGS

AFF

gual

Tá ach m'anam gur minic a dhóigh mise an gual sin. CC: TM1-5-02-02

Bhí áiléir sa teach fadó ach bliain amháin d'imigh sé as móin, agus tharraing sé féin anuas an dá áiléar gur dhóigh sé iad. CC: SP-5-03-12

01 A 05

AGS

AFF

EXP

Dhóigh sé dhaoim é. CC: TM1-3-03-08

01 A 06

CAU

AFF

fear

LOC

i: tine

Agus d'airigh an fear a bhí dúisithe é agus murach go raibh sé ann, 'sé an chaoi go mbeadh sé dóite sa tine, tháinig lagar air. CC: LC-6-06-08

01 A 07

AGS

AFF

tornóg

INS

Agus b'fhéidir an tornóg a bheadh dóite as feamainn bhuí nó as ríseach b'fhéidir go gcuirfí abhaile leo í, mar nach mbeadh aon... CC: LM-5-02-03

01 A 08

AGS

AFF

feamainn

RES

i (ess): ceilp

Bhoil dhá bhfuighidís deich scilleacha an tonna, ar fheamainn thirim an t-am sin, bhíodar ag déanamh i bhfad níos fearr ná í a dhó ina ceilp. CC: RM-5-16-25

01 B 01

AGS

EFF

aol, ceilp

Ansin a dhóigh siad an t-aol a chuir suas an teach mór sin. CC: FO-5-18-12

Tá ceird mhór ar an gceilp seo a dhéanamh, ar í a dhó. CC: LC-6-01-38

02 A 01

AFF

Bheidís dhá theannadh suas thríd an bpoll de réir mar a bheadh sé ag dó. CC: RM-6-17-04

02 A 02

AFF

TEM?

le (refl)

Tá a fhios agamsa aon bhean amháin agus ní raibh aon bhlas tine aici ach bhí dréimire slinne le haghaidh an tí aici, agus shac sí ceann an dréimire slinne isteach sa tine, agus réir mar a bhí sí ag DÓ léithi bhí an dréimire ag dul suas go dtí an balla, réir mar a bhí an dréimire ag DÓ leis bhí sí dhá theannadh isteach sa tine nó go raibh sé dóite aici. CC: LC-1-25-03

Bhoil theadh sí... ar ndóigh is gearr ansin go dtosódh sí sin ag DÓ léi is ag déanamh cnaip, ag DÓ léi, ag coinneál caite ansin uirthi. CC: RM-5-16-11

Nur mit VNag. Die Verwendung von le ist aspektuell relevant, um den andauernden Prozess zu charakterisieren.

02 A 03

AFF

CAU

Agus an ndófadh an fheamainn ansin a Phádraig, an ndófadh sí gan tine ar bith uaithi féin, ó bheadh na chéad tinteocha dóite nó an gcaithfeá... CC: LC-6-01-05

03 A 01

CAU

tine

AFF

gruaig

Agus bhí mé chomh gar dhó, agus an tine a tháinig as, gur dhóigh sé an ghruaig. CC: TM1-3-03-08

03 A 02

CAU

portach

AFF

adhmad

Tá lorg an dó sin fós i gcineál áirithe portaigh (uirthi), agus cineál eile tá an t-adhmad ídithe gearrtha, dóite, ag an bportach. CC: MI-7-17-10

Is le cúnamh airgid ó COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta) a cóiríodh Foclóir Briathra Gaeilge le foilsiú ar líne. The online publication of the Valency Dictionary of Irish Verbs has been supported financially by COGG (An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta).

Toradh é Foclóir Briathra Gaeilge ar thionscadal taighde a cuireadh i gcrích in Ollscoil Wuppertal agus in Ollscoil Bonn le cúnamh airgid ó Deutsche Forschungsgemeinschaft. The Valency Dictionary of Irish Verbs is output from research conducted at the University of Wuppertal and the University of Bonn with financial support from Deutsche Forschungsgemeinschaft.

Tá Foclóir Briathra Gaeilge ar fáil faoi cheadúnas Open Database License. The Valency Dictionary of Irish Verbs is available under the Open Database License.