Pota Focal Intergaelic
Gluais TíHouse Glossary Gluais Beo!Beo! Glossary TeasárasThesaurus BriathraVerbs
dóigh doirt druid dúisigh dún éalaigh éiligh éirigh éist fág faigh fair fáisc fan fás feabhsaigh féach féad feic feil fiafraigh
éirigh
01 A 01
rise up, get up
N1
AGS
A
DIR
suas, aníos
P1
(FNT)
de, as, ó
Semantic Class: MOT
D'éirigh fear na Gaillimhe aníos as an bportach CC: SP-5-16-04
02
rise up, get up
N1
AGS
A
(DIR)
suas
Semantic Class: MOT
D'fhan sé scaitheamh ar cuairt ann is nuair a bhí sé ag dul abhaile, d'éirigh sé go dtéadh sé abhaile. CC: RM-6-17-08
Éirigh is tabhair dhom an t-airgead. CC: CR-5-26-01
03
get up
N1
AGS
A
(DIR)
P1
(TEM)
ar maidin moch; ag (am)
Semantic Class: MOT
Éireoidh mé ag an am céanna arís maidin lá arna mhárach agus déanfaidh mé an rud céanna CC: LM-3-09-04
Tá sé seo ráite ceart go leor, dhá n-éireodh muid chomh moch anseo agus a éiríonn siad thall i Sasana, go mbeadh níos mó feabhas ar an tír. CC: RL-4-02-02
Beidh muid sa mbaile anois má choinníonn an braos seo linn shul dhá n-éiroidh aon teach sa Spidéal. CC: CR-6-01-17
04
stand up
N1
AGS
P1
STA
i: seasamh
Semantic Class: MOT
D'éirigh sé ina sheasamh, agus chuaigh sé amach. CC: CR-1-14-10
05
jump up, appear in front of so.
N1
AGS
P1
EXP
roimh
Semantic Class: MOT
Ní raibh achar fada ar bith déanta aige ón teach, nuair a d'éirigh giorria roimhe ar an gcosán CC: LC-7-02-03
D'éirigh dhá gharda amuigh ann romthu, agus, thóg siad iad, nó rug siad orthu. CC: FO-4-22-06
06
jump up
N1
AGS
A
MOD
de léim
Semantic Class: MOT
D'éirigh an capall de léim, agus cuireadh eisean ar fud an tí. CC: RM-6-11-21
07
rise
N1
MOT
grian, gealach
Semantic Class: MOT
Thosaigh sé ag léamh Aifreann sular éirigh an ghrian CC: RM-4-10-04
Chuadar amach luath ar maidin, le éirí gréine, agus bhíodar réidh arís, luath tráthnóna. CC: TM-9-02-02
08
rise
N1
MOT
deatach, gail; uisce
A
DIR
aníos
P1
FNT
as
Semantic Class: MOT
Tá gail ag éirí aníos as, ar nós tine CC: MI-7-10-19
B'fhéidir gur éirigh an t-uisce air. CC: RL-4-01-04
Bhoil an teas a bhí i mbliana, ag éirí as an talamh, ní mba teas nádúrthach é. CC: SP-9-04-02
09
aiséirí, resurrect, ascend
N1
EXP?
Semantic Class: MOT
Ach bhí a fhios ag Mac Dé go n-éireodh sé arís ach má chailleann Mícheál Bán a láimh ní gheobhaidh sé go deo í. CC: SP-7-15-02
B 01
arise, start, get going, rise up (against), rebel
N1
AGS
A
DIR?
amach
Semantic Class: ACT
D'éirigh a raibh de mhadraí ar an mbaile amach. CC: FO-7-11-28
B'éigean don sagart paróiste an lá seo éirí amach, ina n-aghaidh. Agus 'sén éirí amach a rinne sé, … CC: SP-6-07-02
Chonaic mé, arís chonaic mé an rud... éirí amach beag idir iad féin arís ann, chonaic mé saol trioblóideach go leor. Ar featha an ama sin. CC: LM-3-08-01
02
get excited, be merry, seek pleasure
N1
EXP
A
DIR?
in airde
Semantic Class: ACT
Tá siad ag imeacht ag ól agus ag caitheamh, agus ag éirí in airde CC: FO-3-13-04
C 01
grow up
N1
EXP
A
DIR
suas
Semantic Class: EVT
Tá mise san amhras an dream atá ag éirí suas anois atá dhá dtógáil anois, go ndéanfaidh siad an-fhir agus an-mhná amach anseo. CC: TM-9-04-06
Agus tar éis na blianta de réir mar a bhí an comhluadar ag éirí suas, bhí an saol ag dul chun daoirseacht. CC: SP-2-02-08
02
become, rise
N1
EXP
A
DIR
amach
P1
FUN
i+Poss
Semantic Class: EVT
Tá sé éirithe amach ina auctioneer anois Joe. CC: SP-5-03-19
02 A 01
tarlaigh, happen
N1
EVT
P1
EXP
do
Semantic Class: EVT
Bhoil níor éirigh aon cheo mar sin dhuitse a Mhike? Aon timpiste? CC: FO-5-12-06
D'éirigh gortú dhuit nuair a bhí tú ar na duganna istigh. CC: FO-4-12-02
02
happen to have, come upon, get
N1
MOT
P1
TER/EXP
le
Semantic Class: EVT
Bhíodh cannaí móra petrol […] ag tíocht, agus ar ndóigh dhá n-éireodh ceann acu sin leat, b'fhearr dhuit é ar chuma ar bith ná ceaig poitín. CC: TM-3-03-02
Níor éirigh aon cheann de na scéalta sin leat, go mbeifeá in ann... CC: RM-5-07-04
03
happen
N1
Ø
P1
EXP
le
S2
EVT
S: go
Semantic Class: EVT
Dhá mbeadh drochghortú anois féin ort, dhá n-éireodh leat go ngortfá do chois agus [fiú] amháin, nach mbeadh sí ach leonta, tá rud ag fás sa talamh a dtugann siad meacana leoin air. CC: LM-2-08-06
D'éirigh liom gur cuireadh mé féin go hÁrainn ag déanamh bóithrí. CC: SP-6-02-01
04
happen
N1
Ø
P1
THE
le
S1
EVT/STA
VN
Semantic Class: EVT
B'fhéidir go n-éireodh le carr capaill éigin a bheith ag dul isteach go Gaillimh. CC: LC-1-30-03
Dhá n-éireodh leis an bpota tóin leathan a bheith air b'fhéidir go bhfanfadh sé socair. CC: LM-5-04-09
D'éirigh liomsa melodion a bheith agam. CC: RM-3-12-09
B 01
succeed, get on
N1
ACT?
gamhain, muc; saol
A
(MOD)
go maith, thar cionn
P1
EXP
le
Semantic Class: ACT?
Ní minic, cinnte dearfa ní éiríodh an mhuic leo, mar, rud í a bhí an-tsiocarach do ghalraí. CC: TM-9-04-15
D'éirigh an saol míle buíochas le Mac Dé thar cionn leo. CC: LC-7-03-41
02
succeed, get on
A
(MOD)
go maith etc.
P1
EXP
le
S1
ACT
VN
Semantic Class: ACT
Ach an Domhnach seo ar chor ar bith d'éirigh linn é a bhualadh le cúpla pointe. CC: SP-4-05-13
D'éirigh leis píosa de chóta an fhir a bhaint dhó. CC: SP-1-09-06
Cén chaoi ar éirigh leat? – D'éirigh go maith. CC: CR-5-17-03
03 A 01
stop, give up, stop doing
N1
AGS
P1
ACT
as
Semantic Class: PHA
Cén fáth ar éirigh na daoiní as na púcáin is na báid mhóra anseo? CC: FO-4-05-04
Níor déanadh aon cheilp i (ngabhálacht), le ionann's leithchéad bliain. Tá siad éirithe aisti uiliug. CC: LC-6-01-47
02
stop, give up, stop doing
N1
AGS
P1
as
S1
ACT
VN
Semantic Class: PHA
Fuair siad tuirseach ó bheith ag teacht ansin ag iarraidh móin a dhíol leo, agus gur éirigh siad as a bheith ag baint na móna. CC: RM-4-01-04
03
stop, stop talking
N1
AGS
P1
(THE)
as
Semantic Class: PHA
Óh éirigí as ceist na sagairt anois! CC: CR-8-07-07
Éireoidh muid as anois. 'Séard atá tú ag sileadh mhagadh fúm CC: FO-3-01-19
B 01
imigh, disappear, go
N1
THE
P1
(FNT)
de
Semantic Class: PHA
D'éirigh sé de chothrom talúna, agus d'oscail an doras. CC: SP-5-04-02
Agus rud eile dhó, atá éirithe anois, tíre-ghrá, níl aon cheo dhó ann. CC: MI-1-09-02
02
scaoil, come off
N1
MOT
P1
(FNT)
de
Semantic Class: PHA
Bhí peictiúr ar an mballa ar a n-aghaidh, agus d'éiríodh sé de chorruair CC: SP-5-02-08
Fracturáilte an rud is measa ar bith. Slivers éirithe den chnáimh. CC: MI-6-22-37
03
tar, come from, originate
N1
MOT
P1
(FNT)
as
Semantic Class: PHA
Cé as ar éirigh na Pyeanna i dtosach? CB: Anoir as Bealach an Laighin a tháinig siad as Condae an Chláir. CC: CR-4-10-17
04 A 01
fáigh, tar ar, become
N1
THE
Adj
STA
tuirseach, gann, leisciúil, beo …
Semantic Class: AUX
Arah tá na daoine óga ag éirí tuirseach anois de na lachain is de na cearca. CC: FO-2-24-03
Tá carranna ag éirí ró-fhairsing anois le go mbeadh beithígh amuigh ar an mbóthar. CC: FO-6-13-02
Tá muid thíos ach an bhfuil a fhios agat, tá muid ag éirí níos beocha freisin de réir a chéile, cé go bhfuil muid an-mhall fós. CC: TM-8-11-35
02
fáigh, become
Adj
STA
deireanach
Semantic Class: AUX
Agus bhí sé ag éirí deireanach ceart go leor. CC: FO-4-06-03
Áh anois, tá sé sin ag éirí ró-phearsanta anois. CC: MI-5-01-03
Tosaíonn sé go deas an chéad uair, bóthar deas réidh. Agus ansin, de réir mar a bhíonns tú ag teannadh suas tosóidh sé ag éirí fliuch. Tá sruthán ag dul anuas lena thaobh. CC: SP-5-09-02
03
become
N1
THE
muintir
P1
QUA
ar nós
Semantic Class: AUX
Ach feicfear dhom féin anois go bhfuil muintir na tuaithe go bhfuil siad ag éirí ar nós an bhaile mór. CC: SP-5-02-04