i ndeas d’achan rud fosta
near everything as well
Má bhíonn rud beag sócúil ag teastáil uait, in áit atá compordach agus suaimhneach ach
i ndeas d’achan rud fosta, is fiú go mór duit cuairt a thabhairt ar Chaife Úna, caife nua Gaeilge a d’oscail in íoslach Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge ag bun Shráid Chill Dara i mBaile Átha Cliath le linn na míosa seo caite.
d’athchóirigh lucht déanta an chláir faisnéise “Tonight” seanteach
the makers of the documentary programme 'Tonight' refurbished an old house
“Seafóid,” a deir siad sin atá i gcoinne an phlean agus, leis sin a chruthú,
d’athchóirigh lucht déanta an chláir faisnéise “Tonight” seanteach in Dingle taobh istigh de cheithre seachtainí ar chostas £18,000 (www.
d’oir sé sin dom
that suited me
Tá mé go huile is go hiomlán ar mo shuaimhneas san áit seo, san oifig seo (i gCSTTÉ) agus bhí freisin nuair a bhí mé ag obair do TG4 i mBéal Feirste mar nach raibh ann ach mé féin sa tuaisceart agus
d’oir sé sin dom.
d’aimsigh muid
we found
Chuardaigh muid an domhan mór agus
d’aimsigh muid an duine is fearr chun an rud a chur ar fáil do mhuintir Londan a bhfuil géarghá leis: *Tube* níos fearr.
a d’imigh ar shlí na fírinne
who died
*
Sin é an véarsa deireanach den amhrán “The Wounded Hussar”, a chum Thomas Campbell, amhrán a fuair mé ó mo chara Frank Harte, amhránaí traidisiúnta cáiliúil Bhaile Átha Cliath
a d’imigh ar shlí na fírinne ar an 27 Meitheamh.
dearadh d’ardchaighdeán
a very high-standard design
Ach maíonn an tAire agus Shell gur
dearadh d’ardchaighdeán atá i gceist leis an phíblíne.
a d’ionsófaí iad
that they'd be attacked
Ón bhliain sin ar aghaidh gheall náisiúnaithe na Sé Chontae go mbeidís ullamh an chéad uair eile
a d’ionsófaí iad.
d’ócáidí speisialta amháin
for special occasions only
“Ní dhéanann muid iad ach
d’ócáidí speisialta amháin, mar is obair an-dian í.
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
Her mother would seldom answer a question.
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
i ndeas d’achan rud fosta
near everything as well
Má bhíonn rud beag sócúil ag teastáil uait, in áit atá compordach agus suaimhneach ach
i ndeas d’achan rud fosta, is fiú go mór duit cuairt a thabhairt ar Chaife Úna, caife nua Gaeilge a d’oscail in íoslach Chomhdháil Náisiúnta na Gaeilge ag bun Shráid Chill Dara i mBaile Átha Cliath le linn na míosa seo caite.
d’aon turas
deliberately
Tá droch-chlú ar an éan in Albain fosta: cé go bhfuil siad ar “an liosta dearg” le haghaidh caomhnaithe, tugadh an nimh do dhá cheann acu
d’aon turas anuraidh.
d’fhanainn
I used to stay
Chuaigh mé chuig coláiste ealaíne agus
d’fhanainn i ndiaidh na ranganna.
d’fhéinmhuinín
your self-confidence
“Is cuma cad é chomh láidir is atá
d’fhéinmhuinín, is féidir le daoine tú a ghortú.
d’aisteoirí gairmiúla na teangan
the the professional actors of the language
Is dúshlán mór iad an lucht féachana seo
d’aisteoirí gairmiúla na teangan.
pacáistí d’áiseanna teagaisc
packages of teaching materials
Bronnfar
pacáistí d’áiseanna teagaisc, urraithe ag Gael Linn, ar an dá choiste is fearr a dhéanfaidh úsáid na Gaeilge a chothú.
a d’imigh ar shlí na fírinne
who died
*
Sin é an véarsa deireanach den amhrán “The Wounded Hussar”, a chum Thomas Campbell, amhrán a fuair mé ó mo chara Frank Harte, amhránaí traidisiúnta cáiliúil Bhaile Átha Cliath
a d’imigh ar shlí na fírinne ar an 27 Meitheamh.
D’éalaigh siad
they escaped
D’éalaigh siad ar dtús báire go Veiniséala mar nach bhfuil aon chonradh eiseachadta ag an tír sin leis an Cholóim.
cuid de dhlúth is d’inneach den nuachtán tablóideach
part of the very fabric of the tabloid newspaper
Scannail ghnéis
=======
Is
cuid de dhlúth is d’inneach den nuachtán tablóideach iad scéalta a bhaineann le scannail ghnéis.
a d’imreodh feall ar a bhean
who would cheat on his wife
Dúradh i gcás Bill Clinton, mar shampla, go mbeadh an té
a d’imreodh feall ar a bhean sásta feall a imirt ar a thír chomh maith céanna!
Bhíodh dearcadh ceartaiseach againne sa tír seo faoi scéalta dá gcineál.
d’admhaigh sí
she admitted
Le linn di bheith á ceistiú
d’admhaigh sí go raibh sí ag siúl amach le fear pósta darbh ainm Jeremiah Locke agus gur rugadh leanbh di thart ar an dara lá déag de mhí an Aibreáin an bhliain sin.
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
Her mother would seldom answer a question.
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
a d’easaontódh leis an ráiteas
who would disagree with the statement
Ní mórán
a d’easaontódh leis an ráiteas go raibh sé ar dhuine de na hiriseoirí is fearr a bhí ag obair trí Ghaeilge.
d’fhiafraigh mé de
I asked him
Fós féin,
d’fhiafraigh mé de cé mhéad duine a bhí ag obair in oifig an Choimisnéara, ceist a d’fhág ag gáire é.
a d’admhódh
who would admit
”
Leoga, bheadh McBratney ar dhuine de na chéad daoine
a d’admhódh nach scéal simplí a bhí i gceist, ina raibh ciontacht agus neamhchiontacht.
cé a d’fhuadaigh iad
who kidnapped them
Bhíodh an beart déanta, ní bhíodh a fhios ag na híospartaigh
cé a d’fhuadaigh iad agus bhíodh carn mór airgid faighte ag McBratney agus a chomhpháirtithe.
a d’fhiafraíos de na bádóirí
I asked the boatmen
“An dtugann sibh daoine amach ar an bhfarraige libh?”
a d’fhiafraíos de na bádóirí, mé ag ceapadh gurb obair shéasúrtha acu a leithéid.
gur tholg 9% d’othair na tíre an tinneas
that 9% of the patients of the country contracted the sickness
Meastar
gur tholg 9% d’othair na tíre an tinneas agus go raibh an frídín marfach *Clostridium difficile *ag galrú in 15 otharlann.
d’fhógair an tAire Dlí agus Cirt, Michael McDowell
the Minister for Justice, Micheal McDowell, announced
Dhá mhí ó shin
d’fhógair an tAire Dlí agus Cirt, Michael McDowell, go raibh sé ag cur fiosrúcháin ar bun le breathnú isteach sa scéal.
Dá mba bhall d’Fhianna Fáil mé
if I was a member of Fianna Fáil
“
Dá mba bhall d’Fhianna Fáil mé, dhíolfainn mo scaireanna!” ar sé, ag gáire.
d’impigh mé ar m’athair
I begged my father
“Bhí fuath agam air,” a deir sé, “idir an foréigean agus an t-aicmeachas, agus
d’impigh mé ar m’athair ar feadh na mblianta mé a thabhairt amach.
d’údaráis na hIndinéise
to the Indonesian authorities
Tá cuid den phobal san Astráil míshásta gur thug póilíní na tíre eolas
d’údaráis na hIndinéise a chuidigh leo naonúr Astrálach a ghabháil i mBali níos luaithe i mbliana agus drugaí ina seilbh ach tá daoine eile den tuairim go bhfuil cibé pionós a ghearrfar orthu tuillte go maith acu.
d’fhógair an tAire Dlí agus Cirt, Michael McDowell
the Minister for Justice, Micheal McDowell, announced
Dhá mhí ó shin
d’fhógair an tAire Dlí agus Cirt, Michael McDowell, go raibh sé ag cur fiosrúcháin ar bun le breathnú isteach sa scéal.
a d’aimsigh an galar sin
who discovered the disease
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
D’fhéadfadh sí an teach a lasadh
she could set the house alight
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
D’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
do d’adhradh
worshipping you
“Nach mbíonn na slóite síoraí
do d’adhradh gach oíche agus tú ar an ardán.
D’imeoinn ón tsaol ach é
I'd rather anything than that
”
“
D’imeoinn ón tsaol ach é, ach tá mo mháthair ag obair san áit agus ní ligfeadh an náire domh gan a dhul chuige,” arsa Eibhlín.
D’fhágainn
I used to leave
D’fhágainn AIB luath ar an Aoine agus rithinn suas go Cearnóg Mhuirfean lena dhéanamh.
i d’intinnse
in your mind
Más ionann Daidí na Nollag
i d’intinnse agus an phearsa ghealgháireach dearg-is-bán seo, ní gá duit dul níos faide siar ná Coca-Cola na dtríochaidí.
d’éigeandálaí
for emergencies
Morgáistí ollmhóra
=======
Ar an drochuair, is minic nach mbíonn muid réalaíoch faoinár gcostais mhaireachtála agus is fíorannamh a chuirtear suim airgid ar leataobh
d’éigeandálaí.
is baolach nach mbeidh sé d’acmhainn ag cuid acu a gcuid aisíocaíochtaí a dhéanamh
there's a danger that some won't be able to afford to make their repayments
Bhí daoine breá sásta iasachtaí móra a ghlacadh bunaithe ar rátaí ísle úis ach anois
is baolach nach mbeidh sé d’acmhainn ag cuid acu a gcuid aisíocaíochtaí a dhéanamh.
d’éirigh an dá mhala aici
she raised her eyebrows
“An bhfuil anois,” arsa Ellen agus
d’éirigh an dá mhala aici.
D’admhaigh sé
he admitted
D’admhaigh sé go ndeachaigh an tslí tríd an chlós agus chuir sé srian ar na madraí chun mé féin a ligean tríd.
a d’éirigh as go tobann
who suddenly resigned
“Ar ndóigh, bhí ráflaí ag dul thart faoi Mhiceal Ledwith (iaruachtarán an choláiste
a d’éirigh as go tobann sna nóchaidí) ag an am freisin.
fostaíocht d’ardchaighdeán a chruthú
to create high-standard employment
Theastaigh uainn go mbeadh na hoifigí bunaithe i gCúil Aodha, chun an geilleagar áitiúil a chothú agus
fostaíocht d’ardchaighdeán a chruthú do dhaoine go bhfuil spéis acu a gcuid ama gairmiúil a chaitheamh in atmaisféar atá dúshlánach agus Gaelach.
ár suíomh gréasáin d’fheiscint
to see our website
Táimid an-sásta go bhfuil sprioc an-mhór amháin curtha i gcrích againn: Is féidir le haon duine ar mian leis
ár suíomh gréasáin d’fheiscint ag an seoladh (www.
a d’aimsigh an galar sin
who discovered the disease
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
D’fhéadfadh sí an teach a lasadh
she could set the house alight
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
D’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
ní mór duit bheith ar d’airdeall
you need to look out for yourself
Níl aon amhras faoi:
ní mór duit bheith ar d’airdeall sa chathair.
d’fhill sí le cur fúithi
she returned to settle down
D’imigh mo chara ansin ar feadh seachtaine saoire agus, mí ina dhiaidh sin,
d’fhill sí le cur fúithi sa chathair.
D’eagraigh na Schusters béile
the Schusters organised a meal
Béile leis na Schusters
=======
D’eagraigh na Schusters béile dúinn an chéad oíche.
a d’fhéadfaí a ghortú go ró-éasca
who could be too easily hurt
Duine ceanúil mothálach
a d’fhéadfaí a ghortú go ró-éasca.
Nítear trí chóip d’achan taifeadadh
three copies are made of every recording
Nítear trí chóip d’achan taifeadadh – ceann amháin don chartlann féin, ceann eile don té gur leis/léi an bhunchóip agus an tríú ceann do dhaoine a thig isteach le héisteacht leis an cheol agus le taifeadadh a dhéanamh de, más mian leo.
d’eagraíochtaí pobalbhunaithe
to community-based organisations
Lena chois sin, tugtar tacaíocht mhaith
d’eagraíochtaí pobalbhunaithe sna Gaeltachtaí (comharchumainn, mar shampla) agus cuireann Roinn na Gaeltachta ciste flaithiúil ar fáil le bealaí móra a dheisiú.
nuair a d’fhiafraigh sé tráth
when he once asked
Chuaigh an comhfhreagraí sin de chuid RTÉ, Jim Fahy, i bhfeidhm go láidir ar mhothúcháin na ndaoine a bhí fágtha ina ndiaidh
nuair a d’fhiafraigh sé tráth cén uair a stopfadh an eisimirce as iarthar na hÉireann.
d’fhiafraigh mé den fhreastalaí
I asked the waiter
Sular shuigh mé síos
d’fhiafraigh mé den fhreastalaí an raibh an gréasán gan sreang ag oibriú.
fostaíocht d’ardchaighdeán a chruthú
to create high-standard employment
Theastaigh uainn go mbeadh na hoifigí bunaithe i gCúil Aodha, chun an geilleagar áitiúil a chothú agus
fostaíocht d’ardchaighdeán a chruthú do dhaoine go bhfuil spéis acu a gcuid ama gairmiúil a chaitheamh in atmaisféar atá dúshlánach agus Gaelach.
ár suíomh gréasáin d’fheiscint
to see our website
Táimid an-sásta go bhfuil sprioc an-mhór amháin curtha i gcrích againn: Is féidir le haon duine ar mian leis
ár suíomh gréasáin d’fheiscint ag an seoladh (www.
a d’eascair as scéim urraíochta
which arose from a sponsorship scheme
Ach le tamall anuas tá siad cráite ag scannal airgeadais
a d’eascair as scéim urraíochta i Québec chun íomhá Cheanada a chur chun cinn agus an bonn a bhaint as an ghluaiseacht neamhspleáchais.
a d’eagraigh siad
that they organised
Le cois castáil ar na daoine seo, bhí sé d’onóir agam bheith i láthair ag cuid de na hócáidí
a d’eagraigh siad chomh maith.
ní mór duit bheith ar d’airdeall
you need to look out for yourself
Níl aon amhras faoi:
ní mór duit bheith ar d’airdeall sa chathair.
d’fhill sí le cur fúithi
she returned to settle down
D’imigh mo chara ansin ar feadh seachtaine saoire agus, mí ina dhiaidh sin,
d’fhill sí le cur fúithi sa chathair.
d’fhiafraigh a athair d’Eoin
Eoin's father asked him
”
Tar éis dó teacht ar ais as Leitir Fraic, mar sin féin,
d’fhiafraigh a athair d’Eoin cén uair a bhí sé chun “jab ceart” a fháil.
d’fhoghlaimínn é
I used to learn it
D’fhaighinn tiúin gach seachtain agus théinn abhaile agus
d’fhoghlaimínn é.
d’fhoilsigh sé
he published
Chuala fear darbh ainm James MacPherson na scéalta seo agus
d’fhoilsigh sé leaganacha Béarla díobh a dúirt sé a d’aistrigh sé díreach ó na bunleaganacha Gàidhlig.
d’fhaigheadh aisteoirí óga
young actors would receive
Ó na tríochaidí anuas go dtí na caogaidí, mar shampla,
d’fhaigheadh aisteoirí óga cóipeanna beaga den deilbhín in áit cinn mhóir.
d’éalaigh sé
he escaped
Thosaigh sé ag seinnt go réidh cúramach ach go tobann
d’éalaigh sé ón bhfonn.
a d’fhéadfaí a ghortú go ró-éasca
who could be too easily hurt
Duine ceanúil mothálach
a d’fhéadfaí a ghortú go ró-éasca.
Nítear trí chóip d’achan taifeadadh
three copies are made of every recording
Nítear trí chóip d’achan taifeadadh – ceann amháin don chartlann féin, ceann eile don té gur leis/léi an bhunchóip agus an tríú ceann do dhaoine a thig isteach le héisteacht leis an cheol agus le taifeadadh a dhéanamh de, más mian leo.
ar d’aire
looking out
” “Nach raibh tú ag éisteacht liom ar chor ar bith, a Bhaloir? Nár mhínigh mé duit gur i mbréagriocht a bhíonn siad, gur cumann rúnda atá iontu, go bhfuil siad thart orainn i ngan fhios dúinn? B’fhearr duitse bheith
ar d’aire ná bheith do mo mhaslú.
d’fhormhór na ndaltaí
for most of the pupils
Ina theannta sin, níor mhiste a rá go bhfuil curaclam na Gaeilge go huile is go hiomlán mífhóirsteanach
d’fhormhór na ndaltaí.
cuid de dhlúth is d’inneach dár gcultúr
part of the very fabric of our culture
Tá deis iontach ann anois, áfach, leas a bhaint as TG4 le taispeáint dóibh gur teanga fhuinniúil, bhríomhar í a labhraítear go laethúil i gcodanna áirithe den tír agus gur
cuid de dhlúth is d’inneach dár gcultúr í.
d’úsáideoirí idirlín
internet users
Níl an tseirbhís ach ag 20% (nó 200,000)
d’úsáideoirí idirlín na tíre agus tá formhór na ndaoine seo ina gcónaí i gcathracha agus i roinnt bailte móra.
d’fhiafraigh mé den fhreastalaí
I asked the waiter
Sular shuigh mé síos
d’fhiafraigh mé den fhreastalaí an raibh an gréasán gan sreang ag oibriú.
d’aon turas
deliberately
Ní fios dár ndóigh an mí-éifeacht MI5 ba chúis leis seo, nó an
d’aon turas nár tugadh an t-eolas don Bhrainse Speisialta.
D’fholmhaigh sé
he emptied
*
Gluais • Glossary
glúin nuaa new generation
brívigour
ag dul ó neart go neartgoing from strength to strength
fiontar foilsitheoireachtapublishing enterprise
cnuasach gearrscéaltacollection of short stories
cé gur mhionnaigh Artairalthough Artair swore
slíomairesmooth, flattering, hypocritically friendly person
saint an ghoilethe greed of his stomach
a chomhairle a athrúto change his mind
ar fheabhas uiligabsolutely excellent
osnasigh
ar chúl an mhuinílbehind the neck
muisiriúnmushroom
ní réitíonn siad sin liom beag ná mórthey don”t agree with me at all
snaghiccups
gráinnínpinch
cainéalcinnamon
síoltaseeds
a sháith biaenough food
ag cruthú rud úrcreating something new
má thuigeann tú leat méif you know what I mean
a sheachaintto avoid
muiníntrust
blastatasty
ordóg coisetoe
an iarraidh sinthis time
cnapheap
á ghreadadh go cúramachcarefully mixing it
babhlabowl
scilléadskillet
shamhlaigh séhe imagined
go díbhirceacheagerly
subhachascheerfulness
ag leathadhspreading
geirfat
bréanfoul
doilighdifficult
a chreidbheáilto believe
ar leithseparately
mar a thit rudaí amach domhow things worked out for me
ní raibh dadaidh le fáilthere was nothing available
i mo ghlacin my hand
ag diúlsucking
bhí an t-ádh dearg ormI was dead lucky
dea-chumthashapely
láchfriendly
fialgenerous
níor bhlais mé riamhI never tasted
faic na ngrástnot a thing
ag cuimilt a béilrubbing her mouth
a mháshis thigh
seanmóireachtpreaching
greimbite
iomrámention
deisopportunity
luachmharvaluable
seanchaslore
as ar fáisceadh iadfrom which they were wrought
doilíssorrow, difficulty
i leathchogarin a half-whisper
iad a chur i ngníomhto put them in action
seal beag gearra short period
sa Nua-Shéalainnin New Zealand
ina ghabhalcrotch
ag sápressing
críonmhíoltawood-worms
corrachprojecting
lorgashin
damanta nimhneachdamn sore
scoilteadh a chraiceannhis skin was split
crá gan mhaolútorment without alleviation
chun an tí bhigto the toilet
ina gcuideachtain their company
báisteach mhillteanachterrible rain
foscadhshelter
a bhaint amachto reach
ag bleadaracht go díchéillíblattering senselessly
scaiftecrowd
ag casachtachcoughing
breallánfool
millteanach dóighiúilextremely pretty
as miosúrextraordinary
gan choinneunexpected
blas searbha sour taste
breis agus a sáithmore than her fill
strambánachlong-winded
smut féin den fhírinneeven a small bit of truth
é a thionlacanto accompany him
a bhéarfadh íthat would take her
críochend
gan mhórchuid náirewithout a lot of embarrassment
gnóthachbusy
straois léanmharwoeful grimace
trína gruaig mhín bhánthrough her soft white hair
sula bpléascfadh a lamhnánbefore his bladder would explode
ag cogaint a spúnóigechewing the spoon
déaraimislet us say
drochnósannabad habits
tuairimíopinions
cogaíwars
slí mhaireachtála fholláinhealthy way of life
a mhealladhto coax
a chuir fíorionadh uirthiwhich really surprised her
ag cur tharstutalking away
go díbhirceach dícheallacheagerly and diligently
D’fholmhaigh séhe emptied
sásarsaucer
doirtealsink
thriomaigh éhe dried it
slachtmhartidy
á thionlacan féinaccompying himself
sultmharenjoyable
spídslander
gan mhuirnwithout tenderness
magairlítesticles
nuair a dheifrigh Artair tharstu de léimwhen Artair hurried past them with a jump
<t
d’éalaíomar
we escaped
Agus nuair a d’éirigh sé rófhuar,
d’éalaíomar isteach i gcaife beag chun *crepe *seacláide a ithe.
d’éiríomar bréan den slua
we got sick of the crowd
Ba thurasóirí iad an chuid is mó de na daoine a bhí thart timpeall orm, ní fhaca mé ach corrdhuine ag ól, agus nuair a tháinig meán oíche bhí an ceiliúradh ar fad thar a bheith béasach agus srianta! Tar éis dúinn breathnú ar na tinte ealaíne ar feadh píosa,
d’éiríomar bréan den slua agus den síorbhogadh agus thugamar aghaidh ar an mbaile – ag 12.
d’fhaighimis
we used to get
Ag an am sin, shiúlainn féin agus mo dheartháir suas go hAnfield leathuair roimh an chluiche agus
d’fhaighimis ticéid gan stró ar bith de ghnáth.
d’aon turas
deliberately
Ní
d’aon turas a tharlaíonn sé go ngearraim daoine amach as mo shaol.
D’éistinn
I used to listen
D’éistinn leis an nuacht ar an raidió i nGaeilge agus i mBéarla agus léinn na nuachtáin go rialta.
D’ainneoin sin
inspite of that
”
D’ainneoin sin, léiríonn iarratas a rinne mé féin faoin Acht um Shaoráil Faisnéise nach bhfuil taifead dá laghad ag an Roinn Dlí agus Cirt, Comhionannas agus Athchóirithe Dlí d’aon iarratas a rinne *Independent Newspapers* ar an eolas seo.
D’admhaigh siad
they admitted
D’admhaigh siad, áfach, go ndearna *Independent Newspapers* iarratas ó bhéal don eolas.
tabhairt faoina mhacasamhail d’iarratas arís
to undertake such an application again
Ach bíonn cuid de na táillí as cuimse ard agus de réir mo bharúlsa baintear úsáid astu lena chinntiú go mbeidh drogall ar dhaoine
tabhairt faoina mhacasamhail d’iarratas arís.
d’aon turas
deliberately
Ní fios dár ndóigh an mí-éifeacht MI5 ba chúis leis seo, nó an
d’aon turas nár tugadh an t-eolas don Bhrainse Speisialta.
a d’aithin
who recognised
Ba iad Cathal Ó Beirne agus Christy Evans
a d’aithin go raibh gá lena leithéid.
a leithéid d’fhocail
such words
Agus cé go bhfuil baint níos mó ag an dearbhú seo le fadhbanna atá aige maidir lena pholasaithe eile ná le tiontú ar an bhóthar go Damascus, is cúis dheas iontais é
a leithéid d’fhocail a chloisteáil ón fhoinse seo.
d’fhuinneamh an Aontais Eorpaigh
of the European Union's energy
Sa bhliain 2003, ar an meán, ní bhfuarthas ach 6%
d’fhuinneamh an Aontais Eorpaigh ó fhoinsí malartacha (an ghaoth, na tonnta, an hidrileictreachas, agus mar sin de), i gcomparáid le 26% sa tSualainn ag an am céanna.
rud a d’ísleodh
something that would lower
Tá sé ag iarraidh níos mó eatánóil (ó phlandaí) a chur sa pheitreal,
rud a d’ísleodh láithreach caitheamh na hola.
a d’adaigh
who kindled
Ach ba é Milosevic
a d’adaigh gríosach mharfach fuath na gcianta idir Seirbiaigh, Moslamaigh agus Crótaigh.
d’aon ghnó
deliberately
Tine a d’adaigh sé
d’aon ghnó le séideán briathra.
a d’ábhraigh is a lobh
which festered and rotted
Créacht oscailte i sícé na Seirbiach
a d’ábhraigh is a lobh ó shin i leith.
a d’athródh
that would change
Cé a shamhlódh ag an am sin gurb í íobairt seo Sands agus an naonúir eile an eachtra ba mhó
a d’athródh saol polaitíochta na Sé Chontae go deo na ndeor.
Nuair a d’éirigh sé as
when he resigned
Nuair a d’éirigh sé as, luaigh Diarmuid cúrsaí taistil agus brú ama mar chúiseanna lena imeacht, ach measaimse go raibh níos mó ná sin i gceist.
d’éalaíomar
we escaped
Agus nuair a d’éirigh sé rófhuar,
d’éalaíomar isteach i gcaife beag chun *crepe *seacláide a ithe.
d’éiríomar bréan den slua
we got sick of the crowd
Ba thurasóirí iad an chuid is mó de na daoine a bhí thart timpeall orm, ní fhaca mé ach corrdhuine ag ól, agus nuair a tháinig meán oíche bhí an ceiliúradh ar fad thar a bheith béasach agus srianta! Tar éis dúinn breathnú ar na tinte ealaíne ar feadh píosa,
d’éiríomar bréan den slua agus den síorbhogadh agus thugamar aghaidh ar an mbaile – ag 12.
D’éalaigh siad
they escaped
D’éalaigh siad nuair a rinne na póilíní ruathar ar an áit, ach chuaigh PC Craig sa tóir orthu.
a d’fhágfaí amach
that would be left out
“Bhí dua ag baint le rogha a dhéanamh cén chuid den scéal a chuirfí isteach sa leabhar agus cén chuid
a d’fhágfaí amach.
d’fhoilsigh an Gúm é
An Gúm published it
D’iarr Caoimhín Ó Marcaigh orm leagan i bhfoirm leabhair a dhéanamh den dráma agus
d’fhoilsigh an Gúm é i 1995 agus ansin d’fhoilsigh siad roinnt leabhar eile liom i dtréimhse an-ghearr ina dhiaidh sin.
ag iarraidh capall rása a dhéanamh d’asal
trying to make a race horse out of a donkey
Is cur amú ama é bheith
ag iarraidh capall rása a dhéanamh d’asal.
d’aon gheábh amháin
in one go
Tá sí níos troime ar na scamhóga freisin, mar sin ní féidir aistriú ón bhfeadóg stáin go dtí an fheadóg mhór
d’aon gheábh amháin – tá cleachtadh agus foighid ag teastáil.