Cha ruaigeann tú muid
You will not drive us
Cha ruaigeann tú muid as do shlí.
cuirfidh muid tú amú
we'll mislead, misdirect you
Le gaineamh síobtha an tseachráin
cuirfidh muid tú amú.
Thig leo gnaithe a dhéanamh gan tú
They can survive without you
Thig leo gnaithe a dhéanamh gan tú nuair nach mbíonn tú ansin, áfach, mar gur dream neamhspleách iad.
nuair a dhearcfas tú orthu de chéaduair
when you look at them first
Is mór an dealú béascna, dar leat, idir an dá shraith ainmneacha thíos,
nuair a dhearcfas tú orthu de chéaduair:
Peig Sayers Robert Tenpenny
Nioclás Tóibín James Hawkins
Seán hInnéirghe/John Henry Eugene Archibald
Cóilín Fiodhnaise Mac Donncha Lawrence Biggar
Aodh Ó Duibheannaigh Mary Barnacle
Samhlaítear taobh amháin, an dream ar dheis thuas, leis an mBéarla, tharla gur faoi athchruth sloinne anois iad, cruth a cheileann a ndúchas orainn.
braitheann tú
you feel
Ní mór duit bád a fháil idir na bailte agus
braitheann tú go bhfuil tú sa Ghréig ag taisteal ó oileán go hoileán.
rud éigin fiúntach a chur i gcrích tú féin
achieve something worthwhile yourself
Ní fhéadfadh a cuid fuinnimh gan dul i bhfeidhm ort agus gan fonn a chur ort dul amach agus
rud éigin fiúntach a chur i gcrích tú féin.
gcruthaíonn tú féin an taitneamh a bhaineann tú as áit ar bith
you yourself create the enjoyment that you get from any place
Ceann de na rudaí is bunúsaí ar fad ná go
gcruthaíonn tú féin an taitneamh a bhaineann tú as áit ar bith, nó ócáid ar bith ag a bhfuil tú.
fáisceann tú
you pull tightly around you
Titeann do chroí agus
fáisceann tú do chóta thart ort féin ag dúil nach dtabharfaidh sí faoi deara go bhfuil fáinne i d'imleacán agus do bholg ar ais nó tá bean de chuid na comharsan istigh agus tá a fhios agat go maith nach ligfear chun siúil tú go mbainfear cuid den ghus asat.
tú breá cluimhrithe
well done up/spruced up
Tá leat, mar is dócha go sílfidh do chuid cairde go bhfuil
tú breá cluimhrithe.
fáisceann tú
you pull tightly around you
Titeann do chroí agus
fáisceann tú do chóta thart ort féin ag dúil nach dtabharfaidh sí faoi deara go bhfuil fáinne i d'imleacán agus do bholg ar ais nó tá bean de chuid na comharsan istigh agus tá a fhios agat go maith nach ligfear chun siúil tú go mbainfear cuid den ghus asat.
tú breá cluimhrithe
well done up/spruced up
Tá leat, mar is dócha go sílfidh do chuid cairde go bhfuil
tú breá cluimhrithe.
bhí tú mar a bheadh an bás ann
you looked like death
"
"Níl iontas ar bith duitse a bheith ar do sheachaint," arsa Dónall, "nó
bhí tú mar a bheadh an bás ann.
bhí tú mar a bheadh an bás ann
you looked like death
"
"Níl iontas ar bith duitse a bheith ar do sheachaint," arsa Dónall, "nó
bhí tú mar a bheadh an bás ann.
braitheann tú
you feel
Dala an té a chuir mé faoi agallamh ar an raidió an uair úd, is fear é Higgins atá an-tógtha leis na ceisteanna móra polaitiúla agus idé-eolaíocha agus
braitheann tú gur beag fonn atá air labhairt faoina shaol féin.
Rinne tú do bhealach
you made your way
"
Rinne tú do bhealach" arsa bainisteoir na hoifige.
An ólann tú bainne agus siúcra?
do you take milk and sugar?
"Ta mé ag dul suas a dhéanamh tae domh féin," arsa Caitríona "Ar mhaith leat braon?
An ólann tú bainne agus siúcra?"
"Chan ólaim ceachtar," arsa Rita.
Níl tú ina cheann i bhfad
You haven't been at it long
Níl tú ina cheann i bhfad.
Fuair tú éirí, an bhfuair
you mangaged to get up, did you
"
Fuair tú éirí, an bhfuair," arsa Tadhg lena mhac Féilim nach bhfacthas táisc ná tuairisc air go dtí seo.
Nuair a ghéilleann tú do chuid ceart ar mhaithe leis an tslándáil, ní bhíonn ceachtar agat sa deireadh
When you give up your rights for security, you wind up having neither
Chun casadh a bhaint as cuid focal duine de "aithreacha bunaithe na tíre":
Nuair a ghéilleann tú do chuid ceart ar mhaithe leis an tslándáil, ní bhíonn ceachtar agat sa deireadh".
nach raibh tú mór leo
that you weren't friends with
* Ach i ndiaidh tamaill ba chuma leat cad é a déarfadh daoine
nach raibh tú mór leo ar scor ar bith.
mura dtéid tú sa bhealach acu
if you don't get in there
"Ní dhéanfaidh tú maith, a Chiain,
mura dtéid tú sa bhealach acu," arsa seisean.
níl a fhios agam cé a lean tú, ach níor lean tú mise cibé
I don't know who you took after, but it wasn't me anyway
"An bhfuil tú dall? Nach bhfeiceann tú an casán? Bhuel,
níl a fhios agam cé a lean tú, ach níor lean tú mise cibé," arsa a athair.
Tá tú ar rothaí anois
You've made it
"
Tá tú ar rothaí anois, a mhic.
tú mar a bheadh mála easóg ann
like a bag of weasels i.e. prickly/cranky
"Ní maith ar bith duit a bheith i do shuí thart ansin agus
tú mar a bheadh mála easóg ann.
Má chasann tú uirlis cheoil
if you play a musical instrument
Má chasann tú uirlis cheoil agus muna bhfuil tú go maith á casadh, tá tú ag cur brú ort féin, ar bhealach.
Má éilíonn tú
If you demand
Má éilíonn tú achan seirbhís stáit trí mheán na Gaeilge, gheobhaidh tú póilíní a bheas ábalta cúléisteacht le daoine.
dhíolfadh sí sin ar an aonach tú
she'd buy and sell you
"Shílfeá nach leáfadh an t-im ina béal, ach
dhíolfadh sí sin ar an aonach tú," arsa Lillian.
nach mblaisfidh tú go deo a shárú
that you'll never taste better
Bhí duine de na comharsana ar laetha saoire ansin agus mionnann sí
nach mblaisfidh tú go deo a shárú.
tú féin a fhréamhú
to root yourself
Tú féin a thalmhú is ea é,
tú féin a fhréamhú.
Má shaolaítear i stábla tú
if one is born in a stable
B'fhéidir go bhfuil Celtic i mbun ceirde in Albain, ach faoi mar a dúirt an té a dúirt é: "
Má shaolaítear i stábla tú, an ionann sin is a rá gur asal tú?"
I rith an ochtú haois déag agus ag tús an naoú haois déag thug na mílte spailpín Éireannach aghaidh ar Albain, ag lorg oibre ar fheirmeacha go príomha.
An ag déanamh éada atá tú
Are you jealous?
"
An ag déanamh éada atá tú anois?" arsa Jemma.
fágfar i dteach na ngealt tú
you'll end up in the mad-house
An rud a deir mo chara Áine i gcónaí ná, "Ná bí ag smaoineamh air, nó
fágfar i dteach na ngealt tú.
Ní bhuailfidh tú amach Pietr
you won't outdo Pietr
"
"
Ní bhuailfidh tú amach Pietr leis an éadach pléascach.
mothaíonn tú
you feel
mothaíonn tú go bhfuil léaró léargais faighte agat ar shaol s'acu, agus go gcaithfidh tú rud inteacht a dhéanamh faoina gcás.
Níl tú in am nó in uair
you're never on time
"
Níl tú in am nó in uair, a mhic," arsa an t-athair.
d'fhágfainn tú agus do chloigeann ag teacht thart
I'd leave you with your head spinning
'
"Dá mbeadh seans agamsa," arsa Dónall leis féin, "
d'fhágfainn tú agus do chloigeann ag teacht thart.
Caithfidh sé go bhfaca tú athruithe iontacha le do linn
You must have seen great changes in your time
"
Caithfidh sé go bhfaca tú athruithe iontacha le do linn," arsa an polaiteoir.
Ar mhothaigh tú an toirneach
Did you hear the thunder?
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
An bhfuil tú ag déanamh?
Do you think so?
"
An bhfuil tú ag déanamh?" arsa Aoife.
Meallfar tú go cinnte
you'll definitely be enticed
Meallfar tú go cinnte agus tiocfaidh tú chugainn arís agus arís eile.
Ar mhothaigh tú an toirneach
Did you hear the thunder?
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
mura gcuireann tú riail de chineál inteacht ar do shaol
if you don't put your life in some sort of order
"Ach
mura gcuireann tú riail de chineál inteacht ar do shaol, ní bhfaighidh tú réiteach den mheáchan.
Cumann tú amhráin freisin
you also write songs
AÓF:
Cumann tú amhráin freisin, nach gcumann? Céard a spreagann chun cumadóireachta thú?
DNíS: Is cumadóir mé ceart go leor.
a mhothaíonn tú uait
that you miss
Mar sin féin, bím ag súil go mór le teacht abhaile freisin!
AÓF: Cad é an rud is mó
a mhothaíonn tú uait nuair a bhíonn tú i bhfad ó bhaile?
OMD: Bím ag smaoineamh faoi na seisiúin iontacha nach féidir liom a bheith páirteach iontu in Éirinn, agus freisin bím croíbhriste gan comhluadar mo chailín!
AÓF: Nuair nach mbíonn tú ag plé leis an gceol, cad a dhéanann tú mar chaitheamh aimsire?
OMD: Tá an-suim agam sa pholaitíocht agus i gcúrsaí reatha sa tír seo agus thar lear.
Diúgann tú an t-anraith
you drain the soup
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
Diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
nuair a chuireann tú san áireamh
when you take into account
Is iontach an t-éacht é sin ag club ar bith agus
nuair a chuireann tú san áireamh gur baile beag agus club beag i lár tíre atá i gceist, is iontaí fós é mar éacht.
Braitheann tú
you feel
Braitheann tú súile ag stánadh ort agus tú ag siúl thart ar stiúideo an dealbhóra Séigheann Ó Draoi.
Maithfidh tú dom
you'll forgive me
An dtuigeann duine ar bith mo chás, ach tusa, a leabhairín mo chroí?
Maithfidh tú dom, a thaisce, a leabhairín, a stóirín, má roinnim an méid a scríobhaim anseo le Balor na Súile Nimhe.
a scanraigh tú as a gcraiceann
that you scared out of their wits
"
"Tú féin atá faoi chois agat féin anois agus ní hiad na créatúir bhochta
a scanraigh tú as a gcraiceann.
mothaíonn tú
you feel
In ainneoin go bhfuil graífheirmeacha thart timpeall air,
mothaíonn tú go mbaineann an muileann féin le ré eile.
mothaíonn tú
you feel
Ón bhomaite a thagann tú i dtír
mothaíonn tú go bhfuil tú i ndiaidh cúraimí an tsaoil a fhágáil i do dhiaidh.
is cuma cén teanga a labhraíonn tú
no matter what language you speak
Tá a mórchuid bródúil as an teanga agus sásta í a labhairt má thugtar an spreagadh dóibh, ach i ndeireadh na dála is féidir leat a bheith cinnte go bhfaighidh tú fáilte is fiche anseo,
is cuma cén teanga a labhraíonn tú.
a sheol ar bhóthar d'aimhleasa tú
which lead you astray
ie)
Gluais • Glossary
ar an drabhlásdrinking heavily
dá bharras a result
geallwager
a bheatha a shaothrúto earn his living
i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money
cneadgroan
damantadamned
clár éadainforehead
ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach
spící biorachasharp spikes
ag lúbarnaíltwisting
go míshuaimhneachuneasily
imeachtaíevents
galántaelegant
meidhreachmerry
dreoilín teaspaighgrasshopper
drithlín gliondaira spark of joy
gnúisface
folthair
faoi dhraíochtunder a spell
comwaist
cuireadhinvitation
go fonnmhareagerly
a chompánaighhis companions
sméideadhwink
a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments
maorgamajestic
cornchlársideboard
i ndlúthchipíin serried ranks
táim sáchI have enough
leachtliquid
mionscáth gréinemini parasol
do bharraicíníyour toes
dlúthdhiosca rómánsachromantic CD
tolgcouch
chuimil sí a gruashe rubbed her cheek
de chogar mealltachin an enticing whisper
eiteogawings
súimínsip
milissweet
mearbhalldizziness
nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to
céimeannasteps
ar na cannaíheavy drinking
a chártaí creidmheasahis credit cards
cloigínbell
toradhresult
iarrachtaíattempts
lámh leis an teachbeside the house
curtha i leataobhset aside
an bhean ghlantacháinthe cleaning woman
shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off
le tuawith an axe
osnasigh
crotshape
láibeachmuddy
drochbholadhbad smell
anáilbreath
stán síshe stared
dallógablinds
céastatortured
breoiteill
a chomhairligh síshe advised
cearrwrong
galardisease
An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery
duaisprize
a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray
drabhlásdebauchery
ragairnerevelry
geallghlacadóiríbookmakers
fiántaswildness
nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living
ní mór dom éiríI have to get up
gnó práinneachurgent business
í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world
na heasláinthe sick
ina seilbh féinin her possession
a goideadh uaidhstolen from him
burla nótaí airgida wad of notes
sonraídetails
théadh séhe used to go
goileappetite
bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming
spadántasluggish
fuinneamhenergy
comhairleadvice
dochtúir comhairleachconsultant
buidéal leighismedicine bottle
oideas oiriúnacha suitable prescription
máinliasurgeon
seomra feithimhwaiting room
plódaithepacked
cuma na bochtaineachtathe look of poverty
go fiosrachinquisitively
míchompordachuncomfortable
lig sé airhe pretended
scuainequeue
le dímheaswith lack of respect
a chuid otharhis patients
do shealsayour turn
sciob ColmColm snatched
go dubhachgloomily
go giorraiscabruptly
níos críonnamore prudent
níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great
sracfhéachaintglance
aclaíochtexercise
draidgháiregrin
tréaniarrachta strong effort
a choinneáil faoi shrianto keep under control
bia róshaibhirfood that is too rich
córas néarógachnervous system
aclaífit
i mbarr do shláintein the best of health
géilleann tú do gach mianyou give in to every desire
baoisfoolishness
sólássolace
saothraigh do bheathaearn your living
mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid
maslaitheinsulted
go drochmheasúilcontemptuously
níor chorraigh ColmColm didn't move
geallwager
maireachtáil arlive off
eagraíocht charthanachtacharitable organization
meangadh searbhsarcastic smile
cairde rachmasachawealthy friends
toilteanachwilling
faghairtflash
buntáisteadvantage
éigeandáilemergency
sochar pearsantapersonal benefit
má aithnítear méif I'm recognised
i ndáiríreserious
lándáiríretotally serious
a dhearbhai
géilleann tú do gach mian
you give in to every desire
ie)
Gluais • Glossary
ar an drabhlásdrinking heavily
dá bharras a result
geallwager
a bheatha a shaothrúto earn his living
i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money
cneadgroan
damantadamned
clár éadainforehead
ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach
spící biorachasharp spikes
ag lúbarnaíltwisting
go míshuaimhneachuneasily
imeachtaíevents
galántaelegant
meidhreachmerry
dreoilín teaspaighgrasshopper
drithlín gliondaira spark of joy
gnúisface
folthair
faoi dhraíochtunder a spell
comwaist
cuireadhinvitation
go fonnmhareagerly
a chompánaighhis companions
sméideadhwink
a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments
maorgamajestic
cornchlársideboard
i ndlúthchipíin serried ranks
táim sáchI have enough
leachtliquid
mionscáth gréinemini parasol
do bharraicíníyour toes
dlúthdhiosca rómánsachromantic CD
tolgcouch
chuimil sí a gruashe rubbed her cheek
de chogar mealltachin an enticing whisper
eiteogawings
súimínsip
milissweet
mearbhalldizziness
nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to
céimeannasteps
ar na cannaíheavy drinking
a chártaí creidmheasahis credit cards
cloigínbell
toradhresult
iarrachtaíattempts
lámh leis an teachbeside the house
curtha i leataobhset aside
an bhean ghlantacháinthe cleaning woman
shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off
le tuawith an axe
osnasigh
crotshape
láibeachmuddy
drochbholadhbad smell
anáilbreath
stán síshe stared
dallógablinds
céastatortured
breoiteill
a chomhairligh síshe advised
cearrwrong
galardisease
An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery
duaisprize
a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray
drabhlásdebauchery
ragairnerevelry
geallghlacadóiríbookmakers
fiántaswildness
nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living
ní mór dom éiríI have to get up
gnó práinneachurgent business
í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world
na heasláinthe sick
ina seilbh féinin her possession
a goideadh uaidhstolen from him
burla nótaí airgida wad of notes
sonraídetails
théadh séhe used to go
goileappetite
bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming
spadántasluggish
fuinneamhenergy
comhairleadvice
dochtúir comhairleachconsultant
buidéal leighismedicine bottle
oideas oiriúnacha suitable prescription
máinliasurgeon
seomra feithimhwaiting room
plódaithepacked
cuma na bochtaineachtathe look of poverty
go fiosrachinquisitively
míchompordachuncomfortable
lig sé airhe pretended
scuainequeue
le dímheaswith lack of respect
a chuid otharhis patients
do shealsayour turn
sciob ColmColm snatched
go dubhachgloomily
go giorraiscabruptly
níos críonnamore prudent
níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great
sracfhéachaintglance
aclaíochtexercise
draidgháiregrin
tréaniarrachta strong effort
a choinneáil faoi shrianto keep under control
bia róshaibhirfood that is too rich
córas néarógachnervous system
aclaífit
i mbarr do shláintein the best of health
géilleann tú do gach mianyou give in to every desire
baoisfoolishness
sólássolace
saothraigh do bheathaearn your living
mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid
maslaitheinsulted
go drochmheasúilcontemptuously
níor chorraigh ColmColm didn't move
geallwager
maireachtáil arlive off
eagraíocht charthanachtacharitable organization
meangadh searbhsarcastic smile
cairde rachmasachawealthy friends
toilteanachwilling
faghairtflash
buntáisteadvantage
éigeandáilemergency
sochar pearsantapersonal benefit
má aithnítear méif I'm recognised
i ndáiríreserious
lándáiríretotally serious
a dhearbhai
bainfidh tú an soc den veain
you'll take the front off the van
"Bí cúramach nó
bainfidh tú an soc den veain! Tá sé cúng go maith.
mothaíonn tú ar do shuaimhneas
you feel at ease
Ón gcéad nóiméad a shroicheann tú an áit, faigheann tú boladh na farraige agus
mothaíonn tú ar do shuaimhneas.
má chlóscríobhann tú
if you type
Ach
má chlóscríobhann tú an seoladh "ciorcal.
Mothaíonn tú
you feel
Mothaíonn tú gur cathair uaigneach cairtchláir atá ann.
tán tú anois san áit ina bhfuil an chuid is fearr den nGaeilge
you are now where the best of Irish is to be found
Beannacht Dé leat, a Bharra, agus
tán tú anois san áit ina bhfuil an chuid is fearr den nGaeilge.
ní bhfaighidh tú a dhath
you'll get nothing
Cuir isteach "Northern Ireland jokes" ar Google agus
ní bhfaighidh tú a dhath.
a n-amhrachann tú siar orthu
which you look back at
Is buaicphointí iad rudaí
a n-amhrachann tú siar orthu ach ba mhaith leis creidbheáil go bhfuil oiread roimhe is atá ina dhiaidh.
dá dhoimhneacht a théann tú isteach ann
the deeper you go into it
"Ní bhíonn a fhios agat achan rud fá ghné ar bith den cheol agus,
dá dhoimhneacht a théann tú isteach ann, is amhlaidh is soiléire gur beag an tuigbheáil atá agat i ndeireadh na dála, ar nós na cruinne sa chomhthéacs sin," ar sé.
a chluin tú
that you hear
"Tá an fhuaim sin
a chluin tú san obair a rinne sé le Planxty chomh glan, néata sin, agus mhothaigh mé é a bheith lán mothúchán agus mé i mo pháiste.
nuair a chuireann tú san áireamh
when you consider
Go háirithe
nuair a chuireann tú san áireamh gur gá do dhuine seoladh baile a bheith aige sula mbíonn cead aige vóta a chaitheamh sa stát seo.
nuair a chuireann tú san áireamh
when you consider
"
Is ráiteas rud beag sotalach é seo
nuair a chuireann tú san áireamh gurbh é Charles Saatchi a cheannaigh suiteáil de chuid na ndeartháireacha ar £500,000 darbh ainm *Hell*, agus a rinne iad a tharrtháil ón bhochtanas agus ón easpa aitheantais nuair a bhí siad ag dul i mbun oibre ar dtús.
Cáineann tú achan duine.
You criticize everyone.
Cáineann tú achan duine.
Sin tú
you're next
Ní raibh ach a tóin buailte ar an tsuíochán nuair a scairt an fáilteoir, "
Sin tú, a Fiona.
ón iarraidh dheireanach a bhí tú anseo
since the last time you were here
Fan go bhfeice muid cén dochar atá déanta agat
ón iarraidh dheireanach a bhí tú anseo.
agus tú sa riocht ina bhfuil tú
with you the state you're in
Gheobhaidh sí áit duit
agus tú sa riocht ina bhfuil tú," arsa an fiaclóir.
ach go mothaíonn tú thar barr ar fad
but that you feel really great
Níl dabht ar bith
ach go mothaíonn tú thar barr ar fad tar éis seisiúin ann - ar ndóigh is beag snámh a dhéanfas tú toisc nach féidir ach luí siar agus iarracht a dhéanamh gan é a shlogadh!
Is dócha gurb í Petra féin seoid turasóireachta na hIordáine.
Cén chaoi a mothaíonn tú faoi sin?
How do you feel about that?
Cén chaoi a mothaíonn tú faoi sin?
Éamon Ó Donnchadha: Airím go hiontach dá bharr.
nár bhain tú amach
that you didn't achieve
An bhfuil aon rud go bhfuil aiféala ort
nár bhain tú amach?
(I nguth láidir dearfa) Níl! (Ag gáire anois faoina chinnteacht féin!)
An bhfuil aon rud a theastaíonn uait a bhaint amach go fóill?
Níl aon rud ar leith.
spreagann tú go gnéasach
which excites you sexually
Is éard atá i gceist le híonacht ghnéasach, a deir an clár le daoine óga, ná "diúltú do chaidreamh fisiciúil a
spreagann tú go gnéasach"; is gá dóibh, mar sin, staonadh ó chaidreamh collaí agus gnéas béil, agus níl cead acu lámh a leagan ar bhaill ghnéis a chéile, go dtí go bpósann siad.
nuair a chuireann tú stair shóisialta na tíre san áireamh
when you consider the country's social history
Gan amhras, caithfidh an Rialtas an caiteachas atá á dhéanamh aige a chosaint, ach ní bheifeá ag súil le cinneadh mar seo i gcás na hÉireann
nuair a chuireann tú stair shóisialta na tíre san áireamh.
a fhad is atá tú ag fanacht
while you're waiting
Ansin dúirt sí liom: "Is féidir leat a bheith i do shuí
a fhad is atá tú ag fanacht.
Ní bhíonn tú in am ná in uair ag a dhath.
You're never on time for anything.
"
Ní bhíonn tú in am ná in uair ag a dhath.
Féadann tú sin a rá
you can say that again
"
Féadann tú sin a rá," arsa Nuala, agus chuir siad isteach an tráthnóna ag diúl ar an phóitín.
nuair a chuireann tú san áireamh
when you consider
Ar ndóigh, ba ré chrua i stair na tíre í ré an Chumannachais, go háirithe
nuair a chuireann tú san áireamh go raibh an tSeicslóvaic rathúil mar thír roimh an dara cogadh domhanda, agus nascanna láidre eacnamaíocha aici ar fud iarthar na hEorpa.
a fhiafraíonn tú
you ask
"Fonn?"
a fhiafraíonn tú.
Féadann tú tú féin a chroitheadh suas
you'll need to get your act together
"
"
Féadann tú tú féin a chroitheadh suas anois, bhuel," arsa Emma.
luchtaigh tú féin
stuff your face
An bhfuil tú ag iarraidh mé a leagan le boladh muiceola nó cad é?"
"Órú fuist agus suigh síos ansin agus
luchtaigh tú féin nó beidh sé tamall maith sula bhfaighidh tú greim eile," arsa Emma.
agus tú ina cheann
while you're at it
"
"Dúirt," arsa Emma, "ach níor mhol siad *migraine *a thabhairt don bhord agallaimh
agus tú ina cheann.
ní bhraitheann tú an naimhdeas céanna
you don't sense the same hostility
Ina choinne sin - agus níl a fhios agam an aon chúiteamh é seo -
ní bhraitheann tú an naimhdeas céanna.
Déanann Dia tú a threorú
God leads you
"
Déanann Dia tú a threorú ina shlí féin," a dúirt Buckley.
Pósfar tú gan mhoill
you're going to get married soon
"Sna nóchaidí, bhíodh na fir a bhí thart orm ag rá: '
Pósfar tú gan mhoill, beidh páistí agat, agus tosóidh tú ag taisteal isteach sa chathair ó na bruachbhailte'," a chuimhnigh Buckley, atá bliain is daichead d'aois, le gairid.
cén chaoi a gcuireann tú chuige?
how do you go about doing it?
AÓF: An bhfaigheann tú deacair é píosaí a chumadh, nó
cén chaoi a gcuireann tú chuige?
MÓR: Ceapaim go bhfuil sé iontach deacair píosaí a chumadh.
Socair tú féin
settle yourself
Ní dhearna sí ach a dhá lámh a chur thart uirthi agus croí isteach a thabhairt di agus dúirt: "
Socair tú féin anois.
go gcailleann tú an t-uafás
that you lose so much
" Tuigeann sí ag an am céanna, a deir sí,
go gcailleann tú an t-uafás nuair a chinneann tú ar a bheith imeallach.
nuair a chuireann tú san áireamh
when you consider
Tá sé seo suimiúil
nuair a chuireann tú san áireamh gur tháinig an stíl lom seo, an tÍostachas, chun tosaigh an chéad lá riamh mar fhreagra dáiríre ar na lochtanna a d'aithin roinnt ealaíontóirí ar an chineál ealaíne a bhí á shaothrú ag an am.
má mhothaíonn tú
if you feel
Má thuigeann tú agus
má mhothaíonn tú an ceol atá sa tiún, tá leat.
nuair a chuireann tú san áireamh
when you consider
Déarfaidh daoine leat a bhíonn sna tithe tábhairne go minic nach bhfuil an laghdú sin le feiceáil agus ní bheifeá ag súil lena leithéid i ndáiríre, go háirithe
nuair a chuireann tú san áireamh go bhfuil siad ag mealladh daoine anois nach rachadh in aice le tábhairne roimhe seo de bharr na toite.
má thugann tú leathmharú do dhuine
if you half kill someone
I bhfocail eile,
má thugann tú leathmharú do dhuine ar pháirc na himeartha agus fionraí sé mhí tuillte agat dá bharr, mura bhfuil tú i do "*alien*" amach is amach beidh aithne agat ar dhuine éigin a bheas in ann cuidiú leat éalú ón bpionós atá ag dul duit.
má dhoirteann tú
if you spill
Tá buidéal maith fíona le fáil anseo ar níos lú ná cúig euro - mar sin, ní bhíonn mórán imní ort
má dhoirteann tú cuid de!
Faoiseamh
=======
Tá go leor leor páirceanna poiblí anseo, áit ar féidir leat do scíth a ligean agus faoiseamh a fháil ó chrá croí *la vie quotidienne*.
de réir mar a éiríonn tú níos sine
as you grow older
"Ach tá Bealach an Doirín ar cheann de na háiteanna sin a thaitníonn níos mó leat
de réir mar a éiríonn tú níos sine," a deir sí.
nuair a chuireann tú san áireamh
when you consider
Is dócha,
nuair a chuireann tú san áireamh an méid atá bainte amach aici, go bhfuil éalúchas mar seo tuillte go maith aici!
*Is as Baile Átha Cliath í Caoimhe Ní Laighin.
nuair a chuireann tú san áireamh
when you consider
Faoi láthair, tá suas le 60 duine ag fanacht ar shaothar uaithi - rud atá dúshlánach go leor
nuair a chuireann tú san áireamh nach mbíonn Marla ag péinteáil ach ar feadh uair an chloig, trí lá sa tseachtain!
Páiste faoi leith
=======
Tá roinnt daoine den bharúil gur páiste faoi leith, cineál *prodigy*, í Marla ach diúltaíonn a tuismitheoirí glacadh leis sin; tá siad sásta a admháil go bhfuil bua aici ach, taobh amuigh de sin, deir siad gur gnáthpháiste atá inti.
réitíonn tú le daoine eile
you get on with other people
"Dúirt duine éigin liom, '
réitíonn tú le daoine eile sa tslí chéanna a réitíonn tú leat féin'.
agus go mbraithfidh tú ag baile
and that you'll feel at home
a thaiscemy dear
geallúintípromises
ag maíomh as an ngadhar nuaboasting about the new dog
breitheamhjudge
gadaíthief
i bhfoisceacht scread asail den tighanywhere near the house
ag drannadhsnarling
ag tafannbarking
go béasachpolitely
ó chianaibha while ago
tíosachsparing
caifeachwasteful
saoiwise man
agus go mbraithfidh tú ag baileand that you'll feel at home
púicfrown
malaíeyebrows
maitheasgood
gléas ceoilmusical instrument
coinneappointment
táillefee
trí bhonn airgidthree coins
as do mheabhairmad
breitheamhjudge
tinneas fiacailetootache
tolgcouch
barróghug
deinin dearmad ar an bpianI forget the pain
Meas tú cén fáth?
I wonder why?
Meas tú cén fáth?
*Tá Dáithí Ó Colchúin ina chónaí i Sydney.
Ar chum tú
did you write ...?
AÓF:
Ar chum tú aon cheol riamh?
PÓC: Níor chum.