Nár aifrí Dia orm é
may God forgive me for saying it
Nár aifrí Dia orm é - dheamhan a miste liom.
nath
saying
Is nath é sin a bhí aige agus é ina gharsún: má bhí sé chun a mhúinín a dhéanamh san abhainn ba ghá foláireamh a thabhairt roimh ré.
nath
saying
Bhí an nath ag gach tuairisceoir raidió, teilifíse agus nuachtáin - seachas Foinse - agus iad ag trácht ar lucht an léirsithe: "The People of Middle Ireland" a bhí ann!
Bhí Balor náirithe.
sin a ndeirim
that's all I'm saying
Coinnigh tú shúil ar an jab sin atá agat, sin a ndeirim.
a chluintear iad ag rá
that they can be heard saying
Tugann muintir 'Ros na Rún' an-uchtach dúinn, nó is minic a chluintear iad ag rá: 'Tá an ceart agat, Baighdad! Féar plé duit, Baighdad!"
"Agus cad é faoi RTÉ, a Shodom? An bhfuil tú sásta leis an stáisiún teilifíse sin?" a d'fhiafraigh Balor.
ná habair tada
saying nothing
Ag breathnú air ón taobh amuigh cheapfá gurb é an sean-nós Gaelach i gcónaí acu é: ná habair tada, agus nuair a chuirtear ceist "leochailleach" - faoi BSE, abair - tarraing anuas na seanráitis chéanna a mbaintí úsáid astu nuair a bhí an galar sin i mbéal an phobail.
dá mbeidís á rá aici
if she was saying them
Bheadh beagán ní ba mhó seasmhachta ag baint leis na tuairimí sin dá mbeidís á rá aici i gceann de na teangacha seanbhunaithe a bhí á labhairt sa tír le 50,000 bliain.
an sean-nath meirgeach
the rusty old saying
"Mura mbeifeá ag gáire, bheifeá ag caoineadh" an sean-nath meirgeach.
ag rá an phaidrín
saying the rosary
Nuair nach mbíodh Henrietta Wilkins ag obair, is minic a bhíodh sí le feiceáil ag rá an phaidrín, nó ag rá paidreacha chuig na naoimh a bhí sna pictiúir a bhí crochta ina teach.
Cad é atá sé ag ráit?
What is he saying?
"Cad é atá sé ag ráit?" arsa sise lena comrádaí siúd.
ag rá a mhalairte
saying the opposite
Léirigh pobalmheasanna freisin gur chreid an pobal go láidir go raibh an chontúirt don Astráil méadaithe de bharr na bainte a bhí ag an Astráil leis an ionradh, ainneoin an rialtas a bheith ag rá a mhalairte.
ní ag rá an ruda a bhí ar a gcroí a bhí siadsan ach an oiread
they weren't saying what they really felt either
"Dheamhan ar miste," arsa na mná d'aon ghuth agus ní ag rá an ruda a bhí ar a gcroí a bhí siadsan ach an oiread.
Cad é atá tú á mhaíomh?
What are you saying?
MOLLY: Cad é atá tú á mhaíomh?
DENIS: Ní maith duit a shéanadh.
ráitis na bhfáithe
the sayings of the prophets
“Léigh mé alt le John Shepard, ollamh i St Martin’s College i Lancaster, agus bhí seisean ag déanamh staidéir ar an Hadith (ráitis na bhfáithe) agus an Córán agus an Bíobla agus rith sé leis dá mbeifeá ag cuartú leithscéil le cinedhíothú a dhéanamh, go raibh sé le fáil sna trí leabhar seo,” arsa Fisk.
táthar ann a bheas á rá sin
there are people who will be saying that
Agus, i ndáiríre, i gcomparáid lena bhfuair muid amach ó d’fhág tú an tír seo, bhuel ní thig liomsa a rá gur aingeal thú, ach táthar ann a bheas á rá sin.
nath
proverbial saying
”
“Tá daoine den bharúil gurbh iad na *Jesuits* a chum an nath, ach tá dul amú orthu; na mná rialta ar dtús a dúirt: “Tabhair dom lámh an linbh le é a bhualadh le rialóir agus tabharfaidh mise duitse an duine fásta.
Bhímis ag rá léi
we used to be saying to her
Bhímis ag rá léi *go raibh* go leor airgid aici go cinnte.
An mbeadh aon duine ag rá
would anyone be saying
An mbeadh aon duine ag rá leis an údar nach raibh an lámhscríbhinn réidh fós? An mbeadh aon duine ann le snas a chur ar an lámhscríbhinn sin? An mbeadh aon duine ag rá nach raibh an leabhar go maith ar chor ar bith?! Bheadh díle leabhar míshlachtmhar ann, lán botún agus cuma neamhghairmiúil orthu.
an ráiteas ciníoch
the racist saying
Is cuimhin liom go mbíodh daoine áirithe ag baint úsáide fós as an ráiteas ciníoch “*Two Wongs don’t make a white*”.
ag rá rud éicint a bhí tábhachtach.
saying something that was important.
“Bhí an smacht sin aige ar a ghlór agus é chomh cinnte sin go raibh sé ag rá rud éicint a bhí tábhachtach.
nach dtig leo fiú tomhas cad é atá á rá agam.
that they can't even guess at what I am saying
Ceist a chur orthu tuige a bhfuil siad chomh caillte? An falsacht atá ann? An bhfuil mo chuid cainte chomh briotach sin, chomh dothuigthe sin, nach dtig leo fiú tomhas cad é atá á rá agam.
nathanna cainte
idiomatic sayings
Deir sé gur fhág “an croí an áit agam” agus bhí air rith go tobann!
NathannaIs iontach na nathanna cainte atá aige, nathanna nach bhfuil chomh coitianta sin sa lá atá inniu ann – “an ghrian a bheith fad corráin mhóir ar an aer ar maidin”, cuir i gcás, arb éard atá i gceist leis ná cur síos ar an am sin den lá thart ar 11.
coinneáil suas lena raibh á rá acu.
keep up with what they were saying
Chuir mé brú orm féin éisteacht le gach cainteoir ag an seisiún agus coinneáil suas lena raibh á rá acu.
sean-nath
old saying
Nó le casadh a chur ar an sean-nath: “Ireland’s difficulty is Gaelic’s opportunity.
ráit
saying
Bhí a fhios agam gur breithlá mo mháthar a bhí ann, ach, agus mé ag cúléisteacht leofa, chuala mé móraí ag ráit le Mam “*Life begins at forty*”.
seanrá
an old saying
com/watch?v=rUUuD0oh81o)
Tá seanrá ag na Sínigh - ‘Go mairir an céad d’fhonn díoltas a imirt ar do pháistí’, ach i ndomhan an auteur Ostaraigh áirithe seo, ’s iad na páistí a imríonn díoltas gan taise ar thuistí is ar shochaí atá seasc, brúidiúil, ina bhfuil an ghangaid in áit an ghrá.
ag maíomh
saying, claims
Níl éinne ag maíomh gur cheart d’Airí rialtais a bheith ag taisteal i measc na n-eallach nó ar mhuin high nelly mar a bhíodh Oliver J Flanagan sa tseanam, agus táthar i dteideal gach compord gur féidir a thabhairt daofa ar phraghas mheasartha.
seanrá
old saying
Samhlaigh - agus beidh ort a lán a shamhlú agus a athshamhlú le linn seal *‘Certified Copy’* - Juliette fíorálainn Binoche i mbarr a maitheasa, mar aisteoir is mar spéirbhean na bhfear smaointeach ar aos áirithe, chun an seanrá faoi ‘mnáibh ar aos áirithe’ a chasadh ar a cheann.
tsean-nath
old saying
Le casadh úr a chur sa tsean-nath: *"The future is a foreign country, we'll do things differently there.
seanrá
old saying
Ar scáth a chéile a mhaireann na daoine, mar a deir an seanrá, ach céard a dhéanann ár gcairde i ríocht na n-ainmhithe is na n-éan sa drochshíon? Tá ceithre rogha acu:
- A) Caithfidh siad dul i dtaithí ar na cúinsí agus iad féin a ‘oiriúnú chun maireachtála; nó
- B) Rachaidh siad ar imirce; nó
- C) Titfidh codladh an gheimhridh orthu, faoi thalamh go hiondúil, go dtí go mbogfaidh an aimsir ar ball; nó
- D) Siocadh síos faoi uisce sa phuiteach nó ina leithéid.
Is fada ráite
it’s a saying of old
Is fada ráite gur fearr an t-imreas ná an t-uaigneas.
Is fiú a rá
it’s worth saying
Is fiú a rá, nach bhfuil aon amhras ann ach gur fhoilsigh roinnt nuachtán tablóideach scéalta i gcaitheamh na mblianta ó mhná a bhí ag iarraidh dúmhál a chur ar fhir iomráiteacha a chuaigh chun leapan leo.
altófar roimh bhia
saying grace before meals
Rachaidh na scéalta daonna i bhfeidhm ar chuid acu agus caoinfidh siad deoir anois is arís nuair a altófar roimh bhia nó nuair a bhreathnóidh siad ar a gclann féin ar aon aois le roinnt de na daoine a loiteadh in oibríochtaí na ladrann seo.
ag ráit
saying
Tá na meáin chumarsáide eadarnáisiúnta ag ráit go bhfuilimid ag déanamh cúis mhaith, go bhfuilimid ag dul i ngleic leis na fadhbanna atá againn agus go bhfuil ag éirí linn iad a cheansú de réir a chéile.
Is Binn Béal
saying nothing
Caithfidh nár thaitin fear oirthear Londan leis an mbreitheamh ar údar éigin!
Is Binn Béal
=====
I ndeireadh na dála, d’éirigh go maith leis na Sasanaigh sa chomórtas Corn Domhanda deireanach sin – fuaireadar áit níos fearr ná mar a bhí tuillte acu – nuair a chuirtear san áireamh na fadhbanna móra a bhí acu ar an bpáirc imeartha agus lasmuigh di.
de réir an chor cainte
in line with the saying
Is de réir an chor cainte cleachtadh seo na Spáinneach: “Del cerdo (se aprovechan) hasta los andares”, go dtí na crúibíní féin baintear úsáid as an muc.
Focal Amadáin
a fool’s saying
Na Trí Ní is Géire: Fiacail Coileáin, Dealg Feochadáin agus Focal Amadáin
==========================
Aoi ar cuireadh fáilte roimhe sa Palacio de la Zarzuela an tseachtain seo a d'imigh tharainn ba ea gobharnóir Florida, Rick Scott.
ag rá nach gcaitheann sé ach
saying they just spend
Thug an *American Institute of Philanthropy* (eagraíocht a sholátraíonn eolas faoi fheidhmiúlacht agus faoi fhreagracht carthanais) grád F do *Planet Aid*, ag rá nach gcaitheann sé ach 34% de na cistí a bhailíonn siad ar charthanacht.
B’fhéidir go bhfuil mé claonta á ráit sin
perhaps I’m biased in saying that
B’fhéidir go bhfuil mé claonta á ráit sin mar bhean, ach go minic tchí mná taobh eile den scéal agus b’fhéidir go gcuimsíonn sé scéal níos fearr.
an leathfhocal
the gist of what (C. was saying)
I ndeireadh na dála, áfach, theip ar chosaint na saineolaithe úd nuair a thuig an t-aos léinn an leathfhocal Coparnaiceach.
tuigim do cheist
I know what you’re saying
Ba é m’athair mo thraenálaí ach tuigim do cheist mar ní thagann dornálaithe as ceantair flúirse de ghnáth.
rá seo ar an ardán
saying this on the stage
“Labhair go deas soiléir dom,” arsa sé, “beidh mise a rá seo ar an ardán.
ag rá linn i ndáiríre
really saying to us
An bhfuil siad ag rá linn i ndáiríre go gcosnódh sé os cionn €63m sa bhliain téacsanna Gaeilge ar bhileoga eolais a thástáil lena chinntiú go dtuigfeadh an léitheoir an fhoclaíocht a úsáidtear?
Ar ndóigh thuigfeá cad tuige go mbeadh an Roinn Sláinte ag feidhmiú ar mhaithe le mianta an tionscal cógaisíochta ach cén fáth nár chuir Roinn na Gaeltachta a mhalairt de chás chun cinn? Gíog ná míog níor chualathas uathu ar an cheist seo agus ní léir go bhfaca siad aon chúram dóibh ann.
gan smid as a mbéal
not saying a word
An leath eile ag éisteacht, gan smid as a mbéal.
i mbun tráth agus urnaí ann
reading their office and saying their prayers there
Bhí mainistir mhór ansiúd ar leataobh an ghleanna i mbéal na habhann sa dara haois déag agus manaigh oird Tiron as Albain aduaidh i mbun tráth agus urnaí ann.
ag rá gur cóir do dhaoine
saying that people must
Ach Ard-Aighne, an t-oifigeach dlí is tábhachtaí sa dhlisteanacht, ag rá gur cóir do dhaoine dóchas a chailleadh go mbainfidh siad ceart amach? Scannalach.
ag rá a thuilleadh
saying anymore
**CMacS: An fiú dul thart ag stocaireacht sna meánscoileanna faoi Dheis Breise na Gaeilge le haghaidh fostaíochta nuair nach mbeidh daoine in ann obair le heagras Gaeilge thar thréimhse trí bliana nó a leithéid?**
AÓC: Níl an Foras ag rá a thuilleadh gur conarthaí trí bliana a bheas ag fostaithe agus dá bhrí sin ní éiríonn an cheist.
ag rá an rud ceannann céanna
saying the exact same thing
Má bhí poblachtachaí in ann an dlí a sheachaint, nár chóir go bhfaigheadh Paratrúpaí Dhomhnach na Fola deis an rud céanna a dhéanamh?
An Sprioc: Síth do Shaighdiúirí Shasana
=================
Níorbh fhada go raibh Peter Hain ar an teilifís agus ar an raidió ag rá an rud ceannann céanna.
tá go leor daoine eile á rá, agus drogall orthu roimhe
many are saying it, while they hate the fact
B’fhéidir go bhfuil an ceart aige agus tá go leor daoine eile á rá, agus drogall orthu roimhe, gur céim eile í seo i dtreo na híocaíochta d’imreoirí idirchontae CLG.
le teilgean cainte
with a saying
Chabhraigh muintir na Gaeltachta le gach éinne freisin, ag roinnt an tsaibhris orainn agus ag tabhairt cúnaimh dúinn nuair a bhí deacracht againn le teilgean cainte nó le heaspa cruinnis.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
