ní hionann sin is a rá
that doesn't mean to say
Ainneoin go bhfuil Caitlicigh breá sásta a gcreideamh a lua le duine ar bith,
ní hionann sin is a rá go vótálfadh siad ar son Éireann Aontaithe.
Cé gur dúradh
although it was said
Cé gur dúradh go poiblí go raibh seasamh neodrach ag Éirinn sa dara Cogadh Domhanda, tá fianaise láidir ann gur tugadh tacaíocht do na comhghuaillí a sheas an fód i gcoinne na Gearmáine sa chogadh sin.
Nár aifrí Dia orm é
may God forgive me for saying it
Nár aifrí Dia orm é - dheamhan a miste liom.
I ndeireadh na dála
when all is said and done
Tháinig an smaoineamh seo chun cinn go deireanach i 1992 agus dóbair gur ghlac John Bruton leis, ach
I ndeireadh na dála chuaigh an Lucht Oibre isteach le Fianna Fáil cibé.
deireadh sé
he would say
"Tharla sé go minic go gcaithinn an oíche ar fad ag labhairt Gàidhlig, mar a cheap mise, agus chasadh duine éicint timpeall agus
deireadh sé, 'Féach air sin.
i ndeireadh báire
when all is said and done
San úrscéal tréitheach le hIsaac Bashevis Singer, *Scum*, deir an príomhcharachtar ann nach bhfuil sa saol
i ndeireadh báire ach nithe ag titim amach mar a chaithfidh a thitim amach, nithe a taibhríodh duit cheana, agus nach bhfuil ann ach go bhfuil tú á bhfeiscint anois den chéad uair, mar dhea, le do shúile cinn.
Ná habair nár cuireadh ar do shúile é
don't say you weren't warned
Ná habair nár cuireadh ar do shúile é," arsa Lillian.
nath
saying
Is
nath é sin a bhí aige agus é ina gharsún: má bhí sé chun a mhúinín a dhéanamh san abhainn ba ghá foláireamh a thabhairt roimh ré.
Shlog Jemma an focal a bhí ar bharr a teanga
Jemma bit her tongue (didn't say what she was about to say)
Shlog Jemma an focal a bhí ar bharr a teanga agus rinne sí iarracht cur in iúl di féin gurbh fhearr an troid ná an t-uaigneas.
déarfainn
I'd say
Bhuel, dá gcuirfeá ceist ormsa,
déarfainn gurb í an Ghaeilge atá ag an ríomhaire thar aon teanga eile.
ba bheaichte a rá
it would be exact to say
Tá na céadta buama píopa caite ar thithe na haicme oibre, nó an aicme *dole *
ba bheaichte a rá, b'fhéidir, lá i ndiaidh lae.
a ndúradh
all that was said
Bíonn iachall ar an duine atá i mbéal an phobail a chruthú go ndearnadh clúmhilleadh air agus gur bréag amach agus amach
a ndúradh nó a scríobhadh faoi.
nach bhfuil fiacha orm a inse
that I don't have to say
*
Gluais • Glossary
girseachgirl
clisteclever
giodalachperky, self-conceited
ardnósachpompous
a mhaíomhasserting
go sotalacharrogantly
úimléideachuseful
ag coimhéadwatching
máistreás(female) teacher
ag inse d'achan duinetelling everyone
ciallmeaning
dúilliking
Taispeánfaidh sin daofaThat'll show them
chuartaigh síshe searched
nach bhfuil fiacha orm a insethat I don't have to say
a raibh sa rangeveryone in the class
sámsáilprattling
níl sin le rá
that's not to say
Tá neart Gaeilge ag bunadh an bhaile, ach
níl sin le rá nach bhfuil brú mór ar an Ghaeilge, go díreach mar atá i ngach ceantar eile sa Ghaeltacht.
thiocfadh leat a rá
you could say
Níor chaith Seán ach cúpla lá ar an scoil ach
thiocfadh leat a rá go raibh sé ar Ollscoil sa bhaile.
nath
saying
Bhí an
nath ag gach tuairisceoir raidió, teilifíse agus nuachtáin - seachas Foinse - agus iad ag trácht ar lucht an léirsithe: "The People of Middle Ireland" a bhí ann!
Bhí Balor náirithe.
sin a ndeirim
that's all I'm saying
Coinnigh tú shúil ar an jab sin atá agat,
sin a ndeirim.
neart ráite
plenty said
Tá
neart ráite ag an rialtas anseo faoin sárú atá déanta ar chearta daonna ag réimeas Saddam Hussein agus tá cuid mhaith den cheart acu.
a chluintear iad ag rá
that they can be heard saying
Tugann muintir 'Ros na Rún' an-uchtach dúinn, nó is minic
a chluintear iad ag rá: 'Tá an ceart agat, Baighdad! Féar plé duit, Baighdad!"
"Agus cad é faoi RTÉ, a Shodom? An bhfuil tú sásta leis an stáisiún teilifíse sin?" a d'fhiafraigh Balor.
ná habair tada
saying nothing
Ag breathnú air ón taobh amuigh cheapfá gurb é an sean-nós Gaelach i gcónaí acu é:
ná habair tada, agus nuair a chuirtear ceist "leochailleach" - faoi BSE, abair - tarraing anuas na seanráitis chéanna a mbaintí úsáid astu nuair a bhí an galar sin i mbéal an phobail.
a dúradh
it was said
Ní raibh aon chinnteacht ann,
a dúradh, gur Gaeilgeoirí a bheadh ina gcónaí sna tithe seo agus, dá réir, go raibh éiginnteacht faoi thodhchaí na Ceathrún Rua mar bhaile láidir Gaeltachta.
i ndeireadh na dála
when all is said and done
Tá a mórchuid bródúil as an teanga agus sásta í a labhairt má thugtar an spreagadh dóibh, ach
i ndeireadh na dála is féidir leat a bheith cinnte go bhfaighidh tú fáilte is fiche anseo, is cuma cén teanga a labhraíonn tú.
mar a deireadh siad
as they used to say
Rinne sí cinneadh nach mbeadh aon bhaint aici leis in aon chor ach amháin,
mar a deireadh siad sa Roinn ag an am, "if the exigencies of the service require it!"
Go gairid ina dhiaidh sin, áfach, cuireadh Máire go dtí an Spáinn, áit ar chaith sí dhá bhliain ag obair mar rúnaí ambasáide.
Bheidís, dúradar
they would be, they said
Bheidís, dúradar, ag sárú chearta sealúchais an duine, atá leagtha síos sa Bhunreacht.
dá mbeidís á rá aici
if she was saying them
Bheadh beagán ní ba mhó seasmhachta ag baint leis na tuairimí sin
dá mbeidís á rá aici i gceann de na teangacha seanbhunaithe a bhí á labhairt sa tír le 50,000 bliain.
nuair a deirinn rud éicint as Baváiris
when I'd say something in Bavarian
Scaití, thugtaí feilméara orm féin
nuair a deirinn rud éicint as Baváiris.
an sean-nath meirgeach
the rusty old saying
"Mura mbeifeá ag gáire, bheifeá ag caoineadh"
an sean-nath meirgeach.
Dúradh le gairid
it was said recently
Dúradh le gairid go mbeidís le fail saor in aisce ag aon tír san Afraic nó sa Meán Oirthear a bheadh sásta glacadh leo.
faoina bhfoilsíonn agus faoina ndeir siad
about what they publish and say
Chomh luath agus a dhéantar leasú ar na dlíthe leabhail is lú cúis a bheidh ag na meáin a bheith chomh cúramach
faoina bhfoilsíonn agus faoina ndeir siad.
go bhféadfaí a rá
that it could be said
An bhfuil mórán de na spriocanna a leagadh síos i dtús ama bainte amach?
Ceapaim
go bhféadfaí a rá go bhfuil na bunspriocanna a leagadh amach don Áras ar fad bainte amach.
go n-abrofaí
that it be said
*
Gluais • Glossary
as an tom coillfrom the hazel bush
scoilbsplinters
ina chiotógin his left hand
cloch speilescythe-stone
faobharsharp edge
lann na scinethe blade of the knife
dheamhan a gcloisfeadh sé béicíl na ngasúrhe wouldn't hear the shouting of the children
araebecause
clósyard
i ngeall ar an mbáisteachbecause of the rain
a ghoilehis stomach
dornán eileanother small quantity
slámamount
ag an gcrann mór darachat the big oak tree
beartbundle
lagweak
an scoththe best
cáilreputation
a bhí uaidhthat he wanted
garbhchomhaireamha rough count
deich scillingten shillings
gadwithe, rope
chuir sé an ruaig ar an madrahe chased the dog
seascaircosy, snug
caonachmoss
stoc storrúil an chrainnthe strong trunk of the tree
choisrigh sé é féinhe blessed himself
éadan síonchaite rocachweather-worn wrinkled face
ar mhullach a chinnon the top of his head
scáinteacht ghruaigesparseness of hair
bun tornapathe bottom of a turnip
eala bhána white swan
ag
fairewatching
thuirling an spideog ar an talamhthe robin landed on the ground
le dúilwith desire
ag preabadhjumping
ruainnín aráina small piece of bread
beathafood
sprúillemorsel
ag samhlúimagining
síógínlittle fairy
dea-shíóga good fairy
de dhoirte dhairtedartingly, suddenly
a dhá luaithe isas soon as
in airde ar leac na fuinneoigeup on the window-sill
a broinn deargher red breast
giodamachfrisky, jaunty
mífhoighdeachimpatient
ag bíogaílchirping
go háiridespecially
uaibhreachproud, spirited
ar leathadhopen
lena bréagadhtoo woo her
babhtaísometimes
cuinneogchurn
drisiúrdresser
dos cabáistetuft of cabbage
máimín fataía handful of potatoes
ag cuardach na nuachreafóigesearching the new soil
cruimhmaggot
bagrachthreatening
binnsweet
a ghlaoití amanta air féinhe used to be called sometimes
spideoga difriúladifferent robins
á leanúintfolllowing him
conairpathway
ag moilliúslowing
nuair a d'iniúch séwhen he examined
súil ribesnare (of thin cord or wire)
d'fheith siseshe waited
de réir dealraimhapparently
ina ghnóthaíin his affairs
ar nós gasúirínlike a young child
go n-abrofaíthat it be said
gileacht a súlthe brightness of her eyes
frídthe smallest thing
go beachtprecisely
chomh haerach céannaevery bit as lively
achairína very short time
seafóidnonsense
<td cl
á rá go hoscailte
being said openly
Níl sin
á rá go hoscailte faoi láthair ach táthar ag smaoineamh air.
ag rá an phaidrín
saying the rosary
Nuair nach mbíodh Henrietta Wilkins ag obair, is minic a bhíodh sí le feiceáil
ag rá an phaidrín, nó ag rá paidreacha chuig na naoimh a bhí sna pictiúir a bhí crochta ina teach.
Cad é atá sé ag ráit?
What is he saying?
"
Cad é atá sé ag ráit?" arsa sise lena comrádaí siúd.
a d'aithris na focail chéanna
who said the same words
Is iomaí duine
a d'aithris na focail chéanna ó shin agus tá mé ag déanamh gur leagadh ar níos mó ná duine amháin iad.
a d'aithris na focail chéanna
who said the same words
Is iomaí duine
a d'aithris na focail chéanna ó shin agus tá mé ag déanamh gur leagadh ar níos mó ná duine amháin iad.
lig sí thairsti a raibh le rá ag Nan
she ignored everything that Nan said
Bhí mionna tugtha ag Nuala nach mbeadh an béile seo ina chogadh dearg agus dá thairbhe sin
lig sí thairsti a raibh le rá ag Nan.
Féadann tú sin a rá
you can say that again
"
Féadann tú sin a rá," arsa Nuala, agus chuir siad isteach an tráthnóna ag diúl ar an phóitín.
go ndeireadh an tseanbhean béal dorais
that the old woman next door used to say
D'aithin mé cuid mhór de na nathanna agus thuig mé cén fáth
go ndeireadh an tseanbhean béal dorais, 'he pulled down a story' nuair a chuala mé 'tharraing sé anuas scéal' i nGaeilge.
ag rá a mhalairte
saying the opposite
Léirigh pobalmheasanna freisin gur chreid an pobal go láidir go raibh an chontúirt don Astráil méadaithe de bharr na bainte a bhí ag an Astráil leis an ionradh, ainneoin an rialtas a bheith
ag rá a mhalairte.
Deireadh sí linn
she would say to us
*
Gluais • Glossary
mo dhícheallmy best
a gheallaim dom féinI promise myself
san fhásachin the desert
d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate
don Charghasfor Lent
cleastrick
chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself
blastatasty
íobairtsacrifice
maitheasgood
bródúilproud
casacht mhór ghroía great big cough
tairseachthreshold
tanaíthin
fiáinwild
de shíoralways
seanfhaiseantaold-fashioned
láchfriendly, pleasant
mearbhallconfusion
cheapasI thought
a bhlas tuaisceartachhis northern accent
chloisimis a chasachtwe used to hear his cough
bhímis ar bíswe used to be excited/impatient
cúbógacollections of Easter eggs
scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside
go scafántaspeedily
ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him
chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it
ag iomrascáil lena chéilewrestling one another
suachmáneasy-going person
gan puth análawithout a puff of breath
parlúsparlour, sitting-room
Deireadh sí linnshe would say to us
cur i gcéill iomlántotal pretence
thuigeadh siseshe'd understand
bheannaímis dówe would greet him
d'fhiafraímis dewe'd ask him
d'fhreagraímiswe would answer
go fuarbhruiteindifferently
ag tóraíocht an mhálasearching for the bag
nodclue
go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them
beadaílover of sweet things
dá bharras a result
d'éalaigh méI escaped
cófrapress
ag póirseáil thartrummaging about
málaí plaisteachaplastic bags
doirtealsink
de phreabsuddenly
go raibh mo chosa nitethat it was all up with me
polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north
daoine muinteartharelations
díospóireachtaí bríomharalively debates
a chuairteannahis visits
b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men
ag útamáilfumbling
ba ghiorra in aois diclosest to her in age
mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona
fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me
barrúilfunny
de shíor dár gcáineadhalways criticizing us
ag spochadh as m'uncailteasing my uncle
agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her
tá sé chomh maith agamI may as well
á leanúintfollowing him
garda gradaimguard of honour
cársánwheeze
inchreidtecredible
plúchadhasthma
ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle
dá mbéarfaí ormif I was caught
isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places
macalla na nglórthathe echo of the voices
tuaromen, sign
an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best
mealltachenticing
bonnánhorn
fardoraslintel of door
vardúswardrobe
bheir mé barróg airI hugged him
ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions
glicsly
caoi a chur ar an áitto tidy up the place
margadhdeal
a roinntto share
stróic méI tore
daitecoloured
dúil chráitetorturous desire
candaí móra seacláidebig chunks of chocolate
blúire ar bhlúirebit by bit
giodalachperky
bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting
tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down
smeartha le seacláidcovered in chocolate
teipfailure
nár mhian linn rud ar bith a rá
we didn't want to say anything
Anois, labhair mise le Cromer (George RS Baring, Iarla Chromer, arbh é ambasadóir na Breataine sna Stáit Aontaithe é ag an am) faoi inniu agus dúirt mé
nár mhian linn rud ar bith a rá mura mbeadh siadsan sásta leis.
ba chóir dom a rá
I should say
Saint na gcomhlachtaí móra
=======
An fhadhb is mó a bheas ann agus an dlí seo i bhfeidhm ná nach bhfuil obair le fáil -nó á chur ar fáil
ba chóir dom a rá - sa nGearmáin.
deirinn
I used to say
"Mar shampla,
deirinn le mo bhean gur mhothaigh mé sa bhaile ar Bhóthar na bhFál.
Ní hionann sin is a rá
that doesn't mean to say
Ní hionann sin is a rá go bhfuil an ruaig curtha ar an fhoréigean ó shráideanna an tuaiscirt ach níl muid ag léamh fá dhúnmharuithe agus fá phléascáin ar bhonn laethúil mar a bhíodh.
ní ag rá an ruda a bhí ar a gcroí a bhí siadsan ach an oiread
they weren't saying what they really felt either
"Dheamhan ar miste," arsa na mná d'aon ghuth agus
ní ag rá an ruda a bhí ar a gcroí a bhí siadsan ach an oiread.
Táthar ag rá
it is being said
Táthar ag rá go bhfanfaidh an dá pháirtí urramacha seo taobh amuigh den sorcas, ag feidhmiú mar fhreasúra agus iarracht ar siúl acu aifeáltas a chur ar an DUP, a bheidh fágtha leo féin mar pháirtnéirí Shinn Fein ag Stormont.
abraimis
let's say
Má bhreathnaíonn tú siar ar bhliain éigin,
abraimis 1975, níl aon chomparáid idir an méid cláracha a táirgeadh sa Rannóg seo i rith na bliana sin agus an méid cláracha a tháirgimid sa lá atá inniu ann.
Thiocfadh léi a rá
she could say
"
Thiocfadh léi a rá nach dtaitníonn an phéintéireacht léi níos mó.
Cén chaoi a ndéarfása
how would you say
Cén chaoi a ndéarfása i nGaeilge chruinn nádúrtha go bhfuil páiste *"obese"*, nó chomh ramhar sin nach leor an focal "ramhar" le cur síos a dhéanamh air? Ceist í sin, ar ndóigh, nach smaoineodh ár sinsear uirthi, óir ba mhinic an easpa bia, agus ní a mhalairt, a bheith ag dó na geirbe acusan.
suigh ar do thóin
sit on your arse (said with exasperation)
"
"Órú,
suigh ar do thóin.
a deiridís
they used to say
“Níl sí ró-úsáideach mar theanga, an bhfuil?”
a deiridís.
bhínn ag rá liom féin
I used to say to myself
D’éistinn le hamhráin de chuid Chlannad, mar shampla, agus
bhínn ag rá liom féin: “Cad é ábhar na n-amhrán seo?” Bhí siad lán d’uaigneas agus de dhúil.
ní hionann sin is a rá
that doesn't mean to say
Fiú más fíor seo,
ní hionann sin is a rá, dár ndóigh, gur robáil é a d’ordaigh an IRA.
Cad é atá tú á mhaíomh?
What are you saying?
MOLLY:
Cad é atá tú á mhaíomh?
DENIS: Ní maith duit a shéanadh.
a deiridís
they used to say
“Níl sí ró-úsáideach mar theanga, an bhfuil?”
a deiridís.
bhínn ag rá liom féin
I used to say to myself
D’éistinn le hamhráin de chuid Chlannad, mar shampla, agus
bhínn ag rá liom féin: “Cad é ábhar na n-amhrán seo?” Bhí siad lán d’uaigneas agus de dhúil.
agus dúirt fríd an ghal
and he said through the smoke
Ansin tharraing Balor Fáidh píopa beag cailce amach as a phóca agus las ina láthair é
agus dúirt fríd an ghal: "Caithigí é seo!" "An gcaithfidh muid?" a d’fhiafraigh an bheirt eile d’aonghuth.
Ná bíodh sé le rá feasta
let it not be said anymore
Ná bíodh sé le rá feasta *“Up here it’s different”.
D’fhéadfaí a rá
it could be said
D’fhéadfaí a rá gurb é sin an toradh ar chomh maith is atá ag éirí leis an tionscal le tamall beag de bhlianta.
Ná bíodh sé le rá feasta
let it not be said anymore
Ná bíodh sé le rá feasta *“Up here it’s different”.
Ní hionann sin is a rá
that doesn't mean to say
Ní hionann sin is a rá, áfach, go bhfaighidh tú seirbhís mhaith!
Más mian leat do chomhlacht a aistriú ó lár na cathrach go dtí oifigí nua ar an imeall, cuimhnigh air seo: cé go mbeidh neart spásanna páirceála ann, is dócha go mbeidh sé deacair oibrithe sóisearacha a fháil, mar go minic ní bhíonn gluaisteán acu.
deireadh sé
he used to say
Bhí aithne agam ar fhear nár thaitin an cheist leis ar chor ar bith agus, le teann cantail,
deireadh sé “Scunthorpe!”, díreach le cur as don té a chuir an cheist.
rudaí a deireadh mo mháthair phoblachtánach, fhrith-Shasanach linn-ne
things that my republican, anti-English mother used to say to us
Le fírinne, bhí baint mhór ag mo dhearcadh leis an tógáil a fuaireas agus le
rudaí a deireadh mo mháthair phoblachtánach, fhrith-Shasanach linn-ne, na gasúir, agus muid ag fás aníos.
deireadh m’athair liom
my father used to say to me
Agus
deireadh m’athair liom, in ainneoin go raibh an-ghrá aige d’Éirinn agus go raibh sé bródúil as bheith Éireannach: ‘Buíochas le Dia go raibh mé ábalta teacht anseo,’ agus bhí sé buíoch as gach nóiméad de.
ní dúirt sé tada
he said nothing
D’ardaigh sé a chluas, ach
ní dúirt sé tada.
dá ndéarfá
if you said
Le tríocha bliain anuas, cé acu a dtaitníodh sé leat nó nach dtaitníodh, ba chuma tú i lár na hAfraice nó i lár na hÁise,
dá ndéarfá gurbh as Éirinn duit ní haon cheann de na nithe thuasluaite a luafaí leat ach an IRA.
– ní fhéadfaí a rá
it couldn't be said
Sa ghrianghraf a chonaic mise, bhí an leon ag smúrthacht thart in aice le fál leictreach
– ní fhéadfaí a rá nach *canned hunt *a bhí ann.
táthar ann a bheas á rá sin
there are people who will be saying that
Agus, i ndáiríre, i gcomparáid lena bhfuair muid amach ó d’fhág tú an tír seo, bhuel ní thig liomsa a rá gur aingeal thú, ach
táthar ann a bheas á rá sin.
Féadann tú sin a rá
you can say that again
Ní bhíonn a dhath ag cur bhuartha orthu ach a ngaosán,”
“
Féadann tú sin a rá,” arsa Eibhlín.
ach amháin má deir siad a mhalairt
unless they say otherwise
Cé gur mná Gael-Mheiriceánacha ab ea céatadán ard de na múinteoirí i scoileanna Nua-Eabhrac roimhe seo, in aigne dhaltaí an lae inniu is Giúdaigh iad na múinteoirí geala ar fad,
ach amháin má deir siad a mhalairt.
Fé mar a dúrt
as I said
MNíB:
Fé mar a dúrt, chaomhnaigh muintir Uí Shé an seanathig mar ní raibh aon mhuirear ar James O’Shea, Lios na Graí agus ní raibh éinne ag rá leis *Marley* a chur ar an urlár ná *beauty board *a chur ar na fallaí ná “caith amach an seanachlog san”, “caith uait na lampaí íle”, “tabhair an *sacred heart lamp* don lucht siúil”.
Dúradh
it was said
Dúradh freisin go raibh an pionós ródhian d’fhear óg a raibh seans maith go bhféadfaí é a chur ar bhealach a leasa.
an té a déarfadh
the person who would say
agus seans go bhfuil an ceart ag
an té a déarfadh go bhfuil an iomarca seafóide sna meáin faoi chúrsaí spóirt nuair atá rudaí i bhfad níos tromchúisí ag tarlú sa saol.
nath
proverbial saying
”
“Tá daoine den bharúil gurbh iad na *Jesuits* a chum an
nath, ach tá dul amú orthu; na mná rialta ar dtús a dúirt: “Tabhair dom lámh an linbh le é a bhualadh le rialóir agus tabharfaidh mise duitse an duine fásta.
déaraimis
let us say
*
Gluais • Glossary
glúin nuaa new generation
brívigour
ag dul ó neart go neartgoing from strength to strength
fiontar foilsitheoireachtapublishing enterprise
cnuasach gearrscéaltacollection of short stories
cé gur mhionnaigh Artairalthough Artair swore
slíomairesmooth, flattering, hypocritically friendly person
saint an ghoilethe greed of his stomach
a chomhairle a athrúto change his mind
ar fheabhas uiligabsolutely excellent
osnasigh
ar chúl an mhuinílbehind the neck
muisiriúnmushroom
ní réitíonn siad sin liom beag ná mórthey don”t agree with me at all
snaghiccups
gráinnínpinch
cainéalcinnamon
síoltaseeds
a sháith biaenough food
ag cruthú rud úrcreating something new
má thuigeann tú leat méif you know what I mean
a sheachaintto avoid
muiníntrust
blastatasty
ordóg coisetoe
an iarraidh sinthis time
cnapheap
á ghreadadh go cúramachcarefully mixing it
babhlabowl
scilléadskillet
shamhlaigh séhe imagined
go díbhirceacheagerly
subhachascheerfulness
ag leathadhspreading
geirfat
bréanfoul
doilighdifficult
a chreidbheáilto believe
ar leithseparately
mar a thit rudaí amach domhow things worked out for me
ní raibh dadaidh le fáilthere was nothing available
i mo ghlacin my hand
ag diúlsucking
bhí an t-ádh dearg ormI was dead lucky
dea-chumthashapely
láchfriendly
fialgenerous
níor bhlais mé riamhI never tasted
faic na ngrástnot a thing
ag cuimilt a béilrubbing her mouth
a mháshis thigh
seanmóireachtpreaching
greimbite
iomrámention
deisopportunity
luachmharvaluable
seanchaslore
as ar fáisceadh iadfrom which they were wrought
doilíssorrow, difficulty
i leathchogarin a half-whisper
iad a chur i ngníomhto put them in action
seal beag gearra short period
sa Nua-Shéalainnin New Zealand
ina ghabhalcrotch
ag sápressing
críonmhíoltawood-worms
corrachprojecting
lorgashin
damanta nimhneachdamn sore
scoilteadh a chraiceannhis skin was split
crá gan mhaolútorment without alleviation
chun an tí bhigto the toilet
ina gcuideachtain their company
báisteach mhillteanachterrible rain
foscadhshelter
a bhaint amachto reach
ag bleadaracht go díchéillíblattering senselessly
scaiftecrowd
ag casachtachcoughing
breallánfool
millteanach dóighiúilextremely pretty
as miosúrextraordinary
gan choinneunexpected
blas searbha sour taste
breis agus a sáithmore than her fill
strambánachlong-winded
smut féin den fhírinneeven a small bit of truth
é a thionlacanto accompany him
a bhéarfadh íthat would take her
críochend
gan mhórchuid náirewithout a lot of embarrassment
gnóthachbusy
straois léanmharwoeful grimace
trína gruaig mhín bhánthrough her soft white hair
sula bpléascfadh a lamhnánbefore his bladder would explode
ag cogaint a spúnóigechewing the spoon
déaraimislet us say
drochnósannabad habits
tuairimíopinions
cogaíwars
slí mhaireachtála fholláinhealthy way of life
a mhealladhto coax
a chuir fíorionadh uirthiwhich really surprised her
ag cur tharstutalking away
go díbhirceach dícheallacheagerly and diligently
d’fholmhaigh séhe emptied
sásarsaucer
doirtealsink
thriomaigh éhe dried it
slachtmhartidy
á thionlacan féinaccompying himself
sultmharenjoyable
spídslander
gan mhuirnwithout tenderness
magairlítesticles
nuair a dheifrigh Artair tharstu de léimwhen Artair hurried past them with a jump
<t
déarfar an Choróin Mhuire
the rosary will be said
37
déarfar an Choróin Mhuire.
Dúradh
it was said
Satharn a bhí ann, agus nuair a tháinig imreoirí Thír Eoghain go dtí an t-ionad,
Dúradh leo go raibh an phríomhpháirc dúnta agus go mbeadh cluiche peile club i sraithchomórtas peile Uladh ag dul ar aghaidh ar an bpáirc thraenála san ionad céanna.
M’anam go raibh
I'd say so
”
“
M’anam go raibh.
déarfar an Choróin Mhuire
the rosary will be said
37
déarfar an Choróin Mhuire.
a déarfadh
who would say
Tá go leor daoine ann
a déarfadh nár cheart go mbronnfaí marcanna breise ar dhaoine a bhfuil Gaeilge acu in aon chor agus nach é seo an dóigh is fearr leis an teanga a chur chun cinn.
táthar ag rá
it's being said
8 milliún, anois os cionn líon na ndaoine gorma, agus
táthar ag rá nach fada anois go mbeidh siad ag bagairt ar na "hAngla-Mheiriceánaigh" go polaitiúil.
inar dúradh
in which it was said
Foilsíodh tuarascáil eile le gairid
inar dúradh go bhfaigheann 70% de dhúchasaigh bás sula mbíonn siad 65 i gcomparáid le 20% den phobal geal.
ní fhéadfaí a rá
it couldn't be said
Cé nach mbeadh aon locht ag roinnt mhaith daoine ar a leithéid,
ní fhéadfaí a rá go raibh an t-uafás samhlaíochta ag baint leis.
á rá fúithi
being said about it
Gan amhras, tá an tír go mór i mbéal na ndaoine ar fud an domhain, ach is annamh a chloistear mórán rudaí fabhracha
á rá fúithi sa lá atá inniu ann.
a déarfadh a mhalairt
who would say the opposite
Agus bhí sé ábalta ar fhreagra a thabhairt do dhaoine
a déarfadh a mhalairt.
amhail is gur chirte dó an Chlochaois a rá
as if it would have been more correct for him to say the Stone Age
’ Tharraing sé a mhála ón talamh, na strapaí ag geonaíl
amhail is gur chirte dó an Chlochaois a rá.
dúradh paidreacha
prayers were said
Rinneadh cuimhneachán ar an tubaiste i Márta 1995 nuair a chuaigh grúpa daoine, agus an sagart paróiste chun tosaigh, suas Cró na Rad ó na Cealla Beaga agus
dúradh paidreacha ar an suíomh.
go bhféadfá a rá
that you could say
Is dócha
go bhféadfá a rá gur bruachbhaile de chuid na Gaillimhe atá anois ann.
agus go ndéarfaidís
and that they would say
Ní gá ach ainmneacha ar nós Ferguson nó Keane, Abramovich nó Drogba a lua agus glactar leis go dtuigeann chuile dhuine cé atá i gceist, cén club lena mbaineann siad, céard a itheann siad don bhricfeasta ar maidin! Nach mbeadh sé iontach dá dtarlódh sé uair amháin ar an "Late Late Show", cuir i gcás, go mbuafadh duine sa lucht féachana dhá thicéad go Old Trafford, nó a leithéid de dhuais,
agus go ndéarfaidís le Pat Kenny iad a thabhairt do dhuine éigin eile ar an ábhar nach raibh aon suim acu dul ann.
d'fhéadfá a rá
you could say
Is baile beag é Baile Monaidh atá in aice le cósta álainn Aontroma thuaidh agus
d'fhéadfá a rá gur ceantar stóinseach é.
agus dúirt go héiginnte:
and said with uncertainty
”
Stán Aoibheann air
agus dúirt go héiginnte: “Tá cead agam dul?”
“Tá,” a dúirt a hathair, “tá muinín agam asat.
Dúradh
it was said
Dúradh go gcuirfí cosc ar chaitheamh tobac i mbialanna amháin agus go bhfágfaí na tithe tábhairne as an áireamh mar nach mbíonn bia ar fail iontu.
ní fhéadfá a rá
you couldn't say
Scríobhann siad agus
ní fhéadfá a rá cárb as iad.
ná habair faic
say nothing
Agus
ná habair faic faoin dualgas atá ar an tír astuithe carbóin a laghdú!
Mar sin, cá háit ar féidir linn smaointeoireacht chomhtháite a fháil?
Tá sé beartaithe ag an Aire Iompair, Martin Cullen, Údarás Iompair Átha Cliath a chur ar bun, chun comhordú a dhéanamh ar chúrsaí iompair sa chathair.
ní hionann sin agus a rá
that's not to say
Is creatlach de charachtar é gach duine ach
ní hionann sin agus a rá nach gcuirtear inár láthair iad ar bhealach mothálach; cuirtear agus ar bhealach gonta bríomhar leis.
deirtear gur chuir Máire, Banríon na hAlban, é.
it is said that Mary Queen of Scots planted it.
Tá sceach ársa le feiceáil taobh amuigh de Choláiste Naomh Muire, agus
deirtear gur chuir Máire, Banríon na hAlban, é.
deirtear
it is said
Is féidir dul suas an túr, agus
deirtear go bhfuil radharc iontach ón bharr.
Arbhar nó cruithneacht, déarfainn.
Corn or wheat, I'd say.
Arbhar nó cruithneacht, déarfainn.
a déarfadh a leithéid,
who would say such a thing,
duine ar bith
a déarfadh a leithéid, is follas nach léir dó os comhair a dhá shúl réaltacht uafásach na Spáinne.