Áit na Gaeilge i reachtaíocht na tíre á cinntiú trí leasuithe a mholadh ar Achtanna an Oireachtais agus iad ina mBillí, mar shampla leasuithe suntasacha faighte ar an reachtaíocht seo a leanas: An tAcht um Phleanáil agus Forbairt 2000 An tAcht Oideachais 1998 Acht na nOllscoileanna 1997 Bille na Leanaí 1999 An Bille Rialtais Áitiúil 2000 Acht Sheirbhís na gCúirteanna An Bille Meabhairshláinte 2000 Ar an obair eile atá ar siúl nó a bhfuil ról lárnach ag an gComhdháil inti tá: Glór na nGael Gaillimh le Gaeilge Cúrsaí Oideachais Coistí Rialtais agus Ranna 7.

Bhí líne ann cheana féin ón mBinn Bhán díreach go Leitir Ceanainn agus nach bhféadfaí líne eile a thógáil mar an gcéanna? Cén fath go raibh gá le líne ardvóltais 110 kV seachas an córas atá ann cheana féin a fhorbairt? baol sláinte ======= Bhí na piolóin, 566 acu, le dul trí na ceantair is áille sa chontae.

Le deich mbliana bhí tomhaltóirí na hEorpa ag íoc praghsanna ró-ard ar vitimíní agus ar fhorábhair shláinte eile.

Tá cuid de na daoine seo ar shlí na fírinne anois, de bharr easpa maoinithe san earnáil sláinte, agus de bharr nach raibh daoine a raibh an chumhacht acu ábalta ná sásta dul i ngleic leis an bhfadhb agus glacadh leis an dualgas a ghabhann le cumhacht.

Tá an phrognóis dóchasach, ainneoin comharthaí móra easláinte.

Tá sé deacair go leor ríomhaire a úsáid nuair atá tú i mbarr do shláinte, gan trácht ar cheann a úsáid nuair atá tú faoi mhíchumas ar shlí éigin.

" Tá cúram sláinte, nó an easpa cúraim, ina cheist thábhachtach sa cheantar chomh maith.

Tar éis tarchur a fháil óna soláthraí cúraim sláinte, thóg oibrithe deonacha an ASP rampa adhmaid 79 órlach timpeall a tí chun cur lena hinghluaiseacht.

Fhad is go bhfuil árachas sláinte agus gluaisteán deas againn, tá muid ar nós cuma liom faoi dhaoine eile.

Rinne an comhrialtas airgead a infheistiú san infrastruchtúr, i gcúram sláinte agus san oideachas tar éis blianta fada de chiorruithe buiséid na ndaonlathaithe Críostaí agus, den chéad uair le cúig bliana is fiche, tá comhardú na n-íocaíochtaí cothrom.

Cruinniú den Choiste Sláinte agus Sábháilteachta in Ormskirk and Skelmersdale College, Lanchashire, a bhí ann.

Tá níos mó ná 4 mhilliún duine dífhostaithe, tá ag clis ar an gcóras sláinte agus tá na pinsin i mbaol chomh maith.

Tháinig galar croí ar McGeown, rud a chuir isteach air an chuid eile dá shaol, ach in ainneoin na heasláinte, toghadh é mar chomhairleoir ar Chomhairle Chathair Bhéal Feirste i 1989.

Is ar an Bhaile Thiar atá cónaí ar an chuid is mó den phobal agus is ann fosta atá an siopa, teach an phobail, oifig an phoist, an bhunscoil agus an mheánscoil, an t-óstán, an Gailearaí, an caife, an clubtheach, an brú óige, lóistín leaba agus bricfeasta, an t-ionad sláinte agus oifig an Chomharchumainn.

Theip ar shláinte Noonan le linn dhrochgheimhreadh na bliana 1910 agus fuair sé bás sa Liverpool Royal Infirmary.

Cuireann siopaí, tithe tábhairne, ionad sláinte, áras na seandaoine agus na scoileanna fostaíocht ar fáil freisin.

ie) Gluais • Glossary ar an drabhlásdrinking heavily dá bharras a result geallwager a bheatha a shaothrúto earn his living i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money cneadgroan damantadamned clár éadainforehead ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach spící biorachasharp spikes ag lúbarnaíltwisting go míshuaimhneachuneasily imeachtaíevents galántaelegant meidhreachmerry dreoilín teaspaighgrasshopper drithlín gliondaira spark of joy gnúisface folthair faoi dhraíochtunder a spell comwaist cuireadhinvitation go fonnmhareagerly a chompánaighhis companions sméideadhwink a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments maorgamajestic cornchlársideboard i ndlúthchipíin serried ranks táim sáchI have enough leachtliquid mionscáth gréinemini parasol do bharraicíníyour toes dlúthdhiosca rómánsachromantic CD tolgcouch chuimil sí a gruashe rubbed her cheek de chogar mealltachin an enticing whisper eiteogawings súimínsip milissweet mearbhalldizziness nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to céimeannasteps ar na cannaíheavy drinking a chártaí creidmheasahis credit cards cloigínbell toradhresult iarrachtaíattempts lámh leis an teachbeside the house curtha i leataobhset aside an bhean ghlantacháinthe cleaning woman shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off le tuawith an axe osnasigh crotshape láibeachmuddy drochbholadhbad smell anáilbreath stán síshe stared dallógablinds céastatortured breoiteill a chomhairligh síshe advised cearrwrong galardisease An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery duaisprize a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray drabhlásdebauchery ragairnerevelry geallghlacadóiríbookmakers fiántaswildness nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living ní mór dom éiríI have to get up gnó práinneachurgent business í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world na heasláinthe sick ina seilbh féinin her possession a goideadh uaidhstolen from him burla nótaí airgida wad of notes sonraídetails théadh séhe used to go goileappetite bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming spadántasluggish fuinneamhenergy comhairleadvice dochtúir comhairleachconsultant buidéal leighismedicine bottle oideas oiriúnacha suitable prescription máinliasurgeon seomra feithimhwaiting room plódaithepacked cuma na bochtaineachtathe look of poverty go fiosrachinquisitively míchompordachuncomfortable lig sé airhe pretended scuainequeue le dímheaswith lack of respect a chuid otharhis patients do shealsayour turn sciob ColmColm snatched go dubhachgloomily go giorraiscabruptly níos críonnamore prudent níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great sracfhéachaintglance aclaíochtexercise draidgháiregrin tréaniarrachta strong effort a choinneáil faoi shrianto keep under control bia róshaibhirfood that is too rich córas néarógachnervous system aclaífit i mbarr do shláintein the best of health géilleann tú do gach mianyou give in to every desire baoisfoolishness sólássolace saothraigh do bheathaearn your living mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid maslaitheinsulted go drochmheasúilcontemptuously níor chorraigh ColmColm didn't move geallwager maireachtáil arlive off eagraíocht charthanachtacharitable organization meangadh searbhsarcastic smile cairde rachmasachawealthy friends toilteanachwilling faghairtflash buntáisteadvantage éigeandáilemergency sochar pearsantapersonal benefit má aithnítear méif I'm recognised i ndáiríreserious lándáiríretotally serious a dhearbhai

/2003-01/) faoi na maslaí a thug Griffiths, atá ina bhainisteoir sa choláiste, do na hÉireannaigh ag cruinniú den Choiste Sláinte agus Sábháilteachta in Ormskirk and Skelmersdale College, Lancashire, agus an dóigh nach raibh an leas-phríomhoide, Ian Farmer, sásta aon trácht a dhéanamh ar na maslaí i miontuairiscí an chruinnithe.

In ainneoin áit lárnach an bhia i gcultúr Mheiriceá agus bhunriachtanais an nádúir dhaonna, áfach, tá sé riachtanach go bhféachfaí ar bhia mar chomhpháirt de shláinte mhaith seachas mar bhac ar shláinte mhaith, más mian linn dea-bhail fhisiciúil agus mhothúchánach a bhaint amach.

Mar chuid eile den *fall-out*, tar éis na drochphoiblíochta a bhí ann mar gheall ar an bhinse breithimh, tháinig an cigire sláinte agus sábháilteachta go dtí an coláiste ar an 1 Iúil, agus bhí cruinniú ann idir é féin, na ceardchumainn agus na bainisteoirí.

Tá aire sláinte na hÉireann, Mícheál Martin, ag brú ar aghaidh go fonnmhar leis an phlean atá aige dlí a chur i bhfeidhm a chuirfidh cosc iomlán ar chaitheamh tobac i dtithe tábhairne agus i mbialanna na tíre.

Cén sórt meoin atá acu? Tá na lúthchleasaithe ag brath orthu in a lán slite ach an bhfuil siad ag déanamh a leasa? Céard tá i ndán do na lúthchleasaithe amach anseo nuair a éireoidh siad as an spórt? Tuilleadh cur i gcéill agus uisce faoi thalamh b'fhéidir? Agus drochfhadhbanna sláinte níos déanaí is dóigh.

Ar an taobh eile, is é an laige is mó atá ag Mícheál Ó Máirtín ná gurb é an tAire Sláinte faoi láthair agus is beag rud atá ag dó na geirbe níos mó ag pobal na hÉireann ná drochstaid an chórais sláinte.

Cé go bhfuil dualgas ar gach fostóir, de réir an Health and Safety at Work Act 1974, sláinte a chuid fostaithe a chosaint, agus go ndúirt Cód Cleachtais ón Health and Safety Commission i Meán Fómhair 2000 go raibh an ceart ag freastalaithe i dtithe tábhairne a bheith ag obair in atmaisféar saor ó thoit, is cuma le rialtas Tony Blair fá dtaobh den cheist seo.

Ba chúis imní a bheadh ann dom dá mbeadh drochatmaisféar anseo, lán toite, baolach do shláinte na bpáistí.

"Maidir liom féin, bheinn sásta gan an t-ardleibhéal cánach a bheith íslithe chomh mór sin dá rachadh an t-airgead chun an bochtanas agus na heaspaí eile atá i gcúrsaí sóisialta, an tseirbhís sláinte, cuirim i gcás, go bhféadfaí feabhas a chur orthu sin.

Níl sé beartaithe ach an séú cuid a chur ar fáil den airgead atá ag teastáil chun an Ryan White CARE Act a mhaoiniú, acht a bhfuil sé mar aidhm aige cuidiú a chur ar fáil d'othair HIV a bhfuil ioncam íseal acu chun cur ar a gcumas cúram sláinte a fháil agus drugaí a chuirfidh fad lena saol.

Is eagraíochtaí iad seo a bhíonn ag cur i gcéill gur clinicí sláinte ban iad ach atá ann chun teachtaireacht láidir frithghinmhillte a chraobhscaoileadh agus cuireann siad eolas leighis ar fáil a bhíonn míchruinn go minic.

Tá Nia tar éis filleadh ó thuras sé seachtainí i Stáit Aontaithe Mheiriceá lena tuismitheoirí agus Altan, agus tá Proinsias i mbarr a shláinte arís agus réidh le tabhairt faoina chúraimí mar Uachtarán ar Oireachtas na Gaeilge 2004.

Bhí Ard-Mhéara Learphoill, Ron Gould, an Dr Paula Grey agus baill eile de SFL i Nua-Eabhrac idir 17-21 Aibreán le bualadh le Tom Frieden, an Coimisinéir Sláinte agus Sláinteachais Intinne sa chathair, agus Mike O'Neall, úinéir bialainne sa chathair agus ball de Smoke Free Coalition NY.

Chuaigh mé ó dheas go Londain i Meitheamh le cúrsa Sláinte agus Sábháilteachta a dhéanamh ag ceannáras mo cheardchumainn, NATFHE, cóngarach do Stáisiún King's Cross.

I mí na Nollag 2003, vótáil Coiste Comhairleach na Sláinte Atáirgthe san Údarás Bia agus Drugaí (an FDA) 23 in aghaidh a ceathair i bhfábhar an piollaire seo a chur ar fáil do mhná gan oideas, mar a tharlaíonn i dtrí thír is tríocha eile, An Bhreatain san áireamh.

Is é an toradh atá air seo ar fad ná go bhfuil monaplacht nó *cartel *nua domhanda againn, monaplacht atá níos cumhachtaí agus níos contúirtí - do shláinte geilleagrach an domhain - ná seanmhonaplacht mhuintir Rockerfeller i dtús na 20ú haoise.

árachas sláinte ======= Ar ndóigh, moltar dúinn ar fad árachas sláinte a cheannach sula dtéann muid ag taisteal, agus arís is féidir é sin a fháil thar an idirlíon.

Is ceannaire na Roinne Folláine Chomhshaoil i Learpholl é agus tá sé ina chathaoirleach ar an fheachtas SmokeFree Liverpool.

Bhí an Dochtúir Duncan ina oifigeach sláinte poiblí i Learpholl sa 19ú haois agus bíonn léacht shuntasach ag an chumann gach bliain, agus polaiteoirí áitiúla agus cigirí sláinte i measc an lucht éisteachta.

"Mothaim mar a bheadh ceannródaí sláinte poiblí ón 19ú haois ann, atá ar tí rud éigin an-tábhachtach a dhéanamh," a dúirt Hull.

Léiríonn figiúirí de chuid an Bhoird um Thaighde ar Shláinte, mar shampla, gur mhéadaigh an líon daoine a bhí ag úsáid an druga cannabas faoi dhó idir 1998 agus 2002.

Cinntíonn an t-eagras seo nach bhfuil cleachtais fhríthiomaíocha ar súil in earnálacha éagsúla, mar shampla earnálacha a bhíodh faoi smacht an Stáit mar iompar nó árachas sláinte.

Tá deacrachtaí ag baint freisin le seirbhísí sláinte.

Ba é an t-aon Beatle nár de bhunadh Éireannach é, agus bhí saol fíorbhocht aige nuair a bhí sé óg agus bhí sé i ndrochshláinte i gcónaí.

go leisciúillazily ag fógairt ormcalling to me bodhardeaf go crostacrossly ligthe ar cíosrented out go hiondúilusually ar mhaithe le do shláintesefor the sake of your health neart rudaí spéisiúlaplenty of interesting things seala period of time tá airde ag teacht ionatyou've grown a thagadh muid ar cuairtwhen we used to come to visit an-mhochvery early sciuirda quick dash, flying visit leamhboring mo náire thúshame on you múineadhmanners ón matalfrom the mantelpiece pussulky expression ná bac leisdon't bother with it galpuff go mífhoighdeachimpatiently ar fánwandering á ndóbeing burnt rith sé léiit occured to her sna sceachain the bushes cheapfá go raibh siad trí thineyou would think that they were on fire cuid an dreoilínthe wren's portion an siúladh Mamó síos chuig an siopa fadó .

Tá páistí a oibríonn ar na sráideanna ag díol uisce nó torthaí in áit bheith ar scoil; bheadh téacsleabhar amháin go minic idir 30 páiste scoile; tá na mílte bean agus fear a chaitheann a gcuid laethanta suite ag stainnín ar thaobh an bhóthair gan tada á dhíol acu; agus tá daoine ann nach bhfuil teacht ar churám sláinte acu.

go leisciúillazily ag fógairt ormcalling to me bodhardeaf go crostacrossly ligthe ar cíosrented out go hiondúilusually ar mhaithe le do shláintesefor the sake of your health neart rudaí spéisiúlaplenty of interesting things seala period of time tá airde ag teacht ionatyou've grown a thagadh muid ar cuairtwhen we used to come to visit an-mhochvery early sciuirda quick dash, flying visit leamhboring mo náire thúshame on you múineadhmanners ón matalfrom the mantelpiece pussulky expression ná bac leisdon't bother with it galpuff go mífhoighdeachimpatiently ar fánwandering á ndóbeing burnt rith sé léiit occured to her sna sceachain the bushes cheapfá go raibh siad trí thineyou would think that they were on fire cuid an dreoilínthe wren's portion an siúladh Mamó síos chuig an siopa fadó .

Tá páistí a oibríonn ar na sráideanna ag díol uisce nó torthaí in áit bheith ar scoil; bheadh téacsleabhar amháin go minic idir 30 páiste scoile; tá na mílte bean agus fear a chaitheann a gcuid laethanta suite ag stainnín ar thaobh an bhóthair gan tada á dhíol acu; agus tá daoine ann nach bhfuil teacht ar churám sláinte acu.

Má tharlaíonn sé sin, dúirt an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte go bhféadfadh sé idir seacht milliún agus 100 milliún duine a mharú ar fud an domhain.

Meastar fosta go gcaitheann an earnúil sláinte corradh le €150m gach bliain ag dul i ngleic leis an tinneas, idir an costas breise a bhaineann le hobráidí a chur ar ceal, cógaisí frithbheathacha a cheannach agus síneadh ama a chur leis an tréimhse a chaitheann othair in ospidéil.

Cuimhnigh fosta gur adhmhaigh na húdaráis sláinte gur féidir aon trian de na cásanna MRSA a tholgaítear sna hotharlanna a sheachaint.

Tá dochtúirí áirithe den tuairim go dtiocfaidh ardú as cuimse ar líon na gcásanna MRSA sa tír seo má chuirtear moltaí Hanley i leith athstruchtúrú an chóras leighis i bhfeidhm.

Agus í ag seoladh threoirlínte Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte le gairid dúirt an tAire Harney go raibh dualgas ar chuairteoirí a chinntiú nach gcuirfidh siad le scaipeadh an tinnis.

Rinne mé cur síos in eagrán mhí na Nollag 2004 den iris seo ar an léacht a thug Maurice Mulcahy, Oifigeach Sinsearach Folláine Chomhsaoil i nGaillimh don Duncan Society i Learpholl faoi thaighde a rinne sé ar chaitheamh fulangach in Éirinn agus an buíochas a fuair sé ón eagraíocht Smoke Free Liverpool dá bharr.

In áit na 26 comhairle áitiúil, beidh seacht gcinn ann; in ionad na gceithre Bhord Sláinte agus Leasa Shóisialaigh, beidh “Údarás Straitéiseach” amháin ann; beidh údarás amháin oideachais ann a dhéanfaidh obair na gcúig Bhord Oideachais agus Leabharlann atá ann faoi láthair.

Níor shroich sé gig na Nollag seo imithe tharainn i Sráid Vicar, áfach, óir theip ar a shláinte cúpla lá roimhe sin agus shleamhnaigh sé uainn chun na síoraíochta.

“Ach a Bhaloir, feictear dom nach bhfuil tú i mbarr do shláinte.

Nílim á rá gurb é spórt an leigheas, nó an íocshláinte ar gach galar agus tinneas, ar strus agus ar theannas, ach sílim gur féidir a rá go bhfuil suaitheadh coirp go maith don duine óg agus don seanduine araon agus go dtugann spéis agus rannpháirtíocht i gcúrsaí spóirt bealach éalaithe agus faoiseamh don duine ó strus an tsaoil.

Níor shroich sé gig na Nollag seo imithe tharainn i Sráid Vicar, áfach, óir theip ar a shláinte cúpla lá roimhe sin agus shleamhnaigh sé uainn chun na síoraíochta.

Ar an gcéad dul síos, tá fadhbanna móra sláinte ag an Uasal Snow agus, chomh maith leis sin, is duine é a bhfuil an t-uachtarán cáinte go hoscailte aige.

Ar an gcéad dul síos, tá fadhbanna móra sláinte ag an Uasal Snow agus, chomh maith leis sin, is duine é a bhfuil an t-uachtarán cáinte go hoscailte aige.

Baineadh tuisle as iarrachtaí Clinton plean sláinte uilíoch a bhunú sa tír, agus, treisithe ag seo, dhírigh an grúpa ar phleananna chun cumhacht iomlán a fháil i Meiriceá agus, i bhfad na haimsire, b'fhéidir ar an domhan féin.

D'éirigh mé féin as na toitíní achar beag sular cuireadh Alt 47 de na hAchtanna Sláinte Poiblí (Tobac) i bhfeidhm in Éirinn.

Ní raibh sé de mhisneach ag na polaiteoirí seasamh in aghaidh an bhrúgrúpa chéanna agus dlí a chur i bhfeidhm a chosnódh iad siúd nach gcaitheann tobac ón ngal nimhneach a dhéanann an-dochar don tsláinte.

Chaill sé teagmháil lena sheanchomrádaithe, thiontaigh sé i dtreo drugaí agus alcóil agus tá fadhbanna sláinte anois aige.

Bhí sé ina chillín aonair ar feadh i bhfad, áit a ndeachaigh a shláinte fhisiceach agus intinne in olcas.

Fuair sé aistriú go sciathán na Sealadach i mí na Bealtaine 1986 agus tháinig biseach ar a shláinte ansin.

Tagann spórt chun tábhachta freisin i gcás shláinte an phobail, an taithí scoile, obair dheonach agus “caipiteal” sóisialta (rannpháirtíocht, caidreamh, comhar na gcomharsan, etc.

Bheadh siad ag iarraidh beartais eacnamaíocha, sláinte, oideachais, etc.

Táthar ag plé conas mar a fhreagróidh na hiarrthóirí na ceisteanna a ardaíodh sa scannán is deireanaí ó Michael Moore faoin ghéarchéim sláinte agus árachais i Meiriceá.

Ní hamháin go bhfuil dul chun cinn an-mhór déanta aige ó thaobh na sláinte de, ach tá sé ar ais ag obair agus i mbun feachtasaíochta arís.

” Maidir lena shláinte, aithníonn Gearóid gur saothar idir lámha atá ann.

Tá sé ina luaidreán gur íoc na comhlachtaí móra árachais airgead mór chun é a smálú mar gheall ar a phlean chun ollchóras sláinte náisiúnta a thabhairt isteach ar mhúnla na dtíortha Eorpacha.

Chuirfeadh cuid díobh alltacht ar lucht sábháilteachta an lae inniu - an Flying Wedge, ding dhaonna na n-imreoirí a ritheadh trí líne na gcosantóirí, ina measc.

De réir tuarascála de chuid na heagraíochta sláinte Mind: “Irish people have the highest rates of admission to psychiatric hospitals in the UK”, agus “They are almosttwice as likely to be hospitalised for mental distress than their native-born counterparts”.

Bíonn siad ag léiriú sraitheanna faisnéise ar chúrsaí spóirt do TG4 fosta – “Ard san Aer” agus “Laochra Gael” ina measc – mar aon le sraith shláinte dar teideal “The Health Squad” do RTÉ agus an clár spóirt “Hurling Bootcamp” do TV3.

Ólaímis dá sláinte!Tá Brian Ó Broin ag obair i Roinn an Bhéarla in Ollscoil William Paterson i Nua-Gheirsí áit a bhfuil sé ag plé leis an teangeolaíocht, Léann na Meánaoiseanna agus an Léann Éireannach.

Is teicneolaíocht iontach é seo ach dá dtarlódh sé go raibh comhlachtaí árachais sláinte ag iarraidh ort na sonraí sin ar fad a roinnt leo, an mbeifeá sásta é sin a dhéanamh? Tá ceisteanna suimiúla eitice ag teacht chun cinn de bharr na dteicneolaíochtaí nua seo ar fad agus is cinnte nach Google an t-aon dream a bheidh ag baint geite as daoine amach anseo.

Is iomaí scéal nuachta atá scríofa agus craolta le déanaí ar an Aire Sláinte, Mary Harney, agus ar mhí-éifeachtacht Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte.

Sampla eile d’iarsmaí óna shaol pearsanta ná cárta a chuir Edie Sedgwick chuige le dea-shláinte a ghuí leis nuair a scaoil duine dá lucht leanúna – dream ar a tugadh The Factory – le Warhol sa bhliain 1963.

Is dornálaí í a roghnaíodh mar Bhean Spóirt na Bliana ar na mallaibh, ar duais í a ndéanann an *Irish Times* agus an comhlacht árachais sláinte VHI urraíocht uirthi.

Is léir cén fáth a raibh feirmeoirí na hÉireann ag tógáil raice faoin sárú atá déanta ag feirmeoirí mairteola na Brasaíle ar an gcaighdeán sláinte agus sábháilteachta atá leagtha síos ag an Aontas Eorpach (AE) i dtaca le táirgeadh feola.

”* Mar bharr ar gach donas, táthar ag maíomh fosta go bhféadfadh mairteoil na Brasaíle a bheith ina bagairt do shláinte dhaonna, líomhain atá séanta go láidir ag na Brasaíligh.

Níos deireanaí ina shaol, bhí fadhbanna sláinte aige – a chroí, radharc na súl agus airtríteas – ó chuaigh sé féin agus seisear eile ar stailc ocrais ar feadh 53 lá i 1980 sa Cheis Fhada.

Dhiúltaigh sé don airgead ach chuir sé isteach air i ndiaidh é a theacht amach as an phríosún go raibh iarphríosúnaigh beo bocht agus fadhbanna sláinte agus síceolaíocha acu.

*Ski-schule*, *après-ski*, agus ansin* Wellness*, ionad folláine ina dtéann tú ó shabhna go linn fhuar thumtha ceithre nó cúig huaire.

“Rinneamar iarracht le linn an fheachtais áirithe sin na páirtithe leasmhara ar fad a thabhairt le chéile – mic léinn altranais ó na hinstitiúidí tríú leibhéal uilig, cuir i gcás, agus na ceardchumainn CSTGT agus INO – go dtí nach raibh dream ar bith i gcoinne aidhmeanna an fheachtais ach amháin rialtas an lae! Aon áit a dtéadh Mícheál Martin, a bhí ina aire sláinte ag an am, bhíodh grúpa mac léinn altranais ag fanacht air le hé a chrá!” Nuair a tháinig deireadh lena théarma mar Uachtarán ar Aontas na Mac Léinn, thug de Spáinn aghaidh ar Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath lena MSc a bhaint amach, agus ba le linn na tréimhse sin a chonacthas dó go bhféadfadh sé cuid mhór a bhaint amach i saol na Gaeilge mar go raibh tiomantas aige don teanga.

Ba cheart go mbeadh sí in ann dúshlán a thabhairt d’aon dris chosáin atá ag cur bac ar leasú an chórais sláinte – áitiúlachas agus caomhnaitheacht na ngairmeacha leighis, cuir i gcás – de thairbhe gur dócha nach mbeidh feachtas toghchánaíochta eile le fearadh aici feasta.

Sa bhaile Cape Maclear, áit a bhfuil thart ar 15,000 duine ina gcónaí, ní raibh ionad tástála SEIF ar bith ann go dtí gur osclaíodh ceann i mbliana mar chuid den ionad sláinte a bhunaigh Mags Riordan, bean ón Daingean, agus a carthanacht The Billy Riordan Memorial Trust (www.

Creideann an dream seo gurb éard atá freagrach as míchumaí breithe agus as na tinnis éagsúla eile atá i gceist sna réigiúin seo ná oidhreacht lofa APSS, córas polaitiúil a rinne neamart iomlán i réimse na sláinte.

Nó an bhfuil? Agus tú éisteacht leis na cláracha cainte ar an raidió agus ar an teilifís, cuireann tú ceist ort féin an bhfuil muid sásta bheith san abar seo? Tá sé iontach furasta d'fhéiniúlacht a chosaint ó thuaidh – nár fhoghlaim tú fúithi ó ghlúin do mháthar? – ach tá sé i bhfad níos deacra ceisteanna casta ar chúrsaí sláinte nó iompair nó oideachais a réiteach.

Ansin, thosaigh "an chaint": "Má bhíonn coiscíní saor on aisce uaibh, thig libh a theacht anseo le hiad a fháil; má bhíonn galar gnéas-tarchurtha oraibh, tá oifigeach leasa anseo a thabharfaidh aire daoibh – dáiríre? An bhfuil sí cáilithe?! – agus má bhíonn fadhbanna agaibh le bhur meabhairshláinte, eagróidh muid *shrink* daoibh.

Na Ceannlínte * An tobhach sláinte dúbailte.

Mar atá cúrsaí, caithfidh an gnáthshaoránach íoc as a chostaisí sláinte féin, agus is minic a dhiúltaíonn na comhlachtaí árachais don iarratasóir mar gheall ar dhrochshláinte a bheith air cheana féin.

Ar ndóigh, tá tionscal sláinte Mheiriceá go mór ina aghaidh seo, agus feicfear chomh fada is a rachfaidh an plean amach anseo.

Is dócha chomh maith, nach éasca suntas na meán a fháil nuair is in aon tír atáthar le Aung San Suu Kyi, bean a dtugtar poiblíocht di nuair a thagann drochshláinte uirthi.

Tugtar tús áite d’airgead sa chóras oibriúcháin domhandaithe seo, a mhíníonn Gates, agus déantar neamhaird ar na luachanna atá riachtanach i gcomhair folláine fhadtéarmach an phobail: fadbhreathnaitheacht fhioscach, comhtháthú sóisialta agus inmharthanacht an chomhshaoil.

Ar dtús, síleadh nach raibh sna hagóidí ach correachtra anseo is ansiúd, ach diaidh ar ndiaidh, ba léir go raibh a leithéid ar siúl fud fad na tíre, agus nach raibh ach ceist amháin ar bheolaibh an lucht agóide - an bille sláinte a bhí faoi chaibidil ag an gComhdháil i Washington.

B’éigean do Chomhairle Shlándála de chuid na Náisiún Aontaithe misean tacaíochta a chur chun an oileáin.

Is insint í seo a chíorann an grá paiseanta idir an file agus Fanny Brawne, an maintín béaldorais - ina dtáinig easláinte, bochtú agus ógbhás an fhile idir iad agus an comhlíonadh collaíoch nádúrtha a bhí ag dul d’aon bheirt a bhí chomh nua-aimsireach dá n-aois féin is a bhí an dís fíoreisceachtúil sin ina ré siúd.

, i ndiaidh a rá libh sa Teach anseo an lá cheana, go dtuigeann an Roinn s’aige an tábhacht a bhaineann le hobair an phortaigh don tsláinte intinne go forleathan faoin tuaith chomh maith leis an tsláinte cholainne.

Chomh maith leis an tseirbhís téacs féin, tá an-eolas ar an suíomh faoi shláinte na mná.

“An gá duit culaith a chaitheamh san oifig?”, fágaim, nó “An bhfuil fonn ort bia sláintiúil/ Indiach/ sciobtha a ullmhú?” srl.