ionas dá mba é an rud é gur shíl siad go raibh leathchois san uaigh aici
as if she they thought she had one foot in the grave
Bhí achan duine ag cur a tuairisce ionas dá mba é an rud é gur shíl siad go raibh leathchois san uaigh aici.
Ní raibh an dara rogha agam, ar bhealach
I had no choice, in a way
Ní raibh an dara rogha agam, ar bhealach.
ní raibh brí míoltóige inti
she had no energy at all (lit. there wasn't the strength of a midge in her)
Shuigh Bróna síos nó cé nár thuirling sí ar thalamh ach deich mbomaite roimhe sin ní raibh brí míoltóige inti anois leis an teas seo.
Caithfidh sé go bhfaca tú athruithe iontacha le do linn
You must have seen great changes in your time
"Caithfidh sé go bhfaca tú athruithe iontacha le do linn," arsa an polaiteoir.
agus atá fanta sa chuimhne
and that have remained in the memory
Dáiríre, nuair a chuimhním air, is iomaí cluiche ó 1980 i leith ina raibh Uíbh Fhailí páirteach agus atá fanta sa chuimhne.
a mbíodh cruinnithe aige iontu
in which he used to have meetings
Bhí a fhios aige cá raibh cónaí ar McKevitt, agus bhí eolas aige ar thithe eile i gceantar Dhún Dealgan a mbíodh cruinnithe aige iontu.
atá folaithe ina gcroíthe leis na cianta
which has been hidden in their hearts for a long time
Agus má dhéanann an DUP cleas Tony Blair, nuair a ghoid sé polasaithe Tóraíocha agus chuir pacáiste New Labour thart orthu, má thagann an DUP ar sprid an iolrachais atá folaithe ina gcroíthe leis na cianta, b'fhéidir gur seo an dé deiridh do pháirtí James Craig agus Basil "I wouldn't have one about the place" Brookborough.
ina bhfuil an Béarla in uachtar
in which English has the upperhand
Bhí ceisteanna ann faoin tionchar a d'fhéadfadh sé a imirt ar labhairt na Gaeilge san áit, agus an t-eastát poiblí eile atá ar an mbaile mar fhasach acu - eastát ina bhfuil an Béarla in uachtar.
dul i bhfeidhm ar dhaoine eile sa rialtas
to have an impact on other people in the government
"
Deir sé go bhfuil meas aige ar an Aire na Gaeltachta Éamonn Ó Cuív ach gur dóigh leis nach n-éiríonn leis dul i bhfeidhm ar dhaoine eile sa rialtas ó thaobh na Gaeilge de.
a bhfuil luí acu leo
that they have an interest in
Is gá na daoine óga sin a léiríonn suim agus cumas a threorú, aire a thabhairt dóibh, traenáil cheart a thabhairt dóibh, cabhrú leo forbairt mar dhaoine agus mar lúthchleasaithe agus iad a threorú i dtreo na spórt a bhfuil luí acu leo.
i mbaol a blaosc a scoitheadh
in danger of having her head cut off
?
geilleagareconomy
ina dtuile amholain a flood of crude oil
a rómhróinn fúmthat I would dig the ground under me
i mbaol a blaosc a scoitheadhin danger of having her head cut off
bantrachtwomen
dallamullógdeception
dá cumas ceaptha scéaltaher ability to make up stories
bíogúilsprightly
is gan a dhath agam dá bharrwith nothing to show for it
maitheasgood
mo dhícheannadhmy decapitation
cúiscause
mo dhianéagmy violent death
anbhásviolent death
babhta mionnaí móraa bout of cursing
bómántaslow-witted
gur ghá dom fanacht níb fhaide in áiteanna
that I had to stay longer in places
Tar éis bheith ag taisteal mar sin, bheadh neart grianghraf agam - ach bhí mé ag iarraidh eolas níos doimhne a fháil agus, dá bhrí sin, thuig mé gur ghá dom fanacht níb fhaide in áiteanna, gan bheith ag rith i gciorcail.
gur cás leis todhchaí na Gaeilge mar theanga labhartha laethúil
who have an interest in the future of the Irish language as an everyday spoken language
Cinntí iad a thabharfaidh ardú croí d'éinne gur cás leis todhchaí na Gaeilge mar theanga labhartha laethúil.
carraig a bhfuil loig inti
a rock which has dents in it
Dúirt duine éigin liom: “Nuair a bhíonn lag trá ann, is féidir siúl amach go dtí carraig a bhfuil loig inti a rinne glúine Chumhaigh agus é ag guí chuig Dia.
ní gá ach breathnú ar an tslí a ndeachaigh an caighdeán Gaeilge sna scoileanna ar gcúl
one only has to look at how the standard of Irish went down in schools
Ainneoin ráiteas an Uasail Burke - ar chainteoir breá Gaeilge é, dála Enda Kenny féin - go raibh an dá chinneadh thuasluaite bunaithe, “on respect for and promotion of the Irish language”, ní gá ach breathnú ar an tslí a ndeachaigh an caighdeán Gaeilge sna scoileanna ar gcúl le linn na seachtóidí agus na n-ochtóidí le haithint gur a mhalairt a tharla.
ní gá ach breathnú ar an tslí a ndeachaigh an caighdeán Gaeilge sna scoileanna ar gcúl
one only has to look at how the standard of Irish went down in schools
Ainneoin ráiteas an Uasail Burke - ar chainteoir breá Gaeilge é, dála Enda Kenny féin - go raibh an dá chinneadh thuasluaite bunaithe, “on respect for and promotion of the Irish language”, ní gá ach breathnú ar an tslí a ndeachaigh an caighdeán Gaeilge sna scoileanna ar gcúl le linn na seachtóidí agus na n-ochtóidí le haithint gur a mhalairt a tharla.
ní mór an tsuim a bhí ag éinne den gclann sa cheol traidisiúnta
none of the family had much interest in traditional music
Cuireadh sinn ar fad go dtí múinteoir pianó nuair a bhíomar beag, ach leis an bhfírinne a rá, ní mór an tsuim a bhí ag éinne den gclann sa cheol traidisiúnta.
tá an nimh san fheoil agaibh di
you really have it in for her
“Anois, anois, a ghirseachaí,” arsa Fíona, “tá an nimh san fheoil agaibh di agus ní dhearna sí ach beannú daoibh.
ní bhíonn muinín acu ina gcuid éisteachta
they don't have trust in their listening
Braitheann siad ar a gcuid nótaí, ní bhíonn muinín acu ina gcuid éisteachta.
an t-airgead atá sí tar éis a infheistiú san albam
the money she has invested in the album
”
Tuigeann Muireann go dtógfaidh sé tamall fada uirthi an t-airgead atá sí tar éis a infheistiú san albam a fháil ar ais ach níl sí róbhuartha faoi sin.
nach raibh aon ionchur againn i gcúrsaí oideachais riamh
who never had an input in matters of education
Ach is pobal sinn nach raibh aon ionchur againn i gcúrsaí oideachais riamh, nach bhfuil baint rófhada againn leis an earnáil oideachais go fóill agus táthar ag foghlaim achan uile lá.
nach raibh snag lena slogadh
who didn't have a lump in their throat
Rinneadh thú a cháineadh agus a lochtú agus a chiontú, a Charlie, ach is beag duine de lucht do cháinte agus do lochtaithe agus do chiontaithe nach raibh snag lena slogadh nuair a bhí tú ag dul faoin fhód i gCill Fhiontáin.
go raibh mé breá friochanta ar mo chois
that I had a spring in my step
Bhí a gcuid fonn agus a gcomhcheol chomh deas sin go raibh mé breá friochanta ar mo chois agus mé ar mo bhealach abhaile.
ar eagla go mbeadh buntáiste ag an bhfreasúra.
in case the opposition had an advantage.
B’fhéidir gur ag ullmhú don chéad chraobh eile go luath a bhí sé ar eagla go mbeadh buntáiste ag an bhfreasúra.
chun babhla sú a chaitheamh ina chuideachta
to have a bowl of soup in his company
An mhí seo a chuaigh thart thug Balor an Tuairisceoir Tuisceanach Tarraingteach cuireadh don Aire Talmhaíochta, Máire Ní Chochráin, cuairt a thabhairt air ina phluais chun babhla sú a chaitheamh ina chuideachta cois na tine.
níl cáil mhór ar Chontae Chill Dara maidir le hamhránaíocht sa stíl dhúchasach,
Kidare doesn't have a reputation for singing in the native style,
AÓF: Ach níl cáil mhór ar Chontae Chill Dara maidir le hamhránaíocht sa stíl dhúchasach, go speisialta i nGaeilge.
a raibh tuismitheoirí acu i bpríosún.
who had parents in prison.
Bhíos ag féachaint ar chláracha teilifíse do leanaí le déanaí nuair a craoladh clár a chuir iontas agus alltacht orm – treoir ab ea an clár do pháistí a raibh tuismitheoirí acu i bpríosún.
bheadh cúig cinn as chéile gnóthaithe.
five in a row would have been earned.
Bhuadar an chraobh ceithre huaire (78 – 81) agus trí huaire (84-86) as a chéile agus murach cúl Shéamuis Uí Dhairbe d’Uíbh Fhailí i 1982 bheadh cúig cinn as chéile gnóthaithe.
Tá an scéim ar an bhfód
the scheme has been in existence
Tá an scéim ar an bhfód le cúig bliana anois agus tá sparánachtaí á dtairiscint le haghaidh áiteanna ar thrí chúrsa éagsúla i rith an tsamhraidh.
ar féidir le daoine gnáthchomhrá a bheith acu inti
in which people can have an ordinary conversation
9% de na daoine sa tír, ach tá an Mhaoiris ar an dara teanga is mó ar féidir le daoine gnáthchomhrá a bheith acu inti (4.
Anuas ar na fadhbanna uilig atá ag Ahern sa Dáil,
On top of all the problems which Aherns has in the Dáil,
Anuas ar na fadhbanna uilig atá ag Ahern sa Dáil, tá sé truamhéalach anois go bhfuiltear ag déanamh ceap magaidh de.
is mó an tsuim atá agam sa ghrúpa Iosraelach
I have a greater interest in the Israeli group
Seo an tríú huair dom cuairt a thabhairt ar Majdanek agus is mó an tsuim atá agam sa ghrúpa Iosraelach atá sa champa in éineacht linn.
i bhfianaise an mhéid atá tite amach
in light of what has happened
Ach dealraíonn sé anois, i bhfianaise an mhéid atá tite amach le roinnt míonna anuas, go mbraitheann an t-iompróir náisiúnta gur féidir leo a rogha ruda a dhéanamh ó thaobh athrú polasaithe de, gan cead a bheith faighte acu ón scairshealbhóir is mó dá chuid.
nach raibh todhchaí romham
that I didn't have a future in front of me
Bhíos díreach i ndiaidh mo phost a chailliúint le comhlacht mór ríomhaireachta, agus chonacthas dom nach raibh todhchaí romham sa réimse sin pé scéal é.
Fear nach raibh barúil ina cheann aige
A man who has no clue in his head
Fear nach raibh barúil ina cheann aige faoi roghnú imreoirí nó iad a chur in áit cheart ar an pháirc imeartha, agus fuair sé €700,000 mar bhronntanas scoir.
Níl áit ar bith tugtha dóibh sa stair.
They have been given no place in history.
Níl áit ar bith tugtha dóibh sa stair.
Níl aon rud bainte amach ó thaobh an teanga a chur ar bhonn slán.
nothing has been achieved to put the language in a safe position
Níl aon rud bainte amach ó thaobh an teanga a chur ar bhonn slán.
idir lámha againn,
that we have in progress
Is é m’albam féin atá idir lámha againn, agus tá Fiachna ag déanamh réidh leis an giotár a sheinn ar chúpla rian.
a bheith méadaithe as cuimse le dornán blianta anuas
having undergone unprecedented growth in the last number of years
Maítear go bhfuil gá lena leithéid mar thoradh ar an tAontas Eorpach a bheith méadaithe as cuimse le dornán blianta anuas - tá 27 ballstát ann faoi láthair.
a bhfuil cion mná déanta acu ina n-earnálacha féin.
who have had a woman's accomplishment in their own sector
Aithneoidh mórán léitheoirí go leor de na hainmneacha nó is daoine iad seo a bhfuil cion mná déanta acu ina n-earnálacha féin.
Tá rud mór i gcoitinn aige
He has one big thing in common
Tá rud mór i gcoitinn aige leis an aon bhean amháin atá sa rás thall – bhí deacrachtaí ag an bheirt acu le fear céile Hilarious.
tá gaolta agam in Éirinn,
I have relations in Ireland
Ní fheadar an é sin an fáth a raibh sé ag iarraidh a bheith páirteach in “Work Experience” agus “Joy in the Hood”? An é go dtuigeann sé cás na n-íochtarán agus go dtuigeann sé go maith má tharlaíonn dóibh casadh áirithe ina saol go mbeidh bealach a leasa i ndán dóibh?
“Mar is eol duit, tá gaolta agam in Éirinn, agus dúirt mé le mo thuismitheoirí gur dheas liom teacht anseo chun mo chuid oideachais a chríochnú.
go mbeidh mic an Easpaig i gceist sa todhchaí
that he will have kids in the future (not direct trans)
Agus deir sé go mbeidh mic an Easpaig i gceist sa todhchaí – agus gur Gaeilgeoir a bheidh i ngach duine acu.
shochaí a bhfuil cinneadh déanta ag a húdaráis
a society in which a decision has been made by the authorities
I mbeagán focal, ní féidir nuachtán laethúil náisiúnta Gaeilge a sholáthar ar an bhuiséad sin – sin sula gcuirtear san áireamh na deacrachtaí breise a bhaineann le nuachtán a chur i gcló i sochaí nach dtugann aon aitheantas oifigiúil don Ghaeilge, gan trácht ar shochaí a bhfuil cinneadh déanta ag a húdaráis gan a gcuid fógraí a fhoilsiú i nGaeilge feasta.
an drochbhail atá fágtha ar ghluaiseacht na Gaeilge i gcoitinne
the bad condition in which the Irish language movement has been left
***Fógraíocht trí Ghaeilge: an cosc atá curtha uirthi ag an fheidhmeannas ó thuaidh:*** Le linn ghéarchéim *Lá Nua*, tugadh le fios dúinn an drochbhail atá fágtha ar ghluaiseacht na Gaeilge i gcoitinne as siocair an dearcaidh dhiúltaigh atá ag na húdaráis ó thuaidh i leith na Gaeilge.
ní dhéanfadh sé an scian a shá in Ahern
he wouldn't have stuck the knife in Ahern
Is cosúil nach bhfuil na scileanna céanna ag Kenny ó thaobh tuairimí an phobail a mheas – dá mbeadh, ní dhéanfadh sé an scian a shá in Ahern le linn don chuid eile den domhan a bheith á mholadh go hard.
Táthar tar éis teacht ar shocrú éigin le blianta beaga anuas,
an arrangement has been reached in recent years
Táthar tar éis teacht ar shocrú éigin le blianta beaga anuas, rud a chiallaíonn go bhfuil an rud ar fad curtha chun leapa.
mar nach luífeadh siad isteach leis na hamhráin eile a bhí ag an ghrúpa.
because that wouldn't fit in with the other songs that the group had
“Bhí roinnt mhaith amhrán ag Christy nár ghlac Planxty leo mar nach luífeadh siad isteach leis na hamhráin eile a bhí ag an ghrúpa.
go bhfuil seans go rachadh an ceol treo eile ar fad,
that there is a chance that the music would have gone in another direction altogether
Deir sé dá mbeadh níos mó ama aige nuair a tháinig an grúpa le chéile an chéad lá riamh go bhfuil seans go rachadh an ceol treo eile ar fad, treo a bheadh níos sásúla.
ar bhealach nach bhféadfaí tabhairt faoi
in a way in which it couldn't have been undertaken
Mar sin féin, cé gur féidir liom clár a dhéanamh anois ar bhealach nach bhféadfaí tabhairt faoi cúig bliana ó shin – a bhuíochas sin ar an teicneolaíocht – beifear den tuairim i gceann cúig bliana eile gur ceamara de chuid na Clochaoise é an Sony
HVR A1E atá agam faoi láthair.
an nimh san fheoil ag an mbeirt iarrthóirí dá chéile
the two candidates really have it in for each other at the moment
An gcaithfidh siad vóta ar son Barack Obama má bhaineann sé ainmniúchán a pháirtí amach? Go háirithe nuair a chuirtear san áireamh go bhfuil an nimh san fheoil ag an mbeirt iarrthóirí dá chéile i láthair na huaire?
Ag cur cheist an chiníochais as an áireamh, ámh, cuireann Obama ola ar chroí cheannasaithe a pháirtí.
deis acu cumarsáid a dhéanamh lena chéile
they have an opportunity to be in communicate with each other
Mar sin, ócáid mhór is ea “ILALA Day” – is é sin, nuair a bhíonn an bád ar feistiú – mar go mbíonn deiseanna díolacháin ag daoine agus deis acu cumarsáid a dhéanamh lena chéile agus sos a ghlacadh ó obair an lae.
Saothar in aisce a bheadh ann,
that would have been in vain
Agus bhí mé chun ceist a chur air an bhféadfainn ticéad a fháil mé féin! Saothar in aisce a bheadh ann, ba léir.
agus iad inár seilbh againn
when we have them in our possession
Dé réir na mbileog ildaite atá curtha ar fáil leis na cártaí "simplí" don bhus a mhíniú dúinn, tá gá leis na ticéid nua chun gur féidir linn taisteal ar an mbus agus ar an traein araon agus iad inár seilbh againn.
nach bhfuil a dhath eile ar domhan agat
that you have nothing else in the world
" Cuireann sé síos uirthi mar chomrádaí agus deir sé nach bhfuil a dhath eile ar domhan agat má chailleann tú do chomrádaí.
tá sí ar son ceart a bheith ag daoine gunnaí a bhreith.
she is in favour of people having the right to bear arms
Tá sí go láidir in aghaidh an ghinmhillte (de shaghas ar bith, fiú más de thoradh éignithe an toircheas); ní chreideann sí go bhfuil téamh domhanda ar siúl (cé go bhfuil píosaí ollmhóra dá stát ag titim isteach sa Mhuir Artach cheana féin); is mór léi sealgaireacht agus tá sí ar son ceart a bheith ag daoine gunnaí a bhreith.
(agus Oscar bainte agam i mo chloigeann),
and when I had won an oscar in my head
CúrsaíNuair a bhí siad réidh leis an chaint (agus Oscar bainte agam i mo chloigeann), scairt siad amach ainmneacha na gcúrsaí MA ar fad ceann ar cheann.
borradh as cuimse tar éis teacht faoi
a great increase has taken place in
Ní hamháin ag an leibhéal náisiúnta a tharla sé seo, ach tá borradh as cuimse tar éis teacht faoi chlubanna na tíre leis.
beag beann ar
has of little interest in
Tá Éire beag beann ar an gconspóid sin.
shaol teipthe ort
you (have) failed in life
‘Muna bhfuil uaireadóir Rolex agat agus tú ag tarraingt ar an leathchéad, tá do shaol teipthe ort.
borradh mór tagtha faoina líon
an increase has occurred in
Léirigh taighde Uí Bhraonáin nach bhfuil aon laghdú tagtha ar líon na mbunmhúinteoirí fireanna in Éirinn le 75 bliain anuas ach gur amhlaidh go bhfuil a gcóimheas le hais líon na mbanmhúinteoirí titithe go mór mar go bhfuil borradh mór tagtha faoina líon siúd.
ar na bacáin aici
she has in preparation
”
Anuas ar an haute cuisine, ar ndóigh, tá an chéad teanga eile le foghlaim ag Anna agus tá tionscadail eile ar na bacáin aici, leis.
nach bhfuil d’oidhreacht fágtha aici
has only left in its wake
I mbunú an pháirtí úrnua seo, tá cinneadh críochnúil déanta againn scaradh go deo le seanpháirtí na teipe; nach bhfuil d’oidhreacht fágtha aici ach an tubaiste agus an feall.
Sracadh na Dála
the struggle in the D.
Bí ag caint ar bhailchríoch a chur ar scéal - *unfinished business!*
Sracadh na Dála
=========
Beidh coimhlintí sa chéad Dáil eile idir Sinn Féin agus Fine Gael mar tá an dá pháirtí scartha an oiread sin ó thaobh idé-eolaíochta de, ach beidh sé suimiúil a fhail amach cad é mar a throidfidh Fianna Fáil in éadan Shinn Féin agus iad ag roinnt na hidé-eolaíochta céanna.
bhí siúlta aige ina shaol
he had travelled in his life
Fuair Derek Hill rud ansin, nach raibh fáil aige air sna háiteanna iomadúla eile a bhí siúlta aige ina shaol.
chuireas féin dóchas ann
I myself had hope in him
Caithfidh mé a rá gur chuireas féin dóchas ann chomh maith nuair a ceapadh é i 1997 mar Aire Sóisearach le freagracht na Gaeltachta/Gaeilge.
crua a chur orainn féin mar gheall ar
we have to force ourselves in relation to
Beidh orainn ár gcuid luachanna agus ár gcuid spriocanna a mheas mar phobal, agus beidh orainn bunchlocha ár leasa a aithint, agus nuair a bheidh sé sin déanta againn, beidh orainn obair go dian agus crua a chur orainn féin mar gheall ar na rudaí is ansa linn.
ina comhluadar
having it in my possession
Is deacair dom a chreidiúnt nach bhfuil ach cúig mhí caite agam ina comhluadar: braithim go raibh sí liom i gcónaí.
tréithe i gcoitinne acu
they have features in common
I measc na mball sin, tá tréithe i gcoitinne acu.
go mbeadh nimh san fheoil
have it in for
Ní hiontas é mar sin go mbeadh nimh san fheoil ag na dílseoirí seo do na *“ragheads”* mar a thugann siad ar na hIoslamaigh.
an mianach ceart i
(he) has it in him, is capable
Gach uair a éistim leis an amhrán ‘Galupa’, logainm a dhúiche, ón albam cáiliúil thuasluaite buaileann an smaoineamh mé go bhfuil an mianach ceart i Gurrumul le liricí deasa a scríobh a d’oirfeadh d’amhrán náisiúnta, mar a léiríonn an sliocht thíos:
Go nilimurru nhina yarrarrayun
Yolnu Bandirriya dharwulnurana
wana marrkapmirri wana marrapmirri
narrakunu bonal nherranhara gapany gopulu
(Tagaigí agus suígí i líne le chéile
ár sinsir ag Bandirriya faoi scáth an chrainn dharwul
dúiche dhilghrách, dúiche dhilghrách
ar thalamh mo threibhe, ar shuíomh a ghlan mé féin)
Tá saothar mór déanta ag Gurrumul ar son a mhuintire, daoine a bhfuil cos ar bolg imeartha orthu ó cuireadh tús le lonnaíocht Eorpach abhus.
baint nach beag ag
had no small part in
Mhaígh siad go neamhbhalbh fiú go raibh gach uile chosúlacht ar an scéal gur le lucht Mafia na Tuirce a bhí baint nach beag ag na híospairtaigh féin agus gurbh é smuigleáil drugaí croílár na faidhbe.
muinín agus iontaoibh acu as
they have faith and confidence in
Easpa Cumais i gComhlíonadh Dualgais
=====================
Tá sé tábhachtach do mheanma pobal ar bith go mbeadh muinín agus iontaoibh acu as na Gardaí áitiúla.
ina sheilbh
had in his possession
B’in é fear Loch Garman ag maíomh os comhair an tsaoil nach raibh ina sheilbh ach trí chéad seasca is a cúig léine bhándearga – ceann in aghaidh an lae, mar a dúirt sé féin – nuair a léim duine de phór Fhine Gael ina sheasamh (Sin leid do lucht na gramadaí gur fear a bhí ann) agus a chuir i gcuimhne do Wallace gur bliain bhisigh atá ann i mbliana.
bhí leagtha amach aici ina hintinn
which she had in mind
B’fhéidir nach leanfadh sí den chonair a bhí leagtha amach aici ina hintinn ag an am.
Bhí fonn i mo shamhlaíocht
I had an air in my mind
”
“Bhí fonn i mo shamhlaíocht (tosaíonn Julie ag úúúúú-áil ag an bhomaite seo) gan focal ar bith i mo cheann a rachadh leis, ach an lá seo bhí mé i mo shuí sa teach i lár ceann de na sceidil mhire seo a chleachtaim.
gan focal ar bith i mo cheann a rachadh leis
without having a word in my head to go with it
”
“Bhí fonn i mo shamhlaíocht (tosaíonn Julie ag úúúúú-áil ag an bhomaite seo) gan focal ar bith i mo cheann a rachadh leis, ach an lá seo bhí mé i mo shuí sa teach i lár ceann de na sceidil mhire seo a chleachtaim.
ciondáil artola i bhfeidhm acu
having fuel rationing in place
Ach diaidh ar ndiaidh thosaigh na stáisiúin artola ag athoscailt le gineadóirí, agus ciondáil artola i bhfeidhm acu, rud a d'fhág scuainí fada ar na bóithre agus fanacht cúig uair an chloig orthu siúd a raibh práinn breosla orthu.
ab éigean do Lincoln a chleachtadh
which L. had to indulge in
Má bhí cathair ghríobháin Machiaveilliach riamh ann, b’í polaitíocht na Tríú Leasa Déag í!
Níl Uachtarán gan Locht
=======
Níor sheachain Spielberg an chamastaíl ab éigean do Lincoln a chleachtadh chun an vóta a chinntiú.
a raibh an ceart ina phríomhchloch ar a phaidrín
who had justice to the fore in his mind
Fear a raibh an ceart ina phríomhchloch ar a phaidrín ab ea sean-Abe.
beidh stór agat ar neamh
you’ll have everything in heaven
” Dhearc Íosa air agus thug grá dó agus dúirt leis: Tá rud amháin in easnamh ort fós; imigh leat, díol a bhfuil agat agus tabhair do na boicht é agus beidh stór agat ar neamh.
is a bhí i sean-Duncan
which was in old D.
cuireann achan íobartach cráite i gcuimhne duit an t-iontas a bhí ar Lady Mac Beth faoin oiread fola is a bhí i sean-Duncan.
ina bhfuil fadhbanna le réiteach iontu
which have problem solving in them
Tá Wii agus tá PSP againn agus d’éirígh leis na gasúir am a chur isteach ag imirt cluiche ar an meaisín DVD fiú! B’fhearr i bhfad leo suí siar le cluiche in ionad clár teilifíse agus go dtí seo tá níos mó spéis acu i gcluichí ina bhfuil fadhbanna le réiteach iontu nó sprioc ar leith in ionad cluichí “*shoot-em-up*”.
maidir le scread Dheirdre sa mbroinn
about D’s scream in the womb
“Tá an grúpa ag ullmhú díolama maidir le scread Dheirdre sa mbroinn agus ba mhaith liom na sleachta Gaeilge a thaifeadadh uait.
tá dóchas agam fós as
I still have faith in
Ach tá dóchas agam fós as muintir na tíre seo.
agus iad á ndíbirt sa tslí seo
having been expelled in this way
Ní hionadh, ach oiread, go bhfuil leanaí gan bhreith caillte ag roinnt ban agus iad á ndíbirt sa tslí seo.
atá tarlaithe ó shin i leith
which has happened in that time
Tá beagán den ghruaim orm faoin athrú teanga atá tarlaithe ó shin i leith i gCois Fharraige le linn dom a bheith anseo.
bhfuil a dhóthain inniúlachta ar an nGaeilge ag
have enough capability in Irish
An taobh eile den scéal, ní dóigh liom go bhfuil a dhóthain inniúlachta ar an nGaeilge ag go leor de na daoine óga thart orm len iad féin a chur in iúl go feidhmiúil sa teanga áitiúil.
nó leas acu san ábhar
or who have an interest in the matter
É sin nó go dtiocfadh le heagrais Ghaeilge ar nós Gaelscoileanna nó an Foras Pátrúnachta a bhfuil locus standi - nó leas acu san ábhar – caingean saibhseála a ghlacadh.
Nach Béarla atá agaibh in Éirinn
don’t you have English in Ireland
“Nach Béarla atá agaibh in Éirinn?” a deir sé liom.
sheasann iarrthóirí i dtoghchán Dála
candidates stand in a D. election
Nuair a sheasann iarrthóirí i dtoghchán Dála tuigeann siad go bhfuil an córas seo i bhfeidhm agus go mbeidh orthu géilleadh don gcóras sin muna mbeidh ar a gcumas a dtuairimí féin a chur siar ar an bpáirtí go héiritheach i gcónaí.
tar éis strachailt i ndorchadas an
having struggled in the dark of
Seo fís gach blagadóir bia: tar éis strachailt i ndorchadas an “blagosphere” go n-aithneofar thú agus go dtarraingeofar thú amach i solas geal an chlú agus mórcháile.
Ní raibh teanga choiteann acu
they didn’t have a language in common
Ní raibh teanga choiteann acu ach ina ainneoin sin, d’fhás cairdeas eatarthu agus chuidigh siad lena chéile dul i ngleic le saol crua an champa.
a fhéachann le daoine atá ar seachrán óna chéile a chur a dteagmháil arís
which tries to put people in contact who have be estranged from each other
Searc nach Searcfar
=======
I ndiaidh blianta fada agus Luigi anois ina bhaintreach, shocraigh sé scríobh chuig an chlár teilifise Rúiseach, ‘Zhdi Menya’ (‘Fan Liom’), a fhéachann le daoine atá ar seachrán óna chéile a chur a dteagmháil arís.
a leasú ar aon chaoi
in reforming (the D. working practice) anyway
Cén fáth go gcaithfear deireadh a chur leis an Seanad le modh oibre na Dála a fheabhsú? Cén bac atá sa mbealach orthu nach féidir modh oibre na Dála a leasú ar aon chaoi, bíodh an Seanad ann nó as? Shílfeá ón gcaint seo go bhfuil croimnasc nó buarach curtha ag an Seanad ar na polaiteoirí sa Dáil, a gcuid gnaithí a dhéanamh i mbealach níos fearr!
Bille na Gaeltachta 2012 sa Seanad
================
Nuair a bhí an Bille Gaeltachta 2012 ag dul tríd an Oireachtas bliain ó shin is sa Seanad a deineadh iniúchadh ceart ar an mBille.
Tá galar na Denglische ag sní isteach
the D. malaise is winding its way in
Tá galar na Denglische ag sní isteach i bhfréamhacha a dteanga agus ag déanamh dochair dá sláinte.
Nach bhfuil feachtas ar siúl agat
don’t you have a campaign in progress
Nach bhfuil feachtas ar siúl agat sna Stáit Aontaithe mar go bhfuil an oiread sin páistí thall ag titim i bhfeoil? Caidé a thugtar ar an fheachtas sin?**
Michelle: Bhuel tá feachtas ag Barack a bhfuil No Child Left Behind air, a Bhaloir.
a bhfuil taithí phearsanta aige ar an scéal
who has personal experience in the matter
Buachaill le hanaireicse? An bhfuil tú i ndáiríre? Is é seo an freagra a bhíonn ag an gcuid is mó de dhaoine nuair a chloiseann siad scéal Simon Metin, mac léinn leighis a bhfuil taithí phearsanta aige ar an scéal.
caithfear rud éicint a rá in am corraíola
something has to be said in turbulent times
Bíonn ciúin ciontach agus caithfear rud éicint a rá in am corraíola leis na meáin.
a bhfuil luaidhe ina gcuid fola
who have lead in their blood
Tuigeadh ar feadh na mblianta i dtaobh páistí a bhfuil luaidhe ina gcuid fola, ar leibhéal íseal go fiú, gur dóichí go mbíonn siad fogha foréigneach.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
