Raghaidh éinne a chuirtear i reilig na cille sin go díreach go neamh, gan aon bhaol súil a leagadh ar Ifreann ná ar Phurgadóir.

Muna ndeimhníonn sé go bhfuil an sos cogaidh thart, beidh an toradh céanna i gceist! Má bhriseann an UFF (arm marfach an UDA) suas ina smidiríní - cealla beaga de cheathrar agus cead a gcinn acu agus ainm ar leith ar achan cheann acu - cad é a dhéanfaidh an rialtas? Agus cad é a dhéanfaidh sé leis an IRA a bhfuil daoine maraithe acu ó d'fhógair siad sos lámhaigh i 1994? Má bhíonn an UDA - nó dream ar bith eile - "specified" ag an Aire Stáit, ní chiallaíonn sé sin go dtógfar achan bhall den ghrúpa agus go gcuirfear i bpríosún iad.

Bhí cill Thaobhóige ar bhruach abhainn na Finne.

Tá an tír roinnte suas i gcealla ag na comhlachtaí gutháin, agus aeróg amháin ann in aghaidh na cille, agus is féidir leis na comhlachtaí an cheall ina bhfuil guthán a oibriú amach chomh luath is a théann sé i dteagmháil leis an aeróg is cóngaraí.

Gura fada buan d'Iomairt Cholm Cille.

Is é Sceilg Mhichíl an t-oileán beannaithe ar a thóg manaigh cealla cloiche níos mó na míle bliain ó shin.

"I dteannta lenár gcomhghleacaithe in Ollscoil Strathclyde, tá gluaisteán hidrigin tógtha againn, a fhaigheann a chumhacht ó chealla breosla.

Chomh maith leis an méid atá luaite go dtí seo, is é Íle an suíomh do thionscadal turgnamhach eile, mar atá, cealla fótavoltacha.

In 2002, chuir rialtas na Ríochta Aontaithe sraith trialacha do chealla fótavoltacha mar fhoinse cumhachta ar bun.

Teach deas Seoirseach ======= Ar dtús, bhunaigh an Dr Grant iarsmalann bheag i seanséipéal ar Í Chaluim Chille.

Faoi mar atá, más den chine gorm thú ó réigiúin arda na hAfraice tá buntáiste mór agat mar go bhfuil níos mó ceall dearg i do chuid fola agus go gcuidíonn sin leat bheith níos tapúla etc.

Bhuail muid le chéile ag cé gleoite darb ainm Ringhaddy, atá cúpla míle ó Chill Ó Laoch.

Cuireadh a cheannfort, Éamonn Ó Dálaigh, chun báis i bPríosún Chill Mhaighneann in éineacht leis na ceannairí eile agus ghearr an Chúirt Mhíleata pianseirbhís trí bliana ar Bhéaslaí féin.

* Gluais • Glossary dul i dtaithí arget used to seanmóirsermon léachtaíreadings gnáthchomhráordinary conversation chomh tuirseach is a bhínnhow tired I used to be luasspeed sruth caintea stream of words foighneachpatient botúinmistakes séiplíneachchaplain bosca faoistineconfession box ag éisteachthearing confessions eascainíswearing iarrachtattempt leithreastoilet sna Flaithisin Heaven seálshawl sa Nigéirin Nigeria deoisediocese gáneed ualachburden misneachhope leictreachaselectricity cuisneoirífridges cadhnrabattery a bheadh le luchtúwhich would have to be charged gineadóirgenerator go han-spárálachvery sparingly scannán an-mholtaa highly-praised film deontasgrant bolgánbulb mionrud éiginsome small thing le caoi a chur airto repair it m'airdmy attention draíochtmagic a d'ardaíodh mo chroíwhich used to lift my heart a chuaigh i bhfeidhm go mór ormthat really made an impression on me spioradáltachtspirituality achrannquarrelling aighnisdisputes tuairimí láidrestrong opinions pearsantachtaí láidrestrong personalities in árach a chéileat loggerheads Ghoill naimhdeas mar sin go mór ormthat sort of hostility really upset me chruthódh séit would prove turas na croisethe stations of the cross an CarghasLent aisteachstrange gníomh creidimhan act of faith ráiteasstatement briathar Déthe word of God béimemphasis trí chéilein general gannscarce comaoineachcommunion fireann nó baineannmale and female an-ghar don nádúrvery close to nature do bhaol a mbáiteto the danger of being drowned scór ógánachtwenty young men a bádhwho were drowned truamhéalachheart-breaking strompthastiff ina baclainnon her arm mothúcháinemotions ar tír móron the mainland ag cur láimhe ina mbás féincommitting suicide d'aireofáyou would feel bádrowning sciobadh na farraigethe sea's snatching sólássolace i gcréin the soil i ngaineamh na cillein the sand of the grave faraoralas uaigneas imeachtathe loneliness of departure cé is moite de na laethanta saoireapart from the holidays a fhilleann go lánaimsearthawho return on a full-time basis de cheal postanna feiliúnachadue to a lack of suitable jobs ábhair acadúlaacademic subjects

Bhí Cillín beag agam.

Tá raic ann mar gheall ar gur mhol an Rialtas le gairid go mbogfaí na príosúnaigh go láthair nua in aice le Cill Dhéagláin i gContae na Mí, timpeall deich míle ó lár chathair Bhaile Átha Cliath.

Antaine Ó Faracháin: A Bhernadette, tá coróin “Rós Fodhla” á caitheamh agat anois, agus comhghairdeachas leat, ach cén chaoi ar tharla sé gur chuir tú isteach ar an gcomórtas sin ar an gcéad dul síos? Bernadette Nic Gabhann: Bhuel, tá an-bhaint agam féin agus ag mo mhuintir leis an teanga agus leis an gcultúr anseo i gCill Dhéagláin.

Tá tacaíocht ar fáil, i bhfoirm deontais i gcomhair chostas táillí, taistil agus lóistín, dóibh siúd atá ina gcónaí laistigh de limistéar INTERREG na hÉireann: Baile Átha Cliath, Ceatharlach, Cill Dara, Cill Chainnigh, Cill Mhantáin, Loch Garman, Port Láirge, an Mhí, agus Tiobraid Árann Theas.

Ionsaíonn agus maraíonn PVL cealla bána sa cholainn agus tá sé fíorchontúirteach mar gur iondúil gurb iad seo na cealla a chloínn galair.

Is í an chill bhreosla, inneall a dhéanann leictreachas ó hidrigin agus ocsaigin agus arb é an t-uisce an t-aon dramhaíl a bhaineann leis, bonn na teicneolaíochta.

” Go Reachlainn ======= Tá Í Cholm Cille díreach 100 míle ó thuaidh ó Phort Rois, ach thaistil an Colmcille ar feadh chósta thuaidh na hÉireann go Reachlainn, ansin trasna go hÌle.

Thóg sé cill, agus níos moille tógadh mainistir.

Thóg sé cill, agus níos moille tógadh mainistir.

Aon uair a shíl mé go raibh an cúrsa deireanach críochnaithe agam, thagadh ceann eile amach, agus bhí an chuma ar an scéal go raibh mo ghloine á líonadh féin le fíon – i bhfad níb fhearr ná an ceann a bhí fágtha i mo dhiaidh agam i gCill Mhantáin! D’imíomar amach – buidéil bheorach sna pócaí againn! – thart ar 11.

Beidh na ranganna ag tosú ag 11am i Scoil na Mainistreach i gCill Droichid agus beidh an choirm cheoil ar siúl in Óstán an Glenroyal i Má Nuad, ag tosú ag 8pm.

Aon uair a shíl mé go raibh an cúrsa deireanach críochnaithe agam, thagadh ceann eile amach, agus bhí an chuma ar an scéal go raibh mo ghloine á líonadh féin le fíon – i bhfad níb fhearr ná an ceann a bhí fágtha i mo dhiaidh agam i gCill Mhantáin! D’imíomar amach – buidéil bheorach sna pócaí againn! – thart ar 11.

Is léir, mar sin, go bhfuil daoine atá báúil leis an Ghaeilge i bhFine Gael ach fós tá siad ag iarraidh ceann de na buillí is fealltaí a thabhairt don teanga a tugadh di ó bhí aimsir Reachtanna Chill Chainnigh ann! Céard is fiú do stát ar bith a bheith ag caitheamh airgid ar mhúineadh teanga agus ansin a rá nach mbeidh sí mar ábhar lárnach i gcúrsaí oideachais? Má dhéantar imeallú ar an Ghaeilge sa chóras oideachais, is cinnte nach mbeidh go leor daoine ann i gceann fiche bliain leis an teanga a shlánú mar theanga náisiúnta.

Féile Ealaíon Chill Chainnigh.

Cuireann McGimsey i gcuimhne d’aontachtaithe gur socraíodh go mbeadh Acht Gaeilge á chur chun cinn le linn idirbheartaíocht Chill Rímhinn ina raibh an DUP páirteach.

) Tá an eagraíocht armtha seo ag moladh do dhaoine droim láimhe a thabhairt do Chomhaontú Chill Rimhinn.

Tá clú agus cáil go forleathan ar Í Cholm Cille, an t-oileán inar bhunaigh Naomh Colm Cille mainistir sa 6ú haois.

Ina dhiaidh sin, faigheann tú bád farantóireachta eile, a bhaineann Í Cholm Cille amach in ocht nóiméad.

Ach tugadh beatha nua di sa 20ú haois, go háirithe nuair a bunaíodh Pobal Í Cholm Cille sa bhliain 1938.

Mar sin, moladh le déanaí go rachadh líne iarnróid nua idir Baile Átha Cliath agus an Uaimh thar Chill Dhéagláin, rud a bhainfidh cúpla vóta eile sa bhaile sin, gan dabht.

AÓF: Ach níl cáil mhór ar Chontae Chill Dara maidir le hamhránaíocht sa stíl dhúchasach, go speisialta i nGaeilge.

Lean Derek Culley air ag péintéireacht go páirtaimseartha agus bhí taispeántas mór dar teideal “Five Years of Culley” aige in Ospidéal Ríoga Chill Mhaighneann i mBaile Átha Cliath i 1989.

Stocaireacht Paisley Óg ar son Sweeney go bhfaigheadh an milliúnaí cead Ionad Cuairteoirí a thógáil ag Clochán na bhFomhórach ainneoin go raibh saineolaithe na Roinne Comhshaoil ina éadan; stocaireacht go ndíolfaí talamh le grúpa ina raibh Sweeney páirteach; stocaireacht ar son sé thionscadal, a raibh Seymour Sweeney páirteach in dhá cheann acu – le linn na hidirbheartaíochta i gCill Rímhinn.

Bhí an Ghaeilge ina "liathróid pholaitiúil" chomh fada siad leis an bhliain 1366, aimsir Reachtanna Chill Chainnigh.

Fiú an lá sin a ndeachaigh mé ó Chorcaigh go Cill Airne choinnigh mé mo shúile druidte an bealach ar fad.

Nó dá mbeadh sí i gcré na cille cionn is gur mharaigh saighdiúir de chuid Arm na Breataine í, an mbeadh sí ag caitheamh mallachtaí orthu sin a dúirt nach íobartach ‘ceart’ a bhí inti? Dá mbeadh cead cainte ag na 3524 fíormharbhán a maraíodh le linn na dtrioblóidí ó thuaidh, cad é déarfadh siad? B’fhéidir go mbeadh siad chomh deighilte leis an bhunadh a d’fhág siad ina ndiaidh.

De réir Ian Henderson ó Fhoireann Tarrthála Llanberis, nach raibh siad ag caitheamh croibh oighir ná ní raibh piocóidí oighir acu agus d'iarr sé ar shiúlóirí gan dul suas sna sléibhte gan trealamh geimhridh.

Nuair a cailleadh Charlie i 1985 thiomáin sé an t-eileatram ón gCoireán suas go Baile Átha Cliath lena chara a thabhairt ‘abhaile’ agus é chur i gcré na cille in éineacht lena chéile, Ella.

Níl aon cheo sa stráitéis chun dul i ngleic leis an ngéirchéim teanga atá sna ceantracha Gaeltachta sin ina bhfuil an Ghaeilge fós in úsáid? Caithfear airgead amú ag réiteach pleananna teanga ar chostas mór do cheantracha oifigiúla Gaeltachta a bhfuil an Ghaeilge imithe sa gcill iontu, mar ghnáth-theanga labhartha, le glúin nó dhó.

Tá a bhformhór i gcré na cille.

Seoltar na splancanna ar aghaidh ó na cealla ar an liog éisteachta chuig stoc na hinchinne ar dtús agus ansin chuig an dá mhaothán tosaigh go réimse na haigneolaíochta agus na mothúchán, mar a ndéantar, idirdhealú idir ding agus dong, idir um agus am, idir glisiam agus fothram, idir sioscadh síoda taobh leat agus tuairt bhodhar agus ar ndóigh, idir drochcheol agus dea-cheol! In intinn an linbh óig, is nua gach fuaim agus mar sin bíonn stoc na hinchinne ag obair an-chrua leis na fuaimeanna nua uilig a rangú, a stóráil agus ord agus eagar slachtmhar a chur orthu le go n-aithneofaí na fuaimeanna chéanna nó fuaimeanna atá cosúil leo níos déanaí.

Úsáidtear DNA, víris, fíocháin agus cealla mar bhonnábhar cruthaitheach agus déantar scrúdú ar na rudaí a tharlaíonn nuair a chuirtear i suíomhanna aduaine iad.

Is saothar idirghníomhach é Silent Barrage a úsáideann lear mór slata róbataice, ríomhaire agus cealla inchinne le gluaiseacht a spreagadh sna slata, nuair a ghluaiseann daoine thart timpeall orthu.

Caithfear a rá freisin go bhfuil réada go leor eile ann a bhaineann le hÉireannaigh abhus a bhí frithúdarás, go fiú réabhlóideach, leithéidí William Smith O Brien, Charles Gavan Duffy agus Michael Dwyer as Cill Mantáin.

Níor éirigh linn sa deireadh go teicniúil íoc as ach tá sé déanta anois agus is dóigh nuair a bheas mise faoi chré na cille ní bheidh daoine ag cur na ceiste orm, an ndearna muid aon airgead as Scéal na Gaeilge nó nach ndearna.

Ach in ainm Dé nach bhfuil sé thar am anois suaimhneas a thabhairt don bhean bhocht agus í i gcré na cille le breis is leathchéad bliain anuas.

Uí Bhreasail ===== Maidir liom féin, ós sa mBreatain Bheag atá mé lonnaithe le tamall de bhlianta, áit dhúchais mo mháthar, bhí spéis agam sna seantuairiscí go mbíonn feiceáil ar Shléibhte Chill Mantáin thar Muir na hÉireann siar anois ’s arís nuair a bhíonn an t-aer ina ghloine agus an fharraige ina clár mín, réidh.

Sea, is dóigh go dtuigeann tú cén scéala a bhfuilim ag tagairt dó, is é sin go bhfuil fógartha ag Brian Mac Óda go bhfanfaidh sé bliain eile ina bhainisteoir ar fhoireann iomána Chill Chainnigh.

Ní hamháin sin, ach is amhlaidh go mbeidh a chomhghleacaithe traenála agus oiliúna (an gá oiliúint a chur ar iománaithe Chill Chainnigh fós?), Martin Ó Fógartaigh agus Mícheál Ó Díomsaigh, ag fanacht chun cabhrú leis.

Tá breosla-chealla nó “puck” ann a thiontaíonn an hidrigin san uisce go cumhacht.

Ar ndóigh creideann an daoine seo gur thosaigh polaitiú na Gaeilge sna 1970í nuair a thosaigh sé i bhfírinne le Reachtanna Chill Chainnigh i 1366, le hAchtanna Annraoi VIII agus a iníon, Eilís I ina dhaidh sin, leis na Plandálacha, Acht Oideachais 1830 agus le míle gníomh polaitiúil eile de chuid Choncais Shasana in Éirinn.

Cé go bhfuil an-dul chun cinn déanta sa Tuaisceart, tá an chuma ar an scéal nach bhfuil an dá rialtas ag leanúint leis an phróiseas mar a bhí beartaithe, agus thug sé dhá shampla dúinn: níl aon Acht na dTeanga ann go fóill, mar a bhí socraithe ag an Comhaontú Chill Rìmhinn agus mar sin tá a lán daoine ann nach bhfuil ag fáil cothrom na Féinne faoi láthair.

Ba iad Tiobraid Árann rogha na coitiantachta roimh an gcluiche sin, ní hamháin le bua a fháil ar Luimneach, ach le craobh na Mumhan a bhuachan arís agus dúshlán Chill Chainnigh a thabhairt i gcluiche ceannais na hÉireann.

In Aguisín B Chomhaontú Chill Rímhinn (Deireadh Fómhair 2006) gheall Rialtas na Breataine go mbeadh Acht Teanga Ghaeilge ann: ‘agus go oibreoidh sé i gcomhar leis an Fheidhmeannas atá le teacht le forbairt na Gaeilge a mhéadú agus a chosaint.

Gura éadtrom orthu a luíos cré na cille áirithe seo.

Ar tugadh bata agus bóthar don gcailín bocht aimsire úd a luaitear? ’Bhfuil a cnámha siúd caite i gcúinne éigin den chill chéanna? Gach seans go bhfuil.

An tráth do mhair Fionn 's an Fhiann, do b'annsa leó sliabh ná cill; fá binn leósan fuighle lon, gotha ná gclog leó níor bhinn.

Thug Liz Curtis cuairt ar Í Cholm Cille in Albain san fhómhar ach ní bhfuair sí deis ach cuid den oileán suimiúil seo a fheiceáil.

Tá stair fhada shuimiúil ag Cill Rìmhinn, baile beag in oirthuaisceart na hAlban ar thug Liz Curtis cuairt air an fómhar seo caite.

Chomh maith le bheith ag déanamh cúraim de ghloine fíona thall i Londain, d’fhreastail Pat Butler ar sheoladh scannáin a mheabhródh friotal Chré na Cille do dhuine, “Pléascfaidh mé! Pléascfaidh mé”.