go raibh na seacht bhfainic curtha uirthi
that she had been well warned
Ach dúirt sé leis féin ansin gur dóigh
go raibh na seacht bhfainic curtha uirthi nó go raibh fógra beo tugtha di gan a theach a thaobhachtáil ar a bhfaca sí riamh.
go raibh draein calctha ag oibreacha cóireála uisce
that a drain had been blocked by water treatment works
Fuarthas amach
go raibh draein calctha ag oibreacha cóireála uisce agus seans go raibh fearadh ainmhithe ag dul isteach san uisce dá bharr sin.
Dá mba thimpiste é
had it been an accident
Dá mba thimpiste é b'fhéidir go bhféadfaimis ciall de shórt éigin a bhaint as, ach níorbh ea.
Níl tú ina cheann i bhfad
You haven't been at it long
Níl tú ina cheann i bhfad.
Níor cúisíodh duine ar bith
no-one has been convicted
Níor cúisíodh duine ar bith as an choir seo go dtí seo, cé go bhfuil amhras go fóill faoi mháthair an tachráin, Maria Franzoni.
Níor cheart go mbeadh lá buartha ar Áine
Áine shouldn't have been at all worried
Níor cheart go mbeadh lá buartha ar Áine anois nó bhí na scrúduithe thart leis seo.
Níor foilsíodh fós é
It hasn't been published yet
Níor foilsíodh fós é.
tá ceangail snaidhmthe
ties have been made
Le tamaillín anuas
tá ceangail snaidhmthe le pobail in Oileán Chléire, in Oileán Mhanainn agus in Oileáin Thiar na hAlban.
Ba dheas mo mhargadh
It would have been much better
Ba dheas mo mhargadh mo bhéal a choinneáil druidte," arsa Fiachra.
nár déanadh cheana féin
that haven't been done already
Deirtear go minic go bhfuil an ealaín chomhghnásach traochta agus marbhánta, i ndáiríre nach bhfuil mórán rudaí ann
nár déanadh cheana féin.
tá an nós sin briste
that habit has been broken
Ach ní mar sin atá anois, mar
tá an nós sin briste.
Níor comhlíonadh an gealltanas sin
that promise hasn't been fulfilled
Níor comhlíonadh an gealltanas sin go fóill.
Braithim go bhfuil droch-chomaoin curtha orainne Meiriceánaigh
I feel we have been disserviced as Americans
"
Braithim go bhfuil droch-chomaoin curtha orainne Meiriceánaigh ag na leabhair sin go léir atá tar éis miotas Camelot a chothú.
gur bronnadh an chéad duais
that he had been awarded the first prize
Bhí an Ghrúdlann ag maíomh
gur bronnadh an chéad duais sa damhsa ar an sean-nós air, agus nach raibh sé ach ag siúl suas fríd an scaifte go dtí an beár ag an am.
Tá an-rath ar an stáisiún teilifíse seo
this television station has been very successful
Tá an-rath ar an stáisiún teilifíse seo ó bunaíodh é i 1996 agus is cinnte go bhfuil na ghníomhaígh teanga a raibh an fhís acu an chéad lá riamh, agus a throid ar feadh na mblianta fada go dtí gur fíoraíodh an fhís, breá sásta leis an toradh atá ar a saothar.
tá an-rath ar an imeacht
the event has been a great success
Chinn siad ar fhéile bheag, Lá na nAmhrán, a chur ar bun an chéad bhliain sin, agus
tá an-rath ar an imeacht ó shin i leith.
atá folaithe ina gcroíthe leis na cianta
which has been hidden in their hearts for a long time
Agus má dhéanann an DUP cleas Tony Blair, nuair a ghoid sé polasaithe Tóraíocha agus chuir pacáiste New Labour thart orthu, má thagann an DUP ar sprid an iolrachais
atá folaithe ina gcroíthe leis na cianta, b'fhéidir gur seo an dé deiridh do pháirtí James Craig agus Basil "I wouldn't have one about the place" Brookborough.
Níor foilsíodh an comhaontú go fóill
the agreement hasn't been published yet
Níor foilsíodh an comhaontú go fóill agus ní cosúil go bhfoilseofar go ceann coicíse nó mar sin, a fhad is atá dlíodóirí ag plé leis.
nár líonadh go fóill
that hasn't been filled yet
Tá mé an-bhródúil as an obair a rinneamar leis an gclár 'Cúrsaí Ealaíne' agus, ó baineadh den aer é, tá folús ann
nár líonadh go fóill.
nár pléadh go poiblí
that hasn't been discussed in public
Cén tionchar a bheas ag an vótáil leictreonach ar na toghcháin áitiúla agus Eorpacha? Níl a fhios sin ag éinne, ach tá gné amháin den scéal
nár pléadh go poiblí fós: a laghad vótaí is a bhí idir iarrthóirí éagsúla nuair a tionóladh na toghcháin dheireanacha i 1999.
tá dlús curtha leis an bhfeachtas
the campaign has been speeded up
I mbliana, áfach,
tá dlús curtha leis an bhfeachtas mar gheall ar ghluaiseacht na síochána, gluaiseacht atá ag bailiú nirt in aghaidh an lae in ainneoin neamhshuim na mórmheán cumarsáide thall.
ní dóigh liom go mbeadh rath rómhaith orm
I don't think I would have been very successful
Dá leanfainn orm go hiomlán i m'aonar, ámh,
ní dóigh liom go mbeadh rath rómhaith orm.
liath luaith gheansaí Celtic i ndiaidh a loiscthe
the grey of the ashes of the Celtic jersey after it has been burnt
Agus Tír Eoghain – nach bhfuil an lámh dhearg mar shuaitheantas acu, mar atá againn féin? Nach muidne a bhí bródúil nuair a chonacthas an lámh dhearg in airde ar fud Pháirc an Chrócaigh lá an chraobhchluiche! Lámh Dhearg abú! Agus amharc ar na dathanna a chaitheann na himreoirí: dearg agus bán, agus dath gorm ar fhobhríste gach aon duine de na himreoirí – dearg, bán is gorm: dathanna na Ríochta Aontaithe – na dathanna is ansa le gach dílseoir beo nó marbh (seachas oráiste, dar ndóigh – agus ór bhonn an phuint sterling, agus dubh an Guinness, agus donn an ispín fhriochta, agus
liath luaith gheansaí Celtic i ndiaidh a loiscthe.
siocair nár cuireadh i bhfeidhm na treoirlínte a bhí leagtha síos
because the guidelines that had been laid down were not implemented
Rialaigh an chúirt go raibh an otharlann faillíoch
siocair nár cuireadh i bhfeidhm na treoirlínte a bhí leagtha síos le dul i ngleic leis an ghalar.
chan fhuil an cinneadh déanta
the decision has not been made
*
Gluais • Glossary
fríd ghloine dhorchathrough a dark glass
smúidmist, murkiness
bréagachfalse
is annamhit is seldom
mionrudaíminor things
doiléirvague
i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty
glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields
sin an tuigethat's why
ag stánadh amachstaring out
léanalawn
ag croitheadh a gcinnshaking their heads
íomhánnaimages
iontassurprise
machnamh ceartproper thinking
scáileánscreen
ag preabadhjumping
bladhaire coinnlea candle flame
eachtraíevents
chan éthat's not it
dá thairbhe sinbecause of that
rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things
ar bharr na mbeannon the cliff tops
an lá fá dheireadhthe other day
ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour
substaintsubstance
dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs
taoidetide
fiúntasworth
gníomhact
nó a mhalairtor the opposite
blaiseadhtaste
gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey
fuaimeanna fánachaoccasional noises
díoscadhcreaking
coiscéimeanna folmhaempty footsteps
stánadh fadaa long stare
craos na tineadhthe roaring fire
dromchlasurface
cha dtig liomI can't
cha dtig liom í á threorúI can't guide it
déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning
le rachtanna fiáinein wild fits
seileogaspits
sáthadh scinethe stabbing of a knife
aonarachsolitary
staidéarthalevel-headed
teas an phaisinthe heat of passion
breithbirth
a cheiltto hide
anáilbreath
is annamhit is seldom
fiúntachworthwhile
dathanna seachantachaelusive colours
goitsecome on, come here
neadrachanests
seanbhallógaíold ruins
deifrehurry
cha raibh faill aigehe hadn't the time
contráiltewrong
go brách síoraíever
ag déanamh iontaiswondering
i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing
stócach ógyouth
bodhardeaf
pian a fhuilstinto suffer pain
mo bheomy life
lena dhornwith his fist
le mé féin a chosaintto protect myself
ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way
cinneadhdecision
cinntídecisions
go fadálachslowly
chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made
déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate
cuideachtúilhelpful
athrú séasúrthe change of seasons
de ghlanmheabhairoff by heart
gialljaw
gobachprotruding
gruaig fhionnblond hair
dóighiúlachtbeauty
tarraingteachattractive
rud inteachtsomething
buaireamhsorrow
ag bruidearnaighthrobbing
coimhthíochstrange
idir barra na gcrannbetween the tops of the trees
ag iarraidh mairstin airtrying to live on it
nimhneachsore
bhlais mé an phianI tasted the pain
tchíthear domhit seems to me
go dianstrictly
samhailimage
mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different
daonnachtaíhumanist
an cine daonnathe human race
bréanfoul
an bréantas a cheiltto hide the foulness
cumhráin bhréigefalse perfumes
lofarotten
gnásanna sóisialtasocial customs
béasamanners
seanseiteannaold sets
ag foscladhopening
ag scamhadhpealing
creatlachframe-work
creidbheáilto believe
scigdhráma an tsaoilthe farce of life
de réir mar atáthar ag dréimas is expected
táirgíproducts
caiteoir eiseamláireachexemplary spender
lúcháireachjoyous
teorainneacha luaisspeed limits
ag cailleadh foighdelosing patience
sceadamánthroat
mo bhrú folamy blood pressure
sciathánarm
go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could
comhairleadvice
díomádisappointment
sólassolace
lagmheasarthachtrather small amount
ag tochailtdigging
in ainneoin é a bheith curtha den pháirc sách minic
despite his having been sent off quite often
Laoch a bhí ann ag mórán daoine, idir shean agus óg,
in ainneoin é a bheith curtha den pháirc sách minic agus rudaí tarcaisniúla a bheith ráite aige faoi agus le daoine éagsúla, idir bhainisteoirí, chomhimreoirí, réiteoirí agus cuid den lucht leanúna.
níl iarracht ar bith déanta
no attempt has been made
De réir an bhainisteora, tá tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus
níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail, tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.
Tá sé sa tairngreacht
it has been foretold
Tá sé sa tairngreacht go mbeidh toradh maith ar na Sméara Dubha an bhliain seo chugainn.
níl iarracht ar bith déanta
no attempt has been made
De réir an bhainisteora, tá tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus
níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail, tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.
dá ngníomhóinn mar a iarradh orm
had I acted as I had been told
*
Gluais • Glossary
cuairteoirvisitor
saoithiúilpeculiar
prochógcave, hovel
i gceann mo mharanaengaged in contemplation
meanaawl
a thriailto try
oidíteachers
dá ngníomhóinn mar a iarradh ormhad I acted as I had been told
brocaisden
le m’uillinnbeside my elbow
ag stánadh uirthistaring at it
go mínósachrudely
an léaráid áirithe sinthat particular sketch
sula gcuirfeadh sé forrán ormbefore he would address me
dúil bheolive creature
cruinniú mo mheabhrachthe gathering of my thoughts
frídín deannaighdust germ
m’fhabhramy eyelash
aireattention
glasuainevivid green
donnliath na huaimhethe grey brown of the cave
feisteas coimhthíochstrange attire
seacht fairsingeseven times more wide
leadhb leathana wide piece
fionnachrithgoose-flesh
tír shiocthafrozen country
géagalimbs
aeráid fhionnuar s'againneour cool climate
ionsar achan rud sa phluaistowards everything in the cave
Cliseadh Shráid Wallthe Wall Street Crash
Géarchéim Munchenthe Munich Crisis
slis creigea piece of rock
ina dhornin his fist
ionsormtowards me
cén treo a léifinn íwhat direction I'd read it
treoraitheguides
toilteanachwilling
comhléaráideoirífellow illustrators
cúigear glaschraicneach eilefive other green-skinned creatures
brollach is másaíbosom and thighs
ag sciolladóireachtscolding
ag fiafraí dá chéileasking each other
dheamhan fonn ormI wasn't in the mood
ghréasobairfancywork
saothraithelabourers
mo chuid líníochta féinmy own drawing
mo shamhlaíocht féinmy own imagination
a míniúto explain it
tinfeadhinspiration
leamhdull
páistí fuaite earraí leathairthe children who sew leather goods
sclábhlannasweatshops
fá mo choinne féinfor myself
a dhath ar bithanything
i gceathrú inteacht eile den domhanin some other quarter of the world
go bhfuil an sprioc sin bainte amach
that that target has been reached
D’fhéadfaí a rá, i bhfianaise an bhua i gcluiche ceannais na hÉireann,
go bhfuil an sprioc sin bainte amach.
tá roinnt tuarascálacha foilsithe
a number of reports have been published
Le sé seachtainí anuas,
tá roinnt tuarascálacha foilsithe a bhaineann le deacrachtaí i bpobail dhúchasacha.
chorraigh corpán a bhí fada ina shuan
a body moved that had been asleep a long time
Leagadh na fáil chosanta thar oíche agus
chorraigh corpán a bhí fada ina shuan.
nach raibh mórán úsáide bainte as
that it hadn't been used much
Bhí an chuma ar an ríomhaire, leis,
nach raibh mórán úsáide bainte as.
amhail is gur chirte dó an Chlochaois a rá
as if it would have been more correct for him to say the Stone Age
’ Tharraing sé a mhála ón talamh, na strapaí ag geonaíl
amhail is gur chirte dó an Chlochaois a rá.
tá an-rath air ó shin i leith
it has been very successful ever since
Is í Nikki Ragsdale, bean de bhunadh California, a chuir tús leis an chúrsa seo sa bhliain 1999 agus
tá an-rath air ó shin i leith.
ní fhéadfaidís a bheith níos tuisceanaí
they couldn't have been more understanding
“Caithfidh mé a rá go raibh na húdaráis, na sagairt a bhí ag breathnú inár ndiaidh,
ní fhéadfaidís a bheith níos tuisceanaí agus níos deise ná mar a bhí siad linn (na daoine a d’fhág).
go bhfuil an aidhm seo bainte amach.
that this aim has been achieved.
Nuair a fheictear an meon dearfach i leith na teanga atá ag na daoine óga atá ag plé le Cumann na bhFiann, tá sé soiléir
go bhfuil an aidhm seo bainte amach.
níl aon chinneadh déanta
no decision has been made
Agus seinneadh!
*AÓF: An ndearna sibh an cheolchoirm a thaifeadadh? An bhfuil sé i gceist agaibh sin a eisiúint ar dlúthdhiosca amach anseo?*TÓU: Rinneamar taifeadadh ceart go leor ach
níl aon chinneadh déanta faoi é a eisiúint go poiblí.
agus atá ligthe i léig ar fad.
and that has been let into total decline.
Corn an Oireachtais
Ós ag scríobh dom faoi chomórtas an Bhóthair Iarainn, níor mhiste comórtas eile a lua, comórtas a mhealladh sluaite móra tráth,
agus atá ligthe i léig ar fad.
atá á fhoilsiú
which has been published
” Ag obair le Village
Ó Mheán Fómhair na bliana seo tá Justine ag obair mar leaseagarthóir ar an iris sheachtainiúil *Village*,
atá á fhoilsiú ó bhí mí Dheireadh Fómhair 2004 ann.
níor iarradh ar an ngnáth-Mheiriceánach go fóill
the ordinary American hasn't been asked yet
Agus, leis an tír ar mhuin na muice go geilleagrach,
níor iarradh ar an ngnáth-Mheiriceánach go fóill íobairt ar bith a dhéanamh ar son an chogaidh.
Bhí sé i mo chinniúint
it's been my fate
Bhí sé i mo chinniúint go mbeadh orm leanúint ar aghaidh ag obair, mar tá go leor acu nach bhfuil suim acu in aon rud ach amháin bheith ag úsáid na dteangacha chun páipéir léannta a scríobh, a shaothróidh turais saor in aisce dóibh go dtí an Mhongóil, agus áiteacha mar sin.
is mór an méid a fuarthas
a lot has been found
Bhí an t-oileáinín i seilbh phríobháideach ar feadh trí chéad bliain, agus tógadh go leor ar an láthair ó shin i leith, ach
is mór an méid a fuarthas ó ghlac Stát Virginia agus Seirbhís Náisiúnta na bPáirceanna seilbh ar an áit ó 1907 amach.
a bheadh caillte murach é.
which would have been lost but for him.
Caomhnóir agus cláraitheoir ab ea Morrison agus a bhuíochas dá chuid oibre tá fáil againn ar íomhánna
a bheadh caillte murach é.
bheadh cúig cinn as chéile gnóthaithe.
five in a row would have been earned.
Bhuadar an chraobh ceithre huaire (78 – 81) agus trí huaire (84-86) as a chéile agus murach cúl Shéamuis Uí Dhairbe d’Uíbh Fhailí i 1982
bheadh cúig cinn as chéile gnóthaithe.
Tá an scéim ar an bhfód
the scheme has been in existence
Tá an scéim ar an bhfód le cúig bliana anois agus tá sparánachtaí á dtairiscint le haghaidh áiteanna ar thrí chúrsa éagsúla i rith an tsamhraidh.
go raibh an bua faighte ar na Peirsigh
that the Persians had been defeated
Maratón atá ann i ndáiríre – táimid ar nós an tsaighdiúra Ghréagaigh Pheidippides, a seoladh ó bhaile Maratón go dtí an Aithin le cur in iúl
go raibh an bua faighte ar na Peirsigh i gcogadh Mharatóin.
an socrú ba cheart a bheith déanta i mbliana
the arrangement that should have been made this year
Dá réir sin,
an socrú ba cheart a bheith déanta i mbliana ná Luimneach v Cill Chainnigh, Port Láirge v Loch Garman, Laighin i gcoinne na Mumhan.
go raibh an báire curtha ar an iardheachtóir
that the former dictator had been overcome
Mhaígh rialtas na hIaráice gur léirigh a bhás
go raibh an báire curtha ar an iardheachtóir agus a chuid comrádaithe mallaithe.
a bhí i ndiaidh a bheith clúdaithe
which had been covered
Cuireadh tús le tochailt seandálaíochta an bhliain ina dhiaidh sin, agus nochtadh an chuid eile den bhaile
a bhí i ndiaidh a bheith clúdaithe faoin talamh ar feadh níos mó ná caoga bliain.
nár insíodh go dtí seo
which hasn't been told until now
Seo scéal
nár insíodh go dtí seo faoin sruth imirce sin agus faoin uaigneas a lean é, agus atá ag tarlú go fóill i measc na mílte imirceach ón Liotuáin, ón Pholainn agus ón tSín.
tá an damáiste déanta
the damage has been done.
Ar bhealach, is cuma faoi thoradh an bhinse fiosraithe –
tá an damáiste déanta.
má tá taifeadadh déanta díbh.
if they have been recorded.
An bhfuil cúis ar leith leis sin? An mbíonn sé deacair iad a fhoghlaim?
LMacM: Is dócha go bhfuil fáil níos fairsinge ar amhráin de chuid na gceantar éagsúil anois ná mar a bhí, agus bím ag éisteacht le hamhránaithe iontacha ó chuile cheantar den tír, ní hamháin ón tréimhse seo, ach ón aimsir atá thart chomh maith
má tá taifeadadh déanta díbh.
go bhféadfaí a thuar
that it could have been foreseen
”
Sárú na ndúshlánMás fíor go mbíonn sé deacair a thomhas céard iad na comhlachtaí a bhfuil an *X factor* acu san earnáil theilifíse, b’fhéidir
go bhféadfaí a thuar go mbeadh rath ar Nemeton.
a bhfuil neamhaird iomlán tugtha ag na cainéil eile orthu
who have been completely ignored by other channels
Measann sé freisin gur chóir do TG4 “díriú isteach ar an sciar sin daoine
a bhfuil neamhaird iomlán tugtha ag na cainéil eile orthu – *cliché *atá anso, ach is éard atá i gceist agam ná muintir na tuaithe.
níos déanaí ná an t-am a bhí socraithe.
later than the time which had been decided
In áiteanna áirithe sa Pholainn, bhí fonn vótála ar an oiread sin daoine go raibh easpa páipéar ballóide ar fáil agus ba ghá na hionaid vótála a choimeád ar oscailt
níos déanaí ná an t-am a bhí socraithe.
Níl áit ar bith tugtha dóibh sa stair.
They have been given no place in history.
Níl áit ar bith tugtha dóibh sa stair.
Caithfidh gur chúiteamh é
it must have been compensation
”
MoBs
Caithfidh gur chúiteamh é an moladh a fuair Myers as *Watching the Door* in 2006 ar an *annus horribilis* a bhí aige in 2005.
nach bhfuil muid tagtha slán uaithi
from which we have not been safely delivered
Ach ghread na gunnadóirí leo isteach sa scéal agus cuireadh tús le tréimhse áir
nach bhfuil muid tagtha slán uaithi go fóill.
Níl aon rud bainte amach ó thaobh an teanga a chur ar bhonn slán.
nothing has been achieved to put the language in a safe position
Níl aon rud bainte amach ó thaobh an teanga a chur ar bhonn slán.
nár cloíodh go fóill iad.
that they haven't been defeated yet.
Dúirt Seosamh Mac Grianna tráth gurb é an difear idir Éire agus Alba ná go n-admhaíonn Gaeil na hAlban gur cloíodh i gCath Chùil Lodair iad ach go measann Gaeil na hÉireann
nár cloíodh go fóill iad.
nár chualathas mórán faoi go dtí seo.
about whom not much has been heard up until now
D'fhéadfaimis casadh cinntitheach a fheiceáil sa toghchán in Iowa, mar sin, i dtreo iarrthóra
nár chualathas mórán faoi go dtí seo.
nuair a bhíonn an conradh beag sin comhlíonta
when that contract has been fulfilled
Nach bhfeiceann siad go bhfuil conradh beag i gceist – duine a thabhairt ó A go B – agus
nuair a bhíonn an conradh beag sin comhlíonta go mbíonn cead acu tú a robáil!
Nuair a bhím i siopa, nó in san óstán, bím i gcónaí ag iarraidh mo chuid Fraincise a chleachtadh, agus cé go mbíonn Béarla ag gach duine ar fhoireann an óstáin de ghnáth, tá sé deas a bheith múinte agus iarracht a dhéanamh a dteanga a úsáid.
Tá an bhearna sin líonta ag teg.
that gap has been filled by teg
Tá an bhearna sin líonta ag teg.
Mar chuid den scéim teanga atá forbartha
as part of the language scheme which has been developed
**Oiliúint**
Mar chuid den scéim teanga atá forbartha ag eagraíochtaí éagsúla – na comhairlí contae agus na ranna stáit, cuir i gcás – ó cuireadh Acht na dTeangacha Oifigiúla i bhfeidhm, is gá oiliúint ar chur ar fhostaithe de chuid na n-eagraíochtaí rannpháirteacha chun go mbeidh siad ábalta seirbhísí a chur ar fáil don phobal trí Ghaeilge.
níl oiread is agallamh amháin
there hasn't been even one interview
Tá coinníoll teanga leagtha ar 112 teach i nGaeltacht Chiarraí faoi Alt 47 den Acht Pleanála ón bhliain 2003 anall ach cé go dtéann cuid de na forbairtí siar go 2004
níl oiread is agallamh amháin curtha ar úinéir tí go dtí seo.
shochaí a bhfuil cinneadh déanta ag a húdaráis
a society in which a decision has been made by the authorities
I mbeagán focal, ní féidir nuachtán laethúil náisiúnta Gaeilge a sholáthar ar an bhuiséad sin – sin sula gcuirtear san áireamh na deacrachtaí breise a bhaineann le nuachtán a chur i gcló i sochaí nach dtugann aon aitheantas oifigiúil don Ghaeilge, gan trácht ar
shochaí a bhfuil cinneadh déanta ag a húdaráis gan a gcuid fógraí a fhoilsiú i nGaeilge feasta.
an drochbhail atá fágtha ar ghluaiseacht na Gaeilge i gcoitinne
the bad condition in which the Irish language movement has been left
***Fógraíocht trí Ghaeilge: an cosc atá curtha uirthi ag an fheidhmeannas ó thuaidh:*** Le linn ghéarchéim *Lá Nua*, tugadh le fios dúinn
an drochbhail atá fágtha ar ghluaiseacht na Gaeilge i gcoitinne as siocair an dearcaidh dhiúltaigh atá ag na húdaráis ó thuaidh i leith na Gaeilge.
cár cuireadh na plátaí.
where the plates had been buried.
In 1827 thaispeáin an t-aingeal do Smith
cár cuireadh na plátaí.
go mbeadh muid an-bhuíoch de dá rachadh sé i gcomhairle linn faoi seo ar fad.
that we would have been very grateful to him if he had consulted with us first
Ag féachaint siar anois, tá mé den tuairim
go mbeadh muid an-bhuíoch de dá rachadh sé i gcomhairle linn faoi seo ar fad.
Táthar tar éis teacht ar shocrú éigin le blianta beaga anuas,
an arrangement has been reached in recent years
Táthar tar éis teacht ar shocrú éigin le blianta beaga anuas, rud a chiallaíonn go bhfuil an rud ar fad curtha chun leapa.
go bhfuil an rud ar fad curtha chun leapa.
that the whole thing has been put to bed
Táthar tar éis teacht ar shocrú éigin le blianta beaga anuas, rud a chiallaíonn
go bhfuil an rud ar fad curtha chun leapa.
bheadh sé níb fhearr dó dá rachadh sé i ngleic leis na hamhráin ghrá
it would have been better for him if he had got to grips with the love songs
Bhí sé an-dian air agus
bheadh sé níb fhearr dó dá rachadh sé i ngleic leis na hamhráin ghrá ag an staid sin dá shaol.
Ní raibh Lunny díomhaoin ó bhí tús na mílaoise ann.
Lunny hasn't been idle since the start of the millenium
Tá mé cinnte gur crá croí a bhíonn ionam do go leor daoine!”Ar ais le chéile
Ní raibh Lunny díomhaoin ó bhí tús na mílaoise ann.
Bheadh rud ar bith a déarfainn ar na leathanaigh tosaigh,
anything I would have said would have been on the front pages
Bheadh rud ar bith a déarfainn ar na leathanaigh tosaigh, mar sin choinnigh mé mo bhéal dúnta agus mo chloigeann cromtha.
tá sé curtha i leith an Dalaí Láma
the Dalai Lama has been accused
**Naitsithe**Bhí a chaidreamh leis an CIA tromchúiseach go leor, ach
tá sé curtha i leith an Dalaí Láma go raibh caidreamh ní bá chonspóidí fós aige roimhe seo – le beirt Naitsithe.
ar bhealach nach bhféadfaí tabhairt faoi
in a way in which it couldn't have been undertaken
Mar sin féin, cé gur féidir liom clár a dhéanamh anois
ar bhealach nach bhféadfaí tabhairt faoi cúig bliana ó shin – a bhuíochas sin ar an teicneolaíocht – beifear den tuairim i gceann cúig bliana eile gur ceamara de chuid na Clochaoise é an Sony
HVR A1E atá agam faoi láthair.
tá albam á eisiúint
an album has been released
Chuile bhliain ó bhí 2005 ann,
tá albam á eisiúint leis an bhféile a chomóradh.
Saothar in aisce a bheadh ann,
that would have been in vain
Agus bhí mé chun ceist a chur air an bhféadfainn ticéad a fháil mé féin!
Saothar in aisce a bheadh ann, ba léir.
Bhí cúrsaí ceoil an-tábhachtach don stáisiún riamh
music has always been very important to the station
Bhí cúrsaí ceoil an-tábhachtach don stáisiún riamh agus tá stiúideo nua-aimseartha acu ina gceanncheathrú ar Chearnóg Mhuirfean.
an áit ba chóir domh a bheith,
the place I should have been
Is fear millteanach brionglóideach
mé, agus imíonn m’intinn ar strae mar a bheadh leipreachán beag ann, agus roimh i bhfad, bhí mé ar shiúl leis na féileacáin in ionad a bheith sa léachtlann –
an áit ba chóir domh a bheith, ag diúl isteach gach focail a bhí le rá ag na daoine léannta agus tábhachtacha seo.
b'fhurasta titim.
it would have been easy to fall
Bhí go leor lábáin faoi mo chosa agus bhí sé contúirteach go maith:
b'fhurasta titim.
tá mé ligthe síos
I've been let down
Ach
tá mé ligthe síos.
tuartha
(had been) forecast
Bhí gliondar orainn ár dtrealamh geimhridh a fáil réidh, go mór mór nuair a chuala muid an aimsir
tuartha a bheith go maith.
roghnaithe
have been chosen
Tá straitéis suimiúil á leanúint ag an dá phríomhpháirtí, Fine Gael agus Fianna Fáil, sa mhéid go bhfuil iarrthóirí i gceantracha áirithe
roghnaithe trí phróiséas agallaimh seachas theacht frí chóras cruinnithe áitiúla de bhaill an pháirtí.
go réiteofaí
would have been settled
Tosaíodh stailc ocrais i bpríosún na Ceise Fada le stádas polaitiúil a bhaint amach i 1980 agus creideann cimí
go réiteofaí an chéad stailc ocrais sin go macánta ach gur bualadh bob orthu agus gur Thatcher a bhí taobh thiar de sin.
caitheadh
has been spent
Níor cheart go gcuirfeadh sé aon iontas orainn, áfach, óir gur beag cúram ná airgead ná am a
caitheadh ag forbairt an táirge chéanna ná ag déanamh margaíochta air le linn na tréimhse ardrachmais a bhí againn le dornán blianta anuas.
ligthe
has been let
Tá cosáin ar nós *The Western Way* i gContaetha na Gaillimhe agus Maigh Eo báite agus
ligthe i bhfiáin, cheal aire cheart, leanúnach.
buaite
has been won
Tá an rás
buaite ag cuid de na capaill is cáiliúla i stair na tíre.
curtha in athriocht
have been reshaped
Tá na féidireachtaí scannáin
curtha in athriocht ag Haneke.
dúshraith leagtha
foundation has been set
Tá an
dúshraith leagtha mar sin.
ag ceann an chomhairimh
when all has been discussed
Nuair a phléitear cúrsaí sacair na hÉireann agus imreoirí a rugadh in Éirinn, déantar tagairt do dhornán imreoirí go mion agus go minic agus is iad na hainmneacha céanna a thagann chun cinn sa chíoradh nuair a chuirtear an cheist “cérbh é an t-imreoir sacair ab fhearr a tháinig amach as an tír seo?” Bíonn ainm amháin ar bharr gach goib
ag ceann an chomhairimh agus is é sin George Best, imreoir a áirítear i measc an bheagáin sin a bhfuil fíorstádas i measc imreoirí sacair an domhain acu.
cluiche nochta
the game has been disclosed
Táthar ann a mhaíonn gurb iontach an rud é go bhfuil an
cluiche nochta mar sin os ár gcomhair, agus de réir na hargóinte seo, treisíonn an fhollasacht nua an córas daonlathach a bhfuilimid in ainm is a bheith inár gcónaí.
É sin ráite
that been said
É sin ráite, níl cead ag aon lánúin ach amháin fear agus bean pósadh in aon áit san Astráil mar go bhfuil pósadh sainmhínithe sa Marriage Act 1961 mar *“the union between a man and a woman”*.
ar a bhfuil bainte amach
on what has been achieved
Má leanann muidne linn, ag tógáil céim ar chéim
ar a bhfuil bainte amach le céad bliain, éireoidh linn an teanga a threisiú mar atá ráite sa Straitéis Fiche Bliain agus í a dhéanamh ina gnáththeanga cumarsáide sa tír seo.
i ndiaidh dom a bheith caite amach
after I had been thrown out
Tusa a sheas liom
i ndiaidh dom a bheith caite amach sa dorchadas; tusa a chreid ionam nuair a bhí lucht an lagmhisnigh ag bagairt orm; tusa a choinnigh an lóchrann lasta nuair a bhí dúluachair gheimhreadh shaol na polaitíochta ag reo mo chroí istigh i lár mo chléibh; tusa a thug Enda Álainn Aoibhiúil orm nuair a bhí iriseoirí eile ag magadh fúm agus ag scríobh fúm go scigiúil agus ag spochadh.
imeartha orthu
they have been dealt
An Stair Radacach a Léiriú
=============
Agus leis an géarchéim baincéireachta, agus na baincéirí fós ag íoc dúthrachta leo féin agus an lucht oibre ag cailleadh a bpost agus a bpá, chítear do a lán daoine go bhfuil cleas mór airgid
imeartha orthu.
a bhfuil bainte amach
what has been achieved
Tá mé iontach mórálach as
a bhfuil bainte amach agam ó thaobh an Ghaeloideachais de,” ar sí.
is é gurbh é
it’s the case that it has been
Rud amháin a cheangail na géarchéimeanna seo - caimiléireacht, amhantraíocht amaideach, tuairteanna -
is é gurbh é an gnáthdhuine a d'íoc as i dtólamh, in achan chás.