bean feasa
fortune-teller
"
Lean an lá ar aghaidh ar scor ar bith, agus ar a laghad tháinig cinéiseolaí agus bean le bláthleigheasanna Bach, agus
bean feasa a léigh duilleoga an tae a raibh an-tóir uirthi.
bhean iarrtha tearmainn
asylum-seeking woman
Is dráma é mar gheall ar
bhean iarrtha tearmainn ar tharla rudaí uafásacha di ina tír féin - mharaigh saighdiúirí a tuismitheoirí, a seanathair, agus fiú a leanbh agus d'éignigh siad ise.
Bean ghlúine
midwife
Bean ghlúine a bhí i Nuala agus bhí sí ansin le comhairle a chur ar Shinéad.
rúplach mná
fine strapping woman (big boned)
Nach bhfuil spút chéille agat ag iompar na mbocsaí troma sin leat féin?"
"Ní bheidh mé i bhfad ag teacht chugam féin anois nuair atá
rúplach mná cosúil leat féin agam," arsa Tomás.
Is bean mhór léitheoireachta mé
I'm an avid reader
Is bean mhór léitheoireachta mé agus is aoibhinn liom teangacha eile a fhoghlaim, teangacha atá difriúil ar fad ó mo theanga dhúchais.
Brúisc de bhean
rough unmannerly woman
Brúisc de bhean óigeanta lena thaobh nár aithin mé ar an gcéad amharc, í ramhar otair ag breathnú.
cairdeas mná
the friendship of a woman
Is fada an lá ó d'éirigh mé as mo chuid iarrachtaí
cairdeas mná a chuartú ar an idirlíon, ach thit mé i ngrá faoi dheireadh le glór binn Breatnach.
mná scafánta
strapping women
Taispeántas eile sa ghailearaí céanna a thaitin liom ná an ceann ar ghrianghrafadóireacht faisin, a léiríonn go mbíodh na
mná scafánta níos mó sa bhfaisean ná mar atá na maidí tanaí míshláintiúla a chuirtear os ár gcomhair na laethanta seo.
craoltóir mná
woman broadcaster
Nuair a bhí mé cupla bliain le cois deich mbliana d'aois, i dtús na n-ochtóidí, thaispeáin Teilifís na Fionlainne clár faisnéise le Mirja Metsola,
craoltóir mná atá, sílim, pósta ar Ghaeilgeoir ó Éirinn.
hiompar na mban
the behaviour of women
Bhain na rialacha is tréine le
hiompar na mban agus a gcaidreamh le fir.
go ndéanfaí mná a oirniú mar shagairt
that women be ordained priests
Is mian leo go mbeadh ról níos tábhachtaí ag tuataí i ngnóthaí na heaglaise, ach níl siad ag moladh athruithe conspóideacha ar bith, ar nós cead a thabhairt do shagairt pósadh nó
go ndéanfaí mná a oirniú mar shagairt.
a chuireann na mná i ndaoirse
which enslave/oppress the women
Ina saothar feictear braillíní mar rudaí
a chuireann na mná i ndaoirse chomh maith le rudaí a ligeann dóibh a bheith saor le bheith ag brionglóid agus éalú ó liostacht agus cruáil an tsaoil.
portráidí ban
portraits of women
"
Tá
portráidí ban le feiceáil ar na braillíní atá sa taispeántas agus tá seanbhaisín níocháin suite fúthu.
níor theip riamh ar bhean an mhisnigh
the woman with courage never failed
Is lú áiseanna agus taithí atá againn ná dreamanna eile go dtí seo ach
níor theip riamh ar bhean an mhisnigh! Díograis na ndaoine atá ag obair sna scoileanna an bua is mó atá ar thaobh s'againne.
pónairí
beans
Tig leat grafóg agus
pónairí a chur chuig feirmeoir óg i Ruánda, muc a chur chuig an gColóim nó céachta a chur go Mósaimbíc (Eolas: ((www.
shrón mná
a woman's nose
Is fear garchabhrach mé féin sa choláiste agus nuair a bhí mé ag labhairt faoi
shrón mná a bheith ag cur fola go dona cúpla lá roimhe sin, rinne Richard Griffiths, oifigeach airgeadais agus bainisteoir sinsearach, ráiteas gnéaschlaonta agus déistineach.
níor theip riamh ar bhean an mhisnigh
the woman with courage never failed
Is lú áiseanna agus taithí atá againn ná dreamanna eile go dtí seo ach
níor theip riamh ar bhean an mhisnigh! Díograis na ndaoine atá ag obair sna scoileanna an bua is mó atá ar thaobh s'againne.
phlásaíocht le mná
smooth-talking the women
"
"Go lá Sheoin Dick," arsa Nóirín, "ní stadfaidh tusa den
phlásaíocht le mná agus, leoga, is beag atá ar a shon agat.
Gortaíodh a bhean
his wife was injured
Gortaíodh a bhean i dtimpiste san áit oibre ag an am, rud a chiallaigh nach bhféadfadh sí dul ar ais ag obair, agus ba bheag seans go n-éireodh leis féin post lánaimseartha a fháil.
an rúplach mná
fine, strong woman
Níor seo
an rúplach mná a raibh aithne ag Aifric uirthi ach iarlais fágtha.
bean ar iriseoir í
a woman journalist
An samhradh seo, beidh Iodálach eile ansin mar bhreathnóir,
bean ar iriseoir í.
an bhean ghlantacháin
the cleaning woman
ie)
Gluais • Glossary
ar an drabhlásdrinking heavily
dá bharras a result
geallwager
a bheatha a shaothrúto earn his living
i dtuilleamaí ar a chuid airgiddepending on his money
cneadgroan
damantadamned
clár éadainforehead
ag sá priocairí te ina ghoilesticking hot pokers into his stomach
spící biorachasharp spikes
ag lúbarnaíltwisting
go míshuaimhneachuneasily
imeachtaíevents
galántaelegant
meidhreachmerry
dreoilín teaspaighgrasshopper
drithlín gliondaira spark of joy
gnúisface
folthair
faoi dhraíochtunder a spell
comwaist
cuireadhinvitation
go fonnmhareagerly
a chompánaighhis companions
sméideadhwink
a gcuid ráiteas graostatheir obscene comments
maorgamajestic
cornchlársideboard
i ndlúthchipíin serried ranks
táim sáchI have enough
leachtliquid
mionscáth gréinemini parasol
do bharraicíníyour toes
dlúthdhiosca rómánsachromantic CD
tolgcouch
chuimil sí a gruashe rubbed her cheek
de chogar mealltachin an enticing whisper
eiteogawings
súimínsip
milissweet
mearbhalldizziness
nuair a tháinig sé chuige féinwhen he came to
céimeannasteps
ar na cannaíheavy drinking
a chártaí creidmheasahis credit cards
cloigínbell
toradhresult
iarrachtaíattempts
lámh leis an teachbeside the house
curtha i leataobhset aside
an bhean ghlantacháinthe cleaning woman
shrac a chuid éadaigh de féinhe pulled his clothes off
le tuawith an axe
osnasigh
crotshape
láibeachmuddy
drochbholadhbad smell
anáilbreath
stán síshe stared
dallógablinds
céastatortured
breoiteill
a chomhairligh síshe advised
cearrwrong
galardisease
An Crannchur NáisiúntaThe National Lottery
duaisprize
a sheol ar bhóthar d'aimhleasa túwhich lead you astray
drabhlásdebauchery
ragairnerevelry
geallghlacadóiríbookmakers
fiántaswildness
nuair a bhí ort do bheatha a shaothrúwhen you had to earn a living
ní mór dom éiríI have to get up
gnó práinneachurgent business
í ag machnamh ar éagóir an tsaoilthinking about the unfairness of the world
na heasláinthe sick
ina seilbh féinin her possession
a goideadh uaidhstolen from him
burla nótaí airgida wad of notes
sonraídetails
théadh séhe used to go
goileappetite
bhíodh meadhrán ina cheannhis head would be swimming
spadántasluggish
fuinneamhenergy
comhairleadvice
dochtúir comhairleachconsultant
buidéal leighismedicine bottle
oideas oiriúnacha suitable prescription
máinliasurgeon
seomra feithimhwaiting room
plódaithepacked
cuma na bochtaineachtathe look of poverty
go fiosrachinquisitively
míchompordachuncomfortable
lig sé airhe pretended
scuainequeue
le dímheaswith lack of respect
a chuid otharhis patients
do shealsayour turn
sciob ColmColm snatched
go dubhachgloomily
go giorraiscabruptly
níos críonnamore prudent
níl mo ghoile thar mholadh beirtemy stomach isn't great
sracfhéachaintglance
aclaíochtexercise
draidgháiregrin
tréaniarrachta strong effort
a choinneáil faoi shrianto keep under control
bia róshaibhirfood that is too rich
córas néarógachnervous system
aclaífit
i mbarr do shláintein the best of health
géilleann tú do gach mianyou give in to every desire
baoisfoolishness
sólássolace
saothraigh do bheathaearn your living
mair ar an bpá a íoctar leatlive on the wage that you're paid
maslaitheinsulted
go drochmheasúilcontemptuously
níor chorraigh ColmColm didn't move
geallwager
maireachtáil arlive off
eagraíocht charthanachtacharitable organization
meangadh searbhsarcastic smile
cairde rachmasachawealthy friends
toilteanachwilling
faghairtflash
buntáisteadvantage
éigeandáilemergency
sochar pearsantapersonal benefit
má aithnítear méif I'm recognised
i ndáiríreserious
lándáiríretotally serious
a dhearbhai
a bhean ghrámhar
his loving wife
D'fhanamar i dTigh na nDonnabhánach i New Hyde Park ar Long Island ar feadh cúpla lá agus chuir Barra,
a bhean ghrámhar Delia agus a mbeirt chlainne, Breandán agus Máire, cóir iontach orainn.
pónairí
beans
ón gcéfrom the quay
ag éalú ó Sergioescaping from Sergio
bhí dul amú uirthishe was wrong
láithreachimmediately
díomádisappointment
ón mbriseadh croífrom the heart-break
spriocannatargets, ambitions
santachgreedy
craosvoracity
matáinmuscles
a chúl leathanhis broad back
N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man
ceachtlesson
dainséarachdangerous
pónairíbeans
ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis
grástúlachtgracefulness
gníomharthaactions
friochtánfrying-pan
gluaiseachtmovement
rinceoirdancer
le fáil go fliúrseachplentiful
ag taitneamhshining
go hainnismiserable
nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty
Bíonn go deimhinIt is indeed
a chuid pleidhcíochtahis fooling around
Ní bhaineann sin leatMind your own business
ró-áthasachto happy
Gabhaim pardún agatI apologise
fiosrachinquisitive
castacomplicated
conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up
mo mhuinínmy trust
ar teitheadh uaidhfleeing from him
ionraichonest
mímhacántadishonest
deoratears
déistindisgust
mórthimpeall orthuaround them
ag soilsiúshining
ná bac leisdon't bother with him
áilleacht na mban
the beauty of women
Is ealaíonta mar a tharraingníonn sé pictiúir le filíocht agus is breá liom an chaoi a molann sé
áilleacht na mban.
i gcomhluadar mo mhná
in the company of my wife
"Bhí mé in ann a bheith
i gcomhluadar mo mhná agus mo pháistí go minic agus fiú seal a chaitheamh ag imirt gailf nó ag iascaireacht.
ag teacht sa chosán ar bhean an tí
getting in the woman of the house's way
*And there's more! *Níl ansin ach cuid de na hailt is cuimhin liom gan dul a ransú na n-iareagrán atá ag carnadh ar fud an tí (agus
ag teacht sa chosán ar bhean an tí a bhíonn ag iarraidh ord agus eagar a choinneáil orainn uilig sa bhaile chomh maith lena jab féin a dhéanamh).
ag teacht sa chosán ar bhean an tí
getting in the woman of the house's way
*And there's more! *Níl ansin ach cuid de na hailt is cuimhin liom gan dul a ransú na n-iareagrán atá ag carnadh ar fud an tí (agus
ag teacht sa chosán ar bhean an tí a bhíonn ag iarraidh ord agus eagar a choinneáil orainn uilig sa bhaile chomh maith lena jab féin a dhéanamh).
clinicí sláinte ban
women's health clinics
Is eagraíochtaí iad seo a bhíonn ag cur i gcéill gur
clinicí sláinte ban iad ach atá ann chun teachtaireacht láidir frithghinmhillte a chraobhscaoileadh agus cuireann siad eolas leighis ar fáil a bhíonn míchruinn go minic.
dala na mná a phósfadh sé ina dhiaidh sin
like his future wife
Bhí athair Buckley ag obair do chomhlacht soláthraithe leictreachais in Éirinn, ach,
dala na mná a phósfadh sé ina dhiaidh sin, Alice Devlin, thug sé aghaidh ar na Stáit Aontaithe chun saol níos fearr a bheith aige.
go gcosnaíonn na mná an páirtí
that women defend the party
Agus ainneon
go gcosnaíonn na mná an páirtí, fiú amháin i Sinn Féin tá a fhios agam gurb iad na fir atá i gceannas," ar sí.
bean de bhunadh na háite
a local woman
"
Phós sé Frances Ní Chualáin,
bean de bhunadh na háite a bhí ag obair le Gaeltarra ag an am.
Músclaítear fiosracht na mná
the woman's curiousity is awakened
Músclaítear fiosracht na mná, Aoife, nuair a thagann sí trasna ar scéal tragóideach in ailt nuachtáin sa teach.
agóideoir mná
female protestor
Tá an t-ionsaí aisteach agus gleacach a rinne
agóideoir mná ar thaispeántas nua ealaíne de chuid an bhailitheora Friedrich Christian Flick tar éis aird a tharraingt arís ar an chonspóid a dtugann Christina Weiss, Rúnaí Stáit na Meán Cumarsáide agus an Chultúir sa Ghearmáin, "*sensation *stairiúil de chuid na healaíne" air.
bean feasa
fortune-teller
Gluais • Glossary
carógblack-haired woman
airdheed
míchinniúintill fate
caidéisinquisitiveness
frigháireslight smile
ní shamhlófáyou wouldn't imagine
cár go cluaisgrin to the ears
go réchúiseachin a laidback way
geolánfan
glinnclear, distinct
a dhallfadh thúwhich would blind you
ceirdtrade
an rud ar dheacra greim a fháil airthe thing that was difficult to get hold of
súimínsip
fiosrúinvestigating
ar a thóirlooking for him
geoindrone, hum
boladh a allais féin chuigethe smell of his own sweat coming to him
cuideachtacompany
leigheassolution
díbholaíochdeodarant
ceist oidhreachtaquestion of inheritance
os cionn cláirlaid out (dead)
uisce reoiteiced water
a thuairimseanhis opinion
prochógahovels
drochfháistinebad prophecy
buagift
tairbhebenefit
ar nós cuma liomindifferently
a shúile sáite i ngile na cathrach amuighhis eyes staring at the whiteness of the city outside
marfachdeadly
ag dul don éag mar cháchgoing the way of all flesh
beathalivelihood
bean feasafortune-teller
go frimhagúilmockingly
ag ceilt na seanscéine uirthihiding the old terror from her
beag beann ar bhrothallindifferent to heat
anamsoul
an dea-scéalthe good news
an drochscéalthe bad news
á pholladhstabbing him
a ghéaga leata faoi chosa an domhainhis legs open under the feet of the world
níl néal ar an bhean chéanna
there's no flies on the same woman
"Is nach bhfuil sé in am ag an Aingeal seo atá agat fios a bheith aici fá Dhaidí na Nollag?"
"Tá cinnte," arsa Máire "Ach
níl néal ar an bhean chéanna.
bean Shíneach-Mheiriceánach
Chinese-American woman
Aisteach go leor, is
bean Shíneach-Mheiriceánach mé nach bhfuil an tSínis aici, ach a bhfuil an Ghaeilge aici.
a chum bean
which was composed by a woman
B'fhearr liom amhráin a fhoghlaim
a chum bean, mar go mothaím níos nádúrtha á rá.
murach na mná
if it wasn't for the women
Gluais • Glossary
athinsintretelling
ar dhlúthchuid de theagasc na Súifeach iad tráthwhich were once an integral part of the Sufis' teachings
an iomarca tráchtatoo much traffic
ar bíson tenterhooks
sceitimínírapturous excitement
ar leathadhwide open
as mo shlíout of my way
a stumpa amadáinyou out-and-out fool
ar iasachton loan
is baolachI'm afraid
ag grágaílbraying
go frascopiously
thar fóirover the top
taibhreamhdream
brímeaning
i do dhúiseachtawake
cóisirparty
scata leaideannaa crowd of lads
óinseachfoolish woman
ag tagairt domsareferring to me
stuaicsullen appearance
ní nach ionadhnot surprisingly
truapity
murach na mnáif it wasn't for the women
Sall leis.
mná eachtrannacha
foreign women
Tá 20 duine fostaithe againne ar bhonn páirtaimseartha, agus neart acu
mná eachtrannacha iad atá pósta le fir Éireannacha.
a laghad sin ban rialta
so few nuns
An fhadhb atá ann ná go bhfuil sé níos daoire scoileanna a reáchtáil na laethanta seo de bhrí go bhfuil
a laghad sin ban rialta ann chun seirbhísí a chur ar fáil.
bhean mheánaosta mhíghnaíúil
an uncomely middle-aged woman
Bhí ráfla ann gur striapach nuabháite a bhí sa mhainicín a d'úsáid sé don phictiúr ina léiríonn sé an Mhaighdean mar
bhean mheánaosta mhíghnaíúil, í sínte amach ar leaba agus a dhá cos nochta shalacha ag gobadh amach.
easpa ban agus oileánach
lack of women and island people
Tá
easpa ban agus oileánach ar an bhord agus seans maith, mar sin, go n-athcheapfar í ar an chéad bhord eile.
i ról na mná dáthúla
in the role of the pretty woman
Tá na haerlínte
i ról na mná dáthúla i *singles bar* agus na haerfoirt ag iarraidh iad a mhealladh - go gairmiúil amháin, ar ndóigh.
bean ar cuireadh ina leith go héagórach
a woman who was wrongly accused
Tá cur síos beacht ar an chultúr seo le fáil sa leabhar *Charades *a scríobh Karen McGlinchey faoina deirfiúr Adrienne,
bean ar cuireadh ina leith go héagórach gur brathadóir de chuid an IRA a bhí inti.
bean ar cuireadh ina leith go héagórach
a woman who was wrongly accused
Tá cur síos beacht ar an chultúr seo le fáil sa leabhar *Charades *a scríobh Karen McGlinchey faoina deirfiúr Adrienne,
bean ar cuireadh ina leith go héagórach gur brathadóir de chuid an IRA a bhí inti.
dhá oiread ban
twice as many women
Mar gheall ar a gcur chuige, éiríonn leo rud éigin a bhaint amach a theipeann ar an chuid is mó de na suímh eile a dhéanamh – meallann siad líon ard ban (tá
dhá oiread ban is atá fir ar shuíomh eHarmony).
pónairí
beans
Tugadh samplaí de na glasraí a bhí á ndíol acusan – sceallóga as an mBeilg, pis as an Nua Shéalainn,
pónairí as an tSín agus arbhar milis as na Stáit Aontaithe.
a d’imreodh feall ar a bhean
who would cheat on his wife
Dúradh i gcás Bill Clinton, mar shampla, go mbeadh an té
a d’imreodh feall ar a bhean sásta feall a imirt ar a thír chomh maith céanna!
Bhíodh dearcadh ceartaiseach againne sa tír seo faoi scéalta dá gcineál.
iar-bhean chéile
ex-wife
Glacadh pictiúirí de Liz O’Donnell, Mary Hanafin agus de Bertie Ahern féin ina gculaith snámha agus bíonn scéalta rialta faoin chaidreamh a bhí nó atá ag an Taoiseach lena
iar-bhean chéile, lena iar-pháirtí agus lena pháirtí úr.
cuid ban na comharsanachta
the women of the neighbourhood
Tháinig
cuid ban na comharsanachta agus ghlac siad seilbh ar an teach, ag déanamh tae, ag freagairt an ghutháin, agus ag coinneáil comhrá le Máire agus Dónall.
mhná glice
cunning women
Tá portráid chumhachtach ríoga cruthaithe ag Robert Ballagh den iománaí Christy Ring, a théann leis an dán den ainm céanna leis an fhile Seán Ó Tuama, agus tá an rud céanna déanta ag John McNaught lena shaothar siúd a théann leis an dán “Turas Dhomhnaill do Glaschu” le Niall MacLeoid, a thugann rabhadh do
mhná glice.
idir fhir agus mhná
both men and women
Dá mbeadh córas reifrinn san eaglais, tá seans maith ann go molfaí go mbeadh cead ag cineálacha éagsúla daoine,
idir fhir agus mhná, singil agus pósta, aontumha agus a mhalairt, dul leis an tsagartóireacht, gan bac nó constaic.
an bhean is dóighiúla
the prettiest woman
Tchí sé feallmharaithe, bíonn sé ag déileáil le spiairí Gearmánacha, scriostar an t-eitleán a bhfuil sé ann ach tagann sé fríd agus faigheann sé
an bhean is dóighiúla sa scannán.
oirniú na mban
the ordination of women
Seans nach mbeidh an dara suí sa bhuaile ag an Vatacáin ach géilleadh ar an cheist seo agus ar
oirniú na mban, mar nach léir go dtiocfaidh aon bhorradh faoi líon na n-ábhar sagairt amach anseo.
Nollaig na mBan
Little Christmas
AÓF: Céard an rud is tábhachtaí duitse faoin Nollaig?
MNíB: Go dtagann ár gclann abhaile agus go dtagann daoine abhaile ó Mheiriceá agus ó Shasana agus go mbíonn comhluadar deas againn ag Aifreann meán oíche, dinnéar na Nollag, Lá an Dreoilín agus
Nollaig na mBan.
phónairí
beans
9 milliún), cuireadh géin bhreise ó
phónairí le piseanna lena gcosaint ó fheithidí.
rúplach mná
a fine big woman
Déarfadh duine gur
rúplach mná a bhí inti ach bhí athrach scéil ag na cailíní.
bean ghlúine
midwife
Mar thoradh ar bhás Sands, Francis Hughes, Patsy O’Hara, Raymond McCreesh, Joe McDonnell, Martin Hurson, Kevin Lynch, Kieran Doherty, Thomas McElwee agus Michael Devine, d’éirigh pobal náisiúnach ní ba radacaí agus, mar a dúirt duine amháin,
bean ghlúine Shinn Féin a bhí i stailc ocrais 1981 ainneoin gur leis an INLA a bhain triúr de na stailceoirí ocrais!
Cháin rialtais ar fud an domhain Rialtas Thatcher.
más í an bhean atá mo cheannsa a bhí ann
if she's the woman I'm thinking of
”
“Rinne tú éacht
más í an bhean atá mo cheannsa a bhí ann,” arsa an gruagaire eile.
An réitíonn saol na cathrach le bean tuaithe ar nós thú féin?
Does city life agree with a country woman like yourself?
Ní dochar ar bith é do chuile Éireannach “printíseacht” a dhéanamh san ardchathair!
AÓF: Agus an dtaitníonn Baile Átha Cliath leat?
An réitíonn saol na cathrach le bean tuaithe ar nós thú féin?
RNicD: Réitíonn faoi láthair ar aon nós cé nach bhfuil sé chomh héasca céanna aithne a chur ar dhaoine ann is atá sé amuigh faoin tuath.
ag leanacht mná
following a woman
Tháinig Nino Randazzo, 73, go dtí an Astráil i 1952,
ag leanacht mná a deir sé.
Dílseacht a mhná fadfhulangaí
the loyalty of his long-suffering wife
Dílseacht a mhná fadfhulangaí.
bean feasa na gclós ársa
wise woman of the ancient yards
Anois siúlaim leat i gcaorán na bhfuiseog is éistim le monabhar abhna do bhriathra ó Bhéal an Áthaagus cuirim mo bheola le do chneas atá cumhra, a ghrá, le sméara dubha Ghleann an Átha …i dtobainne, tá mé lán díot, a mhian, is níl a dhath le déanamh agam ach luí síos leat go dianar leaba seo an dáin agus tú a bhriatharú chun beatha …
Gluais • Glossary
glao coiligh a póigethe rooster call of her kiss
mullaightop of house
buí-ómrayellow-amber
bruth análahot breathing
múr teasabank of heat
cága callánachanoisy jackdaws
á ngríosúinciting them
a ngiúmaráilhumouring them
go breabhsántasprightly
meall gréineorb
cabhail chathrachcity body
spréite go hanástaspread awkwardly
tnáitejaded
basár a brollaighthe bazaar of her bosom
ag borradhswelling
dlaoithe casacurly tresses
cabhsaí dúshlánachachallenging lanes
á gclutharú féinhiding themselves
méalasorrow
buairtvexation
cruachásdistress
ag déanamh tochtagrieving silently
an tréanthe strong
ag tromaíocht ar an truadenigrating the wretch
meannánkid
méileachbleating
scrínteshrines
bean feasa na gclós ársawise woman of the ancient yards
dhorchaigh spéir a súlthe sky of her eyes darkened
ceannaircrevolt
a d’fheall orthuwhich failed them
boige paidrethe softness of prayer
le báinífurious
bhruth bréan bildeálathe foul heat of the building site
ag déanamh angaidhfestering
i bhforógraí bagracha lucht léirsithein the threatening proclamations of the demonstrators
bhachlógachindistinct
siogairlínípendants
glémhaiseachexquisitely beautiful
go ríogúilregally
teanga túisetongue of incense
ag clingireachtringing
bantracht bheoshúileachthe quickeyed women
le coim na hoícheat nightfall
ag spréamh
cheannbhrat glé an dorchadaisspreading the bright canopy of darkness
bioráinpins
ag lonrúshining
clóca sróilcloak of satin
aigeantaspirited
buimefoster-mother
deoch shuainsleeping-draft
spréachspark
súgachmerry
ag glinniúintsparkling
tú a mhuirniúto caress you
linntepools
cumhaloneliness
le tú a aoibhnniúto make you blissful
ionúinbeloved
másaíthighs
a niamhraigh mo dhánwho made resplendent my poem
i gcaorán na bhfuiseogin the bog of the larks
monabharmurmur
chneasskin
cumhrafragrant
miandesire
bean bheoga dhíograiseach
a lively enthusiastic woman
uk
Joy an t-ainm a bhí ar threoraí s’againne agus
bean bheoga dhíograiseach a bhí inti.
ag dáileadh dí ar mhná dathúla
giving out drink to beautiful women
Sin roth mór an tsaoil duit: bomaite amháin tá tú
ag dáileadh dí ar mhná dathúla, iad uilig gléasta go deas agus réidh le craic a bheith acu, agus an chéad bhomaite eile tá tú ag dáileadh ceapairí agus líomanáide i seomra lán le fir leathnochta, iad ag déanamh réidh don chéad rás eile.
thart ar mhuirín is ar bhean
around a family and wife
Má tá sé doiligh crios a theannadh thart ar aon bhaitsiléir bocht amháin
Thógfadh sé crios mór ceart le fáisceadh
thart ar mhuirín is ar bhean.
plúr na bhfear is na mban óg
the finest young men and women
Ó bhlianta an chogaidh ar aghaidh, thóg
plúr na bhfear is na mban óg an bád bán go Sasana.
nuair a ghríosaigh bean Sean Doherty a fear
when Sean Doherty's wife encouraged her husband
Eite nua
I 1992, trí bliana déag tar éis ar luíodh isteach ar dhroim an Loingsigh leis an mbata a mhúnlaigh Haughey dó, tháinig eite “Country and Western” Fhianna Fáil, fá shirriamacht Albert Reynolds, chun cumhachta
nuair a ghríosaigh bean Sean Doherty a fear chun an fhírinne d’insint.
dá thréad ban
of his flock of women
Níorbh í Terry Keane, ná éinne eile
dá thréad ban, ach bean ionraic Sean Doherty agus Denise Wojcik, gairmiúlach a thug compord oíche do Ben Dunne in Orlando, a dhein an jab ar Haughey.
bean fuála
seamstress
Tá a lán buanna ag an fhoireann; is ceoltóir é Stefan, mar shampla, is
bean fuála í Margaret, a dhéanann cultacha stairiúla agus is réalteolaí é Mike.
frithghiniúint na mban
women's contraceptive
Ach, bhí sé ag scríobh ar ábhair mar an Tuaisceart, an Ghaeilge,
frithghiniúint na mban agus cúrsaí na mban.
go raibh sé i ndiaidh a bhean chéile a chailleadh bliain roimhe sin
that he had lost his wife the previous year
“Fuair mé glao tamall ina dhiaidh sin ó fhear a mhínigh dom gurbh é a sheanathair marbh an seanduine cráite agus, nuair a chonaic mise é,
go raibh sé i ndiaidh a bhean chéile a chailleadh bliain roimhe sin agus gurbh éigean dó bogadh isteach in áras seandaoine i mBré.
bean an-tuisceanach
a very understanding wife
Is dóigh go bhfuil an t-ádh orm go bhfuil
bean an-tuisceanach agam, agus chomh maith leis sin, go bhfuil beirt mhac agam a bhfuil suim acu sa rud atá muid a dhéanamh.
dá gcairde mná
for their female friends
Ar ndóigh, faigheann mná bláthanna ó fhir ach ceannaíonn mná bláthanna
dá gcairde mná chomh maith.
bean choimhlinte
a woman of conflict
Nach raibh eagla éigin ar Justine roimh Browne agus teistmhór air gur duine fíochmhar é? "Bhí, bhí, ní
bean choimhlinteach inaon chor mé, ach chaithfinn a rá, ó thosaigh mé ag Village is é antaithí atá agam ná gur duine é Vincent ar féidir comh-oibriú leis(he\'s receptive).
gur bean spraoi agus íobartha in éineacht í,
that she is a fun woman willing to make sacrifices,
Is ansin a bhídís ag traenáil agus ag imirt ina n-óige, ag fáil máistreachta ar an gcamán agus ar an sliotar agus a máthair bhocht sa chúl toisc nach ligfeadh sí dóibh a ndeirfiúr óg a chur ann ar eagla go mbuailfidís í! Bhí *mum* an-lárnach sa scéal agus ba léir
gur bean spraoi agus íobartha in éineacht í, agus cócaire maith freisin!
Lean an clár Setanta agus ansin Aisake go dtí an Astráil agus chonaic muid iad i mbun traenála le cumann peile na hAstráile i Melbourne.
ba bhean chumhachtach sa pholaitíocht
she was a powerful woman in politics
Cinnte, ba sheanbhean í a d’imir cluichí cártaí lena cairde – ach
ba bhean chumhachtach sa pholaitíocht í leis.
Comharchumann ban
a women's co-operative
Comharchumann ban a bhí agus atá ann, agus shíl na dílseoirí gur sprioc easca é.
an Polannach óg mná
the young Polish woman
Ach cá raibh daidí? Faoi dheireadh d’oscail an gasúr doras an *au pair* agus b’in iad daidí agus
an Polannach óg mná in aon leaba le chéile.
sine mná
the teat of a woman
Cuirim an feadán i mo bhéal agus, i bhfocail Johnny The Lips ó The Commitments, ligim orm féin gur
sine mná atá i mo bhéal.
na mná mí-rialta.
the irregular women.
Agus sa bhreis air sin tá sé iontach mór leis
na mná mí-rialta.
mná cairdiúla
friendly women
Bhí taispeántas ealaíne ar siúl ansin agus
mná cairdiúla i mbun na háite.
dhóigh na mná na fógraí fágála.
the women burnt the notices to quit.
Sa bhliain 1843, rinne sé iarracht tionóntaí Ghleann Cailbhidh a chaitheamh amach, ach
dhóigh na mná na fógraí fágála.
cuid mhaith ban
a lot of women
Bhí agóidí móra ann, agus sa deireadh tháinig thart fá dhaichead garda go dtí an áit, agus deoch orthu, agus rinne siad ionsaí brúidiúil ar scata mór daoine,
cuid mhaith ban ina measc.
iarrthóir mná.
a female candidate.
Agus ar ndóigh, ní fios ach oiread cén dearcadh a bheadh ag gnáthvótóirí Mheiriceá ar
iarrthóir mná.
bean chairdiúil agus fháilteach
a friendly and welcoming woman
Tá
bean chairdiúil agus fháilteach darb ainm di Hannah i mbun an bhrú agus bíonn sí ag bácáil scónaí agus brioscaí seacláide blasta le díol.
bean na nDaonlathach.
the PDs' woman.
Nárbh as an mbarda céanna a máthair siúd agus máthair John Kelleher agus nach mbíonn tionchar ag a leithéid ar an gcaoi ina scaipeann na haistrithe? Fiú idir fear Pháirtí na nOibrithe agus
bean na nDaonlathach.
cad é faoi dtaobh de na mná?
what about the women?
) Agus
cad é faoi dtaobh de na mná? Nach maith a bhí a fhios ag
Fergal Superquinn an dóigh leo siúd a mhealladh: dearbháin bhreise leis an tsiopadóireacht – deich gcinn do gach bean sa tír a chaith vóta dó.
dhiúltaigh a bhean bualadh le Bush
his wife refused to meet Bush
Tháinig Uachtarán na Fraince ar cuairt, ach
dhiúltaigh a bhean bualadh le Bush agus chuaigh sí ag siopadóireacht ina áit sin.
bean chéile fir chonspóidigh.
the wife of a controversial man.
Ní fhágann sin ach Clinton mar iarrthóir, dáiríre, rud a chuirfidh áthas ar Phoblachtánaigh, a cheapann (agus an ceart acu, b'fhéidir) nach bhfuil Meiriceá réidh go fóill d'iarrthóir mná, go háirithe
bean chéile fir chonspóidigh.
nach bean insúl í.
that she isn't an attractive woman.
Ba chóir dom bheith i mo chónaí sa Spáinn!”
Ní fhéadfaí a rá nach suntasach an méid atá bainte amach ag Izabella ó tháinig sí go hÉirinn ach ní fhéadfaí a rá ach oiread
nach bean insúl í.
bean a raibh máthair Mhaorach agus athair Albanach aici,
a woman who had a Maori mother and a Scottish father,
Bhí Sophia Hinerangi,
bean a raibh máthair Mhaorach agus athair Albanach aici, ina treoraí cáiliúil san áit.
Gearmánach mná
a German woman
Bhí
Gearmánach mná i m’fhochair agus níor luaithe cos leagtha aici ar thalamh an tsluachampa ná gur bhris gol glórach faíoch uirthi.
na mná óige seo
of this young woman
Tugtar léargas in *Eye Rhymes* ar spiorad fiosrach cruthaitheach
na mná óige seo tríd an saothar eispriseanaíoch nua-aimseartha a scríobh sí, chomh maith le grianghraif agus íomhánna faisin de chuid Plath atá curtha i gcló den chéad uair anseo.
bean chróga Dhúitseach
brave Dutch woman
Tá daoine eile ann nár aithin mise: Corrie Ten Boom,
bean chróga Dhúitseach a thug dídean do Ghiúdaigh le linn an dara cogadh domhanda; Barbara Ward, bean chumasach eile a thuig tábhacht an chomhshaoil roimh mhórán daoine eile agus Chiara Lubich, bunaitheoir na gluaiseachta spioradálta, Focolare.
stádas na mban
status, position, of women
Thar aon ní eile, tá athrú suntasach tagtha faoi
stádas na mban sa rialtas nua.
tá bean ina leasphríomh-aire.
a woman is deputy prime-minister
Den chéad uair i stair na tíre,
tá bean ina leasphríomh-aire.
seisear ban
six women
Chomh maith le Julia Gillard, tá
seisear ban eile sa chomh-aireacht nua, an líon is mó riamh.
an chéad bhean de bhunú Áiseach
the first woman of Asian stock
Tá an Seanadóir Penny Wong –
an chéad bhean de bhunú Áiseach a toghadh chun na parlaiminte náisiúnta riamh – ina measc.