ar bís a líon a chur in iúl
dying to show how many of them there are
Tá an chuma ar an scéal go bhfuil naisiúnaithe
ar bís a líon a chur in iúl.
má dháiltear seirbhísí agus urraim dá réir
if services and esteem are distributed accordingly
Ar an taobh eile den scéal, má léiríonn an daonáireamh go bhfuil an líon céanna Caitliceach agus Protastúnach ann, agus
má dháiltear seirbhísí agus urraim dá réir, má tá an "place in the sun" ag Caitlicigh, is lú an fonn a bheidh orthu buntáistí na Ríochta Aontaithe a fhágáil ina ndiaidh.
na feachtais atá á n-eagrú acu
the campaigns that they are organising
ie/)) lán d'eolas faoi
na feachtais atá á n-eagrú acu.
a gcaitear le mionlaigh
that minorities are treated
Tá an tslí
a gcaitear le mionlaigh sa tír seo go mór i mbéal an phobail le déanaí agus mórán Éireann inimirceach idir theifigh, dhídeanaithe agus imircigh eacnamaíocha ag teacht chun na tíre.
a mbíonn an t-ádh dearg orthu
who are extremely lucky
Cloiseann duine scéalta faoi na foghlaimeoirí
a mbíonn an t-ádh dearg orthu agus a n-éiríonn leo cúpla rud, mar théipeanna agus leabhair, a cheannach agus iad ag luí isteach ar fhoghlaim na Gaeilge.
atá á gcruthú
that are being created
"
Cé go bhfuil líon na mac léinn ag méadú go mór i ngach roinn san ollscoil, is beag postanna breise
atá á gcruthú.
ar comhaois leo
the same age as they are
Is minic a deirtear nach mbíonn deis ag an aos óg daoine eile
ar comhaois leo féin, atá ina gcónaí taobh amuigh dá gceantar féin, a chloisteáil ag canadh.
go gcuirtear i bhfeidhm go hiomlán iad
that they are fully implemented
Beidh orainn dul i ngleic leis na moltaí seo agus féachaint chuige
go gcuirtear i bhfeidhm go hiomlán iad.
Is luachmhaire na crainn
trees are more valuable
Is luachmhaire na crainn agus éiceolaíocht Chill Mhantáin dúinn ná oidhreacht agus cultúr an duine dhaonna, is cosúil.
Tá an-tóir ar ranganna
classes are very popular
Tá an-tóir ar ranganna ar an bhfidil, mar shampla, le tamall anuas.
bronntar pointí ort
you are awarded points
Gach uair a chliceálann tú ar na fógraí speisialta atá ar an suíomh sin
bronntar pointí ort, agus nuair atá go leor pointí agat is féidir leat bronntanas beag a roghnú duit féin.
Cuirtear ina leith
they are accused
Cuirtear ina leith go minic sna meáin go bhfuil siad cúlráideach agus paróisteach ach má théann tú isteach i gclubtheach de chuid an CLG aon oíche den tseachtain tá seans go mbeidh cluiche ón *Premiership* ar siúl ar scáileán mór sa tsólann.
níl Lillian ná a hiaradh gann san airgead
Lillian and all belonging to her (her people) are not short of money
Chosain sin pingin ach ina dhiaidh sin is eile
níl Lillian ná a hiaradh gann san airgead.
Cothaítear iad
they are fed
Cothaítear iad agus tugtar cóir leighis dóibh nuair is gá.
má ghéilltear do na fórsaí sin
if those forces are yielded to
Tá imní ar dhaoine go bhféadfadh na cluichí Gaelacha a bheith scuabtha de dhromchla an domhain
má ghéilltear do na fórsaí sin.
na teorainneacha atá i bhfeidhm
the limits that are in place
Déanann muid ár gcuid oibre laistigh de
na teorainneacha atá i bhfeidhm, agus toisc go ndéanann, ní léir do dhuine ar bith an dochar a dhéanann na laincisí dlíthiúla atá ann faoi láthair do nuachtáin agus do na meáin i gcoitinne.
Má dhéantar leatrom ar pholaiteoirí
if politicians are wronged against
"
Má dhéantar leatrom ar pholaiteoirí ar RTÉ, is cosúil gur peaca míle uair níos mó é in RTÉ ná dá ndéanfadh aon stáisiún eile é.
Malartaítear cártaí gnó
business cards are exchanged
Malartaítear cártaí gnó an t-am ar fad sa tSeapáin.
dá laghad sinn
even though we are small in number
Ba cheart dá réir na rudaí a soláthraítear aisti a bheith dírithe ar na daoine atá á labhairt,
dá laghad sinn, seachas ar na daoine ná teastaíonn sí uathu in aon chor.
atá ar fheabhas
who are excellent
Dar ndóigh tá scil agus cumas agus áilleacht ag baint leis na himreoirí
atá ar fheabhas - faoi mar atá i ngach uile spórt agus aclaíocht eile.
An ag déanamh éada atá tú
Are you jealous?
"
An ag déanamh éada atá tú anois?" arsa Jemma.
sula ndéantar iad a achtú
before they are enacted
Is é an dá argóint a chuirtear chun cinn de ghnáth ar son an dara teach ná go dtugann sé ardán agus guth do dhreamanna beaga polaitiúla nach mbeadh ionadaíocht acu sa príomhtheach agus, chomh maith leis sin, go dtugann sé seans athbhreithniú deiridh a dhéanamh ar bhillí
sula ndéantar iad a achtú.
buailtear iad
they are beaten
Cuireann na *magnacci *seo cosaint ar fáil i gcoinne daoine a bhíonn ag crá na striapach, ach, os a choinne sin,
buailtear iad mura dtugann siad go leor airgid dá máistrí gach oíche.
tá rialacha níos déine
the rules are stricter
Rinne na foraoiseacha dochar mór do na locha agus na haibhneacha le fiche bliain anuas ach anois
tá rialacha níos déine ann, rud a chuideoidh leis an cheantar.
an dóigh ar léirítear iad
how they are shown
Tugann a shaothar léargas ar an chaidreamh casta atá ann idir áiteanna agus eachtraí, agus
an dóigh ar léirítear iad agus a ndéantar cur síos orthu ó thaobh cuimhne de.
atá de dhlúth agus d'inneach iontu
which are in their very fibre
Tá go leor dá shaothar fágtha oscailte, rud a chuireann brú ar an bhreathnóir dul faoi chraiceann na bpíosaí chun teagmháil níos doimhne a dhéanamh leis na sonraí
atá de dhlúth agus d'inneach iontu.
a bhfuiltear in amhras orthu gur baill iad den IRA
who are suspected of being members of the IRA
Sna suiteálacha *They're All the Same* (1991) agus *Same Difference *(1990) ardaíonn sé ceisteanna faoin tslí a dtig le teanga dul i bhfeidhm orainn agus ár dtuiscint a mhúnlú, sa chás seo íomhá meáin de bheirt
a bhfuiltear in amhras orthu gur baill iad den IRA.
cad iad na rialacha atá i bhfeidhm
what rules are in force
Is fiú do chomhlachtaí polasaí cinnte a bheith acu maidir le húsáid an idirlín agus an chórais ríomhphoist chun go mbeidh sé soiléir do gach aon duine
cad iad na rialacha atá i bhfeidhm.
nuair a chuirtear clúmhilleadh ina leith
when they are accused of defamation
I go leor tíortha eile, tá reachtaíocht ann chun iriseoirí agus foilsitheoirí a chosaint
nuair a chuirtear clúmhilleadh ina leith ach iad a bheith ábalta a chruthú go raibh siad i ndáiríre ar thóir na fírinne agus go ndearna siad gach iarracht a chinntiú go raibh a bhfíricí cruinn.
coinnítear ar leataobh iad
they are kept aside
Tá roinnt ag an Arm, ach
coinnítear ar leataobh iad le haghaidh na dturasanna thar lear.
go bhfuil imdhíonadh agat i gcoinne na tragóide
that you are immunized against the tragedy
Síleann tú
go bhfuil imdhíonadh agat i gcoinne na tragóide tar éis tamaill ach cuireann sé isteach orm go fóill.
go bhfuil rudaí gaibhte siar
that things are regressed
"Cloisim ó dhaoine as Dún na nGall nach bhfuil siad sásta leis an tseirbhís atá Euroceltic ag cur ar fáil agus
go bhfuil rudaí gaibhte siar.
Tá an t-ádh orainn
we are lucky
Tá an t-ádh orainn i Santa Cruz go bhfuil mórán ceoltóirí den chéad scoth ag teacht anseo.
tá líomháintí á ndéanamh
allegations are being made
Ach fós, gach uile sheachtain beagnach,
tá líomháintí á ndéanamh i gcoinne Teachta Dála éigin agus amhras á chaitheamh ar a ionracas.
a bhfuil an braon anuas iontu
that are letting in the rain
Tá go leor míshásta leis an Roinn Oideachais mar gheall ar an éagothroime atá sa chóras oideachais, a fhágann go bhfuil páistí a bhfuil tuismitheoirí saibhre acu á dteagasc i scoileanna breátha galánta agus páistí eile á múineadh i mbothanna bréana
a bhfuil an braon anuas iontu.
bíonn bronntanais á dtabhairt
presents are given
De ghnáth, ag an am seo den bhliain,
bíonn bronntanais á dtabhairt agus á bhfáil.
lena chinntiú go gcomhlíontar na téarmaí seo
to ensure that these conditions are fulfilled
Ach bhí air a admháil nach ndéantar aon saghas scrúdú
lena chinntiú go gcomhlíontar na téarmaí seo.
an Screabán
The area in Gaoth Dobhair where factories are located
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
an ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
Ní hiad an chéad rogha atá agam
They are not my first choice
Ní hiad an chéad rogha atá agam, ach b'fhearr liom eachtraí Hercules nó Batman a thaispeáint do mo chuid gasúr in áit ligint dóibh síorfhógraíocht na Nollag a shlogadh isteach ón teilifís.
Má chuirtear na struchtúir chearta i bhfeidhm
if the proper structures are put in place
Má chuirtear na struchtúir chearta i bhfeidhm, má thugtar neart cluichí dóibh, agus má bhíonn an t-ádh leo, d'fhéadfaidís an bua a fháil ar chontaetha láidre sa chraobhchomórtas.
atá i bhfeidhm
that are in place
Tá gá lena leithéid seo, a deir sé, toisc nach bhfuil éirithe leis na struchtúir
atá i bhfeidhm le fada.
atá fós ar bhéalaibh daoine
which are still being spoken of
Tair agus fiafraigh dúinn mar gheall ar Thig Mhóire, ar "Bhád na nGort nDubh", ar an "Santa Maria de La Rosa", ar "Dhóiteán Bhailícín" agus na gnéithe sin ar fad de shaol agus de stair an pharóiste
atá fós ar bhéalaibh daoine.
cruthaítear fadhbanna fadtéarmacha comhshaoil
long-term environmental problems are created
Tá ábhair dhainséaracha ar nós luaidhe agus mearcair in a lán ríomhairí agus má fhágtar an saghas sin trealaimh i láithreáin dramhaíola
cruthaítear fadhbanna fadtéarmacha comhshaoil.
an fhad is atá muid
as long as we are
Agus ní bheadh muid sa riocht ina bhfuil muid anois, an tionscal iascaireachta ag dul go tóin poill agus diabhal tada gur féidir linn a dhéanamh faoi
an fhad is atá muid san Aontas Eorpach.
an Screabán
The area in Gaoth Dobhair where factories are located
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
an ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
a chraoltar beo
which are broadcast live
Ag an leibhéal is airde, agus go mór mór i gcás cluichí
a chraoltar beo ar an teilifís, airíonn siad brú mór a bheith orthu toisc go bhfeiceann na ceamaraí go leor nach bhfeiceann siad féin.
Tá go leor ar m'aicíd
there are many people like me
Tá go leor ar m'aicíd," ar sé.
caitear sa tslí chéanna leo
they are treated the same way
Ó thaobh pá is tuarastail de,
caitear sa tslí chéanna leo is a chaitear leis na comhlachtaí ollmhóra a bhfuil na billiúin euro acu.
cailltear níos mó agus níos mó postanna
more and more jobs are lost
Gach seachtain,
cailltear níos mó agus níos mó postanna i monarchana traidisiúnta timpeall na tíre.
le meon na ndaoine a thuiscint
to understand the way the people are thinking
Is beag nach gcuirfeadh Howard de Valera i gcuimhne dhuit - ní gá dó ach breathnú isteach ina chroí féin
le meon na ndaoine a thuiscint.
atá á soláthar
which are being supplied
Fadhbanna eile
=======
Ar ndóigh tá fadhbanna eile le sárú freisin - caithfear a chinntiú go bhfuil margadh ann do na hearraí
atá á soláthar agus gur féidir leis na hearraí sin na tomhaltóirí a shroicheadh tríd an gcóras iompair.
a sholáthraítear ar shlite eile
which are supplied in other ways
Ach in ionad na seirbhísí a sholáthar thar an nguthán soghluaiste faoi mar a bhí i gceist go dtí seo, tá an fhéidearthacht ann anois an fón a úsáid mar ghléas chun íoc as seirbhísí
a sholáthraítear ar shlite eile - bíodh sé sin ar an idirlíon nó tríd an bpost.
atá á gcruthú againne anois
that we are creating now
Is iad na struchtúir
atá á gcruthú againne anois a bheas mar dhúshraith d'fhorbairt na Gaeilge sa todhchaí.
in ainneoin na gclaontachtaí atá inár n-éadan
despite the prejudices that are against us
Oibríonn muid
in ainneoin na gclaontachtaí atá inár n-éadan agus in éadan na teanga, agus tá muid gníomhach in obair thrasphobail chun dearcadh daoine a athrú agus chun rannpháirtíocht an phobail iomláin a éascú.
diúltaítear cearta bunúsacha dóibh
they are denied basic rights
Tá 4,000 eile acu a bhfuil glactha ag an leis rialtas gur teifigh iad, ach
diúltaítear cearta bunúsacha dóibh.
nach bhfuil chomh hoilte céanna
who are not quite as skilled
Sin patrún atá le feiscint i Sasana freisin - tá Sky ag díriú orthu siúd
nach bhfuil chomh hoilte céanna is atá na daoine a bhí ag baint úsáide as an tseirbhís go dtí seo.
atá faoi chaibidil anseo
which are being discussed here
Téann 4% de na easpórtálacha éisc as Éirinn chuig na tíortha
atá faoi chaibidil anseo, beagnach 100% chuig an Éigipt, agus b'fhiú €18m é seo in 2001.
do na glúnta atá ag teacht inár ndiaidh
for the generations that are coming after us
Go ndéanfaí forbairt láidir bunaithe ar theanga agus chultúr na hÉireann sa tslí is go mbeadh obair as Gaeilge ar fáil
do na glúnta atá ag teacht inár ndiaidh.
Ní túisce anseo thú
no sooner are you here
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
Ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
Tairgtear camchuairteanna
tours are offered
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
Tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainne
to see if the fish are taking the bait in the pool of milk
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
a dhéantar a láimhseáil
which are handled
Stíl í atá bunaithe ar scileanna bunúsacha an chluiche, scileanna
a dhéantar a láimhseáil agus a iomramháil go beacht agus go héifeachtach, le luas agus le máistreacht.
atá rannpháirteach i gcoiste an Oireachtais
who are participating in the Oireachtas committee
Ceann de na deacrachtaí ná nach bhfuil an t-am agamsa ná ag an riarthóir a bheith amuigh ag déanamh earcaíochta! Agus níl na heagrais
atá rannpháirteach i gcoiste an Oireachtais ag déanamh na hearcaíochta sin ar ár son.
a thairgtear dóibh
that they are offered
Agus cad é a deir an INTO ach "Cinnte, a Aire! Cén áit a léimfidh muid, a Aire?" Agus ní gá don Díomách pingin a chaitheamh riamh ar an ASTI nó diúltaíonn siad sin do gach rud
a thairgtear dóibh.
a chuirtear dlíthe i bhfeidhm
in which laws are enforced
Tá monatóireacht ar an bhealach
a chuirtear dlíthe i bhfeidhm mar chuid dá chúraim freisin.
atá á dtairiscint againn
that we are offering
Tá muid ag obair ar shuíomh gréasáin a thabharfas eolas ar an cheantar agus ar na cúrsaí
atá á dtairiscint againn.
Tá na lámha síos liom
my arms are killing me
Tá na lámha síos liom fosta," arsa Seán go truacánta, "agus tá mé stiúgtha leis an ocras.
nach bhfuil ag teacht le chéile
that are conflicting
"
Mar a léiríonn na tuairimí go léir
nach bhfuil ag teacht le chéile ar tagraíodh dóibh san alt seo, tá gaol fíorchasta ag an duine daonna le bia.
a gcláraítear ainmneacha fearainn
with whom domain names are registered
Chun cabhrú le daoine teacht ar ainmneacha nach bhfuil in úsáid cheana féin, tá na comhlachtaí
a gcláraítear ainmneacha fearainn leo ag cumadh ainmneacha go huathoibríoch.
gríostar imreoirí le dul thar fóir
players are incited to go too far
Sa chéad áit
gríostar imreoirí le dul thar fóir ina n-iarrachtaí chun an bua a bhaint amach.
déantar leithscéalta ar a shon
excuses are made on his behalf
Déantar dearmad go minic ar an ghníomh ba chúis le díbirt an imreora agus
déantar leithscéalta ar a shon.
ach an dóigh a sáraítear a gcearta daonna
but they way in which their human rights are violated
Is léir gur fhág an t-am a chaith sé ansin rian air, ní hamháin an meas atá acu ar a dteanga dhúchais,
ach an dóigh a sáraítear a gcearta daonna lá i ndiaidh lae.
tán tú anois san áit ina bhfuil an chuid is fearr den nGaeilge
you are now where the best of Irish is to be found
Beannacht Dé leat, a Bharra, agus
tán tú anois san áit ina bhfuil an chuid is fearr den nGaeilge.
a bhfuil muintir na háite breá cleachta leo
that the locals are used to/familiar with
Nach dtiocfaí an rud céanna a dhéanamh i gcás an iolair mhara? Nach é sin an sórt ruda atá na turásóirí ag iarraidh a fheiceáil?
Aer úr gan truailliú - a leithéid sin, agus rudaí simplí bunúsacha eile, a mheallann na turasóirí, rudaí
a bhfuil muintir na háite breá cleachta leo ach atá tarraingteach do strainséirí, atá ainchleachta leo.
atá éirithe as a gcuid oibre
who are retired
Tagann páistí, déagóirí, daoine proifisiúnta agus daoine
atá éirithe as a gcuid oibre.
má thoghtar go leor ball den DUP
if enough members of the DUP are elected
D'fhéadfadh sé ansin geallstan nach scorfaidh siad an Tionól arís má athbhunaítear é, ach tá fadhbanna anseo -
má thoghtar go leor ball den DUP agus go leor easaontóirí ón UUP, d'fhéadfadh siad sáinn pholaitiúil eile a chruthú sa Tionól, gan Chéad- agus leas-Chéad Aire bheith ainmnithe.
go bhfuil cúrsaí amhlaidh
that things are so
Níl locht ar Chill Chainnigh
go bhfuil cúrsaí amhlaidh.
go bhfuil cúrsaí ag feabhsú
that things are getting better
) Is cosúil gur rud é an t-idirdhealú i gcúrsaí fostaíochta a tharlaíonn do dhaoine eile!
"Níor cheart a bheith bogásach," ar Mike Rosie, "ach mar sin féin, sílim
go bhfuil cúrsaí ag feabhsú.
a aimsítear
that are found
Mar shampla, baintear úsáid as trealamh a dhéanann tomhas ar leibhéal Carbóin-14 chun aois ábhar orgánach a mheas, agus tá teicneolaíocht na grianghrafadóireachta á húsáid le fada chun taifead a dhéanamh ar na rudaí
a aimsítear.
in am an ghátair
when times are hard
Ba léir go ndeachaigh léiriú Sheridan ar an chruatan i gcion ar na daltaí óga, agus an bhéim atá curtha aige sa scannán ar thábhacht ghrá an teaghlaigh
in am an ghátair.
lucht an chiníochais
the people who are racist
Bhí a fhios acu go maith go mbeadh
lucht an chiníochais sa tír breá sásta leis an "réiteach" a bhí acu ar an scéal, agus go mbeadh leas le baint as pé uair a mbeadh an chéad toghchán eile ann, mar a rinneadar i 2001.
sula dtaispeántar iad
before they are shown
Cuireann na ríomhchláir seo ar chumas daoine míreanna físe a chur isteach ar a ríomhaire agus ansin eagarthóireacht a dhéanamh orthu
sula dtaispeántar iad do lucht féachana.
nuair a bhíonn na líonta folamh
when the nets are empty
ón gcéfrom the quay
ag éalú ó Sergioescaping from Sergio
bhí dul amú uirthishe was wrong
láithreachimmediately
díomádisappointment
ón mbriseadh croífrom the heart-break
spriocannatargets, ambitions
santachgreedy
craosvoracity
matáinmuscles
a chúl leathanhis broad back
N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man
ceachtlesson
dainséarachdangerous
pónairíbeans
ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis
grástúlachtgracefulness
gníomharthaactions
friochtánfrying-pan
gluaiseachtmovement
rinceoirdancer
le fáil go fliúrseachplentiful
ag taitneamhshining
go hainnismiserable
nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty
Bíonn go deimhinIt is indeed
a chuid pleidhcíochtahis fooling around
Ní bhaineann sin leatMind your own business
ró-áthasachto happy
Gabhaim pardún agatI apologise
fiosrachinquisitive
castacomplicated
conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up
mo mhuinínmy trust
ar teitheadh uaidhfleeing from him
ionraichonest
mímhacántadishonest
deoratears
déistindisgust
mórthimpeall orthuaround them
ag soilsiúshining
ná bac leisdon't bother with him
ceaptar gur mar a chéile gach tír ann
people think all the countries there are the same
Tá míthuiscint fhorleathan ann faoina bhfuil ag tarlú sa Mheánoirthear agus
ceaptar gur mar a chéile gach tír ann.
atá á labhairt
that are being spoken
Nuair a smaoinítear ar na teangacha
atá á labhairt ar shráideacha Nua-Eabhrac, smaoinítear ar go leor teangacha éagsúla, ach is annamh a luafaí an Ghaeilge.
Déantar na vótaí ar fad a chomhaireamh
all the votes are counted
Déantar na vótaí ar fad a chomhaireamh níos déanaí agus córas na hionadaíochta cionmhaire a bhíonn i gceist.
imeachtaí a reáchtáiltear go sonrach
events that are run especially
Céard iad na foinsí maoinithe atá agaibh? An leor iad?
Tá foinsí éagsúla maoinithe againn, ina measc: spás san Áras a ligean amach ar cíos; teacht isteach ó imeachtaí an Chlub; Foras na Gaeilge; FÁS; urraíocht a bhaineann le Seachtain na Gaeilge; agus
imeachtaí a reáchtáiltear go sonrach chun airgead a bhailiú.
cá bhfuil do thriall
where are you going/heading?
"Cad é a dhéanfas tú nó
cá bhfuil do thriall ar an bhliain seo chugainn?" ar sí.
atá le díbirt
who are to be banished
Ní mé an mbeidh na línte sin ina gcabhair ag na státseirbhísigh bhochta i bhForas na Gaeilge
atá le díbirt ó Chearnóg Mhuirfean go Gaoth Dobhair.
nuair a bhíonn ceadúnais á mbronnadh
when licences are being awarded
coinne le mo bhean …)
An bhfuil tú sásta leis an méid atá bainte amach agat i do shaol?
Ta, agus ta go leor le teacht fosta!
Ní féidir tada a athrú gan ionchur a bheith agat i gcúrsaí pleanála, agus ní raibh ról riamh ag MBT sa réimse seo, cé go mbíonn tionchar acu uaireanta
nuair a bhíonn ceadúnais á mbronnadh.
Ach an amhlaidh atá sé?
But is that how things are?
Ach an amhlaidh atá sé?
Éileamh
=======
De dhéanta na fírinne, tá an-éileamh ar cheol i nGearmáinis riamh anall ach é a chur ar fáil don lucht éisteachta.
ná mar a mharaítear
than are killed
Léiríonn figiúirí a foilsíodh le gairid go gcuireann níos mó daoine lámh ina mbás féin
ná mar a mharaítear i dtimpistí bóthair.
atá ar comhaois leis féin
who are the same age as he is
Fiú in Iorras i gContae Mhaigh Eo, áit a bhfuil cóir curtha aige ar sheanteach scoile, níl Gaeilge, a deir sé, ach ag an dream
atá ar comhaois leis féin den chuid is mó.
Comhairlítear do dhaoine óga
young people are advised
Comhairlítear do dhaoine óga ar an suíomh gréasáin gan a bheith le chéile ina n-aonar, gan luí síos ar tholg ná ar leaba, agus gan sealanna fada a chaitheamh ag pógadh a chéile.
tá na fíricí á gceilt ar mhuintir na hÉireann
the facts are being hid from the people of Ireland
Ní hamháin sin ach
tá na fíricí á gceilt ar mhuintir na hÉireann agus níl an phoiblíocht chaoi á fáil ag lucht agóide.
níl an phoiblíocht chaoi á fáil ag lucht agóide
protestors are not getting proper publicity
Ní hamháin sin ach tá na fíricí á gceilt ar mhuintir na hÉireann agus
níl an phoiblíocht chaoi á fáil ag lucht agóide.
agus an pá sin á shaothrú agat
when you are earning that pay
Cé nach bhfuil an costas maireachtála i dTuaisceart Éireann ard - tá costas tithíochta íseal go leor, cuir i gcás - ní féidir leat mórán airgid a shábháil
agus an pá sin á shaothrú agat.
ar fir ghnó iad
who are businessmen
Is é an rud a tharla agus an fáth go bhfuil conspóid ann ná gur thug cúpla cara leis,
ar fir ghnó iad a bhfuil infheistíocht mhór curtha acu i Man U PLC, thugadar nó thug duine acu (nílim cinnte) bronntanas dó.
tá cúrsaí ina gcíor thuathail
things are in a confused state
Dá bharr sin uilig
tá cúrsaí ina gcíor thuathail i MUPLC toisc gur infheisteoirí móra iad na fir ghnó sa chlub sin agus d'fhéadfadh siad an club a cheannach agus an bainisteoir a chaitheamh amach ar fhleasc a dhroma dá mba mhian leo.
le hais mar atá siad anois
compared to how they are now
"Bhí rudaí an-difriúil
le hais mar atá siad anois.