ar mhodh oibre chóras polaitiúil an AE.
on the modus operandi of the EU's political system
Athruithe SuntasachaCáipéis théagartha is ea Conradh Liospóin, a dhéanfaidh athruithe suntasacha ar chumhachtaí agus ar mhodh oibre chóras polaitiúil an AE.
na táirgí ar fad a dhíoltar san AE,
all the products sold in the EU,
Ach lena gceart a thabhairt do na feirmeoirí Éireannacha, céard is fiú do chaighdeáin Eorpacha a bheith ann mura mbaineann siad leis na táirgí ar fad a dhíoltar san AE, is cuma cad iad na tíortha a dtagann siad astu?
Is gá anois go mbeadh na rialacha céanna ann do gach dream.
de bharr rialacháin de chuid an AE
as a result of an EU regulation
Ná déanaimis dearmad, mar shampla, gur de bharr rialacháin de chuid an AE atá rátaí uisce á ngearradh ar scoileanna na tíre faoi láthair!
Bheadh neodracht na hÉireann i mbaol arís de bharr Chonradh Liospóin, in ainneoin gur cuireadh prótacal faoin neodracht le Conradh Nice.
chuathas i mbun lánpháirtithe san AE
integration was begun in the EU
San am céanna, chuathas i mbun lánpháirtithe san AE agus rinneadh na nascanna a dhoimhniú go mór.
ballstát den AE
EU member state.
Léirigh suirbhé Eurobarometer a rinneadh i mí Eanáir na bliana seo go raibh dearcadh dearfach ag 74 faoin chéad de mhuintir na hÉireann i leith an tír seo a bheith ina ballstát den AE.
AE
EU
1 milliún daoine ina gcónaí sa tír, is í an Fhrainc an dara náisiún is mó ó thaobh daonra de san Aontas Eorpach (AE), fós i bhfad taobh thiar den Ghearmáin (82.
AE
EU
Bhí áthas orm an samhradh seo nuair a bhí mé i gceannas buíon siúlóirí le hOideas GAEl ar Sliabh a Liag, mar chonaic muid go léir go bhfuil an tobar beannaithe, atá cóngarach do mhullach an tsléibhe, deisithe arís.
AE
EU
Ina alt iomráiteach dar teideal ‘*The IsrAEl Lobby*,’ a foilsíodh sa *London Review of Books* ar an 23 Márta 2006, scríobh John Mearscheimer agus Stephen Walt: “*Other special-interest groups have managed to skew foreign policy, but no lobby has managed to divert it as far from what the national interest would suggest, while simultaneously convincing Americans that US interests and those of the other country – in this case, IsrAEl – are essentially identical*.
AE
EU
Má thug gasúir ghAElscoile an-bhia anama dom roimh an Nollaig, thug beirt shoctheangeolaí bia aigne dom idir an dá Nollaig in alt a scríobhadar sa Irish Times (29 Nollaig 09).
AE
EU
Ní teip iomlán a bhí sa Chomhdháil um Athrú AEráide a tionóladh i gCóbanhávan an mhí seo caite, ach léirigh sé a dheacra is a bheidh sé aontú mór cuimsitheach a fháil a chuirfidh deireadh le Ré an Charbóin.
AE
EU
Tá á bheartú ag Fondúireacht na GAEilge Tionscadal16, Lárionad GAEilge do Bhaile Átha Cliath a fhorbairt le bheith réidh d’ócáid chomórtha 1916.
AE
EU
Chuir teacht na foirne ón CAI (IMF) agus ón AE (Banc an AE) go hÉirinn an mhí seo caite gruaim ar an tír.
AE
EU
Tá geallúint tugtha ag an Aontas Eorpach (AE), Banc Ceannais na hEorpa (BCE), an Ciste Airgeadaíochta Idirnáisiúnta (CAI), agus ag trí thír Eorpach nach bhfuil an euro mar airgeadra acu – an Bhreatain, an tSualainn agus an Danmhairg – go dtabharfaidh siad €67.
AE
EU
Ba faoin Lucht Oibre a bheadh sé bínsí an fhreasúra a líonadh agus Fine GAEl a choinneáil faoi bhrú leanúnach sa Dáil agus taobh amuigh dhó maidir leis an dúnghaois gheilleagair agus cánach a bheas á cur i bhfeidhm faoi threoracha an CAI agus an AE.
AE
EU
Ba faoin Lucht Oibre sa gcás sin a bheadh sé bínsí an fhreasúra a líonadh agus Fine GAEl a choinneáil faoi bhrú leanúnach sa Dáil agus taobh amuigh dhó maidir leis an dúnghaois gheilleagair agus cánach a bheas á cur i bhfeidhm faoi threoracha an CAI agus an AE.
AE
EU
Tá na Fíor-Fhionlannaigh glan i gcoinne an AE agus tá siad ag cur in aghaidh na bpacáistí cúnaimh atá á gcur ar fáil ag an AE do na tíortha a bhfuil géarchéim fiachais ar siúl iontu – Éire ina measc.
i leith an AE
towards the EU
Tá athrú an-mhór tagtha ar dhearcadh ghnáthmhuintir na Gearmáine i leith an AE.
AE
EU
Tá an clár LEADER ann, atá á mhaoiniú ag an AE, agus a bhfuil sé mar chuspóir aige dreamanna aicsin áitiúla um fhorbairt tuaithe a bhunú; tá na ranna rialtais a bhaineann le cúrsaí GAEltachta, Tuaithe, Iascaireachta, Fuinnimh, agus Talmhaíochta ann; tá Gréasán Náisiúnta na Tuaithe ann fosta; tá roinnt mhaith eagraíochta eile ann nach iad, ach ní fiú tada iad seo do na pobail bheaga imeallacha nach bhfuil aon ghuth acu.
AE
EU
Bhí ar rialtas na Gréige cabhair a ghlacadh ón CIA – is é sin, ón IMF - agus ón AE agus tá coinníollacha diana ag baint leis an chabhair úd.
AE
EU
Cén bealach eile seachas bealach an Chomh-mhargaidh / an AE ba cheart don tír seo a ghlacadh ag an am?**
SÓC: Bealach na hIoruaidhe agus tíorthaí eile den tsort sin.
AE
EU
Ar an 21 Feabhra, an lá céanna go raibh Shimon Peres ag magadh faoi chruachás Qaddafi, chuir 70 eagraíochtaí neamhrialtasacha litir chuig Uachtarán Obama, Ard-Ionadaí an AE Catherine Ashton, agus Ardrúnaí na Náisiún Aontaithe Ban-ki Moon ag éileamh go gcuirfí dúnghaois “Freagracht chun Cosanta” (nó “R2P” i mBéarla) i bhfeidhm maidir le Libia bunaithe ar fhianaise chlostráchta ón gComhairle Idirthréimhseach Náisiunta (CIN) go raibh Qaddafi ag déanamh áir ar a mhuintir féin.
AE
EU
I gcás an AE, tá seacht dtír is fiche i gceist agus tá bonneagar na bhforas Eorpach fíorchasta.
AE
EU
Beidh an daonlathas a bhronnann Bunreacht na hÉireann ar mhuintir na tíre seo ina chonstaic ar bheartais an AE nuair a fhéachfar le tíortha an AE ar fad a mhúnlú ina leac umhal gan mhothú.
AE
EU
Ach tá rúinne den chodarsna ag baint lena dhearcadh ar an AE: muid ag brath air lenár bhfuascailt ón ngéirchéim geilleagair agus sinn á dhamnú ag an am céanna.
conarthaí an AE
EU contracts
Tugann conarthaí an AE aitheantas ar leith do sheirbhísí craolacháin poiblí (conradh Amsterdam) agus creidim go bhfuil cosaint ar leith tugtha dóibh ó chur isteach a dhéanfadh rialtas orthu.
chur chuige an AE
the EU approach
D’aontaigh an bheirt acu go láidir, i ndiaidh dóibh pilleadh ar Éirinn, go bhfuil muintir na Polainne níos míshásta ná na hÉireannaigh faoin drochdhóigh ina bhfuil geilleagar a dtíre, faoi chur chuige an AE, nó faoi aimhréidhe an AE le bheith cruinn.
aimhréidhe an AE
the EU disarray
D’aontaigh an bheirt acu go láidir, i ndiaidh dóibh pilleadh ar Éirinn, go bhfuil muintir na Polainne níos míshásta ná na hÉireannaigh faoin drochdhóigh ina bhfuil geilleagar a dtíre, faoi chur chuige an AE, nó faoi aimhréidhe an AE le bheith cruinn.
ná daonra an AE
than the EU population
Tharla gur líonmhaire lucht *Facebook* ná daonra an AE, is léir nach beag an chontúirt.
nach gá do mhuintir an AE
the EU hasn’t got a reason
Má ba shlat tomhais ar ghnóthaí tráchtála é soláthar an pháipéir leithris in am amháin, is cosúil nach gá do mhuintir an AE a bheith buartha.
AE
EU
Tá scéimeanna éagsúla curtha i gcrích ag formhór mór de bhaill an Aontais Eorpaigh (AE) chun inimircigh lasmuigh den dlí a thabhairt chun rialtachta agus tá an Pholainn tar éis deireadh a chur le scéim dá leithéid le déanaí.
AE
EU
ie, tionscadal nua foclóireachta, stádas nua na GAEilge san AE, tionscadal téarmaíochta IATE (bunachar téarmaíochta institiúidí an AE), córas creidiúnaithe d’aistritheoirí, agus cúrsaí nua ollscoile san aistriúchán agus sa téarmeolaíocht.
Aontais Eorpaigh
AE
2 milliún atá íoctha ag an Stát le daoine nach saoránaigh de chuid an Aontais Eorpaigh (AE), ach a bhfuil leanaí acu atá ina saoránaigh Éireannacha.
ball den AE
a member of the EU
Scaoil an t-oileán an ceangal le Sasana i 1964, is poblacht í ó 1974 i leith, agus ball den AE ó 2004.
an AE úrmhéadaithe
an enlarged EU
Nuair a chruthaigh Conradh Liospóin an AE úrmhéadaithe, chruthaigh an AE úrmhéadaithe post don Baroness a íocann £328,000 léi achan bhliain.
AE
EU
Is le cearta oibrithe nach saoránaigh de chuid an AE iad a bhaineann an chuid is mó de na sáruithe seo.
Más san AE atá tú á léamh seo
if you’re reading this in the EU
(Caith do shúil ar Alan Greenspan sna naisc ar dheis: ní shéanfaidh páipéar dúch) Más san AE atá tú á léamh seo, thug tú faoi deara an nóta úr €5 ar na mallaibh.
AE
EU
Le linn an chéad fheachtais ar Chonradh Liospóin léirigh an Tánaiste, Máire Ní Chochláin nach raibh a fhios aici cé mhéad ball a bhí ar Choimisiúin an AE!
Fágann aineolas an phobail spás dóibh siúd a bhfuil leas éigin acu i ndúnghaoisí ar leith – comhlachtaí brústocaireacht ina measc.
go samhlaíonn forais is dúnghaoisí an AE
that EU institutions and policies associate in their own minds
Ar an gcéad dul síos, thug Crépeau faoi deara go samhlaíonn forais is dúnghaoisí an AE ceist na hinimirce neamhdhleathaí le cúrsaí coiriúlachta, póilíneachta agus slándála agus dá réir sin nach dtugtar an aire is cóir ar chearta na n-inimirceach a dhéanann iarracht an tAE a bhaint amach gan chead.
an fiú é sin don AE
is that sufficient for the EU
gov/ocr/privacy/>) ach ní fheadar an fiú é sin don AE? Tá coinníollacha ar leith ((Support Google)(https://support.
AE
EU
Ach cé gur imigh an Troika tá an neamhspleáchas sin teoranta – beidh orainn rialacha an EDT a chomhlíonadh, beidh orainn ar gcuid dualgas mar bhall-stát an AE a chomhlíonadh, agus, b’fhéidir níos measa fós, beidh orainn cur ina luí ar na margaí airgeadais go bhfuil ar ár gcumas an tír a stiúradh mar is ceart.
dlúthnasc a chothú leis an AE
the establishing a strong link with the EU
Tá deighilt ghránna sa tír sin idir iad siúd atá báúil leis an Rúis agus iad siúd atá ar son dlúthnasc a chothú leis an AE.
aidhm ag an AE
an aim of the EU
Tá sé mar aidhm ag an AE tionchar a imirt ar a chomharsanacht ar mhaithe le cúrsaí trádála, cúrsaí síochána, agus, le bheith fírinneach, cúrsaí geopholaitíochta.
bhain idirghabhálaithe an AE
the EU delegates reached
Nuair a bhain idirghabhálaithe an AE an Chív amach, áfach, fuair siad drochscéal ó Yanukovich.
aitheantas san AE
recognition in the EU
Ní bheadh mórán d’fhadhb agam leis an gcéad cheist ar an mbileog, a fhiafraíonn de gach iarrthóir an mbeadh sé/sí ag labhairt Ghaeilge ‘go rialta agus mar gnáthchleachtas sa Phairlimint’? Bheadh deacracht agam leis an tarna cheist ar an mbileog:
‘Ceist 2: An bhfuil tú sásta a fhógairt go poiblí mar chuid de d’fheachtas toghchánaíochta gur mian leat go ndéanfaí an maolú ar stádas na Gaeilge san Aontas Eorpach a chur ar ceal ag deireadh na bliana 2016?’
Mínítear cúlra na ceiste go soiléir ar an mbileog: cé go bhfuil aitheantas san AE ag an nGaeilge ó tús 2007 mar theanga oifigiúil, cuireadh ‘maolú’ faoi dhó ar stádas oifigiúil a chur i bhfeidhm ina iomláine.
a bhaineann leis an AE
which pertain to the EU
Cén fáth go mbeadh muid ag iarraidh ‘na cáipéisí dlíthiúla ar fad’ a bhaineann leis an AE a bheith aistrithe go Gaeilge? Cé léifeadh na cáipéisí céanna? Státseirbhísigh i mBaile Átha Cliath, gan ach codán an-íseal acu inniúil ar an nGaeilge?
Postanna do na Gaeilgeoirí sa mBruiséil
===============
Maíonn an Conradh go mbeadh ar Choimisiún na hEorpa ‘103 aistritheoir, 32 dlítheangeolaí, 42 rúnaí agus 6 ceann aonaid’ breise a earcú le dul ag obair leis an Aontas Eorpach, dá dtabharfaí an stádas iomlán oifigiúil don Ghaeilge, gan aon mhaolú.
le hiachall a bheith curtha ag an AE ar
the EU should compel
A Mhalairt d’Éileamh ar an Eoraip
=============
Ceisteanna difriúla a bheadh agamsa ar na hiarrthóirí:
(i) an dtacóidís leis an smaoineamh go mbeadh aitheantas ag na ceantair ina bhfuil Gaeilge fós á húsáid iontu mar cheantair speisialta chaomhnaithe teanga;
(ii) an dtacóidís le hiachall a bheith curtha ag an AE ar Rialtas na hÉireann lena chinntiú go mbeadh cosaint cheart tugtha do na ceantair sin ó aon chineál forbairtí nó beartais a chuirfeadh an teanga pobail i mbaol iontu;
(iii) an dtacóidís le hiarratas ar an AE ciste speisialta tacaíochta a chur ar bun le caitheamh ar scéimeanna agus ar thionscnaimh chaomhnaithe teanga sa chuid bheag den Ghaeltacht oifigiúil ina bhfuil an Ghaeilge fós in úsáid.
caithfidh gach ballstát den AE
every memberstate of the EU must
De réir Airteagail 17 den Treoir maidir le Gnáthóga 1992, caithfidh gach ballstát den AE tuarascáil ar stádas na ngnáthóg agus na scothaicmí atá liostaithe acu a chur faoi bhráid an Choimisiúin Eorpaigh gach sé bliana.
tíortha lasmuigh den AE
countries outside of the EU
Míníonn Alan Desmond go bhfuil Éire cáinte ag an Aontas Eorpach mar gheall ar idirdhealú neamhdhleathach a dhéanamh ar oibrithe a thagann as tíortha lasmuigh den AE.
Dearcadh cúng craplaithe an AE
the EU’s narrow wizened view
Dearcadh cúng craplaithe an AE is údar báis (sa Mheánmhuir go minic) do dhaoine a shantaíonn tearmann san AE.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
