Casadh na séasúr
The turning of the seasons
Casadh na séasúr, an nádúir, an dúchais agus an chultúir ina roithleán ar thuirne na beatha!
Tá an oiread sin féilte ceoil anois ann is go bhféadfá an samhradh ar fad a chaitheamh ag dul ó cheann go ceann agus tá daoine ann a dhéanann a leithéid.
ag casadh coirnéil
turning a corner
Nár mhill sí ceann de na gúnaí liathchorcra áille sin (na cinn a chaitheann sí os comhair na gceamaraí i nDáil Éireann) nuair a dhoirt sí a pionta agus í
ag casadh coirnéil? Tá muid thar a bheith buíoch den Aire as aird mhuintir na hÉireann a tharraingt ar an chontúirt seo.
de bharr go bhfuil droim láimhe á thabhairt acu lena n-oidhreacht
because they're turning their back on their heritage
Creideann sí go láidir san aos óg agus tá sí den tuairim gur botún mór é a bheith ag tromaíocht orthu agus ag tabhairt amach dóibh
de bharr go bhfuil droim láimhe á thabhairt acu lena n-oidhreacht.
ag iompú i gcoinne
turning against
É sin ráite, ar cheart dúinn a bheith ag smaoineamh ar riachtanais eacnamúla agus síochána s'againn féin amháin nó an bhfuil cinneadh le déanamh maidir le moráltacht an ghnímh chogaidh?
Tá sé soiléir go bhfuil go leor de lucht na polaitíochta agus den phobal in Éirinn agus i dtíortha eile na hEorpa
ag iompú i gcoinne na Stát Aontaithe agus feachtas na tíre in éadan na hIaráice.
Tá an lá ag cruthú go maith
the day is turning out well
"
Tá an lá ag cruthú go maith anois," arsa Aifric le duine de na banaltraí a bhí ag tarraingt cuirtín thart ar an tríú leaba síos ón fhuinneog, "nuair a smaoiníonn tú ar an mhaidin a bhí againn.
ag tabhairt thart ceann chabhsa an tí
turning at the top of the lane to the house
Nuair a bhí sé
ag tabhairt thart ceann chabhsa an tí d'amharc sé sa scáthán agus chonaic sé a mháthair ina seasamh ag tóin an tí agus a bhocsa lóin ina lámh aici.
ag iompó nathanna cainte droim ar ais
turning phrases back to front
Is breá leis bheith
ag iompó nathanna cainte droim ar ais nó bunoscionn nó spraoi a bheith aige leo.
casadh na taoide seo
this turning of the tide
Cá bhfágann
casadh na taoide seo muid don tréimhse atá romhainn? Tá ionadaithe ag Sinn Féin anois ar chomhairlí contae, sa Dáil agus i bParlaimint na hEorpa.
ag iontú ar an turasóireacht
turning to tourism
Tá cuid de na daoine
ag iontú ar an turasóireacht go páirtaimseartha nó go lánaimseartha le slí bheatha a bhaint amach.
cor tolgach
strong turning movement
Gluais • Glossary
slatairea slip
ar dhath na mealahoney-coloured
lasairflame
tochtdeep emotion
ó shaol na mbeofrom the world of the living
deorantachtaloofness
colgrage
caidéisinquisitiveness
ar a buaicat its highest point
go lomghéagachwith bare limbs
reoitefrozen
leáitemelted
carnthaheaped
gágacracks
saothar na seanbhaiclethe work of the old crowd
cleiteánpainter's brush
cuideachtúilsociable
leafa gáirefaint smile
brí fhiáin na beathathe wild meaning of life
amhrasachsuspicious
ag bá na dtuamaídrowning the tombs
go híoróntaironically
go neamhshaoltaethereally
í a fháscadhto squeeze her
tathagsubstance
go duasmántagloomily
ní háil léi iad a dhíolshe doesn't want to sell them
an dúluachairmidwinter
cor tolgachstrong turning movement
Fastaím!Nonsense!
an chreachthe booty
bruth féasóigea fluff of beard
sméid sí isteach éshe beckoned him in
súimínsip
coscairtthaw
i ngátarin distress
ar foluainfluttering
i mbreo samhratain a summer-like glow
ciumhaisedge
ina sheilbhin his possession
agus shín uaidh a lámh á lorgand he extended his hand looking for it
rian a choshis footprints
ag cur gaosáin ort féin
turning up your nose
“Tá mé tinn ag amharc ort
ag cur gaosáin ort féin.
atá an taoide ag casadh.
that the tide is turning.
Ní in Florida amháin, mar sin,
atá an taoide ag casadh.
bagrófar iompú léine
shirt turning will be threatened
Agus
bagrófar iompú léine agus bagrófar bascadh agus baiscneadh agus batráil má iompaítear.
lasadh oifigiúil thuilsoilse nua Pháirc an Chrócaigh
the turning on of the new Croke Park floodlights
De ghnáth, ní tharraingíonn cluiche den tsraith náisiúnta an tráth seo den bhliain ach slua measartha i gcodarsnacht le cluiche sa chraobhchomórtas i lár an tsamhraidh, ach ar an ócáid áirithe seo tháinig lucht leanúna na *Dubs* agus Thír Eoghain ina mílte, móide dream mór neodrach (mar a thugtar orthu) don ócáid speisialta, is é sin
lasadh oifigiúil thuilsoilse nua Pháirc an Chrócaigh agus an chéad chluiche faoi shoilse sa staid stairiúil sin.
ag casadh ar dheis,
turning right,
Ach tá formhór na bpaisinéirí
ag casadh ar dheis, i dtreo suíochán atá i bhfad níos lú agus i bhfad níos míchompordaí.
droim á tabhairt againn ar an másailéam.
turning our backs to the mausoleum.
Bogaimid i dtreo an phríomhbhóthair,
droim á tabhairt againn ar an másailéam.
ag casadh i dtreo na nDaonlathach agus an liobrálachais
turning towards the Republicans and liberalism
Más ea, ámh, tá an léarscáil ag athrú agus tá cuid de na stáit tuaithe
ag casadh i dtreo na nDaonlathach agus an liobrálachais – Colorado, Nua-Mheicsiceo agus Nevada, cuir i gcás.
tiontú
turning
Agus iad ag
tiontú ar na Mazdanna agus na Hyundaianna cosúil linne, thit an tóin as tionscal na gcarranna i Meiriceá.
iompú
turning
“Anois an t-am le bheith ag ceannach, tá an margadh ag
iompú,” a mhaíonn gníomhaithe eastáit go hardghlórach, ach ní chreideann aon duine iad! Mar shampla, táthar ag déanamh a mhór de Cheathrú an Titanic, forbairt níos mó ná £1 bhilliún in oirthear na cathrach, san áit ina mbíodh longlann Harland and Wolff.
casadh ar dheis
turning right
Má thugann tú comhartha agus a ghabháil isteach sa lána deas le
casadh ar dheis, cuireann sin corraí orthu.
ag tabhairt a gcúil
turning away from
Mar sin, tá an lucht fógraíochta
ag tabhairt a gcúil don sean-nuachtán agus ag tiontú ar na meáin leictreonacha.
tiontú ar
turning towards
Mar sin, tá an lucht fógraíochta ag tabhairt a gcúil don sean-nuachtán agus ag
tiontú ar na meáin leictreonacha.
iompú na nduilleog
turning the pages
Thosaigh mé ag
iompú na nduilleog ann go dtáinig mé ar roinnt nótaí a rinne mé oíche éigin agus mé ag amharc ar na réalta le mo ghloiní páirce.
chluas bhodhar a thabhairt
turning a deaf ear
Bhí bannaí ceoil agus grúpaí damhsa ar gach taobh díom ag batráil mo dhá chluais; bhí mé bodhraithe ag bodhráin, ag boscaí, ag bainseonna; mé ag iarraidh an
chluas bhodhar a thabhairt do na bodhráin a bhí dá mbualadh ar gach taobh díom agus do The Bould O Donoghue, Ceann Comhairle na Dála agus fánaí clúiteach thar fhánaithe clúiteacha Theach Laighean a a bhí ag rith thart ó stáitse go stáitse ag óráidíocht ar áilleacht an cheoil agus ar shaibhreas an chultúir agus ar an tábhacht a bhain le cuireadh a thabhairt dó ar ais chuig Irish Fest 2010.
casadh
turning
Timpeall orm bhí na scórtha ag scaoileadh na mionnaí móra, ag dealú leis an diallait agus á shiúl! Bhí cuid eile ag éirí as ar fad agus ag
casadh timpeall! Nuair a thagann tú amach as an mbóithrín arís (atá faoi chrainn), bíonn radharc iomlán nua romhat.
ag sá na scine go feirc
turning the knife
In ainneoin a ndúirt an tAire ar Raidió na Gaeltachta le gairid, bhí sé molta ag a Roinn go mb’fhéidir go mbeadh Enterprise Ireland freagrach i dtaobh fostaíocht a chruthú sa Ghaeltacht! Tá an chuma ar an scéal go bhfuil Roinn atá ceapaithe a bheith freagrach as an nGaeltacht
ag sá na scine go feirc san aon áisíneacht Ghaeltachta atá againn.
ag rothlú
turning
Nuair a smaoinítear ar chumhacht gaoithe, ritheann íomhá shoiléir linn go léir - túr breá ard le lanna fada
ag rothlú ar a bharr.
tiontú
turning
Caithfidh sé gur éirigh cúrsaí níb fhearr áfach agus is dóigh nach raibh a oiread sin uaignis air de réir mar a bhí deartháireacha agus deirfiúracha eile ag teacht ar an saol agus de réir mar a bhí teaghlaigh eile in Iarúsailéim ag
tiontú ar an Eabhrais.
ag tiontú
turning
De réir mar a bhí na hinnill chogaíochta agus na gléasanna scriosta ag éirí níos cumhachtaí agus níos tréamanta, is amhlaidh is mó a bhí ealaíontóirí an tsaoil
ag tiontú in éadan an dearcaidh seo ar an chogaíocht.
Casphointe
turning point
)
Casphointe cinniúnach
============
Cé go raibh súil le bua Rousseff,
Casphointe cinniúnach i stair na tíre atá ina toghadh.
ag casadh i dtreo
turning towards
Tharla an t-athrú is mó mar gheall go raibh ar dhaoine Fraincis a úsáid san airm, agus leis na hathruithe eile sóisialta ag an am (raidió, aistriú go cathracha in ionad fanacht faoin tuaith), thosaigh daoine
ag casadh i dtreo na Fraincise.
casadh a dhroim leis
turning away from him
Are you coming for a cuppa tae”*, ag
casadh a dhroim leis agus ag siúl uaidh suas an ché, *“come on, ya fecker ye, you’ll come up for a cuppa tae”.
ag díriú ar
turning towards
Tá an tír sin ar ais ar a seanléim ó thaobh an gheilleagair de, agus tá sí
ag díriú ar mhargaí nua i dtíortha nuafhorbartha na hÁise.
casadh mothálach na taoide
the momentus turning of the tide
B’shin
casadh mothálach na taoide domhsa, ar bhán Áras an Uachtaráin.
ag casadh
turning over
Tiocfaidh na cathracha slán de réir a chéile: nuair a thosóidh an t-inneall geilleagrach
ag casadh arís, tiocfaidh méadú ar an éileamh ar sheirbhísí airgeadais, ar earraí breisluacha, agus ar fhoirgníocht.
Rotha ag Gluaiseacht
wheels turning
Rotha ag Gluaiseacht
==========
Ba mhór an t-ugach í Sylvie do lucht na comhdhála, a thuig láithreach go bhféadfaí snámh in aghaidh easa, fiú agus lucht an Bhéarla go hiomlán i d'aghaidh.
ag casadh
turning,
Mo shúile dúnta, feicim breacnú de línte ar dhathanna éagsúla á lúbadh féin isteach ina chéile,
ag casadh, ag spraoi, timpeall agus timpeall orthu féin.
ag casadh tuathal
turning anticlockwise
Bhí an stoirm seo
ag casadh tuathal, agus ó bhí croí na stoirme ag teacht i dtír i gceantar Atlantic City, bhí taobh thuaidh na stoirme ag brú uisce na farraige isteach i gCuan Nua-Eabhrac.
rothlúchán
turning, rotating
Seo an lá ar rinneadh ciseach dá ballnasc croiseach tosaigh; an chuid den ghlúin atá bainteach le gluaiseacht agus
rothlúchán.
ag tabhairt cúl le cine
turning his back on his people
Sa dán Aros Mae'r Mynyddau Mawr atá na línte:
Tá an seanfhód álainn i lámha eile
An tseanchomharbacht tagtha chun deiridh
An té ar leis an áit
ag tabhairt cúl le cine
Agus cúl le talamh spré agus cleamhnais.
ag tabhairt droim láimhe don
turning their backs on
Ach thuigfinn dóibh siúd a chaitheann leis an nGaeilge mar mheán cumarsáide amháin agus nach mbíonn ag troid nó ag agóidíocht i gcónaí ar a son, go háirithe iad siúd a tháinig in inmhe le linn ré an tíogair Cheiltigh agus nach cuimhin leo na drochlaethanta nuair nach raibh leabhra Gaeilge ar fáil ar scoil, nuair a bhíodh daoine ag caitheamh anuas ar an nGaeilge go minic, nuair nach raibh pingin rua ar fáil don teanga - cé gur léir go bhfuil na drochlaethanta sin linn arís!”
Cailleadh nó Caomhnú?
========
Agus nach fíor go bhfuil an t-aos óg
ag tabhairt droim láimhe don Ghaeilge agus ag iompú ar an Bhéarla?
“Cinnte ní féidir linne neamhaird a dhéanamh ar an iompú seo, agus bheinn buartha faoin sealbhú teangan ach ceapaim go dteastaíonn gníomh anois seachas a bheith ag clamhsán de shíor faoin bhfadhb.
maidir le sárghalfairí a dhéanamh
with regard to turning out excellent golfers
Mar sin, tá ról na n-oiliúnóirí nó na dteagascóirí, na meantóirí, na múinteoirí gailf - pé ainm is mian leat a chur a orthu – fíorthábhachtach
maidir le sárghalfairí a dhéanamh.
ag tiontú daoine i gcoinne na hinstitiúide
turning people against the institution
Tá an t-úrscéal agus an scannán The Da Vinci Code cáinte go láidir ag an Eaglais Chaitliceach ach is é iompar na heaglaise féin, seachas na saothair sin, atá
ag tiontú daoine i gcoinne na hinstitiúide, dar le Dónall Ó Maolfabhail.