bithiúnaigh bhrúidiúla
brutal thugs
Tá ag teip ar na saoránaigh i gcathracha ar fud na tíre ar fad na
bithiúnaigh bhrúidiúla seo, a úsáideann suaitheantas na bpóilíní mar chosaint, a smachtú agus pionós a ghearradh orthu.
Thug Síle cluas bhodhar dó
Síle ignored him
"
Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh braon maith sa ghrágán aige le seo.
Thug Síle cluas bhodhar dó
Síle ignored him
"
Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh braon maith sa ghrágán aige le seo.
thug sé sciord ghasta daofa le bréid
he gave them a quick wipe with a cloth
Thug sé faoi deara go raibh na scátháin chliatháin chomh dubh le súiche agus
thug sé sciord ghasta daofa le bréid a bhí sa charr aige.
thug sé comhartha go mbeadh sé ag dul ar chlé
he indicated left
Rinne Cian mar a iarradh air agus
thug sé comhartha go mbeadh sé ag dul ar chlé.
a thug bata agus bóthar do Ceausescu
that sent Ceausescu packing
Cad a tharla do *people power*, an chumhacht ollmhór sin a bhris riail iarainn an Cumannachais agus
a thug bata agus bóthar do Ceausescu, do Hoenniger, don iliomad deachtóir, beag agus mór, in oirthear na hEorpa?
Cá bhfuil sé i dtuaisceart na hÉireann? Tá an oiread sin eagla ar dhaoine roimh an dream eile - agus sin gach aicme den tsochaí - nach bhfuil siad sásta bata agus bóthar a thabhairt don tseicteachas.
is beag nár thug sé fúm
he nearly attacked me
Ach chuir sé cár air féin agus, cé go raibh mé ag iarraidh cuidiú leis,
is beag nár thug sé fúm.
Thug fear eile ardú meanman dúinn
Another man raised our spirits
Thug fear eile ardú meanman dúinn nuair a scríobh sé: "Táim i mo chónaí anseo in Áth Luain ach déanaim mo chuid guí fós trí Ghaeilge.
Thug Tomás agus Áine faoi
Thomas and Áine set about
"
Thug Tomás agus Áine faoi na bocsaí agus ní raibh siad i bhfad ag dul dó gur lig Áine scread.
thug siad droim láimhe
they turned their back on
Bhí na vótóirí ag iarraidh go dtiocfadh athrú ar chúrsaí agus
thug siad droim láimhe don chomhrialtas de chuid na ndaonlathaithe sóisialta agus na liobrálach a bhí ag rith na tíre le hocht mbliana anuas.
bhéarfaidh siadsan dá gclannsan an rud a thug mise daofasan
they'll give to their children what I gave them
Le cuidiú Dé,
bhéarfaidh siadsan dá gclannsan an rud a thug mise daofasan.
Thug sé a bhás
It killed him
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
Thug Aoife rúcadh beag dá huillinn dó
Aoife gave him a little jab with her elbow
Thug Aoife rúcadh beag dá huillinn dó agus dúirt, "Seo, ní deireadh an tsaoil atá ann.
Thug sé a bhás
It killed him
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
Thug sé leis
he acquired
Thug sé leis an Bhreatnais agus d'fhill ar Éirinn.
Thug sé
he spent
Ceithre bliana is tríocha a
Thug sé ag obair san Ollscoil agus i rith na tréimhse sin bhí sé mar Ollamh le Sean-Ghaeilge agus le Nua-Ghaeilge, d'aistrigh sé an Bíobla go Gaeilge agus d'oibrigh sé ar fhoclóir Sean-Ghaeilge.
a thug dúshlán na n-údarás
who challenged the authorities
Daoine
a thug dúshlán na n-údarás, a d'éiligh seirbhís do lucht na Gaeilge agus na Gaeltachta; daoine a bhí sásta dul chun príosúin ar son a gcearta.
thug sí fúthu
she got stuck into them
Chuaigh sí síos ar a dhá ghlúin agus
thug sí fúthu.
thug mé neamhaird ar an leas-phríomhoide
I ignored the vice-principal
Tar éis comhairle a fháil ó na ceardchumannaithe eile,
thug mé neamhaird ar an leas-phríomhoide.
a thug an bád bán orthu féin
who emigrated
Ach tá athrú mór tagtha ar an saol mar, i láthair na huaire, tá roinnt mhór de na daoine úd
a thug an bád bán orthu féin ag filleadh anois agus ag lonnú arís sa mbaile inar tógadh iad.
a thug neamhaird uirthi
who ignored it
Bhí go leor moltaí fónta sa straitéis seo, dá gcuirfí i bhfeidhm iad, a mhaolódh fadhb na ndaoine gan dídean, ach toisc nach raibh sé ar bhonn reachtúil ní raibh aon rud a d'fhéadfaí a dhéanamh le húdaráis áitiúla
a thug neamhaird uirthi.
Ní thug sé croí isteach féin domh.
He didn't even hug me.
"
Ní thug sé croí isteach féin domh.
thug sé an-chuidiú domhsa
he gave me a lot of help
Múinteoir fisice ab ea é san ollscoil anseo, ach bhí rang oíche Gaeilge aige fosta agus
thug sé an-chuidiú domhsa.
gur thug cuid mhaith de na daoine seo droim láimhe leis an Ghaeilge
that most of these people abandoned the Irish language
Is fíor fosta
gur thug cuid mhaith de na daoine seo droim láimhe leis an Ghaeilge nuair a bhain siad Meiriceá amach, mar bhí a fhios acu go maith gurbh é an Béarla teanga na tíre, agus gurb é a bheadh á labhairt ag bunús na ndaoine a chuaigh ann rompu.
Thug sé neamhaird ar
he ignored
Thug sé neamhaird ar chomhaontaithe sollúnta idirnáisiúnta ar nós Koyoto agus lean sé air go meidhreach ag cabhrú lena chuid cairde sna comhlachtaí ola a réitigh an tslí chun an Tí Bháin dó.
bhithiúnaigh
thugs, scoundrels
Agus a mhada ag a shála, chinn Gascar ar an gceantar a chosaint ar ruathair agus chreach
bhithiúnaigh na hEorpa agus eile a thiocfadh an treo.
níor thug siad aird ar bith orainn
they paid no attention to us
Cúpla bomaite roimh thús an chluiche a bhí ann agus bhí na mílte ag scairteadh leis na póilíní, ag rá go raibh siad i mbaol báis, ach
níor thug siad aird ar bith orainn.
níor thug siad aird ar bith orainn
they paid no attention to us
Cé gur scairt muid le daoine gan dul síos,
níor thug siad aird ar bith orainn.
nár thug mé neamhaird air
that I didn't ignore him
leac oighirice
liomóidlemon
ag diúlsucking
bodhairedeafness
béasamanners
gránnahorrible
cumhachtpower
mo leithéidsethe likes of me
docharharm
múrshower
caiteover
fás maithgood growth
ag feadaílwhistling
sáite amachstuck out
stróeffort
leidclue
bodhraithedeafened
gleonoise
oibleagáideachtobligingness
cothrom na Féinnefair play
dúnárasachreticent
cantalpetulance
aisteachasqueerness, strangeness
ar fheabhasexcellently
a chur as a riochtto distort
sádh amach an cloigeann údthat head was stuck out
an iarraidh seothis time
coiscéimstep
filltefolded
muinchillesleeve
plaitbald patch
burlaí bána gruaigewhite trusses of hair
malaíbrows
ag sméideadh a chloiginnnodding his head
gach re soicindevery second second
in ard a chinnas loud as he could
ríforearm
clúmhachdown (on face)
smigchin
dallamullóg a chur ormto hoodwink me
nár thug mé neamhaird airthat I didn't ignore him
ar feadh na síoraíochtafor an eternity
bearnagap
tuillteearned
meangadhsmile
clamhsáncomplaint
luaigh séhe mentioned
bréanfoul
tá fíorbhrón ormI'm really sorry
múiscnausea
slisínslice
chinn mé arI decided
a chur díomto give up
tioncharinfluence
á tochasbeing scratched
go gontaconcisely
eachtra gadaíochtatheft incident
trealamh lofarotten equipment
ag geonaílwhimpering
croitheadh uafásachterrible shaking
samhlaighimagine
a scáthhis shadow
leata chomh móropen so wide
macallaecho
boinnsoles
ag coisíochtpacing
ag comhaireamh na gcoiscéimeannacounting the steps
óltachdrunk
dheasaighadjusted
mo bhaithisthe top of my head
luasc siarrocked backwards
sálaheels
glanbhearrthaclean-shaven
olldoirdbasses
bhreac mé na sonraí cuíI wrote down the appropriate details
ceann dúbáiltea double
bhain searradh asam féinI stretched myself
shéid séhe blew
á spreagadhencouraging him
á thionlacanaccompanying him
clingireachttinkling
cantaireachtchanting
grágaílcroaking, braying
dalltavery drunk
ag éalúescaping
go séimhgently
a chonúisyou useless person
an oiread fuadair faoi teitheadhtrying to flee so quickly
bailigh leat mar singet lost then
mallachtaícurses
líomhaintíallegations
mhaslaigh éI insulted him
barántas gabhálaarrest warrant
ionchúiseamh poiblípublic prosecution
cillíncell
luaithreadáinashtrays
stóltastools
go ngéillfeadh sé gach rud domuntil he would surrender everything to me
pleotafool
sciotaíl searbhasachsarcastic tittering
uirlisíinstruments
píopaí lonrachashining pipes
tiubhthick
tanaíthin
boghabow
sreangáinstrings
béicílyelling
búireachroaring
leis an imeacht thar fóir seofor this going overboard
bródpride
uabhararrogance
i mbarr mo réimeat my peak
a admháilto admit
ní raibh neart agam airI couldn't help it
iomrascálaíwrestler
togha a
thug sí cúpla smeach siar
she did a few head-over-heels flips
Ar an Chéadaoin, 23 Meán Fómhair, go díreach tar éis don taispeántas oscailt in iarsmalann an Hamburger Bahnhof, rinne an bhean 35 bliain d'aois ionsaí ar *"Office Baroque", *saothar de chuid an ealaíontóra Mheiriceánaigh Gordon Matta-Clark; thosaigh sí ag béicíl go hard,
thug sí cúpla smeach siar, thuirling sí ar an saothar, áit ar sheas sí ar a lámha, ansin chuir sí a dhá lámh tríd.
thug Cudahy droim láimhe leis an tsagartóireacht
Cudahy opted against the priesthood
Ach nuair a bhí cinneadh le déanamh aige faoi phost,
thug Cudahy droim láimhe leis an tsagartóireacht agus d'éirigh leis post a bhaint amach ag múineadh na fealsúnachta i gColáiste Bhostúin.
Thug muid bualadh bos ó chroí dó.
We clapped him warmly.
Thug muid bualadh bos ó chroí dó.
a thug faoina mhacasamhail
who undertook the same thing
Ísliú mhór ab ea é seo ar an 325,000 duine
a thug faoina mhacasamhail i 1999.
gur thug cuid acu iarraidh péas a mharú
that some of them tried to kill police officers
”
Bhí siad chomh feargach sin
gur thug cuid acu iarraidh péas a mharú, gur scrios siad a gceantracha féin, gur chuir siad moill ar na mílte duine agus iad ar a mbealach chun a gcuid oibre, chun na hotharlainne agus dá réir.
nuair a thug dhá cheann acu ruathar orm
when two of them rushed at me
Bíonn siad fiosrach go minic ach
nuair a thug dhá cheann acu ruathar orm, léim mé trasna an sconsa isteach i bpáirc tornapaí.
thug sé droim láimhe do phrionsabal seanbhunaithe
he ignored to a long-established principle
Ach bhain an tAire McDowell mí-úsáid as a phost agus
thug sé droim láimhe do phrionsabal seanbhunaithe sa tír seo - go mbíonn duine neamhchiontach go dtí go gcruthaítear a mhalairt.
thug an tAire na cosa leis
the Minister got away with it
Drochsheans go bhfaighfeá riamh an rud nach n-iarrann tú agus
thug an tAire na cosa leis.
Thug sí na cosa léi ar éigean.
She barely escaped.
ceardcorner
chinn orthuthey failed
scáthfear
muinínconfidence
leitheadachconceited
praiseachmess
samhlaíochtimagination
cuartaíochtvisiting
marach chomh súpláilte is bhí síif it wasn't for her fitness
diabhal fata a changlódh sí choidhchindevil the potato she would ever chew
Thug sí na cosa léi ar éigean.
nuair a thug sé an chraobh leis
when he was victorious
Fuair an bolgchainteoir Edgar Bergen Oscar déanta as adhmad a raibh béal inbhogtha air agus bronnadh deilbhín ar fhíormhéid chomh maith le seacht gcóip bheaga ar Walt Disney
nuair a thug sé an chraobh leis lena scannán *Snow White and the Seven Dwarfs.
Thug sí croí isteach dó
she hugged him
Thug sí croí isteach dó agus póg ar gach leiceann.
Thug na Polannaigh an svae leo
the Poles were victorious
Thug na Polannaigh an svae leo 3 – 1.
Thug na Polannaigh an svae leo
the Poles were victorious
Thug na Polannaigh an svae leo 3 – 1.
thug an BBC neamhaird air
the BBC ignored it
Scéal chomh tábhachtach sin agus
thug an BBC neamhaird air! Aisteach!
An tseachtain seo, scaoileadh Mark Haddock ocht n-uaire.
thug mise aghaidh ar mo phluais bheag uaigneach
I headed for my little lonely cave
Oíche a shochraide, nuair a bhí lucht glanta glún ag dul siar ar bhóithrín na smaointe agus ag caoineadh isteach ina gcuid piontaí,
thug mise aghaidh ar mo phluais bheag uaigneach agus scríobh mé a fheartlaoi.
thug sé droim láimhe do phrionsabal seanbhunaithe
he ignored a long-established principle
Go deimhin,
thug sé droim láimhe do phrionsabal seanbhunaithe sa tír seo – go mbíonn duine neamhchiontach go dtí go gcruthaítear a mhalairt.
is a thug a bheannacht dó
and who gave him his blessing
Bhí cuairt tugtha ag Liam agus Mike ar an mainistir, aithne aige anois ar an ab, seanfhear ciúin, maol, a cheap go raibh Liam chun an sliabh a dhreapadh
is a thug a bheannacht dó.
thug sí tréimhsí
she spent periods
Chaith sí an samhradh sa Fhrainc agus nuair a d’fhill sí go hÉirinn
thug sí tréimhsí ag obair in Amharclann an Gate, le Bord na Gaeilge, agus le hAmharclann an Druid i nGaillimh.
thug sé a bheatha i dtír
he made a living
D’oscail sé siopa agus mar shiopadóir grósaera comharsanachta a
thug sé a bheatha i dtír ina dhiaidh sin.
a thug aitheantas oifigiúil don treibh Ainu
which gave official recognition to the Ainu tribe
*****
I 1997 ritheadh dlí i bParlaimint na Seapáine
a thug aitheantas oifigiúil don treibh Ainu den chéad uair riamh.
thug sí aghaidh ar Ghlaschú.
she headed to Glasgow.
” Sular fhág sí an mheánscoil, rinne sí staidéar ar an Ghaeilge don Ardleibhéal agus nuair bhí na scrúduithe déanta aici
thug sí aghaidh ar Ghlaschú.
thug mé faoi Chonair Janet Frame
I set out on the Janet Frame Trail
Ba é Oamaru dúiche an scríbhneora Janet Frame, agus mar nach raibh mórán eile le déanamh sa bhaile beag sin,
thug mé faoi Chonair Janet Frame – dhá chiliméadar trí shráideanna agus páirceanna.
Cén chaoi ar thug sibh faoin tionscadal?
How did you go about the project?
***AÓF: Mar sin, ba rud nádúrtha é, is dóigh, an pacáiste seo de dhioscaí a chur amach am éigin le cur leis na leabhair, ach an raibh mórán trioblóide ag baint leis seo a eagrú?
Cén chaoi ar thug sibh faoin tionscadal?***
TMU: Bhí cuid mhaith i gceist leis an tionscadal a chur i gcrích.
mar a thug sé orthu,
as he called them,
Bhí "genuine fakes",
mar a thug sé orthu, ón 19ú agus 20ú haois á dtairiscint aige.
a thug mé faoi deara
I noticed
Ba é an chéad rud
a thug mé faoi deara sa scoil nua ná gur dhream galánta meánaicmeach iad na daltaí, in áit gasúr de chúlra lucht oibre mar a bhí sa scoil náisiúnta den chuid is mó.
thug siad faoi na háitritheoirí Giúdacha a locadh.
they started to shut in the Jewish inhabitants.
Agus forlámhas glactha ag na Naitsígh ar an gcathair i Meán Fómhair 1939,
thug siad faoi na háitritheoirí Giúdacha a locadh.
thug mé faoi deara
I noticed
Bhí sé uilig as Gaeilge! Ansin,
thug mé faoi deara gur chuir siad aistriúchán Béarla chugam ar dtús!”
Tá línte Béarla ag Meaney agus tá sé soiléir gur éirigh go breá leis an charachtar, Joe, thall.
Thug sé an méid sin cabhrach agus comhairle agus meantóireachta dom,
He gave me so much advice and mentoring
Thug sé an méid sin cabhrach agus comhairle agus meantóireachta dom, nach bhfaighinn in aon áit eile.
thug a rogha di idir bás nó beatha
gave a choice between life and death
Ní fear é Balor le seans a ligean thairis agus rug sé greim sceadamáin ar an taibhreamh tanaí agus
thug a rogha di idir bás nó beatha nó tuar agus tairngreacht a dhéanamh faoi chúrsaí reatha na hÉireann mar a bheadh i mí na Samhna.
ar thug an comhlacht TNS MRBI faoi le déanaí,
which the company TNS MRBI undertook recently
Agus is léir go bhfuil na conspóidí ar fad dulta i bhfeidhm ar an bpobal – de réir pobalbhreithe
ar thug an comhlacht TNS MRBI faoi le déanaí, tá Fine Gael beagnach cothrom le Fianna Fáil i measc na vótóirí.
a thug tacaíocht dóibh roimhe seo
who supported them in the past
Bhí MLA amháin i láthair
a thug tacaíocht dóibh roimhe seo ach a bhí anois ag rá go raibh sé ag tacú leis an Aire, Caitríona Ruane.
a thug dídean do Ghiúdaigh
who gave refuge to Jews
Tá daoine eile ann nár aithin mise: Corrie Ten Boom, bean chróga Dhúitseach
a thug dídean do Ghiúdaigh le linn an dara cogadh domhanda; Barbara Ward, bean chumasach eile a thuig tábhacht an chomhshaoil roimh mhórán daoine eile agus Chiara Lubich, bunaitheoir na gluaiseachta spioradálta, Focolare.
a thug dídean do Ghiúdaigh
the importance of the environment
Tá daoine eile ann nár aithin mise: Corrie Ten Boom, bean chróga Dhúitseach
a thug dídean do Ghiúdaigh le linn an dara cogadh domhanda; Barbara Ward, bean chumasach eile a thuig tábhacht an chomhshaoil roimh mhórán daoine eile agus Chiara Lubich, bunaitheoir na gluaiseachta spioradálta, Focolare.
Thug na daoine seo amhráin leo
these people brought songs with them
Thug na daoine seo amhráin leo agus ba uathasan a fuair sí cuid de na hamhráin a bhí aici.
ar thug tú faoi deara riamh
did you ever notice
Ach mar sin féin, do dhream a bhíonn ag dréim le Fraincis fhoirfe ó achan duine eile,
ar thug tú faoi deara riamh an chaint a bhíonn ag na Francaigh in Éirinn? Tá an tír seo lán eachtrannach, as achan chearn den domhan.
Thug mé suntas ar leith
I paid particular notice
Thug mé suntas ar leith don mhéid a dúirt sé faoi mhuintir na hÉireann a bheith ciaptha de shíor ag imní faoin tumthéitheoir agus cé acu ar fágadh ar siúl é, nó ar múchadh é! Dar leis, bhí neamhord éigníoch dúghafach ag muintir na tíre ina hiomláine faoi! Chuaigh sé i bhfeidhm go mór orm mar go bhfuil mo thuismitheoirí féin díreach mar sin.
thug sé an oiread sin inspioráide dom
it gave me that much inspiration
Dúirt an chéad fhear a luadh: “Chonaic mé scannán beag dar teideal *Once* le gairid agus
thug sé an oiread sin inspioráide dom nach gcuirfeadh sé isteach orm mura mbeinn in ann scannán eile a fheiceáil ar feadh an chuid eile den bhliain.
ionsaí a thug a bhás.
an attack which lead to his death.
Scríobhadh an colún tamall i ndiaidh do ghrúpa ógánach ionsaí fíochmhar a dhéanamh ar iarphríosunach poblachtánach, Frank "Bap"** **McGreevy, ina theach cónaithe,
ionsaí a thug a bhás.
thug sí le tuiscint
she gave people to understand
Go deimhin, in 2004 d’admhaigh an tAire Oideachais, Mary Hanafin, go raibh fadhb ar leith ann maidir leis
an díolúine agus
thug sí le tuiscint go raibh ciorclán á ullmhú ag an Roinn a leasódh an córas trína mbronntar an díolúine.
a thug le fios
which said
Cuir i gcás go bhfuair duine litir dochtúra
a thug le fios go raibh máchail coirp air agus gur cháiligh sé do phas saorthaistil dá bharr.
thug mé labhair ar iasacht dó
I lent him a book
Leabhar ar iasachtBhí suim ag Seán sa stair, mo dhála féin, agus
thug mé labhair ar iasacht dó agus sinne i bhFána Bhuí, *The Fenians in England 1865-1872*, le Patrick Quinlivan agus Paul Rose (John Calder, 1982).
thug na meáin idirnáisiúnta an chluas bhodhar don scéal.
the international media ignored the story
Nuair a mhaígh Rialtas na Síne le gairid gurb é an Dalaí Láma atá freagrach as an gcorraíl sa Tibéid,
thug na meáin idirnáisiúnta an chluas bhodhar don scéal.
thug an comhphobal idirnáisiúnta neamhaird ar a chinneadh.
the international community ignored his decision
Rinne Bruguière Kagame a dhíotáil sa bhliain 2006, ach
thug an comhphobal idirnáisiúnta neamhaird ar a chinneadh.
rud a thug ardú meanman dom,
something which raised my spirits
Thaitin pé ní a bhí agam go mór leis,
rud a thug ardú meanman dom, óir thuigeas cé chomh géar is a d'éist sé.
ar a thug Bush
which Bush called
Bhí timpeall 2,000 saighdiúir Astrálach páirteach sa chomhfhórsa
ar a thug Bush *Coalition of the Willing*.
thug sí a haghaidh ar aistear nua corraitheach dúshlánach
she faced a new dramatic challenging journey
Ghlac sí le hiomarcaíocht dheonach ansin, agus sa bhliain 1977,
thug sí a haghaidh ar aistear nua corraitheach dúshlánach ina saol: an feachtas Éireannach ar son dí-armála núicléiche.
thug mé samhradh
I spent a summer
D’fhan mé i gcathair Dhún Éideann faoi dhó,
thug mé samhradh ag obair san Oileán Sgítheanach, d’fhreastail mé ar chúrsa Gaidhlige ar an Oileán Sgítheanach agus chaith mé seachtain ag taisteal thart sna hOileáin Siar nuair a bhí mé ag obair ar Thuras na bhFilí.
mar nár thug sé aird ar
because he did not pay attention to
Sa díospóireacht tar éis na léachta, dúirt fear amháin go raibh caint McNamara lochtach
mar nár thug sé aird ar ról an stáit sna Trioblóidí, mar shampla M15 ag spreagadh na ndílseoirí agus grúpaí mar an UVF .
Thug mise cúl leis
I refuted
“
Thug mise cúl leis an bpoblachtachas cúpla lá i ndiaidh don Provisional IRA tús a chur le feachtas foréigin agus faoi dheireadh 1972, bhí mé tar éis éirí glan as an bpoblachtachas.
thug
spent
Ní dhéanaim ach sciuird a thabhairt ar Tesco de ghnáth, nuair a bhíonn fonn fíona orm ach
thug mé aghaidh ar Theach Bhaile Mhaolmhuaidh (www.
thug orainn
caused us to
Turas chun na Seapáine faoin Nollaig a
thug orainn an coinne agallaimh seo a chur ar athló go dtí mí Eanáir.
thug taobh an trinse uaidh
the trench caved in
nó nach bhfuil? An t-oibrí ar
thug taobh an trinse uaidh sa mhullach air, an tiománaí bus a maraíodh faoi bhealach, an t-oibrí sa stáisiún cumhachta a maraíodh le linn oibre is a mhúch tithe dhá chontae thart air; – chuala mé siopadóirí ag casaoid ar an ‘terrible blackout is a disgrace’ gan chuimhne go mb’fhéidir gur chaill clann a n-athair ná bean a fear céile – níor thuigeadar comh-mheá tábhacht na míre nuachta dá saol féin ‘sa terrible blackout’, le hais tubaiste an teaghlaigh eile.
Thug sé le fios
he convinced
Thug sé le fios gur chreid sé féin, an méid a dúirt sé.
thug dúshlán
who challenged
Fiú i gcás Aire na Gaeltachta, Éamon Ó Cuív - a
thug dúshlán na n-eagras Ghaeilge ar na mallaibh maidir lena gcostais riaracháin - tá ceathrar déag státseirbhíseach agus beirt chomhairleoirí fostaithe aige ina chuid oifigí Dáilcheantair is príobháideach ar chostas breis is €600,000.
thug sé le fios
he let it be known
Ar neoin,
thug sé le fios gur chuir seo isteach go dian ar féin chomh maith.
Thug siad aghaidh
they turned towards
Thug siad aghaidh ina dhiaidh sin ar theach na cúirte áitiúla ag rá: Féach, tá an dlí seo briste againn arís agus arís eile.
thug aghaidh ar
faced up to
Neartaigh sí gluaiseacht na poblachta, ba í ba chúis le dul chun cinn Shinn Féin sna toghcháin, ba í an chéad Phríomh-Aire í a
thug aghaidh ar Aontachtaithe.
thug mé faoi deara
I noticed
Corrigan sa leabhar *The Irish in the New Communities* (Patrick O Sullivan, eagarthóir 1992) agus
thug mé faoi deara na cosúlachtaí atá ann idir an scéal sna Stáit Aontaithe agus an scéal i Learpholl.
Thug sé aghaidh amach
he went out
Thug sé aghaidh amach le barr faitís faoina bheirt mhac i ndiaidh do dhrong dílseoirí theacht isteach i gceantar na n-Ard/The Heights i gCúil Raithin, buidéil, bataí agus casúir ar iompar acu agus goimh mharfach orthu.
thug aontachtaithe
unionists called
”
Ar athraigh an scéal a dhath ó shin? An fíor don scéal a bhí ar leathanach tosaigh an Sunday World a mhaíonn gur ghríosaigh ball nó baill an PSNI an t-ionsaí frí theachtaireacht téacs a chur chuig duine de na dílseoirí a dúirt: “*The tricolours are still up in the town- are yis real men or what?*”
Agus cad é fá na polaiteoirí?
“Iompar frithshóisialta” a
thug aontachtaithe ar an eachtra nó cuireadh an locht ar lucht curtha na mbrat in airde.
thug sé le fios
he let it be known
An dtig géilleadh do phrionsabail de réir mar a athraíonn cúrsaí geilleagair? B’fhíor don Choimisinéir Teanga, Seán Ó Cuirreáin, nuair a
thug sé le fios i mbliana nár cheart breathnú ar an tacaíocht atá de dhíth ar an Ghaeilge mar ábhar roghnach breise: “Is buanchearta iad cearta teanga; ní lamháltais ná pribhléidí iad a thugtar le linn aimsir na flúirse.
thug sé an sliabh air féin
he went on the run
com) ar an 13 Deireadh Fómhair, déanann sé cur síos ar an saol nua atá aige ó
thug sé an sliabh air féin - an ceo maidine nuair a dhúisíonn sé, an t-iora rua go cruógach ag cur lena stóras bia sula dtitfidh codladh an gheimhridh air nó an tseanbhean a casadh air agus a thug torthaí agus glasraí dó ag rá ‘go mbeidís ag teastáil uaidh’ agus cuma uirthi gur thuig sí cé a bhí ann.
thug neamhaird uirthi
paid no attention to her
Rinne Uachtarán na tíre, Cristina Kirchner, gearán oifigiúil leis na Náisiúin Aontaithe – a
thug neamhaird uirthi.
Thug mé fúthu
I attacked them
Thug mé fúthu as a bheith ag magadh faoi mhuintir Mheiriceá, agus chuir mé an triúr acu amach sa loch le mo chathaoir mhór rotha.
thug uchtach dom
encouraged me
Ar ndóigh, tá Rannóg Cheilteach mar chuid de Roinn an Bhéarla san Ollscoil Caitliceach ó lár na n-ochtóidí agus bhí cairde agam ann a
thug uchtach dom tabhairt faoin teanga a fhoghlaim!”
Tréithe Teanga
=======
Níorbh í an Ghaeilge an teanga Cheilteach ab ansa le hAnna ón tús, áfach.
thug sí faoi
she attacked
Nuair a tháinig sí sa dara háit sa chomórtas damhsa, agus Labhrás sa chéad áit, léirigh sí a cumas i gcúrsaí ólacháin chomh maith, agus i gcúrsaí maslaithe, nuair a
thug sí faoi na moltóirí cionn is nach bhfuair sí an chéad áit.
thug sé droim láimhe
he affronted, turned down
Léiriú é ar a charachtar is dóigh go bhfuil an grianghraf áirithe sin sa leabhar aige nuair is údar náire agus aiféala aige ó shin gur
thug sé droim láimhe dá bhainisteoir.
thug sé rabhadh
he warned
Ar an 19 Meán Fómhair 1796, foilsíodh “aitheasc chun slán a fhágáil” de chuid Washington, inar
thug sé rabhadh maidir le “taobhú paiseanta” do thír ar bith eile.
dá gceapfadh an dream a thug faoin
should those who'd started about
Cheapfainn féin,
dá gceapfadh an dream a thug faoin teanga a shlánú ag deireadh an 19ú aois, go dtiocfadh saol ina mbeadh an Ghaeilge mar theanga oifigiúil oibre san Eoraip, mar chéad teanga náisiúnta sa tír seo, go mbeadh teilifís Gaeilge ann, Raidió na Gaeltachta ann srl.
thug Soros le fios
S. gave to understand
Sa mheabhrán poiblí sin don Uachtarán a toghadh lena chuid tacaíochta,
thug Soros le fios gur ‘comhartha dóchais’ é go raibh an Bráithreachas Ioslamach ag comhoibriú le Mohamed ElBaradei, iarcheannasaí na Gníomhaireachta Idirnáisiúnta do Fhuinneamh Adamhach.
thug muid aghaidh ar
we headed for
Bhuail Faoi Ceann ar Aghaidh
===============
Ní dhearna muidne mórán taighde ar na hOileáin Mhic Cùga thar óstán a chur in áirithe sular
thug muid aghaidh ar an gceann scríbe seo.