ag inse domh
telling me
"Faighim litreacha galánta as achan chearn den domhan ag tabhairt buíochais domh, daoine ag inse domh gur bhain siad pléisiúr as ceardlann nó as mo chuid ceoil.
i lár a staraíochta doilsí
in the middle of his sorrowful story-telling
'Stop! Stop!' a scairt na moltóirí agus an t-amhránaí i lár a staraíochta doilsí.
íde béil
telling-off
Má labhraím cúpla focal Gaeilge, buaileann imní í, ansin tugann sí íde béil dom níos moille.
ag inse d'achan duine
telling everyone
*
Gluais • Glossary
girseachgirl
clisteclever
giodalachperky, self-conceited
ardnósachpompous
a mhaíomhasserting
go sotalacharrogantly
úimléideachuseful
ag coimhéadwatching
máistreás(female) teacher
ag inse d'achan duinetelling everyone
ciallmeaning
dúilliking
Taispeánfaidh sin daofaThat'll show them
chuartaigh síshe searched
nach bhfuil fiacha orm a insethat I don't have to say
a raibh sa rangeveryone in the class
sámsáilprattling
ag insint bréag
telling lies
Tá fianaise le fáil sa tuarascáil sin go raibh na póilíní agus an t-arm ag insint bréag faoi na heachtraí a tharla in Ard Eoin i dtuaisceart Bhéal Feirste anuraidh.
ag inseacht bréag
telling lies
Cé a shamhlódh é, caimiléirí ag inseacht bréag!
*Tá Dáithí Ó Colchúin ina chónaí i Sydney.
Tá mo theanga caite agam ag inse duit
I'm sick and tired of telling you
Tá mo theanga caite agam ag inse duit nach mairfidh an phéint bomaite istigh anseo gan bunchóta.
ag insint bréag
telling lies
Ach in áit do McLaughlin a rá go ndearna siad meancóg mhór agus leithscéal a ghabháil le cách, dúirt sé ar an raidió ar an BBC go raibh leithéidí Bruce Scott ag insint bréag.
ag bréagadóireacht
telling lies
Ní scéal nua é an Rialtas a bheith ag bréagadóireacht faoi na cúrsaí seo ach an oiread.
mar mhaithe le scéal a insint
for the sake of telling a story
Ó tá a fhios ag an léitheoir gur thrasnaigh sé tairseach na réaltachta liteartha ar léamh na n-abairtí tosaigh dó, tuigeann sé go bhfuil sé ag plé anois le domhan a dhéantar a struchtúrú ar bhealach áirithe mar mhaithe le scéal a insint, le téamaí a phlé agus le hipitéisí a chur i gcás.
trí chur in iúl dom
by telling me
Chiúnaigh mo mháthair mé trí chur in iúl dom gur i gCeanada amháin a bhí i gceist aici, agus go raibh an teanga á labhairt in Éirinn fós.
bréagadóireachta
telling lies
Chuaigh na Gardaí go dtí an láthair chontráilte an oíche sin agus b’éigean dóibh dul i mbun bréagadóireachta dá bharr le cor a chur ar dhaoine fiosracha.
bréagadóireachta
telling lies
Chuaigh na Gardaí go dtí an láthair chontráilte an oíche sin agus b’éigean dóibh dul i mbun bréagadóireachta dá bharr le cor a chur ar dhaoine fiosracha.
ag insint na fírinne
telling the truth
Gabh i leith!Come here!
i bhfolach sna sceachahidden in the bushes
ag insint na fírinnetelling the truth
nach gcorróidh duitwhich won't move for you
préacháincrows
ag géarúintensifying
tochtemoti
ag insint na fírinne
telling the truth
Gabh i leith!Come here!
i bhfolach sna sceachahidden in the bushes
ag insint na fírinnetelling the truth
nach gcorróidh duitwhich won't move for you
préacháincrows
ag géarúintensifying
tochtemoti
Ag insint na seanbhréag
telling the old lies
Ag insint na seanbhréag a bhí sí, mar is gnách, ina measc go raibh barraíocht daoine sa tír in 1833 ("With almost eight million people, Ireland was considerably over-populated and having difficulty feeding its populace") agus nach ndearna na scoileanna náisiúnta iarracht ar bith an Béarla a bhrú ar na hÉireannaigh.
ag inseacht na fírinne dom
telling me the truth
Tá a fhios agam go bhfuil siad ag inseacht na fírinne dom mar tá siad do mo cháineadh chomh maith agus ag rá, ‘A Aoife, d’fhéadfá é seo a fheabhsú, d’fhéadfá é siúd a fheabhsú.
an míniú agus an insint
the explanation and the telling
Rud amháin a tháinig as cuairt na Sasanach ar Pháirc an Chrócaigh ná an t-ómós agus an urraim, an míniú agus an insint a tugadh sna meáin chumarsáide ar an méid a tharla ar Dhomhnach na Fola.
scéalaíocht,
story-telling
Bhí scéalaíocht, amhránaíocht agus gach saghas ceoil – an phíb mhór, cairdíní agus orgáin bhéil – mar chuid den saol laethúil agus daoine ina suí thart ar an tine champa nó sa teach.
ag insint bréag.
telling lies.
Is é sin, bhí an margadh déanta i bhfad roimh an díospóireacht i Westminster agus nuair a dúirt Blair leis an Pharlaimint ar an 25 Feabhra 2003 go raibh an Rialtas ag tabhairt “one further, final chance to disarm voluntarily”, bhí sé ag insint bréag.
bhí sé tugtha do scéalta a insint,
he was inclined to be telling stories,
Rugadh é in Sussex sa bhliain 1948 agus, de réir cara óna óige, bhí sé tugtha do scéalta a insint, fiú agus é in aois scoile.
ag insint scéalta.
telling stories.
”Bob Burke, múinteoir Gaeilge, Washington State agus Portland, Oregon“Bhíodh Seán i gcónaí ag lorg spraoi – ba bhreá leis damhsa, ceol agus a bheith ag insint scéalta.
ag insint bréaga
telling lies
Rinne sé iniúchadh ar fhigiúirí an chomhlachta agus dheimhnigh sé an tuairim a bhí againn, is é sin, go raibh siad ag insint bréaga dúinn, go raibh ní ba mhó dlúthdhioscaí díolta acu ná an líon a bhí admhaithe acu agus go raibh airgead le híoc go fóill acu linn.
ag insint bréag
telling lies
Ní hamháin go bhfuil siad ag insint bréag dúinne, ach tá siad ag insint bréag dóibh féin! Deir siad nach bhfuil iasachtaí fophríomha sa tír seo, ach tá.
léasadh béil
a telling off
Thug an póilín atá ina chónaí béal dorais léasadh béil dom nuair a chonaic sé an Mazda, a cheannaíomar nuair a fuair ár sean-Ford marbh cupla mí ó shin.
íde na muc is na madraí
bad telling off
”
Cé a chac ar na huibheacha?
Fuair an Tánaiste, Máire Ní Chlochráin, íde na muc is na madraí ó The Irish Times ar na mallaibh.
ag inse domh
telling me
)
Ar scor ar bith, bhí sí féin ag inse domh go n-amharcann daoine cineál coimhthíoch ort má ólann tú í lár na seachtaine, nó dhá lá i ndiaidh a chéile ag deireadh na seachtaine.
eachtraíocht
(the) telling
org/)
Ach toisc go bhfios dom gurb iad glúin na bpáistí seo a lean bodach na saoirse bréagaí le díograis mhíchuí scór bliana tar éis eachtraíocht an scéilín seo, níl aon éaló uaithi mar cheist ar na cliatháin dom.
inse
telling
Deir sé gur labhair sé le beirt Phríomhchonstábla den PSNI faoi Liam, ach tá daoine in amhras go bhfuil sé ag inse iomlán na firinne.
go neamhbhalbh
telling it straight
”
Lean an Dochartach air agus dúirt go neamhbhalbh go raibh neamart á dhéanamh ar an nGaeltacht sa mholadh go ndéanfaí Údarás na Gaeltachta a iompó isteach ina Údarás na Gaeilge.
dothuartha
no telling what'll happen
Cluiche dothuartha, a choimeádfas greamaithe sa chathaoir iumbó tú.
ag aithris an scéil dúinn
telling the story to us
Ní deir an fidléir tada; is é ‘cara’ le Ó Conaire atá ag aithris an scéil dúinn ach fós féin tá íomhá an-bheoga den fhidléir curtha ar fáil ann.
íde béil
telling off
Bíonn sé ag réabadh thart ó cheann ceann na páirce, tugann sé ugach d’imreoirí a bhíonn in ísle brí agus tugann sé íde béil fhíochmhar d’imreoirí nach mbíonn ag déanamh a gcuid ar son na foirne, saighdeann sé imreoirí níos réchúisí chun gnímh agus cuireann sé ’chuile mhónóg allais dá bhfuil ann ar son na cúise.
rath fáistine
a successful fortune telling
Ghlac Ray Burke agus Liam Lawlor le breabanna agus bhí rath fáistine ag Bertie Ahern leis na caiple.
tugadh íde béil
was given a telling off
Nó an scéal faoi ghasúr dhá bhliain déag d’aois, Oussmane Cissé, ar tugadh íde béil dó ar scoil toisc go rabhthas in amhras gurb é a scaoil aláram éigeandála na scoile le linn rang corpoideachais.
ag inseacht éithigh
telling lies
Ba cheart go mbeadh lucht oibre na tíre seo ag seasamh gualainn le gualainn le lucht oibre na Portaingéile, na Spáinne, na Gréige mar go bhfuileann siad súd ag fulaingt an ruda chéanna agus tá siad deighilte lena chéile i ngach tír, na meáin ag cur isteach orthu, ag rá nach bhfuil an tarna rogha acu ach é sin a dhéanamh, ag inseacht éithigh don chuid is mó mar gheall ar ana-chuid des na rudaí seo.
gan inse
without telling
"
Gan ach Púdar ar Fud na Mias
================
Ach bhí NIW ag stopadh uisce i gceantracha áirithe, ag aistriú uisce ó cheantar amháin go dtí ceantar eile, ag cur an uisce ag dul in áiteanna eile - gan inse d’áitritheoirí.
deirimse leat
I’m telling you
Stiúrthóir: **Risteard Ó Domhnaill**
Léiritheoir: **Rachel Lysaght**
Eagarthóirí: **Nigel O’Regan agus Stephen O’Connell**
Cliar: **Pat (The Chief) O’Donnell, iascaire agus Willie Corduff, feirmeoir**
Fad: 60 nóiméad
Mar iareagarthóir físe, deirimse leat nach in éad le Nigel O Regan a bhí mé nuair a chuala mé an líon uaireanta an chloig de bhuntéip a leagadh os a chomhair; 400 céad! Tá ardmheas tuillte aige as an tsúil ghéar agus as an máistreacht theicniúil atá léirithe aige sa scannán An Píopa.
ní scaoilfeadh sé a rún
he was telling no secrets
Bhí Donal Mac Intyre i láthair ag an dá mhórshiúl poblachtacha - a d’eagraigh eagrais éagsúla - ag déanamh clár faisnéise ach ní scaoilfeadh sé a rún liom nuair a chuir mé ceist air faoi ábhar a chuairte.
idé bhéil
a telling off
Thug an múinteoir idé bhéil di agus thug sí *“noticebox”* uirthi.
In ionad an fhirinne a insint
rather than telling the truth
In ionad an fhirinne a insint, chuir na póilíní an locht ar lucht taca Learphoill, daoine a ghníomhaigh mar laochra ar lá na tubaiste, ag déanamh a ndíchill cuidiú a thabhairt do na taismigh, le sinteáin a rinne siad féin as cláir fógraí agus mar sin de nuair a bhí na póilíní ina seasamh thart mar chuaillí fir.
stócach ag rá lena ghirseach
a youth telling his girlfriend
Ionad siopadóireachta sa Ghalltacht, chuala mé stócach ag rá lena ghirseach, mar bhí mé go díreach taobh thiar díobh, *“God, you don’t expect me to keep speaking Irish to ya all day, do ya?”*
Tá an t-athrú tosaithe.
Sí an insint
it’s in the telling
’Sí an insint mar sin, agus taispeántas na príomhbheirte, bun agus barr an scannáin.
Sceitheadh
a telling revelation
”
Sceitheadh
====
Uair an chloig ina dhiaidh sin tá ceist chonspóideach an tsean-nóis fós ina cnámh spairne eadrainn, ach tá an clog ag breith orainn.
mé féin á bhfógairt ‘abhaile go Sasain
I telling them to go home to England
Phléasc an bheirt againn amach ag gaire, mé féin á bhfógairt ‘abhaile go Sasain’ i mBéarla.
a bhfuil fáidheadóireacht mar bhonn leo
which have a fortune telling base to them
A chruthúnas air sin, líon mór na mbealaí raidió agus teilifíse a bhfuil fáidheadóireacht mar bhonn leo.
na buanna fáistine a bronnadh go nádúrtha air
his natural abilities of fortune telling
Luaigh Cheiro ina chuimhní cinn, a raibh an-tóir orthu tráth dá raibh, gur thaistil sé chun na hIndia agus é ina ógfhear chun snas a chur ar na buanna fáistine a bronnadh go nádúrtha air.
ag inseacht dó céard atá uathu
telling him what they want
com/tracks/123495801&color=007c21&auto_play=false&show_artwork=false"></iframe>
Tá an t-am sin den bhliain druidte linn arís nuair a scriobhfaidh na gasúir litir chuig Santy ag inseacht dó céard atá uathu i gcomhair na Nollag.
cnámh lom na fírinne á insint
telling the honest to goodness truth
An bhfuil aon náisiún eile ar chlár na cruinne a bhíonn ciaptha de shíor ag smaoineamh faoina bhféiniúlacht? Bhí cnámh lom na fírinne á insint ag Brendan Behan nuair a mhaígh sé go bíonn síocóis náisiúnta ag an Éireannach san áit ina mbíonn féiniúlacht náisiúnta ag achan chine eile.
Ar inseacht mo ghraithe
upon telling my business
Ar inseacht mo ghraithe do fhear a’ tí, treoraíodh mé isteach i seomra dorcha ar chúl an tí, a bhí lasta suas ag lasracha ó thine bhreá móna.
ag insint dúinn
telling us
Higginses gona gcuid aitheasc áille – ‘*advocating peace*’ – agus ag insint dúinn céard a dhéanfaidh siad, ach nuair a bhaineann siad cathaoir na cumhachta amach, ní dhéanfaidh siad a dhath.
tá mé a rá leat
I’m telling you
Cuireadh anonn chuig an mBán-Rúis mé agus má chuidigh muide leosan, tá mé a rá leat, chuaigh siadsan i bhfeidhm an-mhór orainne.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
