ar tí
about to
Nuair a chuir mé in iúl do chara de mo chuid go raibh mé
ar tí agallamh a chur ar Éamon Ó Cuív, an Teachta Dála de chuid Fhianna Fáil i ndáilcheantar Ghaillimh Thiar, agus an tAire Stáit sa Roinn Talmhaíochta, Bia agus Forbartha Tuaithe, is éard a dúirt sé ina thaobh ná gur polaiteoir go smior a bhí ann.
go raibh éacht ar tí tarlú
that a feat was about to be achieved
I mí Feabhra bhuaigh Áth Cliath ar Scoil na mBráithre Críostaí, Inis Córthaidh sa chluiche ceathrú ceannais ach ní mó ná sásta a bhí an lucht bainistíochta le caighdeán na himeartha agus ní raibh aon chosúlacht
go raibh éacht ar tí tarlú.
ar tí a bhunaithe
about to be founded
Cuireadh coiste ar bun chun rialacha a dhréachtú don Dublin Hurling Club a bhí
ar tí a bhunaithe.
go dtí an dúid
to the stump
Níl ribe féin ort anois," arsa Féilim agus é ag amharc ar Fhiachra a raibh gach ribe ar a cheann gearrtha isteach
go dtí an dúid aige.
úinéireacht tí
home ownership
úinéireacht tí
=======
In ainneoin an bhochtanais go léir, tá an ráta is airde
úinéireacht tí sna Stáit Aontaithe go léir i West Virginia.
thógálaithe tí
builders
Tionsclaíocht
=======
Is beag tionsclaíocht atá sa cheantar féin, amach ó
thógálaithe tí agus dornán fear a bhfuil gnólachtaí beaga acu agus a thugann fostaíocht do bheagán.
go dtí go dtig athrú air sin
until that changes
Faraor go gcaithfidh tú do ghnó a dhéanamh i mBéarla agus
go dtí go dtig athrú air sin beidh Gaeltacht Ghleann Fhinne i mbaol.
ar tí
about to
Cad chuige a raibh an oiread sin lagmhisnigh ar an pháipéar áirithe aontachtach seo, go raibh scéal i ndiaidh scéil ag tabhairt le fios go raibh an IRA
ar tí dul i mbun an fhoréigin arís?
Luaigh mé an briseadh isteach i gCaisleán an Riabhaigh roimhe seo.
Tá mé ar tí an saol a fhágáil ag seo uilig
I've just had enough
"
Tá mé ar tí an saol a fhágáil ag seo uilig," arsa Jemma léi.
seo Mark isteach i lár an tí
Mark landed, arrived in the house
"Bí i do thost," arsa Ruth agus bhris gáire uirthi, agus bhí siad mar sin nó
seo Mark isteach i lár an tí.
ag roinnt tí liom
sharing a house with me
Beo!: An gcaitheann tú formhór do shaoil trí mheán na Gaeilge?
AH: Labhraím Gaeilge leis an fhear atá
ag roinnt tí liom.
go dtí go dtig biseach ort
until you get better
"An bhfuil tú cinnte nár mhaith leat a dhul suas chun an bhaile cúpla lá
go dtí go dtig biseach ort? Chan ag dul ar chúl sceiche atá mé nuair a deirim nach bhfuil a fhios ag mná óga an lae inniu cad é an dóigh le haire a thabhairt d'fhear.
ag aithris phort an Tí Bháin maidir leis An Iaráic
reciting the White House's tune regarding Iraq
Agus anois táthar ag cur aerfoirt na tíre ar fáil do aerfhórsa Mheiriceá agus
ag aithris phort an Tí Bháin maidir leis An Iaráic.
go dtí le déanaí
until recently
Baineann na hathruithe sin ar fad le fadhbanna uirbeacha ar nós meathlú lárchathrach, ach ba cheantar láidir iománaíochta é lár chathair Chorcaí
go dtí le déanaí.
acraí tí
household utensils
*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned
lámhachshooting
rachtoutburst
acraí tíhousehold utensils
as go brách leooff they went
léiriúproduction
cheanncheathrúheadquarters
coistí cosanta áitiúlalocal defence committees
dírbheathaisnéisautobiography
gan strówithout difficulty
i dtaiscesaved
do lá na coise tinnefor a rainy day
bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad
dá mba gháif it was necessary
leithleachasselfishness
scoilt aduainstrange split
chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire
easpa suimelack of interest
tragóidítragedies
Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society
baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin
tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face
géarchéimcrisis
chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action
saothar in aiscewaste of time
déistindisgust
ag cáineadhcriticising
ciúnaithe go mórgreatly quietened
línte síochánapeace lines
ruathair laethúladaily raids
polarúpolarization
girseacha ógayoung girls
nóibhéinenovena
cailín aonaira lone girl
ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle
le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help
an cúigear a ruaigeadhto drive the five off
riochtstate
a cuid néarógher nerves
clocharconvent
ar an Iúrin Newry
tachrántoddler
eachtraincident
círéibriot
faoi lán seoilin full swing
ag glioscarnachglistening
bréan le boladh gáissmelling bad from gas
comhracfight
otharcharrambulance
formhór an bhealaighmost of the way
ag dul ar foscadhsheltering
ag sciorradhsliding
ag lámhacáncrawling
fras lámhaighvolley
babhlaíbowls
a gciarsúirtheir hankies
leachtliquid
cosaintprotection
bodhardeaf
bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling
ba ghnách leishe used to
d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home
stad an bhusthe bus stop
thuirling séhe disembarked
neamhurchóideachinnocent
bábántainnocent
ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him
trup na mbrógthe sound of the shoes
neamhchoireachinnocent
níor shamhlaighhe didn't imagine
an t-uafásthe horror
anfaterror
cortwist
dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head
scáilshadow
scoilteadh a bhlaoschis skull was split open
scréachascreams
na hionsaitheoiríthe attackers
níos truacántamore plaintive
go prasquickly
ag maothú an chairpéidmoistening the carpet
Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died
go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky
ar mire le feargmad with rage
beaginmhehelplessness
cé a bhí ciontachwho was responsible
níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged
ciontach i ndúnmharúguilty of murder
go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack
ag maíomhstating
seanphionós na fuipethe old whip punishment
i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault
peann a chur le párto put pen to paper
aiféalaregret
gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment
ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in
toscaire an Tí Bháin
the White House delegate
Íorónta go leor, rinneadh iarracht taipéis a léirigh macasamhail "Guernica", saothar cumhachtach Pablo Picasso, a chur i bhfolach in oifigí Chomhairle Slándála na Náisiún Aontaithe ar na mallaibh nuair a bhí
toscaire an Tí Bháin, Colin Powell, ag déanamh cur síos ar na cúiseanna a bhí ag na Stáit Aontaithe dul chun cogaidh leis an Iaráic.
ar tí gearán os ard
about to complain aloud
Bhí sé
ar tí gearán os ard nuair a tháinig foireann dochtúirí faoi luas lasrach agus otharcharr á leanacht, an slua ag cúlú siar agus ag oscailt cosán caol isteach dóibh.
nuair a thabharfadh an ghrian coirnéal an tí
when the sun made its way around the corner of the house
Bhí snag beag sa ghaoth anois agus
nuair a thabharfadh an ghrian coirnéal an tí bheadh teas ann fosta.
ar tí a ghnaithe a dhéanamh
about to do its business
Leis sin, chuala sí sceamhlach cait agus chonaic sí cat rua na gcomharsan agus é
ar tí a ghnaithe a dhéanamh faoi scáth na gcrann.
ar tí pléascadh
about to explode
Ina dhiaidh sin ar fad, tagann *el castillo*, atá ar nós crainn a bhfuil tine ealaíne ar achan chraobh de agus atá
ar tí pléascadh.
ag tabhairt thart ceann chabhsa an tí
turning at the top of the lane to the house
Nuair a bhí sé
ag tabhairt thart ceann chabhsa an tí d'amharc sé sa scáthán agus chonaic sé a mháthair ina seasamh ag tóin an tí agus a bhocsa lóin ina lámh aici.
tóin an tí
the gable-end
Nuair a bhí sé ag tabhairt thart ceann chabhsa an tí d'amharc sé sa scáthán agus chonaic sé a mháthair ina seasamh ag
tóin an tí agus a bhocsa lóin ina lámh aici.
díbríodh go dtí an Astráil iad
they were banished to Australia
Iadsan ar gearradh téarma níb fhaide ná seacht mbliana orthu,
díbríodh go dtí an Astráil iad.
ar tí imeacht
about to leave
Bhí mé
ar tí imeacht, nuair a tháinig gluaisteán agus bean á thiomáint.
ar tí teacht
about to come
Ní hamháin sin, ach ní raibh duine ar bith eile sa bhrú - bhí grúpa i ndiaidh imeacht agus grúpa eile
ar tí teacht - mar sin bhí mo phálás féin agam.
go dtí gur fíoraíodh an fhís
until the vision was fulfilled
Tá an-rath ar an stáisiún teilifíse seo ó bunaíodh é i 1996 agus is cinnte go bhfuil na ghníomhaígh teanga a raibh an fhís acu an chéad lá riamh, agus a throid ar feadh na mblianta fada
go dtí gur fíoraíodh an fhís, breá sásta leis an toradh atá ar a saothar.
"aíonna" a thagann chun tí gan choinne
unexpected house guests
Ar na deacrachtaí eile a bhíonn i gceist agus a bhí le feiceáil sa scannán, tá árasáin bhrocacha, comharsana dainséaracha, agus
"aíonna" a thagann chun tí gan choinne.
go dtí gur chinn mé ar thumadh isteach ar fad ann
until I decided to immerse myself totally in it
Tar éis tamaill thosaigh mé ag gabháil isteach níos doimhne sa scéal
go dtí gur chinn mé ar thumadh isteach ar fad ann.
ar tí pléascadh amach ag caoineadh
about to burst out crying
Maidir liom féin, ní raibh a fhios agam an raibh mé
ar tí pléascadh amach ag caoineadh, nó mo bhricfeasta a chur amach le teann déistine de bharr na sonraí uafásacha a bhí á gcloisteáil agam.
go dtí go mbeadh sé bliana déag slánaithe aige
until he had reached sixteen
Creid é nó ná creid, socraíodh sa gcúirt dhúiche i Longfort go gcuirfí an buachaill óg isteach sa scoil thionsclaíoch i Leitir Fraic
go dtí go mbeadh sé bliana déag slánaithe aige, ar an údar sin amháin.
go dtí lá a bháis
until the day he died
I 1986, bhog sé a chuid ranganna go dtí halla uimhir a dó an Ancient Order of Hibernians (AOH) i mBabylon (nó Baibealóin, mar a thugann Gaeilgeoirí an cheantair ar an áit), Inis Fada, Nua-Eabhrac, agus lean sé leis ag múineadh na Gaeilge ansin
go dtí lá a bháis sa bhliain 1988.
ar tí tosú
about to start
Ach an babhta seo, agus cainteanna
ar tí tosú, ní hamháin go bhfuil sé tar éis ligean d'urlabhraithe de chuid a rialtais féin formhór phobal náisiúnach na Sé Chontae a mhaslú, ach tá na hurlabhraithe céanna tar éis leithscéal a thabhairt do na haontachtaithe le gan dul ar ais i rialtas le Sinn Féin.
ar tí tosú
about to start
Cheapfá anois, agus cainteanna le hathbhreithniú a dhéanamh ar Chomhaontú Aoine an Chéasta
ar tí tosú, go mbeadh ceacht foghlamtha ag an rialtas, sin le rá gan leithscéal a thabhairt do na haontachtaithe, cuma an ón UUP nó ón DUP iad, le gan cumhacht a roinnt le náisiúnaithe na Sé Chontae.
ag teacht sa chosán ar bhean an tí
getting in the woman of the house's way
*And there's more! *Níl ansin ach cuid de na hailt is cuimhin liom gan dul a ransú na n-iareagrán atá ag carnadh ar fud an tí (agus
ag teacht sa chosán ar bhean an tí a bhíonn ag iarraidh ord agus eagar a choinneáil orainn uilig sa bhaile chomh maith lena jab féin a dhéanamh).
ag teacht sa chosán ar bhean an tí
getting in the woman of the house's way
*And there's more! *Níl ansin ach cuid de na hailt is cuimhin liom gan dul a ransú na n-iareagrán atá ag carnadh ar fud an tí (agus
ag teacht sa chosán ar bhean an tí a bhíonn ag iarraidh ord agus eagar a choinneáil orainn uilig sa bhaile chomh maith lena jab féin a dhéanamh).
thionchar an tí ghloine
the glasshouse effect
*
Glactar leis go coitianta go dtarlóidh cibé athruithe aeráide atá i ndán dúinn de bharr
thionchar an tí ghloine go réidh, de réir a chéile.
a réitigh an tslí chun an Tí Bháin dó
who cleared the way to the White House for him
Thug sé neamhaird ar chomhaontaithe sollúnta idirnáisiúnta ar nós Koyoto agus lean sé air go meidhreach ag cabhrú lena chuid cairde sna comhlachtaí ola
a réitigh an tslí chun an Tí Bháin dó.
ar tí titim as a chéile
about to collapse
An tAontas Eorpach
ar tí titim as a chéile.
bhí na hingne síos go dtí an dúid aici
her nails were bitten down to the quick
Bhí ceithre huaire eile ag síneadh roimpi agus
bhí na hingne síos go dtí an dúid aici cheana féin.
ar tí a léamh
about to read
Tá sé mar a bheadh sé faoi gheasa feidhmiú ar an dóigh sin taobh istigh de réaltacht seo an scéil atáimid
ar tí a léamh.
ghoillfeadh sí go dtí an croí orm
it would really upset/bother me
*
Gluais • Glossary
grian líomóideach shearbh Van GoghVan Gogh's bitter lemon sun
dá mo dhallúblinding me
sócúlachcomfortable
go diansmaointeachextremely thoughtful
mar is dual dóas it usually does
scáthannashadows
ag atswelling, expanding
in aice an chaibinéidbeside the cabinet
ag siotgháiresniggering
fá dtaobh deabout it
aitstrange
ag gríosú mo chuid samhlaíochtainciting my imagination
searmanasceremony
chóir a bheithnearly
ag druidim liomapproaching
dá freagairtanswering her
go drúisiúillustfully
ag teannadh liomgoing close up to me
ba ghnách liom amharc uirthiI used to look at her
fireannmale
i dtólamhalways
marcaíocht ar rudaíto ride things
leasrachathighs
de shíor dá mo leanstan thartalways following me around
chomh tógtha sin liomso taken with me
ghoillfeadh sí go dtí an croí ormit would really upset/bother me
dá tochas féinscratching herself
ag casachtáilcoughing
dá mhacasamhail seolike this
ag goillstean ortbothering you
drochspionna bad mood
bulógloaf
corruairsometimes
buanchairdefriends for life
gliondarjoy
faoi smachtunder control
bosca na mbréagánthe toy box
go dtí gur ghéill m'athairuntil my father gave in
brionglóid ar dóigha great dream
corroíchethe odd night
smúitdust
gníomhaction
rachtanna na fírinneachtabouts of truthfulness
dóighiúilgood-looking
aibíripe
a cuid murnán beag bánher little white ankles
osnasigh
ag barr a malaíat the top of her brows
smigeadchin
toradhfruit
a scoilteadhwhich was split
stán mé uirthiI stared at her
mo chuid lochtannasamy faults
íomháimage
Más ionúin an chráin is ionúin an t-ál.
go dtí gur ghéill m'athair
until my father gave in
*
Gluais • Glossary
grian líomóideach shearbh Van GoghVan Gogh's bitter lemon sun
dá mo dhallúblinding me
sócúlachcomfortable
go diansmaointeachextremely thoughtful
mar is dual dóas it usually does
scáthannashadows
ag atswelling, expanding
in aice an chaibinéidbeside the cabinet
ag siotgháiresniggering
fá dtaobh deabout it
aitstrange
ag gríosú mo chuid samhlaíochtainciting my imagination
searmanasceremony
chóir a bheithnearly
ag druidim liomapproaching
dá freagairtanswering her
go drúisiúillustfully
ag teannadh liomgoing close up to me
ba ghnách liom amharc uirthiI used to look at her
fireannmale
i dtólamhalways
marcaíocht ar rudaíto ride things
leasrachathighs
de shíor dá mo leanstan thartalways following me around
chomh tógtha sin liomso taken with me
ghoillfeadh sí go dtí an croí ormit would really upset/bother me
dá tochas féinscratching herself
ag casachtáilcoughing
dá mhacasamhail seolike this
ag goillstean ortbothering you
drochspionna bad mood
bulógloaf
corruairsometimes
buanchairdefriends for life
gliondarjoy
faoi smachtunder control
bosca na mbréagánthe toy box
go dtí gur ghéill m'athairuntil my father gave in
brionglóid ar dóigha great dream
corroíchethe odd night
smúitdust
gníomhaction
rachtanna na fírinneachtabouts of truthfulness
dóighiúilgood-looking
aibíripe
a cuid murnán beag bánher little white ankles
osnasigh
ag barr a malaíat the top of her brows
smigeadchin
toradhfruit
a scoilteadhwhich was split
stán mé uirthiI stared at her
mo chuid lochtannasamy faults
íomháimage
Más ionúin an chráin is ionúin an t-ál.
ar tí toiseacht
about to start
Tá séasúr na máirseála
ar tí toiseacht gan mhoill (an stopann sé i ndáirire?) agus tá an UDA ag iarraidh teannas a chruthú fríd an chineál seo seicteachais.
ó mhoch maidine go dtí deireanach san oíche
from early in the morning until late at night
Tá réimse leathan cláracha sa sceideal agus nuacht ar fáil ar an uair chuile uair
ó mhoch maidine go dtí deireanach san oíche.
moladh cumas Malley go dtí na spéartha
Malley's ability was greatly praised
Foilsíodh saothar iomlán Malley in eagrán speisialta den iris i 1944 agus
moladh cumas Malley go dtí na spéartha.
ar tí cnagadh
about to knock
tabharfaidh mé a dhúshlánI'll challenge him
scrogalllong thin neck
á bodhradhdeafening her
obair athleictritherewiring work
meirgrust
ag smúrthachtprowling around
go teanntightly
tiubhthick
tréanstrong
bolta righinstiff bolt
i ngan fhios dóibhwithout them knowing
lomnochttotally naked
ar thóir rud éigin eileafter something else
ar tí cnagadhabout to knock
ag iarraidh sárú ar an eaglatrying to overcome the fear
le neart a tola is a réasúinwith the strength of her will and her reason
go dtí gur eitil sé isteach
until he flew in
Ar an drochuair, bhí sonra beag amháin nár chuimhnigh sé air
go dtí gur eitil sé isteach go dtí an chathair an mhí seo caite.
a aimsíodh go dtí seo
found so far
Ach má ghlacann sé le hachainí an NRA, fágfaidh sin go dtosófar láithreach ar na láithreáin seandálaíochta
a aimsíodh go dtí seo a scrúdú agus is é seo, thar aon rud eile, atá ag cur imní ar dhaoine, agus cúis mhaith acu.
suas go dtí a gcoim
up to their waist
Ní raibh duine ar bith thart, seachas cúpla fear ina seasamh
suas go dtí a gcoim san fharraige, ag iascaireacht leo.
ar tí
about to
Is iomaí uair a bhí polaiteoirí an tuaiscirt
ar tí greim a fháil ar an bharra sópa a ghlanfadh salachar na dtríocha a cúig bliain atá curtha dínn, nuair a sleamhnaigh sé óna lámha.
atá ar tí
who is about to
"Mothaim mar a bheadh ceannródaí sláinte poiblí ón 19ú haois ann,
atá ar tí rud éigin an-tábhachtach a dhéanamh," a dúirt Hull.
Thig liom toirt tí a fheiceáil
I can see the shape of a house
Thig liom toirt tí a fheiceáil uaim sa dorchadas.
go dtí ár nglúine
up to our knees
Lean muid ar aghaidh go mall, an sneachta suas
go dtí ár nglúine, agus thug mé faoi deara go raibh Dave ag éirí lag agus tuirseach.
ag maisiú bhallaí a thí
adorning the walls of his house
"Is breá liom a bheith ag iascaireacht, ag siúl cois cladaigh, ag seoltóireacht," a deir sé, agus tá pictiúir de húicéirí gleoite na Gaillimhe
ag maisiú bhallaí a thí.
ar tí aghaidh a thabhairt ar an bhaile
about to head home
Ar mhaidin an 11 Meán Fómhair, bhí sé
ar tí aghaidh a thabhairt ar an bhaile tar éis an oíche a chaitheamh ar dualgas.
go dtí go mbeidh an craiceann is a luach acu
until they have it both ways
Ach tá an síol curtha anois agus ní ghéillfidh na feirmeoirí
go dtí go mbeidh an craiceann is a luach acu.
ar tí
about to
Agus an scaifte
ar tí imeacht le mearbhall ar fad, chuir boc mór rúnda na seirbhíse dúrúnda isteach ar an chomhrá: “An tusa Íosa.
a tholg an galar go dtí seo
who have contracted the disease so far
Ceann de na rudaí is measa faoin ngalar ná an ráta ard báis – tuairim is 50% de na daoine
a tholg an galar go dtí seo, i bhfad níos airde ná aon ghalar eile dá shórt.
go dtí gur tharraing na meáin aird ar an cheist
until the media drew attention to the matter
”
Cé gur scríobh an dlíodóir arís chuig an Aire ag tús 2005, ní
go dtí gur tharraing na meáin aird ar an cheist i mí an Mheithimh go ndearnadh rud ar bith.
go dtí go sroichfidís an Astráil
until they had reached Australia
Tá cuid den phobal ag rá nár chóir don AFP an t-eolas a roinnt leis na póilíní thall mar go bhféadfaí pionós báis a ghearradh orthu má chiontaítear iad agus nár chóir iad a ghabháil
go dtí go sroichfidís an Astráil.
go dtí gur tharraing na meáin aird ar an cheist
until the media drew attention to the matter
”
Cé gur scríobh an dlíodóir arís chuig an Aire ag tús 2005, ní
go dtí gur tharraing na meáin aird ar an cheist i mí an Mheithimh go ndearnadh rud ar bith.
beannacht a bhí ceilte air go dtí sin
a blessing in disguise
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
ba bheag nár uchtaigh muintir an tí mé sa deireadh
the people of the house nearly adopted me in the end
Chaith mé tamall ag obair i bpub ansin agus
ba bheag nár uchtaigh muintir an tí mé sa deireadh!”
Nuair a d’fhág sí Oileán Chléire tháinig sí ar ais go Baile Átha Cliath agus ghlac sí post le AIB.
go dtí an dtráigh
to the beach
Is breá liom dul síos
go dtí an dtráigh lem’ bhuicéad* enamel* agus ualach gainimh a thabhairt go dtí an tigh dos na prócaí, nó na *crock*ann' fé mar a thugaimid orthu, ansan an choinneal mhór á shá isteach sa ghaineamh agus gearraim maisiúcháin le cur timpeall air as páipéar Nollag.
ar tí seandúil a chomhlíonadh
about to fulfil an old wish
Bhraith mé go raibh mé
ar tí seandúil a chomhlíonadh agus mé ag tosú ar thuras timpeall Pháirceanna Flanders.
ar tí géilleadh
about to give in
Tá saothar mór caite aici féin agus a comhghleacaithe leis an fheachtas seo agus níl siad
ar tí géilleadh go furasta.
go dtí gur fógraíodh
until it was announced
Agus an deatach ag néalú os cionn na cathrach, taispeánadh na híomhánna beo ar an teilifís
go dtí gur fógraíodh nach raibh taobh thiar den eachtra ach gasphíopa briste.
ón Cháisc go dtí an fómhar
from Easter to autumn
* Bíonn an tseirbhís seo ar fáil
ón Cháisc go dtí an fómhar, agus tá uimhir chláraithe ghreannmhar air: AD122! Tá tuilleadh eolais le fáil ó www.
beannacht a bhí ceilte air go dtí sin
a blessing in disguise
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
ón Cháisc go dtí an fómhar
from Easter to autumn
* Bíonn an tseirbhís seo ar fáil
ón Cháisc go dtí an fómhar, agus tá uimhir chláraithe ghreannmhar air: AD122! Tá tuilleadh eolais le fáil ó www.
go dtí le gairid
until recently
Maidir leis an rialtas, tá siadsan ag rá nach raibh a fhios acu
go dtí le gairid go raibh breabanna i gceist agus níor cuireadh fianaise os comhair an bhinse a thaispeáin go dearfach go raibh, ach tá go leor daoine nach gcreideann iad.
chun an tí bhig
to the toilet
B’éigean dó an obair a chur uaidh in áit na mbonn agus rith
chun an tí bhig.
go dtí go n-airíonn tú an phlaic
until you feel the bite
Tógann sé tamall
go dtí go n-airíonn tú an phlaic.
ar tí teitheadh
about to flee
Bhíos
ar tí teitheadh nuair a d'aithin diúgaire éigin ag an mbeár mé.
go dtí a lucht aitheantais
to people they know
Tugann blagadóireacht bealach do chomhlachtaí teacht timpeall ar an ndiúltacht seo agus má éiríonn leo iontrálacha suimiúla a fhoilsiú bíonn fonn ar dhaoine cóip a sheoladh ar aghaidh
go dtí a lucht aitheantais.
go dtí a lucht aitheantais
to people they know
Tugann blagadóireacht bealach do chomhlachtaí teacht timpeall ar an ndiúltacht seo agus má éiríonn leo iontrálacha suimiúla a fhoilsiú bíonn fonn ar dhaoine cóip a sheoladh ar aghaidh
go dtí a lucht aitheantais.
go dtí go n-admhóidh siad
until they admit
Cén fhad a bheidh orainn fanacht
go dtí go n-admhóidh siad gur ó mhoncaithe atá an cine daonna síolraithe agus ní ó Ádhamh agus Éabha?
Dhá eachtra
Níl aon dabht ach nach ionann an eaglais a bhí ann le linn aimsir Galileo agus an eaglais sa lá atá inniu ann.
insliú tí
home insulation
D’fhéadfaí é sin a dhéanamh trí
insliú tí níos fearr, córas iompair phoiblí níos éifeachtaí nó pleanáil baile agus tuaithe níos fadtéarmaí.
ar shuíomh mo thí
on the site of my house
Ar sise: “Bhí teach an mhinistir
ar shuíomh mo thí san 18ú haois, agus is dócha gur thug reiligirí rudaí suimiúla chuige.
go dtí go gcruthaítear a mhalairt
until the opposite is proven
Go deimhin, thug sé droim láimhe do phrionsabal seanbhunaithe sa tír seo – go mbíonn duine neamhchiontach
go dtí go gcruthaítear a mhalairt.
iompraítear go dtí an Fhrainc iad
their are carried to France
Míreanna mearaí atá i gceist: déantar na heiteoga i Sasana, mar shampla, agus
iompraítear go dtí an Fhrainc iad ar bord loinge speisialta agus ar leoraí ollmhór.
go dtí gur chlúdaigh sí barr an chnoic ar fad
until it covered the whole top of the hill
Thóg sé ardeaglais mhór ar an suíomh, a méadaíodh le linn na mblianta
go dtí gur chlúdaigh sí barr an chnoic ar fad.
ag cur a gcuid beithíoch go dtí an Tasmáin,
sending their animals to Tasmania,
I Victoria, tá feilméaraí
ag cur a gcuid beithíoch go dtí an Tasmáin, in ainneoin costas $100 an ceann a bheith ag baint leis, sa gcaoi go mbeidh stoc póraithe acu nuair a bheas deireadh leis an triomach.
ar tí
about to
Tá cúrsa eile d’aosaigh, *Tús Maith*, scríofa aige le blianta beaga anuas agus tá sé
ar tí an tríú cuid, agus an chuid dheireanach den tsraith seo, a fhoilsiú i ndiaidh na Nollag.
gur féidir gach rud a chuirtear ar an idirlíon a leanúint go dtí an fhoinse,
that everything put on the internet can be followed to the source,
Más duine tú atá ag déanamh cibear-bhulaíochta ar dhuine eile, ba mhaith liom ceist a chur ort: an bhfuil a fhios agat
gur féidir gach rud a chuirtear ar an idirlíon a leanúint go dtí an fhoinse, agus go mbeidh an duine a scríobhann a leithéid freagrach as ó thaobh an dlí de? Sin rud nach bhfuil ar eolas ag daoine áirithe.
maidir le hinsliú tí.
regarding the insulating of houses.
Dreasachtaí agus pionóis
Ba cheart tosú le feachtas náisiúnta
maidir le hinsliú tí.
go dtí gur chnagamar ar an doras
until we knocked on the door
Ní hamháin sin ach go raibh coinne eagraithe aige le hathair Simon agus go rabhamar chun bualadh isteach chuig Simon maidin Dé Sathairn!
Níor chreid mé é
go dtí gur chnagamar ar an doras agus cé a d’oscail é ach Crowe féin!
Bhí mé dhá bhliain déag, lán de cheol nua, *rock ’n’ roll*, stáisiúin bhradacha raidió Bhaile Átha Cliath – Radio Dublin Two-Five-Three, Big-D Radio, Radio 257 – *punk*, na Sex Pistols, Johnny Rotten agus ár mbanna Éireannach, Bhleá Cliathach féin, na Boomtown Rats – cúigear buachaillí a bhí dána, réabhlóideach, torannach.
go dtí gur gabhadh é
until he was caught
Throid sé sa Spáinn
go dtí gur gabhadh é i mí an Mhárta 1938.
Nuair a bhuaimis, agus nuair a chaillimis, théimis go dtí an teach tábhairne
when we'd win and when we'd lose, we'd go
Nuair a bhuaimis, agus nuair a chaillimis, théimis go dtí an teach tábhairne agus d’ólaimis ár ndóthain.
Nuair a bhuaimis, agus nuair a chaillimis, théimis go dtí an teach tábhairne
when we'd win and when we'd lose, we'd go to the pub
Nuair a bhuaimis, agus nuair a chaillimis, théimis go dtí an teach tábhairne agus d’ólaimis ár ndóthain.
sheasadh fear an tí suas,
the man of the house would look up,
I dtithe cónaithe ar fud na tíre roimhe seo, ó Luan go Domhnach,
sheasadh fear an tí suas, d’amharcadh sé ar a bhean agus a chlann agus gan mórán a rá, chuireadh sé air a chóta agus síos leis go dtí an tábhairne don phionta agus an ceann beag.
an garraí ar chúl an tí
the garden behind the house
Chonaic muid an áit inar tógadh muintir Ailpín i gCorcaigh agus
an garraí ar chúl an tí ("Semple") ina mbídís ag spraoi.
an t-athrú a dhéanamh ón iománaíocht go dtí an cluiche Astrálach,
to make the change from hurling to the Australian game,
Caithfidh sé go raibh sé an-deacair dóibh
an t-athrú a dhéanamh ón iománaíocht go dtí an cluiche Astrálach, agus go mór mór dul i dtaithí ar an liathróid ubhchruthach – ba bheag cabhair dóibh é a dtaithí ar pheil Ghaelach sa chás sin.
ar tí fágáil,
about to leave,
”
Agus mé
ar tí fágáil, thaispeáin Tadhg an tionscadal atá idir lámha anois aige dom, leabhar nua do dhaoine fásta, ar an dul céanna le saothar eile dá chuid, *Gugalaí Gug*, a foilsíodh do pháistí.
ar tí dul isteach i ndomhan ait,
about to enter another world,
Agus mé i mbun comhrá léi, thuig mé go raibh mé
ar tí dul isteach i ndomhan ait, áit nach raibh ciall ar bith ag baint le rudaí.
leathbhealach go dtí an Uaimh
half way to Navan
Gealladh ar dtús go mbeadh líne ar a laghad
leathbhealach go dtí an Uaimh faoi 2006.
ar tí a mhodh oibre a athrú
about to change his method of working
Is iad na radharcanna iontacha den cheantar a bhí le feiceáil ón árasán ar Rue Lepic a roinn Van Gogh lena dheartháir a spreag na ceithre phictiúr a bhfuil *Vue de Paris aux environs Montmartre *ar cheann acu*,* agus rinneadh é nuair a bhí sé
ar tí a mhodh oibre a athrú de bharr an tionchair a bhí ag na healaíontóirí air ar bhuail sé leo i bPáras.
Riarann mamaí cúrsaí an tí;
Mammy runs things in the house;
Riarann mamaí cúrsaí an tí; mar sin is féidir *An Rialtas* a thabhairt ar mhamaí.
chuig cóisirí tí,
to house parties,
Thug mo thuismitheoirí timpeall na tíre muid
chuig cóisirí tí, go Sráid na Cathrach chuig Féile Willie Clancy agus chuig na fleadhanna gach samhradh.
a shaothróidh turais saor in aisce dóibh go dtí an Mhongóil,
which will earn them free trips to Mongolia,
Bhí sé i mo chinniúint go mbeadh orm leanúint ar aghaidh ag obair, mar tá go leor acu nach bhfuil suim acu in aon rud ach amháin bheith ag úsáid na dteangacha chun páipéir léannta a scríobh,
a shaothróidh turais saor in aisce dóibh go dtí an Mhongóil, agus áiteacha mar sin.