atá fós ar bhéalaibh daoine
which are still being spoken of
Tair agus fiafraigh dúinn mar gheall ar Thig Mhóire, ar "Bhád na nGort nDubh", ar an "Santa Maria de La Rosa", ar "Dhóiteán Bhailícín" agus na gnéithe sin ar fad de shaol agus de stair an pharóiste atá fós ar bhéalaibh daoine.
ag trácht ar
speaking of
Agus ag trácht ar ról MI6 sa stát seo bhí sé le rá ag Kenneth Lindsay, iarbhall eile de chuid seirbhísí rúnda na Breataine, "the news media in particular has been infiltrated at all levels … by either British or American Intelligence.
chun labhairt na Gaeilge a spreagadh
to encourage the speaking of Irish
An té a cheapfadh nach bhfuil a lán Gaeilgeoirí anseo i bpríomhchathair na hEorpa, an Bhruiséil, ní bheadh an ceart aige in aon chor! Ní thógann sé ach duine amháin chun labhairt na Gaeilge a spreagadh agus is iontach an rud é an "*domino effect*" a fheiceáil.
Stiúrthóir na Gaeilge Labhartha
the Director of Spoken Irish
Cathain a bunaíodh Áras Mháirtín Uí Chadhain agus cé a bhunaigh é?
D'oscail Coláiste na hOllscoile Gaillimh go páirtaimseartha é i 1977 agus go lánaimseartha i 1985, faoi scáth Stiúrthóir na Gaeilge Labhartha sa choláiste, Peadar Mac an Iomaire.
nach bhfuil ar a dtoil ag muintir na Baváire
that the people of Bavaria can't speak fluently
Tar éis an tsaoil, is teanga choimhthíoch fós é an Béarla nach bhfuil ar a dtoil ag muintir na Baváire.
ag caitheamh anuas ar
speaking slightingly of
Braithim go dtuigeann sé go maith go mbíonn cuid den dream acadúil ag caitheamh anuas ar an Ghaeilge mar ábhar i gColáiste Phádraig agus nach bhfuil oiread measa acu ar Roinn na Gaeilge ansin is ba cheart dóibh.
nach raibh Laidin ar a dtoil ag go leor d'ár gcuid saighdiúirí
that many of his soldiers couldn't speak Latin
Bhí mé féin agus mo dhaidí agus Condo Leasing de Rís ag smaoineamh ar imruathar a dhéanamh ar thír nó dhó i Meiriceá Laidineach, ach d'éist muid leis mar nóisean nuair a fuair muid amach nach raibh Laidin ar a dtoil ag go leor d'ár gcuid saighdiúirí.
gur cás leis todhchaí na Gaeilge mar theanga labhartha laethúil
who have an interest in the future of the Irish language as an everyday spoken language
Cinntí iad a thabharfaidh ardú croí d'éinne gur cás leis todhchaí na Gaeilge mar theanga labhartha laethúil.
ag caitheamh anuas air féin
speaking badly of himself
”
Ach admhaíonn Ó Coileáin gur nós leis an Ríordánach bheith ag caitheamh anuas air féin ar gach aon saghas slí agus go raibh sé uiríseal os comhair daoine.
caighdeán Gaeilge labhartha na ndéagóirí
the teenagers' standard of spoken Irish
Go mbeadh caighdeán Gaeilge labhartha na ndéagóirí ag feabhsú i gcónaí.
Labhraíomar le heagarthóir na hirise,
we spoke to the editor of the magazine,
) Labhraíomar le heagarthóir na hirise, Niall Stokes.
ár modh cainte a athrú?
to change our way of speaking?
B’fhéidir leagan beacht atá caillte ag an aoisghrúpa seo a athbheochan? Nó meascán de gach rud?
Ar chóir dúinn Gaeilge mhianaidhme a úsáid ar an teilifís, agus glacadh leis go mbeidh sé deich mbliana eile sula mbeidh naíonáin an lae inniu ina ndéagóirí agus ag súil go mbeidh siad ag caint mar sin? An bhfuil cumhacht ag lucht scripte ár modh cainte a athrú?
Tá mo bharúil féin agamsa.
rian beag Gaelach ar a chuid Béarla.
they speak English with a trace of an Irish accent
Cluineann tú Polannaigh, Spáinnigh, Rúisigh, achan duine acu agus rian beag Gaelach ar a chuid Béarla.
Labhraítear
is spoken (of)
Labhraítear, cinnte, faoin ráta dífhostaíochta a bheith ag dul in airde, faoin éigeandáil sa tionscal mótair agus faoin ghéarchéim mhuiníne atá ag daoine as na forais airgeadais, ach feictear dom go ndéantar bainistíocht ghlic ar dháileadh na drochnuachta seo sa chaoi is nach gcuirfear lagmhisneach amach is amach ar na Francaigh.
ba mhór an mhaise do na héarlaimh nua seo
it spoke well of these new patrons
Tháinig an tacaíocht a spreag an mhórchruthaitheacht seo ó cheannaithe agus ó bhaincéirí, uasalaicme úr na linne sin, agus ba mhór an mhaise do na héarlaimh nua seo a chaitheadh a gcuid airgid go feiceálach ar thionscnaimh mhóra phoiblí ealaíne.
do chaighdeán na Gaeilge labhartha
for the standard of spoken Irish
Níl aon cheist ach an oiread gur chéim mhór ar gcúl a bheas ann do chaighdeán na Gaeilge labhartha sna scoileanna seo má chuirfear na rialacha úra iontrála do scoileanna atá beartaithe ag an Aire Oideachais, Ruairí Quinn, i bhfeidhm.
Beatha teanga í a labhairt
a language lives by the fact of it being spoken
Beatha teanga í a labhairt a deirtear ach is deacair a shamhlú go mbeadh aon rath ar an Ghaeilge gan scríbhneoirí nó léitheoirí ach an oiread, rud atá aitheanta ag ball eile den chlub eisiach úd, Seán Tadhg Ó Gairbhí:
“Is í fírinne an scéil nach mbéarfaidh aon nuachtán Béarla nó Fraincise an Béarla nó an Fhraincis go dtí an uaigh leis.
Is drochtheist é ar
it speaks poorly of
Is drochtheist é ar phobal na Gaeilge ar fud na tíre a laghad daoine a bhí sásta €1.
tá trácht go fóill air
he is still spoken of
Tá sé beagnach céad bliain ó cailleadh an scríbhneoir Éireannach Robert Noonan i Learpholl ach tá trácht go fóill air sa chathair sin, mar a mhíníonn Tony Birtill.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
