Tá na cathanna céanna le troid acu agus atá ag Gaeltachtaí beaga eile lena gcultúr a thabhairt slán, ach tá ag éirí leo é sin a dhéanamh.

Go dtarrthaí Dia sinn!

"Níl tarrtháil le déanamh ort.

Bhíodh cáil orainn mar phobal a chuireadh airgead i dtaisce go rialta, ach le blianta anuas táimid an-chaifeach ar airgead.

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

* Gluais • Glossary doirtealsink cith fearthainnea rain shower trup na veainthe noise of the van cabhsalane uiligall thriomaigh méI dried go bhfeicfinnuntil I'd see inneall an chairrthe engine of the car casta asturned off ar bheannaigh sé domhthat he greeted me modhúilgentle bradáinsalmon scadáinherring beithíochbeast boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us leitheannaflat-fish troisccod Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder? cibé ar bithanyway reoiteoirfreezer bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs crágalarge hands gágcrack de bharraíochtin excess cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice ina mullachon top of them bhog sé go fadálachhe moved slowly cruithump go foighdeachpatiently drochthimpistea bad accident is mór an garit's a good thing dhéanfaidh sin muidthat'll do gan a thomhaswithout weighing it dlaíóg ghruaigestrands of hair sa chisteanachin the kitchen cuma bhrónacha sad look ó mhaidinsince this morning corrlásome days deoirdrop go fuireachaircautiously ródhánatoo bold/cheeky sliosslice tarraingtto draw Tae uilig a ólaimseI only drink tea an aimsir seothese days Ailt an ChorráinBurtonport ráchairtrun, demand monarchainfactories d'fhear céileseyour husband iascairefisherman An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget a cailleadhwho died an lá faoi dheireadhthe other day Char mhothaighI didn't (hear) stócach óga young lad ailsecancer cearrwrong Thug sé a bhásIt killed him bolgam taea mouthful of tea fuarthas a chorp báitehis drowned body was found dhá chónairtwo coffins dhá fhairetwo wakes coisreacadh Dé orainnGod bless us A Dhia ár sábháilGod save us buille tromheavy blow bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake lán marahigh tide sruthánstream meascaithe leismixed with it slanntracha éiscfish scales fearthainnrain níochánwashing ar son an taefor the tea B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going ar shiúlgone ag teacht isteach domhon my return uchtánarmful, load carried close to chest éadaí leaththirimehalf-dry clothes a smaointigh méthat I remembered nár íoc méthat I didn't pay

* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned lámhachshooting rachtoutburst acraí tíhousehold utensils as go brách leooff they went léiriúproduction cheanncheathrúheadquarters coistí cosanta áitiúlalocal defence committees dírbheathaisnéisautobiography gan strówithout difficulty i dtaiscesaved do lá na coise tinnefor a rainy day bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad dá mba gháif it was necessary leithleachasselfishness scoilt aduainstrange split chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire easpa suimelack of interest tragóidítragedies Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face géarchéimcrisis chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action saothar in aiscewaste of time déistindisgust ag cáineadhcriticising ciúnaithe go mórgreatly quietened línte síochánapeace lines ruathair laethúladaily raids polarúpolarization girseacha ógayoung girls nóibhéinenovena cailín aonaira lone girl ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help an cúigear a ruaigeadhto drive the five off riochtstate a cuid néarógher nerves clocharconvent ar an Iúrin Newry tachrántoddler eachtraincident círéibriot faoi lán seoilin full swing ag glioscarnachglistening bréan le boladh gáissmelling bad from gas comhracfight otharcharrambulance formhór an bhealaighmost of the way ag dul ar foscadhsheltering ag sciorradhsliding ag lámhacáncrawling fras lámhaighvolley babhlaíbowls a gciarsúirtheir hankies leachtliquid cosaintprotection bodhardeaf bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling ba ghnách leishe used to d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home stad an bhusthe bus stop thuirling séhe disembarked neamhurchóideachinnocent bábántainnocent ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him trup na mbrógthe sound of the shoes neamhchoireachinnocent níor shamhlaighhe didn't imagine an t-uafásthe horror anfaterror cortwist dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head scáilshadow scoilteadh a bhlaoschis skull was split open scréachascreams na hionsaitheoiríthe attackers níos truacántamore plaintive go prasquickly ag maothú an chairpéidmoistening the carpet Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky ar mire le feargmad with rage beaginmhehelplessness cé a bhí ciontachwho was responsible níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged ciontach i ndúnmharúguilty of murder go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack ag maíomhstating seanphionós na fuipethe old whip punishment i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault peann a chur le párto put pen to paper aiféalaregret gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in

Ó thaobh na Gaeltachta de, tá an Ghaeilge ag fáil bháis go tapa sna Gaeltachtaí agus caithfear rud éigin a dhéanamh chun í a shábháilt.

In áit sin a dhéanamh, áfach, chuaigh sé amach agus d'fhéach sé le hanamnacha a shábháil.

Thug sé an-sásamh dó an míreanna mearaí sin a chríochnú agus an vóta a tharrtháil.

De réir trí cinn déag de na Royal Colleges of Medicine sa Bhreatain, tá dualgas ar fhostóirí a gcuid fostaithe a chosaint ó dhochar agus, dá mbeadh áiteanna oibre saor ó thoit, dhéanfaí 150,000 beatha a shábháil go fadtéarmach.

Cinnte, ní éireoidh le haon chóras deireadh a chur leis an fhéinmharú, ach ar a laghad shábhálfaí roinnt den dream a bheadh i mbaol agus shábhálfaí teaghlaigh agus cairde ón bhriseadh croí.

Shábhálamar slam airgid!" Misniú mór a bhí sa bheart seo do bhunadh Íle.

Praghsanna ======= "Beir bua le Rua" an mana atá ag Rua - mar sin cad faoin tsábháil airgid seo? "Tá an choigilt is mó ar fáil i gcás glaonna idirnáisiúnta, go háirithe i rith an lae," a mhíníonn Ruairí, "ach táimid ar comhphraghas nó níos saoire i ngach réimse.

Ach, tar éis 20 bliain d'obair dhian agus coigilt airgid, osclaíodh páirc bhreá nua-aimseartha, móide ardán, carrchlós fairsing, seirbhísí chéad chabhrach agus do chathaoireacha rotha agus áiseanna cruinnithe, thiar i Ros Muc.

Cén fhís atá agat féin maidir leis an nGaeilge? Í a bheith chomh fairsing agus chomh folláin agus nach mbeidh aon chall níos mó a bheith á slánú - gur gnáthchuid den saol ag gach leibhéal a bheidh inti.

net)) Gluais • Glossary le mo bheo a shábháiltto save my life sobaldrámasoap opera ní mhaolódh sin ar fhaobharthat wouldn't blunt the edge ar thaobh mhala shléibheon a mountainside eilitdoe carriastag sruth a shamhlaíochta a shaorúto free his stream of imagination a thaithíodhwho used to frequent driseachbriary sceimhlitheoirí an Mheánoirthirterrorists from the Middle East airm ollscriostaweapons of mass destruction gaineamhlachdesert prislínídribbles (at mouth) maothasmoisture i spúinse mo mheanmanin the sponge of my mind m'eagna chinnmy intelligence nanach dtig liom .

Mar sin, bheadh muidne ag íoc as an chéad 60 míle den turas go Éirinn - shábhálfadh siad a lán airgid ar bhreosla dá bharr seo.

Tá obair mhór déanta ag an Bhord Pleanála i leith shlánú na Gaeilge.

17 an euro – ní rachfá go Nua-Eabhrac ar mhaithe le hairgead a choigilt fé mar a théití go Baile an Chláir i gContae Ard Mhacha san am a chuaigh thart.

Dar le Brian Campfield, is é an t-airgead agus a shábháil atá taobh thiar den RPA – ní iarracht é feabhas a chur ar sheirbhísí áitiúla.

Na draenna ======= Go bhfóire Dia orainn, arsa mise liom féin, ach cá bhfuil na draenna? Breathnaím suas síos Fifth Avenue, ach sin uile.

Is léir, mar sin, go bhfuil daoine atá báúil leis an Ghaeilge i bhFine Gael ach fós tá siad ag iarraidh ceann de na buillí is fealltaí a thabhairt don teanga a tugadh di ó bhí aimsir Reachtanna Chill Chainnigh ann! Céard is fiú do stát ar bith a bheith ag caitheamh airgid ar mhúineadh teanga agus ansin a rá nach mbeidh sí mar ábhar lárnach i gcúrsaí oideachais? Má dhéantar imeallú ar an Ghaeilge sa chóras oideachais, is cinnte nach mbeidh go leor daoine ann i gceann fiche bliain leis an teanga a shlánú mar theanga náisiúnta.

Bua iontach a bhí ann gan dabht ar bith agus taispeántas fíormhaith de scileanna sainiúla na hiomána, tugtha ag imreoirí éagsúla, ón chúl báire, Simon Lambert a rinne trí shábháil dhochreidte, go dtí an lántosach ar chlé, Pól Ó Riain, a scóráil 0-6.

Idir an dá linn bhí grúpaí ar nós Blur, Oasis agus (slán mar a n-instear é!) The Spice Girls ina ndéithe beaga as a mbratach náisiúnta a phlástráil ar fud an bhaill.

Tá Príomhfheidhmeannach eagraíocht lucht Leaba agus Bricfeasta, Town and Country Homes, tar éis straitéis nua a fhorbairt a bhfuil sé mar aidhm aici an earnáil sin a shábháil, agus tá súil ag go leor daoine go n-éireoidh léi mar straitéis.

Cad chuige a gcuirfeadh? Tar éis an tsaoil, ní raibh i gceist ach slánú an chine dhaonna.

Anuas air sin, ba cheart go dtabharfaí dreasachtaí airgid dóibh siúd a chuireann bearta i gcrích le fuinneamh a shábháil agus go ngearrfaí pionóis ar dhaoine a chuireann fuinneamh amú go fánach.

Theastaigh uaim a rá leis gur shábháil sé mé ó Barry Manilow tráth.

” Deir sé go bhfuil oiread den chos ar bolg imeartha ar an phobal dúchasach, go bhfuil siad tar éis tráma agus bochtaineacht a fhulaingt, agus go ndéanann sé sin slánú na dteangacha i bhfad níos casta.

Shábhálfadh sé badar dhuitse is bheadh suaimhneas anseo a’inne.

Baintear leas as spórt chun daoine óga atá i dtrioblóid a tharrtháil ó dhrugaí agus mar sin de.

Bhí orm rud éigin eile, rud ar bith, a thriail chun mé féin a shábháil.

Dar le lucht iomána Bhaile Átha Cliath, áfach, ní bhíodh sé ach “ar iasacht” ag na peileadóirí sna blianta sin chun iad a tharrtháil in am a ngátair! Is cuimhin liom go maith an chéad teagmháil a bhí agam le Mick.

Tá sé áiféiseach go mbíonn daoine ag súil go mbrisfidh bean isteach i dteach atá ar thine chun páistí strainséara a tharrtháil.

Bheadh bean sásta bás a fháil ar son a páistí féin, ach ag fir amháin atá an acmhainn fhisiceach agus mhothúchánach le strainséirí a shábháil.

D'éirigh le George cur in luí ar shaineolaithe na hollscoile gur tharrtháil sé an píosa ón abhainn in aice le Preston, ag maíomh gurbh é sin ba chúis le hé a bheith fliuch.

An uair seo, tharrtháil na scairshealbhóirí an nuachtán agus leanfar den fhoilsiú páipéir agus leictreonach araon go deireadh na bliana ar aon chuma.

Creideann Mormannaigh gur féidir – agus gur cheart – daoine a bhí ina mball d’eaglaisí eile a fhad agus a bhí siad beo a bhaisteadh in athuair mar Mhormannaigh i ndiaidh dóibh bás a fháil chun a n-anam a shábháil.

Thairis sin, a fhad is a bhí polaiteoirí an domhain ag plé Agenda 21, bhí drumadóirí de chuid Manitou taobh amuigh á ngríosú chun Ollmháthair na Cruinne a shábháil.

Tá daoine ag rá, fiú dá mbeadh cúpla Euro acu le cur i dtaisce, cá gcuirfidís é, mar nach féidir a bheith cinnte an rachaidh ceann de na bancanna Éireannacha go tóin poill mar a tharla do Fannie May, Freddie Mac agus Lehman! Tá an scéal i bhfad níos measa do dhaoine a raibh sé beartaithe acu dul ar pinsean go luath.

Go hiondúil, bhíodh an t-airgead a sábháladh ceangailte isteach leis an stocmhargadh, atá titithe níos mó ná 50% le bliain.

D’fhógair Rúnaí Státchiste Henry Paulson i Meán Fómhair, 2008, go dtabharfadh Státchiste na Stát Aontaithe $85 billiún leis an gcomhlacht árachais is mó ar domhan, AIG, a tharrtháil, lá ina dhiaidh dó gan teacht i gcabhair ar Bhanc Lehman Brothers.

Coiglíonn sí a cuid airgid ar fad i rith na bliana ionas gur féidir léi turas a thabhairt ar Éirinn agus an cultúr a bhlaiseadh ar an láthair féin.

Gheall sé na trúpaí a tharraingt amach as an Iaráic faoi cheann 18 mí, rud a shábhalfadh na billiúin agus a d’fhéadfadh faoiseamh a thabhairt do na trúpaí san Afganastáin.

Má éiríonn leis, b’fhéidir (agus is b’fhéidir mór é) go dtarrthálfaidh sé an tír, ach is beag eile a thiocfaidh amach as go ceann i bhfad.

“Leis an bhalla a shlánú, bhí orainn na pictiúir a bhaint le huisce te agus an coincréit a athchóiriú.

Aisteach, a Uachtaráin! An-aisteach! Ach cén moladh eile atá agat chun muintir na hÉireann a tharrtháil ón tubaiste, seachas éisteacht leis an Taoiseach agus an Tánaiste? Beairic: An Ghaeilge! Ní miste airgead a chaitheamh ar an Ghaeilge, go háirithe ar na coláistí atá ag freastal ar dhaoine fásta, coláistí i gCúige Uladh go háirithe, iad siúd atá in aice na farraige agus a dtagann lear mór daoine ón iasacht chucu.

Is sa chomhthéacs seo a chaithfidh an Rialtas, agus go háirithe an tAire Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta, Éamon Ó Cuív, a straitéis fiche bliain don Ghaeilge agus plean tarrthála na Gaeltachta a chur i láthair an phobail.

Is í a ngnáthaonaracht a thugann slánú agus iomlánú don mbeirt, agus tré chumhacht shlánaithe na healaíne, slánaítear sinne - an lucht féachana - ar deireadh.

Chuaigh an bád go tóin poill agus b’éigean do long an Chabhlaigh na paisinéirí a tharrtháil as an bhfarraige.

Sábhálfaidh tú €80 gan dul ann.

com/watch?v=-L6i9Ni7be4&feature=related) Ní ar mhaithe le hairgead a choigilt a rinne sé an méid sin, dar le Balor an Bhéil Bhinn agus an Bhéil Bháin, nó beidh iomlán na ndeontas a bhí ag dul isteach sna Gaeltachtaí ar fad anois ag dul isteach i gCorr na Móna agus i nGleann Cholm Cille.

” Mheas an Roinn Airgeadais go mbeadh an státchiste ag coigilt ionann is €38m dá gcuirfí a leithéid i gcrích.

com/watch?v=EEIGSBpZURc) Tá sé riachtanach an fócas sin a thabhairt ar ais do Roinn na Gaeltachta, le go mbeidh sé in ann an méidín beag den Ghaeltacht, ina n-úsáidtear an Ghaeilge go fóill ann mar ghnáth-theanga chumarsáide, a tharrtháil ón díothú teanga atá i ndán di, má ligtear do chúrsaí dul ar aghaidh mar atá.

Ní fada go dtugtar léasadh do mhac an Bharúin; basctar mac na mná cabhrach chomh dona sin (lead álainn le siondróm Down) gur ar éigean a shlánófar a amharc.

In ionad tréaniarracht a dhéanamh na daoine a tharrtháil trí ghníomhaíocht stáit, chuireadar a muinín i laissez faire.

Agus chun an geilleagar ‘a tharrtháil,’ bronnadh na trilliúin ar na daoine atá ciontach as an ngeilleagar a scrios.

Tá éagóir mhór á déanamh ar Pat O Donnell, éagóir a théann siar go dtí an t-am nuair a tharrtháil Pat, in éineacht lena dheartháir agus a mhac, beirt gharda, ón bhfoireann tumadóireachta sin atá acu, agus daoine eile, ón mbás i mBéal Deirg, ar an lá ar theip ar an mbád tarrthála a bhí faoi stiúir phríomh-cheannfort an Gharda i Maigh Eo, nuair nach raibh siadsan in ann a dhéanamh! Tá olc acu do Pat ó shin agus níl ceist ar bith gurb shin é atá ann.

Ó Ray Burke go Bobby Molloy SMM: Luadh ar an gclár sin de chuid Paul Williams, MÓS: Paul Williams, Dia dár réiteach! (gáire)SMM: .

D’fhéadfaí na síolta is áille agus is luachmhaire den traidisiúin a tharrtháil sa Ghaeltacht agus a chur sa Ghalltacht.

Ba é Lloyd Blankfein, príomhfheidhmeannach Goldman Sachs, réalta an lae, agus bhíothas ag ceapadh go dtarrthálfadh sé an comhlucht lena bhinnbhréithribh.

Cé go bhfuil corrdhream mar Greenpeace ag iarraidh stop a chur leis an druileáil taiscéalaíochta, agus cé go dtuigeann gach duine againn go bhfuil cosán aontreo á shiúl againn, ar an drochuair tá sé soiléir nach bhfuil an tsamhail gheilleagrach á húsáid againn ábalta sinn a tharrtháil.

Chaitheamar an samhradh, an tréimhse sin nuair a bhí borradh agus fás faoin ngeilleagar, ag canadh in ionad a bheith ag obair agus ag cur i dtaisce.

Tá sé ráite ag cuid mhór daoine go mb’fhéidir gurb é seo an seans deiridh a bheas againn gníomh suntasach a dhéanamh leis an Ghaeltacht a tharrtháil mar phobal ina bhfuil an Ghaeilge mar ghnáth-theanga labhartha in uachtar.

Na Milliúin le Sábháil ========== Is mó an caiteachas per capita ar an oideachas i dtuaisceart Éireann ná in áit ar bith sa Bhreatain.

Sa deich mbliain idir 1998 agus 2008 nuair a thosaigh an ghéarchéim airgeadais, ní raibh muintir na hÉireann ag coigilt a ndóthain chun freastal ar riachtanais iasachta na tíre.

Le linn na 40í, thosaigh gluaiseacht litríochta faoi stiúir Roparz Hemon ag iarraidh litriú agus cultúr na teanga a tharrtháil.

Elaine Byrne, anailísí polaitiúil i gcoláiste na Tríonóide, freagra ar McCarthy inar mhaígh sí go sábhálfadh an Seanad airgead dá mbeadh sé ag feidhmiú i gceart ar bhonn leasuithe.

Cheapfainn féin, dá gceapfadh an dream a thug faoin teanga a shlánú ag deireadh an 19ú aois, go dtiocfadh saol ina mbeadh an Ghaeilge mar theanga oifigiúil oibre san Eoraip, mar chéad teanga náisiúnta sa tír seo, go mbeadh teilifís Gaeilge ann, Raidió na Gaeltachta ann srl.

Chreid mé ag an am nach bhféadfaí duine ní b’fhearr a fháil leis an nGaeltachta a tharrtháil: polaiteoir a thuig cás na Gaeltachta, a chreid in úsáid na Gaeilge ina shaol pearsanta agus ina shaol poiblí agus duine cumasach a fáisceadh as saol na Gaeilge, a bheadh in ann a chúinne a throid ag bord an Rialtais.

Mar sin féin d’fhéadfaí roinnt athruithe a chur i bhfeidhm ar scéimeanna atá ann cheana féin le hairgead a shábhailt anseo is ansiúd agus trí dheireadh a chur le díomailt airgid ar aistriúchán an uafás doiciméidí móra nach léitear.

Tá aithne agam ar fhear nó dhó a tharrtháil rón san fharraige a bhí in aice lena bhád, le plaisteach nó a leithéid i bhfastó ar a mhuineál srl.

Is le hairgead a shábhailt atá deireadh á chur le Scéim Labhairt na Gaeilge, nó “Scéim na Deich bPunt” mar a thugtar air i gConamara.

Athnuachan Ghaeltachta agus an Daonlathas ón mBonn Aníos =============================== Má tá an Ghaeilge le tarrtháil mar theanga laethúil i measc an phobail, theastódh athnuachan sa Ghaeltacht ón mbonn aníos.

Tá drumaí an gheilleagair ag bualadh i ngach cearn, tá dífhostaíocht i bhfad ró-ard fós, agus (Dia dár sábháil!) tá na páirtithe ag réiteach don chéad toghchán uachtaránachta eile cheana féin, i mí na Samhna 2012, 16 mí amach romhainn.

Cheapfá gur lochtanna iad an choigilt, an mhodhúlacht, an umhlaíocht.

Léim John amach sa Life láithreach chun an ainmhí beag a tharrtháil gan an dara cuimhneamh a dhéanamh air féin.

Agus thug sé soir go dtí cathair na Gaillimhe muid, agus bhí tréimhse caite agamsa ag obair agus …bhí an t-airgead seo coigilte agus bhí mé tar éis seinnteoir caiséid a cheannach dom féin agus rinne mé taifeadadh de Phádraic, d’fhear an tí, ábhar álainn, paidreacha agus dánta diaga ach an chaoi a ndúirt sé iad, cuirfeadh sé na deora leat, dáiríre, ach pé scéal é thug Máirtín mé féin agus Éilís agus an seinnteoir caiséid soir go dtí Mícheál Ó Concheanainn, scéalaí mór, agus is cuimhin liom i gcónaí an chaint a bhí ag Máirtín agus chomh humhal agus chomh lách is a bhí sé le Mícheál Ó Concheanainn.

Le tarrtháil a dhéanamh ar uachaisí fabhtacha airgeadais, tá cinneadh déanta ag Rialtas na Breataine go nglanfadh an pobal ar fad, ní hamháin an earnáil phoiblí - múinteoirí, altraí, oibrithe eile otharlainne - go nglanfadh siad seo fiacha na mbancanna i gcur chuige atá bunaithe ar gheilleagair neamartach, dar liom.

Ach tá an chuma ar an scéal go bhfuil cuid áirithe de na ciorruithe á roghnú, ní de bharr an méid airgid a shábháilfear ach de bharr an deis a bheith á tapú ag an státchóras fáil réidh le háisínteachtaí áirithe nach dtaitníonn leo, ar nós Oifig an Choimisinéir Teanga.

In éineacht le beirt ghasúir san áit, chuireamar tús leis an tarrtháil, agus níorbh fhada go raibh Nandos ar láimh shábhala i mo bhaclainn arís.

Nach dtagann sé sin salach ar an oideas tíosach coigilteach a bhíonn sibh ag praeitseáil? **Troika:** Tagann cinnte, a Bhaloir, ach is beag atá muid in ann a dhéanamh faoi, nuair a bhrúnn Rialtas na hÉireann an fhéile seo orainn.

” “A dhuine gan ainm agus gan ghnúis,” a d’fhiafraigh Balor, “cén dóigh a thig leo rud a fheabhsú má tá siad i mbun é a chur chun báis?” Tarrthaigh an Damhsa! ========= “Ach níl siad ag marú a dhath ar bith,” a d’fhreagair an duine gan ainm agus gan ghnúis.

Tarrtháil na gcorp a bhí mar phríomhchúram ag muintir Halifax, muintir na cathrach seo a chuir an fháilte dheireanach roimh phaisnéirí na loinge.

Téann siad i mbun oibre láithreach agus le cabhair roinnt cairde, idir bheag is mhór, éiríonn leo comhábhair na fuascailte a bhailiú agus an tír a tharrtháil.

Téann siad i mbun oibre láithreach agus le cabhair roinnt cairde, idir bheag is mhór, éiríonn leo comhábhair na fuascailte a bhailiú agus an tír a tharrtháil.

Do thagair an tUachtarán do James Joyce in aitheasc amháin, ach níor thagair sé don iomarbhá idir *Leopold Bloom* agus an *Cyclops* anróiteach in *Ulysses*, nuair a thugann Bloom droim láimhe don stair d’fhonn a chuid daonnachta a tharrtháil.

Ach is mian le gach duine acu go mbeadh siad ina gcónaí i gceantar atá slán, sábháilte agus measann siad nach féidir sin a dhéanamh i limistéar ina bhfuil cuid mhór daoine den treabh eile agus anuas ar sin, tá fadhbanna ar leith i dtuaisceart Bhéal Feirste.

Ach an oiread le Daniel O Connell, níor chreid sé go mb’fhiú aon iarracht a dhéanamh an Ghaeilge a tharrtháil mar theanga bheo.

Bheadh ar an tír airgead a choigilt tríd an rialtas a laghdú.

D’fhéadfaí 41 duine a tharrtháil ach ní bhfuair siad deis leighis, agus d’athraigh na póilíní 116 ráiteas a rinneadh faoin ár.

B'fhiú an artola a choigilt pé scéal é, ó bhí na stáisiúin go léir dúnta, cheal leictreachais chun an breosla a chaidéalú.

Dia idir sinn agus míonna fada na bhfrois frais – Iúl agus Lúnasa.

Ó, a thiarcais! Anam an Diabhail! Dia idir sinn agus an drochrud.

Bhí oiread imreoirí á ngortú go raibh ceisteanna á gcur: an é seo an cluiche páirce is brúidiúla ar domhan agus an bhfuil an rugbaí ag éirí níos brúidiúla agus níos fíochmhaire in aghaidh na bliana? Ceist í sin le haghaidh lae eile is dóigh ach de bharr gortaithe a bhain d’imreoirí éagsúla agus roghanna a rinne an bainisteoir, d’fhéadfaí a rá gur thit sé ar ghuaillí Bhriain Uí Dhrisceoil foireann na hÉireann a tharrtháil.

(Is ionann an Treas Domhan ar ndóigh, agus Domhan Céad Fhoinse gach saibhris!) Tuigeann Máire Nic Róibín go mbeidh na milliúin ag fáil bháis den ocras fós faoin am a bhfaighe sí féin bás, nach dtig léi an scéal a leigheas, ach gur féidir léi roinnt éicint a thabhairt slán agus gur féidir cur le tuiscint an uafáis i measc níos mó daoine i rith an achair.

Dúirt Fennell le lucht na Gaeilge, ’sé sin má bhíodar i ndáiríre ag iarraidh an Ghaeilge a tharrtháil, go mba cheart dóibh Bleá Cliath a fhágaint agus dul siar Conamara.

An Fiú í a Tharrtháil? ======== Sin taobh amháin den scéal.

Smaoiním ar an saibhreas cainte a bhuail sna cluasa mé nuair a chuir mé fúm anseo dhá scór bliain ó shin agus nuair a cuirtear sin í i gcomórtas leis an dteanga bhocht tanaí atá anois á labhairt mar ghnáth-theanga chumarsáide, tagann lagmhisneach orm agus cuirim an cheist orm féin, céard is fiú a bheith ag iarraidh teanga a tharrtháil ón mbás, atá chomh truaillithe i mbéal na gcainteoirí dúchais deireannacha is gur deacair a rá gur Gaeilge í a thuilleadh!