Ná déanaimis an botún céanna arís ar mhaithe le scéal maith a insint.

Chaith Balor a shúil nimhe ar chúrsaí caorach an mhí seo agus go háirithe ar Aoirí Maithe na tíre.

Ach Dónall, bhí sé ina gheabadán an lá is fearr a bhí sé agus ní tháinig druid ar a bhéal nuair a chuaigh sé i mbun na biotáilte.

" Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh braon maith sa ghrágán aige le seo.

Ach Dónall, bhí sé ina gheabadán an lá is fearr a bhí sé agus ní tháinig druid ar a bhéal nuair a chuaigh sé i mbun na biotáilte.

" Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh braon maith sa ghrágán aige le seo.

Faraor, is cuma cén sampla a thógann an FAI ó Rosenborg, beidh muid ag fanacht tamall eile sula bhfeicfidh muid Shelbourne ag bualadh AC Milan sa San Siro, nó Bohemians ag fáil an chinn is fearr ar Real Madrid in Dalymount.

Tá sé an-tábhachtach bealaí a aimsiú chun é seo a dhéanamh agus tá mná níos fearr chuige ná fir.

Is minic a chuirtear an cheist eile seo: cén fáth nach féidir cúig iománaí dhéag a fháil i mBaile Átha Cliath a bheadh inchurtha le haon chúigear déag eile as aon chontae eile sa tír? Nach bhfuil milliún duine nó mar sin ina gcónaí i gContae Átha Cliath? Caithfidh sé go bhféadfaí foireann sách maith a fháil as an méid sin daoine! Ceist an-réasúnta í seo mar i ngach spórt eile bíonn foirne as Baile Átha Cliath in uachtar ó am go ham.

Ach cé go bhfuil luach maith airgid le feiscint i measc na ríomhairí pearsanta atá fógartha tá laigí orthu freisin agus d'fhéadfaí feabhas mór a chur ar roinnt de na ríomhairí sin gan mórán airgid bhreise a chaitheamh.

Bheadh sciúradh maith de dhíth ar an urlár chéanna ach chaithfeadh sé é a scuabadh ar tús.

Bhuaigh an Iarmhí craobh pheile na hÉireann i ngrád na mionúr agus faoi 21 ó shin agus dealraíonn sé go bhfuil siad sách maith leis an gcraobh Shinsear a bhuachan ach beagán eile taithí a fháil.

Is maith an fhaire an fhógairt.

Tá a fhios acu go maith nach maithfeadh an pobal dóibh é dá rachaidís isteach i rialtas le Fianna Fáil tar éis geallúint a thabhairt nach ndéanfaidís amhlaidh.

Rinne Nuala tréaniarrachta cur in iúl do Shinéad gur iomaí bean a bhí mar seo i ndiaidh an linbh ach ní raibh maith a bheith léi.

Ag an chruinniú ar 1 Nollaig, aistarraingíodh rún Arlene Foster - a mhol go gcuirfí deireadh leis an chomhrialtas feidhmeannach ó thuaidh mura mbeadh díchoimisiúnú iomlán curtha i gcrích ag deireadh mhí Feabhra - ar mhaithe le rún eile David Burnside a mhol athbhreithniú ar straitéis "gunnaí agus rialtas" an UUP i mí an Mhárta agus go bhfágfadh an páirtí an Chomhairle Thuaidh/Theas mura gcuirfí ar ais siombail an Bhriotanachais sa chóras póilíneachta agus sna cúirteanna.

Ar ndóigh, déanann daoine an neamhaird seo ar an Bhunreacht a chosaint trí thagairt a dhéanamh don tslándáil náisiúnta agus an dóigh a gcaithfear an ceann is fearr a fháil ar lucht na sceimhlitheoireachta.

Chun casadh a bhaint as cuid focal duine de "aithreacha bunaithe na tíre": Nuair a ghéilleann tú do chuid ceart ar mhaithe leis an tslándáil, ní bhíonn ceachtar agat sa deireadh".

Tá triúr tánaistí aigesean agus deir sé go réitíonn siad go maith le chéile agus go dtugann siad tacaíocht láidir dá chéile i gcónaí.

Beidh an rogha againn cad é an teanga is fearr dúinn, agus is cinnte go roghnóimid ár dteanga féin.

Murar scar sé le pingin mhaith bheifí ag déanamh nach raibh meas madaidh aige uirthi.

Bhí maithe agus móruaisle na Gaeilge bailithe in óstán breá an Radisson le cúrsaí na Gaeilge a phlé roimh an toghchán atá romhainn.

Am agus dua ======= Ar an gcéad amharc, déarfadh duine gur mhaith an rud é cúnamh a thabhairt dóibh siúd atá ag iomaíocht thar ceann na tíre ag leibhéal ard idirnáisiunta i spóirt aonair a mbíonn go leor ama agus dua ag baint leo agus costas go leor freisin.

Ag an ócáid sin i 1999, labhair sí faoin ghalar dubhach a bheith uirthi agus ba léir ón mhéid a bhí le rá aici agus ó na dánta a léigh sí go raibh sí cloíte go maith aige.

Impíodh ar an rialtas na hionaid choinneála a dhúnadh ar mhaithe le cearta daonna ach níor bhog siad óna seasamh cruachroíoch.

Bhí na Brianaigh ina dtiarnaí ar thrí oileán Árann ar feadh 450 bliain go dtí 1585, tráth a bhfuair na Flaitheartaigh an ceann is fearr orthu.

"Níor mhaith liom a bheith dána ort, a Lillian, ach b'fhéidir gurbh fhearr dúinn tabhairt faoin turas.

Díolann cuid acu earraí gan mhaith ar thaobh an bhóthair, agus tá daoine eile ann a thógann éin choimhthíocha nó madraí póir.

Bíonn na hamhráin agus na hamhránaithe, idir mhaith agus olc, i dTigh Marrinan.

"Feileann sé níos fearr dom oibriú ón mbaile mar nach gá taisteal fada a dhéanamh chuig oifig ar bith.

Cuireann Údarás na Gaeltachta tacaíocht mhaith ar fáil don deireadh seachtaine.

Ní mar sin a bhí i gcás Ghearóidín Bhreathnach, nó Gearóidín Neidí Frainc mar is fearr aithne uirthi.

Tá mé ag déanamh an dóigh chun tosaigh ná iad a mhealladh chomh maith is a thig linn.

Ná má tá tú i gcónaí anuas ar dhaoine, tiompóidh siad i d'éadán agus is fearr duit leathdosaen a mhealladh leat nó dosaen a thiompó i d'éadan.

Tá scata maith daoine sa gceantar ag coinneáil orthu ag iascaireacht i gcónaí, ach tá tuilleadh forbartha ag teastáil ar an obair sin.

Chuirfeadh Nóirín conradh i gcuid comhrá agus comhairle Ita ar an lá is fearr a bhí sí, ach thiocfadh léi í a fheiceáil in Ifreann ar maidin inniu.

" "Ó, níl orm ach cloigeann nimhneach agus tá mo ghaosán ina rith, sin é," arsa Fergus, nó bhí a fhios aige gur mhaith an té a rachadh idir Nóirín agus a mháthair.

Tá cuid de ghníomhartha an PSNI mar a bheadh eachtraí ann a scríobhfadh úrscéalaí gan tallann dá laghad i leabhar bleachtaireachta gan mhaith.

Ach cá bhfuil sé anois? "Ar an tseilf, ag bailiú deannaigh ar nós na dtuarascálacha is fearr!" a dúirt Mícheál go díomách (mar bhí sé féin ina Chathaoirleach ar an gcoiste a chuir le chéile é), agus fanfaidh sé ansin go dtí tar éis na comhdhála speisialta a bheas ar siúl an chéad mhí eile chun an cháipéis eile de chuid Chumann Luthchleas Gael a phlé.

Bhí sé cairdiúil go leor mar is cosúil go raibh braon maith ar bord aige de bharr gurbh é an deireadh seachtaine é.

Conas mar a mhaireann na daoine ======= Baintear luach saothair cuibheasach maith as cúrsaí turasóireachta anois agus tá roinnt mhaith daoine sáite sa ghnó seo ar shlí amháin nó slí eile.

" Daonlathach ======= Tá na baill chéanna páirteach i Kíla anois ó bhí 1996 ann agus deir Colm go réitíonn siad go maith le chéile.

Bhí sé cairdiúil go leor mar is cosúil go raibh braon maith ar bord aige de bharr gurbh é an deireadh seachtaine é.

Níl aon dabht ach gur dócha go raibh a bhformhór acu seo neamhurchóideach go maith.

Ach cé go bhfuil cuma an-fhoirfe ar an socrú - is é sin, ag maireachtáil i réigiún na síorshaoire, i bhfad ó chúraimí teaghlaigh agus an chuid eile den domhan - b'fhéidir nach seo an rogha is fearr do Mheiriceá.

Seans dá ndéanfadh muid an méid sin, go mbeadh barúil níos fearr againn cé muid féin, fiú sa náisiún seo ina bhfuil daoine chomh scaipthe sin, agus ina bhfuil na roghanna seo gan teorainn maidir le stíl mhaireachtála, roghanna a bhíonn go minic ina mbac ar dhaoine.

Cén fáth a bhfuil an t-airgead seo tuillte ag an Ghaeláras? Feidhmíonn An Gaeláras ag leibhéal an phobail, ar mhaithe leis an phobal agus, mar sin, is airgead é an maoiniú a fhaigheann muid a théann go díreach le leas an phobail a dhéanamh.

Praghas: €25 (clúdach crua)* Gluais • Glossary beathaisnéis údaraitheauthorized biography a dialanna pearsantapersonal diaries páipéir phríobháideachaprivate papers go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President bailithe le chéilegathered together bhriseadh lárthéarmamid-term break ghuigh Patrick oíche mhaith ar gach duinePatrick bade everyone goodnight as go brách leisoff he went ina sámhchodladhsound asleep clagarnachclatter liúigh Patrick féinPatrick himself yelled den chosán bristeof the broken pavement foscadhshelter tolgcouch phléasc gloine fhuinneoga an doraisthe glass of the windows in the door exploded rinne lámhachánshe crawled dallógablinds leathorlachhalf an inch grúpa confachan angry group idirboth ag béiceachshouting casúrhammer tairnínails cláir adhmaidwooden boards gráscardisorderly mob bosca na bhfiúsannathe fuse box lúth na ngéagthe power in her limbs marbhintinneach le heaglamentally paralysed with fear crógachtbravery cinnireachtleadership fuaraigeantacool-headed ag síneadh na sreinge thart an coirnéalextending the chord around the corner ag stiúradh cúrsaí cosantadirecting defence matters as a támhnéal faitísfrom her trance of fear ag breith ar dhá chamángetting hold of two hurleys shín amach a cosshe extended her leg Baineadh tuisle as an bheirt acuBoth of them tripped a fhad a mhair an t-ionsaías long as the attack lasted i mbaol a mbáisin danger of being killed scanraithe as a mbeathascared to death trost na mbrógthe tramp of the shoes carr coimhthíoch bána strange white car go tráthrialtaregularly nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhailethat Paddy wouldn't try to come home róchontúirteachtoo dangerous í ar a díchealldoing her best ag iarraidh an tocht a cheilttrying to hide the emotion leis an mhinicíocht raidió sinwith that radio frequency barúilidea gluaiseachtaímovements i bhfianaisein light of nach bhfuil an dara rogha aici ach a admháilthat she has no choice but to admit drogallreluctance an t-aon chosaintthe only protection

Ina dhiaidh sin, áfach, nílim cinnte go bhfuil an láidreacht agus an teacht i láthair atá riachtanach i bhfoireann Aontroma chun an ceann is fearr a fháil ar fhoirne áirithe níos faide ó dheas agus Craobh na hÉireann a bhaint amach, cé go mba bhreá liom féin dá ndéanfadh.

Nach maith do chorrdhuine.

"Tá muid ag iarraidh go mbeidh comhlachtaí anseo a thabharfaidh cearta ceardchumainn do na hoibrithe, agus a fhágfadh rud inteacht maith ina ndiaidh má imíonn siad," a deir Jim Keys.

"Tá an lá ag cruthú go maith anois," arsa Aifric le duine de na banaltraí a bhí ag tarraingt cuirtín thart ar an tríú leaba síos ón fhuinneog, "nuair a smaoiníonn tú ar an mhaidin a bhí againn.

Bhí mé ag gabháil go maith sa Roinn Éadóchais, ag treabhadh liom; achan duine, chóir a bheith, sásta agam agus sásta liom, taobh amuigh de na (blípeanna) sin san ASTI nach mbeadh sásta le Flaitheas Dé féin - ceann scríbe atá i ndán dóibh go luath má bhíonn neart agamsa air.

An dtuigeann duine ar bith mo chás, ach tusa, a leabhairín mo chroí? Maithfidh tú dom, a thaisce, a leabhairín, a stóirín, má roinnim an méid a scríobhaim anseo le Balor na Súile Nimhe.

Cheapas go mba mhaith an rud é tréimhse a chaitheamh sna Stáit Aontaithe.

Déarfadh daoine, mar shampla, 'Tá leathchéad bliain caite againn ag plé le cúrsaí bochtanais san Afraic agus an bhfuil an Afraic aon phioc níos fearr as tar éis an oiread sin oibre agus airgid a chaitheamh?' Tá ana-chuid díospóireachta den tsórt sin laistigh den eagraíocht.

Ceapaim nach dtuigeann an rialtas an méid oibre atá á dhéanamh ag eagraíochtaí mar Dháil Uladh ar mhaithe leis an Ghaeilge.

Cé go bhfuil deacracht mhór amháin ag an Astráil, is é sin go bhfuil sí chomh fada sin ó na príomh-mhargaí (ach amháin an Nua-Shéalainn), tá buntáistí aici freisin - seasmhacht pholaitiúil, aeráid mhaith, éagsúlacht nádúir i gcomparáid le háiteacha eile - a mheallann na sluaite.

Tá ceoltóirí tar éis a aithint freisin gur straitéis mhaith margaíochta é samplaí dá gcuid ceoil a chur ar fáil do dhaoine ar líne.

Beidh titim áirithe sna deontais a gheobhaidh feirmeoirí na hÉireann, ach tríd is tríd tá údar maith acu bheith sásta leis an bpolasaí a tháinig amach ar deireadh.

In ainneoin áit lárnach an bhia i gcultúr Mheiriceá agus bhunriachtanais an nádúir dhaonna, áfach, tá sé riachtanach go bhféachfaí ar bhia mar chomhpháirt de shláinte mhaith seachas mar bhac ar shláinte mhaith, más mian linn dea-bhail fhisiciúil agus mhothúchánach a bhaint amach.

Ach toisc go bhfuil an méid sin ríomhairí éagsúla ar an idirlíon - idir shean agus nua - is fearr na féidearthachtaí nua seo a sheachaint go ceann tamaill eile.

Béim ar dhea-thréithe ======= An ghné eile den chultúr ná go maitear drochimirt nó drochiompar ar an bpáirc d'imreoirí an-éasca, go mór mór i gcás imreoirí cáiliúla.

Sách maith dom má chaill mé roinnt airgid, a deir tú, ní fiú bheith ag geonaíl faoi anois.

Beidh arduithe táillí eile in ndán dúinn, agus Eircom ag baint leasa as an monaplacht - nó gar go maith dó - atá fós acu i margadh an "teileafóin talún" sa tír seo.

Ní dhiúltódh sé dom i mbliana! Ní raibh ann ach mionpheaca! Níor bhain mé amach as a sparán ach an méid a thabharfadh mé chuig cathair cháiliúil sin na beorach cois Loch Michigan, áit a dtéann maithe agus móruaisle shaol na Gaeilge gach samhradh.

I gcás fhianaise David Rupert, níl aon dabht ach gur thug sé taispeántas maith uaidh sa chúirt.

Beannacht Dé leat, a Bharra, agus tán tú anois san áit ina bhfuil an chuid is fearr den nGaeilge.

Is teampall deas é a tógadh in 1829, ach tá sé coitianta go leor ó thaobh na hailtireachta de agus ní fiú radharc na réaltaí a scrios ar mhaithe le haird a tharraingt air san oíche.

Cé a chreidfeadh é? Maidir le pointí ísle na bliana, ba mhór an trua nár éirigh le Luimneach dul chun cinn níos fearr a dhéanamh i ndiaidh trí bhua iontacha i gCluichí Ceannais Faoi 21 bhliain ach b'fhéidir go raibh muintir Luimnigh ag súil leis an iomarca ró-luath ó imreoirí óga.

In ainneoin iarrachtaí Nuna II agus a chomrádaithe, beidh sé píosa maith go dtarlóidh sé sin.

Bhí ráfla ag dul thart tamall ó shin nach mbeadh *Erectus* ar bith ann: gur scoireadh an Coiste agus gur cuireadh an t-iarAire Rialtais Micheál Mac an Adhmaid isteach ina n-áit; gur dhíol Mac an Adhmaid an rud ar fad le hord rialta ar €100 agus go raibh sé sásta gur margadh maith a fuair sé.

"Beidh péire acu sin agam," a dúirt Ó Cuinneagáin, "bruite go maith.

"Bheadh sé brónach na daltaí a scaipeadh ar na meánscoileanna Béarla, mar réitíonn siad go maith lena chéile sa bhunscoil agus tá an-dul chun cinn déanta acu i ngach ábhar trí Mhanainnis," arsa Paul.

Tá sé den tuairim go léiríonn an scéal seo faoi na táillí seirbhíse go raibh dul amú ar na tráchtairí sna meáin a dúirt gur fearrde an próiseas daonlathach sa tír d'uireasa an *dual mandate*.

Agus cé gur óstán cúig réalt atá ann, d'fhéadfá margadh maith a fháil ann anois.

Dhírigh an tsraith dheireanach d'fhoghlaimeoirí, *Now You're Talking*, ar chanúint Uladh agus bhí sé cinnte ar sciar maith den lucht féachana an chanúint seo a thusicint.

Is duine ionraic díreach í a bhfuil fíos a gnó go maith aici agus tá sé de nós aici féachaint díreach ort agus í ag caint leat.

Ach, dálta cuid mhaith rudaí, ní mar a shíltear a bítear.

Is fíor fosta gur thug cuid mhaith de na daoine seo droim láimhe leis an Ghaeilge nuair a bhain siad Meiriceá amach, mar bhí a fhios acu go maith gurbh é an Béarla teanga na tíre, agus gurb é a bheadh á labhairt ag bunús na ndaoine a chuaigh ann rompu.

Thug mé féin cuairt ar an scoil le gairid agus chuir sé iontas orm an méid suime a bhí ag na scoláirí agus ag na múinteoirí sa teanga, agus an mhéin mhaith a bhí acu di.

Ansin tagann an bhliain úr agus tosaíonn an rabharta litreacha ag teacht trí dhoras na pluaise: achainíocha ó mhaithe agus ó mhóruaisle na tíre, ag impí orm leanacht leis an dea-obair, ag maíomh gur mise amháin as measc scríbhneoirí na tíre a thugann misneach don phobal - agus géillim arís.

Tar éis an tsaoil, ba é Setanta an laoch nua óg i gCorcaigh - an t-iománaí ab fhearr b'fhéidir ó chroch Jimmy Barry Murphy féin a chamán faoin staighre (nó cibé áit ina gcrochann sean-iománaithe a gcuid camán nuair a éiríonn siad as!).

Teanga na múinteoireachta ======= Sa bhliain 1938, rinneadh teanga oifigiúil na múinteoireachta den Fharóis sna hoileáin ach leanadh ar aghaidh ag teagasc na Danmhairgise sna scoileanna le cur ar chumas daltaí leibhéal maith líofachta a bhaint amach sa teanga sin.

Tá fadhb thromchúiseach againn agus caithfear díriú uirthi ar bhealaí éagsúla, ar mhaithe leo siúd atá ag smaoineamh ar dheireadh a chur lena saol féin agus ar mhaithe lena dteaghlaigh agus lena gcairde.

Ní raibh mórán ar an liosta, ach go dtí an lá inniu bhí Dónall go maith chun deiridh ar an chuid eile.

Phós a thuismitheoirí, Freddie Lennon agus Julia Stanley, i 1938 ach níor réitigh siad go maith le chéile.

" An dóigh leis gur cailleadh aon rud mar thoradh ar an dul chun cinn sa gheilleagar; ar chailleamar aon rud mar shochaí leis an bhforbairt sin? "Ní tharlaíonn aon athruithe, fiú amháin athrú chun feabhais, gan ceataithe cinnte a bheith ag baint leis agus, cé go bhfuil caoi i bhfad níos fearr orainn anois, is laige anois, creidim, an tionchar ar iompar na ndaoine, meas na gcomharsan agus an mhoráltacht thraidisiúnta.

Bhí ar na mílte imeacht ar imirce, de bharr cúinsí eacnamúla a bheith chomh holc sin, ach tugadh aire mhaith dóibh nuair a bhain siad ceann scríbe amach (i Learpholl, mar shampla, mar a mhíníonn Tony Birtill ina alt an mhí seo).

Ach tá fadhb amháin ann, is é sin nach bhfuil pá maith ar fáil.

Mar shampla, má tá scileanna maithe oifige agat, Microsoft Office san áireamh, go minic ní fhaigheann tú ach £5 (€7.

Pé scéal é, is fear saibhir é an bainisteoir céanna mar íoctar tuarastal an-mhaith leis de réir mar a thuigim, i bhfad níos mó ná mar a thuilleann múinteoir, cuir i gcás, dá fheabhas é.

Tábhairneoir agus fear gnó ab ea é, fear flaithiúil, a bhíodh i gcónaí gléasta go maith.

I lár coille a bhíomar anuraidh, seisear léachtóirí agus fiche mac léinn, agus chaitheamar seachtain ansin ag plé litríocht Bhéarla agus Ghaeilge na hÉireann, ag glacadh páirte i ndráma, ag féachaint ar scannáin, ag siúl, ag gabháil foinn os comhair tine chnámh, agus ar ndóigh, ag blaiseadh braon beorach is fíona anois is arís! Thug foireann ghnó ó Jameson cuairt orainn fiú amháin, agus físeán leo faoin bpróiseas stiléireachta, agus thángadar le cúpla braon saor in aisce dúinn chomh maith! Toisc gur réitíomar ar fad chomh maith sin le chéile, fuaireas cuireadh caint a thabhairt in Olomouc níos déanaí sa bhliain.

Tá cathracha agus bailte in áiteanna eile sa tír nach bhfuil go maith as ar chor ar bith, agus atá fós ag iarraidh teacht chucu féin i ndiaidh dheireadh ré an Chumannachais.

"Nach fearrde muid go mór dá uireasa?" Aniar de phreab le Balor an tEachtraí: "Nach fearr é ná cuid de na bolaithe a cheileann sé san am i láthair? Bheadh na boic mhóra i mBaile Átha Cliath i bhfad níos fearr as dá rachaidís sa tóir ar dhaoine a bhíonn ag caitheamh rudaí eile seachas tobac sna dtithe tábhairne.

Cén fáth ar bunaíodh é? Bunaíodh an Bord chun foilsiú leabhar Gaeilge a chur chun cinn sa tslí is go mbeadh ábhar maith léitheoireachta Gaeilge ag an bpobal.

Cad iad na foinsí airgid atá agaibh? An leor iad? Bord de chuid na Roinne Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta is ea Bord na Leabhar Gaeilge agus faigheann an Bord tacaíocht mhaith ó oifigigh na Roinne sin.

Cuirtear soláthar maith ábhair léitheoireachta ar fáil do phobal na Gaeilge in aghaidh na bliana, agus tá caighdeán na leabhar mar tháirgí ag dul i bhfeabhas i gcónaí.

* Gluais • Glossary mo dhícheallmy best a gheallaim dom féinI promise myself san fhásachin the desert d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate don Charghasfor Lent cleastrick chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself blastatasty íobairtsacrifice maitheasgood bródúilproud casacht mhór ghroía great big cough tairseachthreshold tanaíthin fiáinwild de shíoralways seanfhaiseantaold-fashioned láchfriendly, pleasant mearbhallconfusion cheapasI thought a bhlas tuaisceartachhis northern accent chloisimis a chasachtwe used to hear his cough bhímis ar bíswe used to be excited/impatient cúbógacollections of Easter eggs scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside go scafántaspeedily ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it ag iomrascáil lena chéilewrestling one another suachmáneasy-going person gan puth análawithout a puff of breath parlúsparlour, sitting-room deireadh sí linnshe would say to us cur i gcéill iomlántotal pretence thuigeadh siseshe'd understand bheannaímis dówe would greet him d'fhiafraímis dewe'd ask him d'fhreagraímiswe would answer go fuarbhruiteindifferently ag tóraíocht an mhálasearching for the bag nodclue go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them beadaílover of sweet things dá bharras a result d'éalaigh méI escaped cófrapress ag póirseáil thartrummaging about málaí plaisteachaplastic bags doirtealsink de phreabsuddenly go raibh mo chosa nitethat it was all up with me polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north daoine muinteartharelations díospóireachtaí bríomharalively debates a chuairteannahis visits b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men ag útamáilfumbling ba ghiorra in aois diclosest to her in age mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me barrúilfunny de shíor dár gcáineadhalways criticizing us ag spochadh as m'uncailteasing my uncle agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her Tá sé chomh maith agamI may as well á leanúintfollowing him garda gradaimguard of honour cársánwheeze inchreidtecredible plúchadhasthma ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle dá mbéarfaí ormif I was caught isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places macalla na nglórthathe echo of the voices tuaromen, sign an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best mealltachenticing bonnánhorn fardoraslintel of door vardúswardrobe bheir mé barróg airI hugged him ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions glicsly caoi a chur ar an áitto tidy up the place margadhdeal a roinntto share stróic méI tore daitecoloured dúil chráitetorturous desire candaí móra seacláidebig chunks of chocolate blúire ar bhlúirebit by bit giodalachperky bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down smeartha le seacláidcovered in chocolate teipfailure