isteach sa mhodh smaoinimh seo
into this way of thinking
Fiú mo leithéidse, a thaistealaíonn ó thuaidh ó am go ham, tá sé éasca dom sleamhnú
isteach sa mhodh smaoinimh seo.
Chuaigh uair isteach
an hour passed
"
Chuaigh uair isteach agus fán am sin bhí ná girseachaí chuile lá chomh meadhrach leis na gasúraí.
Chuaigh uair isteach
an hour passed
"
Chuaigh uair isteach agus fán am sin bhí ná girseachaí chuile lá chomh meadhrach leis na gasúraí.
crom isteach ar chomhrá
busy chatting
Bhí cuid acu
crom isteach ar chomhrá agus cuid mhaith acu ar bhuail néal codlata iad.
crom isteach ar chomhrá
busy chatting
Bhí cuid acu
crom isteach ar chomhrá agus cuid mhaith acu ar bhuail néal codlata iad.
ag teacht isteach ar an obair
getting used to the work
Leag an bainisteoir amach na cúraimí a bheadh uirthi agus gheall di nach mbeadh sí i bhfad
ag teacht isteach ar an obair ná ar an oifig úr.
ag luí isteach ar
getting stuck into
Cloiseann duine scéalta faoi na foghlaimeoirí a mbíonn an t-ádh dearg orthu agus a n-éiríonn leo cúpla rud, mar théipeanna agus leabhair, a cheannach agus iad
ag luí isteach ar fhoghlaim na Gaeilge.
ag cur a ladhair isteach
intervening
Tá na Stáit Aontaithe
ag cur a ladhair isteach i saol an Mheánoirthir le fada an lá agus is beag tuiscint atá ag an saol mór san Iarthar ar an gceist.
Isteach ar an fhuinneog
came in the window (note 'ar' not 'fríd'); 'isteach fríd an fhuinneog nó doras' literally means 'through', as in breaking through the window or door.
Isteach ar an fhuinneog a tháinig sé, is cosúil, agus chan anuas an simléir agus bhí ocras ar dóigh air fosta, nó níor fhág sé grabhróg den bhia a fágadh fána choinne ina dhiaidh," arsa Máire agus aoibh an gháire uirthi.
Chuir an chinniúint a ladhar isteach sa scéal
fate intervened in matters
Chuir an chinniúint a ladhar isteach sa scéal ansin nuair a tharla an galar crúibe agus béil.
cur isteach ar a bpríobháideacht
intrusions into their privacy
Beidh na Meiriceánaigh níos toilteanaí cur suas le faire leictreonach,
cur isteach ar a bpríobháideacht agus laghdú ar a gcearta bunreachtúla más féidir leo brath níos sábháilte.
Níor chuir an brú isteach ná amach orm
The pressure didn't bother me at all
*
Níor chuir an brú isteach ná amach orm.
súigh isteach an t-aer
breathe in air
Scríobh Anne ina dialann: "Screadann guth ionam: 'Gabh amach,
súigh isteach an t-aer, déan spraoi.
Tabhair an tóin isteach aici
Bring the rear end in
Tabhair an tóin isteach aici anois nó beidh muid anseo go deo na ndeor," ar seisean.
croí isteach a thabhairt dó achan oíche
give it a hug every night
Thig léithi Tadhg a thabhairt air agus
croí isteach a thabhairt dó achan oíche.
bhogas isteach ionam féin
I retreated into myself
Ach thosnaíos-sa ag léamh agus
bhogas isteach ionam féin.
teacht isteach
income
Bhí a fear céile tinn i dtrátha an am sin agus deir sí go raibh uirthi tabhairt faoin obair seo chun a chinntiú go mbeadh
teacht isteach sách mór ag an teaghlach.
thiocfainn isteach air
I'd get used to it
Dá mbeinn tar éis dul ann agus mé fiche éigin bliain,
thiocfainn isteach air.
theacht isteach ceart
a proper income
Fásann go leor comhlachtaí ollscoile ó ghrúpaí taighde agus ní bhíonn siad dírithe ar
theacht isteach ceart, cé go raibh sé úsáideach áiseanna ríomhaireachta na hollscoile a úsáid i dtosach.
an teacht isteach atá acu a ardú
to increase their income
An gcuirfidh na hathruithe atá ag tarlú dá mbarr isteach ar zamano? "Tá na comhlachtaí móra sin ag iarraidh
an teacht isteach atá acu a ardú.
theacht isteach
income
Tabharfaidh an t-eischeadúnas an cás beorach don mbuaiteoir atá in ann a chruthú nach Moslamach é agus go bhfuil níos lú ná deich faoin gcéad dá
theacht isteach á chaitheamh aige ar alcól, má thuigim an scéal i gceart.
croí isteach
hug
"Emma, nach bhfuil tú ag dul a thabhairt
croí isteach do Nell?" arsa Lillian.
teacht isteach
income
Go tobann, áfach, ní raibh aon
teacht isteach aige.
teacht isteach éadálach
a lucrative income
Saothraíonn smuigléirí
teacht isteach éadálach ón striapachas.
teacht isteach
income
Ba mhór an trua é dá mbeadh orainn, cumann deonach le
teacht isteach an-bheag sa bhliain, daoine a chur ó dhoras de bharr easpa áiseanna.
teacht isteach
income
Ba mhór an trua é dá mbeadh orainn, cumann deonach le
teacht isteach an-bheag sa bhliain, daoine a chur ó dhoras de bharr easpa áiseanna.
Chrup sí isteach uirthi féin
she became smaller
Chrup sí isteach uirthi féin sna míonna deireanacha agus cha raibh pioc feola fágtha uirthi.
díriú isteach ar
concentrate on
Tá an fhealsúnacht ann, a deir sí, "má bhíonn ar dhuine
díriú isteach ar thrí ghné éagsúla dá shaol nó dá saol go mbíonn ar an duine sin gné amháin a bhrú ar leataobh.
teitheadh isteach i ndomhan eile
to escape into another world
Aithnítear gur galar spioradálta é mí-úsáid alcóil nó ábhair ar bith a chuireann ar ár gcumas
teitheadh isteach i ndomhan eile.
a luíonn isteach
which blends in
Foirgneamh é An Nasc, 199 Bóthar na bhFál,
a luíonn isteach lena thimpeallacht; oireann aghaidh an fhoirgnimh don lochtán Victeoiriach atá in aice leis, ach cuireann a dhearadh nua-aoiseach le forbairt nádúrtha na sráide.
seo Mark isteach i lár an tí
Mark landed, arrived in the house
"Bí i do thost," arsa Ruth agus bhris gáire uirthi, agus bhí siad mar sin nó
seo Mark isteach i lár an tí.
a theacht isteach uirthi
to get used to it
Áit dheas í Turku, siúd is go bhfuil bunadh na háite róchraiceáilte i ndiaidh an haca oighir, agus an chanúint aistíoch Fionlainnise a bíos siad ag labhairt, tógann sé roinnt mhaith ama ort
a theacht isteach uirthi.
as baile isteach
from out of town, not from there
Dhéanfá cuntas ar dhathanna na bhfear ar mhéara láimhe amháin, is é sin iad uilig ach Pietr arbh
as baile isteach é.
seo isteach an bhrídeog
with that, the bride arrived
Go hádhúil do Thadhg agus do go leor eile,
seo isteach an bhrídeog go doras theach an phobail.
cur isteach
interference
" Thosaigh Mícheál ag úsáid an chórais teilea-oibre thart ar dhá bhliain ó shin - cad iad buntáistí na teilea-oibre dar leis?
"Is féidir liom obair a chríochnú gan éinne a bheith ag
cur isteach orm.
sleamhnóidh go leor coireanna cainte isteach i do cheann gan fhios duit
a lot of language crimes will slip into your head unbeknown to you
Ní hamháin go méadóidh do stór focal, ach
sleamhnóidh go leor coireanna cainte isteach i do cheann gan fhios duit.
mar a chuirfeadh sí an oíche isteach
how she would pass the night
Ní raibh a fhios aici cad é faoi Dhia
mar a chuirfeadh sí an oíche isteach nó níor cheil a hathair ariamh an dubhghráin a bhí aige ar Dhónall.
druidte isteach
closed in
Ní maith liom a bheith
druidte isteach.
a shleamhnú isteach
to slip into
Ach in ionad áthas a bheith ar lucht na meán go bhfuil leasuithe breise á mbeartú tá ceardchumann na n-iriseoirí ag clamhsán mar gheall ar roinnt de na moltaí eile a chreidtear a dhéanfaidh an tAire iarracht
a shleamhnú isteach sa bhille.
teacht isteach
income
Tá
teacht isteach idir €300,000 agus €400,000 gach bliain ón choláiste sin.
ag díriú isteach ar aíonna
concentrating on guests
Táimid
ag díriú isteach ar aíonna as ceantar áirithe.
ag teacht isteach domh
on my return
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
tháinig mé isteach air
I became used to it
Tá an córas in Éirinn difriúil ón cheann atá sna Stáit Aontaithe, ach
tháinig mé isteach air ar deireadh.
ag teacht isteach domh
on my return
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
daoine óga ón cheantar a mhealladh isteach
to attract young people from the area in
Bhí sé mar chuid den sprioc ag an ghrúpa seo
daoine óga ón cheantar a mhealladh isteach chun a bheith ag obair ar thionscadal lena dtimpeallacht a dhéanamh níos deise agus dóchas a chruthú don todhchaí agus don ghlúin atá le teacht.
tháinig mé isteach air
I became used to it
Tá an córas in Éirinn difriúil ón cheann atá sna Stáit Aontaithe, ach
tháinig mé isteach air ar deireadh.
a chuas isteach an doras
when I went in the door
"An chéad cheist a chuireadar chugam nuair
a chuas isteach an doras ná, 'An bhfuil aon Ghaeilge sa rud seo? *Because if there is, I'm outta here*.
isteach sa líon
into the net
"Deinim amach, dá bhféadfaimis é a ionramháil i gceart agus a bheith ana-chúramach ina bhun, ní gá gur ag mealladh daoine ón nGaeilge nó ó na ranna Gaeilge ar fad a bheadh Léann na hÉireann ach ag tabhairt daoine de réir a chéile
isteach sa líon, más maith leat.
dá dteacht isteach
of their income
Léirigh suirbhé a rinne 3com Ireland le déanaí gur beag gnó atá á dhéanamh go leictreonach in Éirinn - dúirt os cionn trí cheathrú de na comhlachtaí beaga go bhfuil níos lú ná 10 %
dá dteacht isteach á ghiniúint ag tráchtáil leictreonach.
ag cur a ladar isteach ina ngnóthaí
interfering in their affairs
Tá sé de cheart ag saoránaigh gach tíre a dtodhchaí féin a shocrú gan tíortha eile a bheith
ag cur a ladar isteach ina ngnóthaí.
theacht isteach
income
D'aithin na Coimisinéirí Ioncaim i mBuiséad 1999 go raibh impleachtaí móra ag an idirlíon do
theacht isteach cánach - impleachtaí a pléadh arís i gcomhthéacs Bhuiséad 2003.
dá theacht isteach
of its income
" De réir Tony Byrne ón chomhlacht próiseála éisc Norfish, atá lonnaithe i nDún na nGall, tagann 10%
dá theacht isteach ón mhargadh Éigipteach agus dá dteipfeadh air sin chaillfí postanna.
dhiúl sí isteach a hanáil chomh domhain agus a thiocfadh léi
she took as deep a breath as she could
Nuair a d'oscail doras an ardaitheora,
dhiúl sí isteach a hanáil chomh domhain agus a thiocfadh léi, ag dúil go dtabharfadh sin rud beag uchtaigh di.
bualadh isteach
drop in
Is féidir le duine ar bith
bualadh isteach ó mhí na Bealtaine go dtí deireadh mhí Mheán Fómhair.
teacht isteach
income
Bítear ag súil go mbeidh cúlra maith acu ag
teacht isteach agus bíonn deis acu réimse leathan taithí a fháil laistigh den mbanc.
á shú isteach
sucked in
Beidh an t-aer faoi á théamh ag an ngrian agus
á shú isteach i mbun an túir.
a bhrostaigh isteach sna túir
who hurried into the towers
org) den tuairim go gcaithfear cuimhneamh ar na hoibrithe tarrthála
a bhrostaigh isteach sna túir agus iad trí thine, agus daoine eile ag teitheadh lena n-anam astu.
dingthe isteach
squeezed into
Bhí mé réidh le mo bhealach a bhrú amach fríd an ocht milliún duine a bhí
dingthe isteach i bPáirc na Féile nuair a chonaic mé fógra mór os mo chomhair amach: An Ghaeltacht.
ag cur isteach nó amach air
not bothering him
Bhí culaith éadaí oifige air agus ní raibh cuma air go raibh an aimsir
ag cur isteach nó amach air.
nuair a luím isteach ar an obair
when I start the work
Suím síos ag an phianó agus b'fhéidir go mbeadh creatlach beag déanta agam sna míonna sin, ach
nuair a luím isteach ar an obair, bíonn sé éasca go leor.
dá dhoimhneacht a théann tú isteach ann
the deeper you go into it
"Ní bhíonn a fhios agat achan rud fá ghné ar bith den cheol agus,
dá dhoimhneacht a théann tú isteach ann, is amhlaidh is soiléire gur beag an tuigbheáil atá agat i ndeireadh na dála, ar nós na cruinne sa chomhthéacs sin," ar sé.
Ní mór duit a bheith le rith isteach i dtine.
You gotta be to run into a fire.
Ní mór duit a bheith le rith isteach i dtine.
Ní thug sé croí isteach féin domh.
He didn't even hug me.
"
Ní thug sé croí isteach féin domh.
á chaitheamh isteach in olluaigh
being tipped into a mass grave
Tá macasamhla ann de rudaí a tharla ag an am, mar shampla corp
á chaitheamh isteach in olluaigh agus reithe cogaidh á úsáid le daoine a díshealbhú.
ag plódú isteach
crowding in
) Measaim féin go spreagfaidh sin Gaeil le cuairt a thabhairt ar an Phàrlamaid - beidh siad
ag plódú isteach, tá súil agam, agus beidh mise gnóthach!
"Ardóidh sé stádas na teanga in Albain go ginearálta fosta.
go dtí gur chinn mé ar thumadh isteach ar fad ann
until I decided to immerse myself totally in it
Tar éis tamaill thosaigh mé ag gabháil isteach níos doimhne sa scéal
go dtí gur chinn mé ar thumadh isteach ar fad ann.
a chuireann isteach orm
which annoys me
AÓF: Ar thóg sé mórán ama ort?
TM: Thosaigh mé i 1997 agus mé ag ceapadh nach mbeadh stró ar bith orm a bheith réidh don bhliain ina dhiaidh sin, ach gach áit a bhreathnaigh mé tháinig mé ar a thuilleadh ábhair! Níor éirigh liom é a chríochnú faoi dheireadh go dtí an bhliain dhá mhíle!
AÓF: Dhá n-iarrfainn ort rud amháin a phiocadh amach nach dtaitníonn leat faoi staid an cheoil thraidisiúnta in Éirinn faoi láthair, céard a déarfá?
TM: An rud is mó
a chuireann isteach orm ná an bealach go bhfuil deighiltí tar éis teacht isteach sa traidisiún.
ní chuirfidh mise isteach ort
I won't bother you
*
Gluais • Glossary
i gcoinne na dtonntrachaagainst the waves
ag dreapadhclimbing
gíogsqueak
ionadhsurprise
míthuiscintmisunderstanding
a bhéic CathalCathal shouted
bhfolachhiding
an-mhíshasúilvery unsatisfactory
ní chuirfidh mise isteach ortI won't bother you
gáire meidhreachmirthful laugh
ag útamáil thartfumbling around
gan amhrasundoubtedly
lig dom mo mhachnamh a dhéanamhlet me have a think
ag déanamh aithrise arcopying
a cásher situation
bhraith séhe felt
praiseachmess
os ísealin a low voice
mí-ádhbad luck
piseogsuperstition
caladhport, harbour
Gháir SaidíSaidí laughed
catachcurly
chun é a ghríosadhto incite him
ceangalbond
an tríú mílaoisthe third millennium
mí-ádhbad luck
cinneadhdecision
chun na líonta a tharraingtto draw the nets
péarlachpearly
íoróinirony
i gcruachásin a predicament
ag treabhadhploughing
déanachlate
ag ardúrising
ag luascadh go fíochmharrocking fiercely
fothainshelter
fliuch báitesoaking wet
cuma chrostaa cross look
sorncooker
doirtealsink
cuisneoirfridge
ar eagla go gcasfadh séin case he'd turn around
Bhí sí i bponc ceart.
ag cur isteach ort
bothering you
Ach, arís, is deas an rud é sciurd a thabhairt timpeall air gan na mílte turasóir a bheith
ag cur isteach ort.
teacht isteach
income
Ag an am céanna, táimid ag cur leis an
teacht isteach ó úsáid an Árais agus imeachtaí an Chlub, agus táimid ag dul i bhfeidhm ar ghrúpaí ar nós Fhoras na Gaeilge agus FÁS chun a léiriú dóibh gur fiú tacaíocht a thabhairt dúinn.
teacht isteach ar
to become accustomed to
Mar shampla, níl focal Béarla (ná aon teanga eile) le cloisint ach Seicis amháin ar na fógraí taistil ar an *metro*, ar an mbus agus ar an *tramvaj*, agus muna bhfuil taithí agat ar theanga Shlavach, tógann sé tamall
teacht isteach ar léamh agus ar chóras foghraíochta na Seicise.
ag sleamhnú isteach
slipping in
Má leanann cúrsaí mar atá, beidh daoine go fóill
ag sleamhnú isteach ar chúl leoraithe nó i bhfolach i mbáid fharantóireachta ó Le Havre nó Cherbourg.
chun fáiltiú rompu isteach
to welcome them in
Cad is fiú na mílte duine óg a bheith ag fágaint na scoile (an ghaelscoil san áireamh) agus Gaeilge mhaith acu mura bhfuil pobal Gaeilge lasmuigh de gheata na scoile
chun fáiltiú rompu isteach?
*Is as Baile Átha Cliath é Vivian Uíbh Eachach.
nuair a thagadh daoine isteach
when people used to come in
Bhí orm seasamh suas agus an haiste a oscailt
nuair a thagadh daoine isteach, ansin é a dhruid arís.
isteach sna gnáthchróite folaigh
into the usual hiding-places
*
Gluais • Glossary
mo dhícheallmy best
a gheallaim dom féinI promise myself
san fhásachin the desert
d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate
don Charghasfor Lent
cleastrick
chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself
blastatasty
íobairtsacrifice
maitheasgood
bródúilproud
casacht mhór ghroía great big cough
tairseachthreshold
tanaíthin
fiáinwild
de shíoralways
seanfhaiseantaold-fashioned
láchfriendly, pleasant
mearbhallconfusion
cheapasI thought
a bhlas tuaisceartachhis northern accent
chloisimis a chasachtwe used to hear his cough
bhímis ar bíswe used to be excited/impatient
cúbógacollections of Easter eggs
scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside
go scafántaspeedily
ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him
chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it
ag iomrascáil lena chéilewrestling one another
suachmáneasy-going person
gan puth análawithout a puff of breath
parlúsparlour, sitting-room
deireadh sí linnshe would say to us
cur i gcéill iomlántotal pretence
thuigeadh siseshe'd understand
bheannaímis dówe would greet him
d'fhiafraímis dewe'd ask him
d'fhreagraímiswe would answer
go fuarbhruiteindifferently
ag tóraíocht an mhálasearching for the bag
nodclue
go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them
beadaílover of sweet things
dá bharras a result
d'éalaigh méI escaped
cófrapress
ag póirseáil thartrummaging about
málaí plaisteachaplastic bags
doirtealsink
de phreabsuddenly
go raibh mo chosa nitethat it was all up with me
polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north
daoine muinteartharelations
díospóireachtaí bríomharalively debates
a chuairteannahis visits
b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men
ag útamáilfumbling
ba ghiorra in aois diclosest to her in age
mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona
fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me
barrúilfunny
de shíor dár gcáineadhalways criticizing us
ag spochadh as m'uncailteasing my uncle
agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her
tá sé chomh maith agamI may as well
á leanúintfollowing him
garda gradaimguard of honour
cársánwheeze
inchreidtecredible
plúchadhasthma
ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle
dá mbéarfaí ormif I was caught
isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places
macalla na nglórthathe echo of the voices
tuaromen, sign
an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best
mealltachenticing
bonnánhorn
fardoraslintel of door
vardúswardrobe
bheir mé barróg airI hugged him
ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions
glicsly
caoi a chur ar an áitto tidy up the place
margadhdeal
a roinntto share
stróic méI tore
daitecoloured
dúil chráitetorturous desire
candaí móra seacláidebig chunks of chocolate
blúire ar bhlúirebit by bit
giodalachperky
bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting
tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down
smeartha le seacláidcovered in chocolate
teipfailure
a dhingeadh isteach
who used to squeeze into
Bhí sé ar dhuine de na mílte fear agus bean
a dhingeadh isteach i dtraein fhothalún uimhir 4, a d'iompraítí ar luas lasrach go híochtar oileán Manhattan, agus a thuirlingíodh ag stop Bowling Green.
thar an tairseach isteach
over the threshold
Má tá léitheoir dílis ar bith de chuid *Beo Ar Éigean *amuigh ansin a bheadh sásta Balor bocht a ligean
thar an tairseach isteach, díreach le lóistín saor in aisce a thabhairt dó ar feadh cúpla mí, ní gá ach d'ainm agus do sheoladh a fhágáil le heagarthóir na liarlóige, Éamonn Ó Doornail, agus an chuid eile a fhágáil faoi féin.
croí isteach
hug
Ní dhearna sí ach a dhá lámh a chur thart uirthi agus
croí isteach a thabhairt di agus dúirt: "Socair tú féin anois.
san ionad buail isteach
in the drop-in centre
Bíonn siad ag cuidiú
san ionad buail isteach atá i gceanncheathrú ICCM i Duke Street, Learpholl agus ag grúpaí sóisialta a eagraítear do na seandaoine sa chathair.
chinn sí ar luí isteach ar phleanáil an úrscéil
she decided to get stuck into planning the novel
Bhí Anna ag obair ar leabhar Béarla faoi inimircigh ag an am ach bhí moill ar an tionscadal áirithe sin, mar sin
chinn sí ar luí isteach ar phleanáil an úrscéil.
nár chuir sé isteach orm
that it didn't bother me
Caithfidh mé a rá
nár chuir sé isteach orm ag an am.
teacht isteach
income
Tá an-titim tagtha ar an
teacht isteach sna ceantair thraidisiúnta turasóireachta mar Chill Áirne.
ag stánadh isteach uirthi
staring in at her
Tá cóipeanna den leabhar le buachan i gcomórtas mhí Mheán Fómhair *Beo!*
Gluais • Glossary
á fhoilsiúbeing published
gnó turasóireachtatourism business
músclaítear fiosracht na mnáthe woman's curiousity is awakened
ailt nuachtáinnewspaper articles
faillcliff
seilbhpossession
contúirtídangers
bagairtíthreats
creathán fuachtaa cold shudder
fainicwarning
foláireamhnotice, warning
deireadh a haistir saoilthe end of her life's journey
go fuarchúiseachindifferently
buillí croíheartbeats
anáil an tsonaisthe breath of happiness
seargthawithered
iachallcompulsion
fíricífacts
breacthawritten down
rianmark
d'aon ghnódeliberately
blúire páipéirpiece of paper
luaitementioned
tarraiceándrawer
stán síshe stared
imlíneoutline
scáilshadow
gortcultivated field
cruthanna dubhablack shapes
ag corraí go bogmoving gently
sceacha aitinnfurze bushes
céadfaísenses
ar tinneallon edge
doircheachtdarkness
ina glaicin her hand
leiceanncheek
á shlíocadhstroking it
pollairí a sróineher nostrils
b'in mar a shamhlaíodh sí iadthat's how she used to imagine them
istoícheat night
ina comhluadarin her company
folamhempty
dul i dtaithí arget used to
cuachta go clutharnestled comfortably
fál cosantaprotective fence
fothramnoise
gíoscáncreaking
ag tnúth lelooking forward to
brat teolaíwarm covering
an tsíorgheonaílthe continuous droning
ag dul thar bráidpassing by
cloig rabhaidhalarms
sianaílwhining
otharchairr ag scréachaílambulances screeching
pléascáinexplosives
gleo cogaíochtathe noise of war
ar fud na comharsanachtaall over the neighbourhood
éalúto escape
amhrasdoubt
easpa fuaimelack of noise
tranglamclutter
ina sámhchodladhsleeping soundly
cliotaráilclattering
macalla a coiscéime féinthe echo of her own footstep
pluidblanket
ag siosarnachrustling
a fallaing oícheher night gown
taobh leisbeside it
sciathánwing
dallógblind
duibheblackness
crónánhumming
leataopen
an bunalt údthat original article
carnánpile
béicscream
ag stánadh isteach uirthistaring in at her
ag faire uirthilooking at her
á slogadhswallowing her
spléachadhglance
sceonmharterrifying
trí choiscéimthree steps
scréachscream
rith sé léiit occured to her
cur síos ceartproper description
ag tochailt isteach intidigging into her
tanaíthin
camcrooked
go tostachsilently
ag fairelooking
ar diúitéon duty
Ag baint lán na súl aisti.
ag tochailt isteach inti
digging into her
Tá cóipeanna den leabhar le buachan i gcomórtas mhí Mheán Fómhair *Beo!*
Gluais • Glossary
á fhoilsiúbeing published
gnó turasóireachtatourism business
músclaítear fiosracht na mnáthe woman's curiousity is awakened
ailt nuachtáinnewspaper articles
faillcliff
seilbhpossession
contúirtídangers
bagairtíthreats
creathán fuachtaa cold shudder
fainicwarning
foláireamhnotice, warning
deireadh a haistir saoilthe end of her life's journey
go fuarchúiseachindifferently
buillí croíheartbeats
anáil an tsonaisthe breath of happiness
seargthawithered
iachallcompulsion
fíricífacts
breacthawritten down
rianmark
d'aon ghnódeliberately
blúire páipéirpiece of paper
luaitementioned
tarraiceándrawer
stán síshe stared
imlíneoutline
scáilshadow
gortcultivated field
cruthanna dubhablack shapes
ag corraí go bogmoving gently
sceacha aitinnfurze bushes
céadfaísenses
ar tinneallon edge
doircheachtdarkness
ina glaicin her hand
leiceanncheek
á shlíocadhstroking it
pollairí a sróineher nostrils
b'in mar a shamhlaíodh sí iadthat's how she used to imagine them
istoícheat night
ina comhluadarin her company
folamhempty
dul i dtaithí arget used to
cuachta go clutharnestled comfortably
fál cosantaprotective fence
fothramnoise
gíoscáncreaking
ag tnúth lelooking forward to
brat teolaíwarm covering
an tsíorgheonaílthe continuous droning
ag dul thar bráidpassing by
cloig rabhaidhalarms
sianaílwhining
otharchairr ag scréachaílambulances screeching
pléascáinexplosives
gleo cogaíochtathe noise of war
ar fud na comharsanachtaall over the neighbourhood
éalúto escape
amhrasdoubt
easpa fuaimelack of noise
tranglamclutter
ina sámhchodladhsleeping soundly
cliotaráilclattering
macalla a coiscéime féinthe echo of her own footstep
pluidblanket
ag siosarnachrustling
a fallaing oícheher night gown
taobh leisbeside it
sciathánwing
dallógblind
duibheblackness
crónánhumming
leataopen
an bunalt údthat original article
carnánpile
béicscream
ag stánadh isteach uirthistaring in at her
ag faire uirthilooking at her
á slogadhswallowing her
spléachadhglance
sceonmharterrifying
trí choiscéimthree steps
scréachscream
rith sé léiit occured to her
cur síos ceartproper description
ag tochailt isteach intidigging into her
tanaíthin
camcrooked
go tostachsilently
ag fairelooking
ar diúitéon duty
Ag baint lán na súl aisti.
go dtí gur eitil sé isteach
until he flew in
Ar an drochuair, bhí sonra beag amháin nár chuimhnigh sé air
go dtí gur eitil sé isteach go dtí an chathair an mhí seo caite.
sular seoladh isteach iad
before they were sent in
Ar ndóigh bhí foclóir agam an t-am ar fad, agus bhí ar dhuine eile na hiarratais a léamh
sular seoladh isteach iad.
slí isteach
a way in
Ach, níos tábhachtaí fós, bhuail sí le neart daoine a rachadh i bhfeidhm uirthi agus a thabharfadh
slí isteach san iriseoireacht di.
cead isteach saor in aisce
free admission
An rud a tharlaíonn i dTuaisceart Éireann ná go n-osclaítear a lán áiteanna suimiúla ar feadh deireadh seachtaine gach Meán Fómhair agus bíonn
cead isteach saor in aisce i gceist.
ag cur iarratais isteach
making an application
(Bhí sé rómhall
ag cur iarratais isteach.
Chaith sí deireadh isteach
she threw it all in
Chaith sí deireadh isteach i gciseán an níocháin, agus ar ais léi agus an folúsghlantóir léi.
le tumadh isteach ann
to dip into it
Arán agus slisíní ispíní le picilí againn
le tumadh isteach ann - an-bhlasta ar fad, ach, mo léan, bhí sé chomh méith sin nach rabhamar in ann é a chríochnú.
teacht isteach rialta
steady income
Tá
teacht isteach rialta agam féin agus is mian liom mo chuid páistí a chur chuig scoil Chaitliceach.
dhoras isteach
portal
"Tá meath mór ag teacht ar chóras cumhachtach na scoileanna paróiste a d'fhás céad go leith bliain ó shin ó gheoiteonna na n-inimirceach, ar
dhoras isteach sa tsochaí Meiriceánach é do na milliúin agus ar fhoinse cumhachta gan teorainn, beagnach, é d'institiúid na Eaglaise Chaitlicí," a scríobh Jim Dwyer le gairid sa New York Times.
Sméid sí isteach é
she beckoned him in
Gluais • Glossary
slatairea slip
ar dhath na mealahoney-coloured
lasairflame
tochtdeep emotion
ó shaol na mbeofrom the world of the living
deorantachtaloofness
colgrage
caidéisinquisitiveness
ar a buaicat its highest point
go lomghéagachwith bare limbs
reoitefrozen
leáitemelted
carnthaheaped
gágacracks
saothar na seanbhaiclethe work of the old crowd
cleiteánpainter's brush
cuideachtúilsociable
leafa gáirefaint smile
brí fhiáin na beathathe wild meaning of life
amhrasachsuspicious
ag bá na dtuamaídrowning the tombs
go híoróntaironically
go neamhshaoltaethereally
í a fháscadhto squeeze her
tathagsubstance
go duasmántagloomily
ní háil léi iad a dhíolshe doesn't want to sell them
an dúluachairmidwinter
cor tolgachstrong turning movement
Fastaím!Nonsense!
an chreachthe booty
bruth féasóigea fluff of beard
Sméid sí isteach éshe beckoned him in
súimínsip
coscairtthaw
i ngátarin distress
ar foluainfluttering
i mbreo samhratain a summer-like glow
ciumhaisedge
ina sheilbhin his possession
agus shín uaidh a lámh á lorgand he extended his hand looking for it
rian a choshis footprints
sánn ordóg amháin isteach ina bhéal
sticks one thumb in his mouth
Tá sé *leath bealaigh *nuair a stadann sé, amharcann sé thart,
sánn ordóg amháin isteach ina bhéal, déanann a thóin a thochas leis an ordóg eile, agus cuireann sé ceist air féin: “An ag dul *suas *an staighre a bhí mé nó ag teacht *anuas*? Nó an ag dul *síos *an staighre a bhí mé nó ag teacht *aníos*? An *thuas *a bhí mé nó *thíos*, nó an *leath bealaigh *a bhí mé an t-am uilig? Nó an san áit seo atá mé ar chor ar bith?” Níl cuimhne aige.
an cur isteach seo ar ghníomhú na hinchinne
this disturbed brain activity
Tá na tátail seo tar éis eagla a spreagadh i measc dochtúirí go bhféadfadh
an cur isteach seo ar ghníomhú na hinchinne fadhbanna síciatracha agus iompair a chothú agus dochar a dhéanamh do chumas foghlamtha.
seo isteach Kate
in comes Kate
Ní raibh na gloiní curtha amach i gceart aige nuair
seo isteach Kate.
bealach isteach sa tionscal
a way into the industry
Ba é Gael Linn an t-aon eagras a bhí mbun scannánaíochta agus bhí an t-ádh orm
bealach isteach sa tionscal a fháil leo.
ó dhaoine ó bhaile isteach
from outsiders
Ceantar ard áilleachta é Corca Dhuibhne agus tá an-ráchairt dá réir sin ar thithe
ó dhaoine ó bhaile isteach.
namhaid cáiliúil “cur isteach” an Stáit
a famous enemy of State interference
Na laethanta seo, agus Iarnród Éireann ag lorg breis airgid ón Rialtais chun a ghréasán féin a fhorbairt i gceart, b’ait an rud é dá bhfaigheadh Ryanair (
namhaid cáiliúil “cur isteach” an Stáit) fóirdheontas chun dul in iomaíocht leis an traein ar bhealach ionsaitheach, agus chun daoine a spreagadh le modh iompair a roghnú a bhfuil truailliú níos measa ag baint leis ná mar atá ag baint leis an traein.