dhrochstaid na n-ionad coinneála
the bad state of the holding centres
Idir an dá linn chuaigh lucht cuardaithe tearmainn atá á gcoinneáil go héigeantach san Astráil ar stailc ocrais mar agóid in aghaidh dhrochstaid na n-ionad coinneála agus chun brú a chur ar an rialtas eolas a thabhairt dóibh maidir le stádas a n-iarratas víosa.
cuideachta shealbhaíochta
holding company
Thuig Berlusconi ar an toirt go raibh féidearthachtaí móra ann airgead a ghnóthú de bharr na n-athruithe a bhí ag tarlú agus bhunaigh sé cuideachta shealbhaíochta, Finivest, chun a chuid leas ar fad a riar.
ionaid choinneála
holding centres
Tá 152 acu sin faoi ghlas sna campaí géibhinn (ionaid choinneála a thugann an rialtas orthu).
ionaid choimeádta
holding centres
Deirtear freisin go scrúdóidh siad an tslí ina bhfuil príosúin agus ionaid choimeádta eile an stáit á rith.
ar a gabháltas sise
on her holding
Arae ba ar a gabháltas sise a rugthas ar na coiníní freisin.
ag cur srian ar an rófhorbairt
holding in check the over-development
Faoi mar atá, is é an éifeacht is mó atá acu nó go bhfuiltear ag cur srian ar an rófhorbairt atá ar siúl sna Gaeltachtaí faoi láthair.
gabháltais mhóra talún
large holdings of land
Anois tá oifigí acu i Melbourne, 40 oibrí lánaimseartha, buiséad gur fiú na milliúin é, agus gabháltais mhóra talún ar fud na hAstráile.
ag coinneáil greama ar a chuid Gaeilge
holding on to his Irish
Agus a fhad agus a bhí an sagart “cráifeach corr” seo - mar a thugann Ó Canainn air - ag coinneáil greama ar a chuid Gaeilge mar mheán príobháideach, bhí an pobal thart air ag cailleadh a gcuid Gaeilge mar mheán poiblí.
ag cur moille ar an tionscadal.
holding up the project.
Tá a lán maorlathais ag baint le próiseas mar seo, rud atá ag cur moille ar an tionscadal.
gabháltas
holdings
Ar an gcéad dul síos, níl aon bhunús leis an leithscéal a thug lucht bolscaireachta Iosrael go raibh na hionsaithe ag freagairt do na roicéid gan mhaith de dhéantús baile a scaoil Hamas ar dheisceart Iosrael - cuid den talamh a goideadh i 1948 mar chuid den glanadh eitneach inar chaill suas le 800,000 Palaistíneach a gcuid tithe agus gabháltas.
gabháltas talún
holding (of land)
An gabháltas talún, a choinnigh greim le béal na nglúnta san am a caitheadh, breathnaítear air anois mar shuíomhanna ar a bhféadfaí tithe a thógáil, más féidir bealach timpeall ar an gcóras pleanála a aimsiú.
hionaid choinneála
holding centres
Scoite amach ón gcathair ach congárach go leor mar sin féin, thógtaí na príosúnaigh anseo faoi choim na hoíche as na hionaid choinneála éagsúla i mórcheantar Pháras agus chuirtí chun báis iad.
ina nglac
holding, griping
‘*I only have the cúpla focal*,’ ar seisean, ‘*and that’s both of them*!’
Fós ní raibh ceoltóir ná amhránaí ná damhsóir as Éirinn feicthe agam, ach Meiriceánaigh agus Ceanadaigh le Fraincis ag saothrú leo go tréan ar na stáitsí móra, piontaí leanna fágtha ar tháblaí ina aice láimhe acu, agus iad uilig le bodhráin ina nglac agus iad á mbualadh go tréan agus go mírithimeach chun cuma Éireannach a chur orthu féin dar leo.
ag seasamh an fhóid
holding its own
Ba chúis mire é an chaoi a mbíodh daoine ag dul i muinín staidreamh ar an daonáireamh ar úsáid na Gaeilge chun cur i gcéill go raibh an teanga ag seasamh an fhóid lár an chéid seo caite.
ngabháltais
holdings
D’éirigh coimhlint idir an dá bhuíon i dtaca le hacmhainn bia an cheantair agus ní raibh aon leisce ar na coilínigh dul i muinín an fhornirt lena ngabháltais agus a n-ainmhithe a chosaint.
greim acu ar
they holding
Cóiríonn de Caires Taylor ansin iad ar dhóigheanna suimiúla - fear ar rothar, fágaim, nó ciorcal figiúirí ina seasamh agus greim acu ar lámh a chéile – leagan amach a ligean do thumadóirí mara snámh thart timpeall orthu go furasta agus a ligean don solas ón bharr bualadh go haislingeach orthu.
maolú
holding back, easing
Anois cuimhnigh go raibh an chraobh áirithe sin buaite i bhfad roimh leath ama ag Cill Chainnigh, ach ina ainneoin sin ní raibh aon staonadh ná maolú ar a n-imirt fhíochmhar faoi mar a léirítear sa ghrianghraf.
gabháltais
land holdings
Bíodh is gur rugadh MacKellar in Sydney, chaitheadh sí sealanna fada go rialta sa cheantar tuaithe in aice le Gunnedah, áit a raibh gabháltais ag a muintir.
ag seasamh an fhóid
holding the fort
Fear nárbh é an scian ba ghéire sa chistin é, a raibh eagla a chraicinn air aghaidh a thabhairt ar Vincent Brown ach a bheas ag seasamh an fhóid ar son na hÉireann in éadan shaoistí airgeadais dhúra na hEorpa, fear a bhí chomh feiceálach le yeti i rith an fheachtais toghchánaíochta ach atá anois - suí síos bomaite - atá anois ina Thaoiseach ar thírín iathghlas s'againn.
ar crochadh ina láimh aige
which he was holding
Bhí an mana Gaeilge ‘Stailc anseo’ breactha ar chlár ar crochadh ina láimh aige.
an leabhar i mo ghleic agam
holding the book
Thug mé aghaidh ar an áit agus an leabhar i mo ghleic agam, chun an tír a fheiceáil trína shúile.
ina ghlac
holding
Dhein roinnt acu magadh faoi, mar ab fhurasta a dhéanamh: seanduine, raidhfil ina ghlac aige agus é ag dul ag fiach i mbrothall Bhotsuáine.
agus ár gcroí inár mbéal
holding our breathe
Gach duine beo againn agus ár gcroí inár mbéal agus ár súile dírithe go géar ar an “gealt” sin.
lig sé é féin siar ar a ghreim
he let himself back while holding
Ní dhearna Mark amhlaidh, áfach; d’amharc sé suas agus nuair a bhuail an t-oighear é, lig sé é féin siar ar a ghreim, amach ar a dhá phiocóid oighir, ach bhris an greim agus thosaigh sé ag sleamhnú síos an t-altán.
ag seasamh an fhóid
holding the fort
Léiríonn sé na coranna casta i gcinniúint an cheantair seo go bhfuil an struchtúr is sine i mBéal Feirste, an droichead ag Connswater – Abhainn Choinn (baiste as an tiarna Gaelach, Conn Ó Neill) anois i gcroílár an cheantair atá ag seasamh an fhóid (mar dhea) ar son an cheangail leis an Bhreatain.
agus d’aidhm aige
holding the brief
Kiernan agus Delia Murphy
========
Chuir de Valera Kiernan chun na hAstráile sa bhliain 1946 mar ‘Aire Lánchumhachtach’ agus d’aidhm aige an caidreamh íogair idir an dá thír a chur ina cheart.
ar ghabháltas ollmhór
on a massive holding
Nuair a theip ar an Rianach talamh a fháil go dleathach i gceantar imeallchríche, nó ‘beyond the limits of location’ mar a thug na húdaráis air, rinne sé buannacht, is é sin, suiteoireacht, ar ghabháltas ollmhór.
imeacht bliantúil a reáchtáil
holding an annual event
De réir Annette Hill, “d’éirigh go hiontach leis, cé nach raibh ach 30 ag glacadh páirte ann agus tá mé ag smaoineamh faoi imeacht bliantúil a reáchtáil—b’fhéidir ceithre cinn in áiteanna éagsúla in Éirinn amach anseo” a deir an bhean a bhunaigh an comórtas.
na gabháltais teallaigh
family holdings
Ba ghéar an choimhlint a bhíodh idir na gabháltais teallaigh agus an comhlacht stáit Coillte, i dtaca leis an talamh ard go háirithe.
an réimeas uafáis a bhí i bhfeidhm
the terrible regime which was holding court
B’é an rásúr an gléas airm ba choitianta a d’úsáididís, rud a mheas Breitheamh amháin a bheith ‘un-British’ ó tharla gur daoine dubha a ba mhó, dar leis, a chuaigh i muinín na cruaiche! Tá cur síos maith déanta sa leabhar seo (bunaithe ar thuairiscí cúirte don chuid is mó) ar an réimeas uafáis a bhí i bhfeidhm sa chathair a bhuíochas do na dronga seo, idir dhúnmharaithe, eachtraí sáite agus chambhrú cosanta.
nó ar a ngabháltais sa treallchogaíocht
or on their holdings with guerrilla tactics
Beagnach gach uair a dhéanadh an mhuintir dhúchais ionsaí ar choilínigh nó ar a ngabháltais sa treallchogaíocht, d’eagraítí díorma agartha le díoltas a bhaint amach, díoltas a bhíodh as compás agus neamhairdiúil den chuid ba mhó.
ina nglaic acu
holding (in their hands)
De ghnáth, bíonn neart siamsa ann freisin!
Céard faoi na dúshláin a bhaineann le bheith ar an gcoigrích, áfach? Téann mórán Éireannach agus Sasanach bliain i ndiaidh bliana ar laethanta saoire chun na Spáinne – an ghrian ag spalpadh anuas orthu agus iad ina luí ar na tránna áille, deochanna a cheannaigh siad ar leath an phraghais a bheadh orthu sa bhaile ina nglaic acu, sona sásta ar feadh coicíse agus tuige nach mbeadh? Ach sin iad na hionaid saoire, ceann scríbe na dturasóirí.
ag seasamh na fóide
holding their ground
Bhí an seó sna cinnlínte nuachta cionn is gur chuir coiste ealaíne na Comhairle cosc ar an achoimre ar an Bhíobla, baill den DUP ag seasamh na fóide ar son na Críostaíochta agus in éadan an Diamhaslaithe.
millteanach místuama á choinneáil siar
a really crazy (structure) holding it back
An Conradh
====
Cé go mbeadh an-mhuinín agam as cumas agus as feidhmiúlacht Ard-Rúnaí an Chonradh, Julian de Spáinn, tá an CnaG ag iompar a dhóthain meáchain, le structúr millteanach místuama á choinneáil siar: 31 ball ar an gCoiste Gnó, i bhfad an iomarca le bheith feidhmiúil; na céadta craobh san eagraíocht, scór acu liostáilte i gContae na Gaillimhe amháin, ach fíorbheagán acu gníomhach.
agus leanbh ina bhaclainn aige
holding a child in his arms
I gclár amháin a bhain úsáid as an ‘Lapadán Fir’ cáiliúil, ’sé sin Joseph Merrick bocht, thug scríbhneoirí Ripper Street an deis dó fear cráite a tharraingt siar ó staighrí nuair a bhí fonn air lámh a ghlacadh ina bhás féin agus leanbh ina bhaclainn aige.
piontaí glasa ina nglaic acu
holding green pints
(Nach ait an rud é go mbeadh orainn leithscéal a ghabháil le baicle saighdiúirí gairmiúla a bhí ag feidhmiú de réir an phrionsabail gur fearr rith maith ná drochsheasamh?)
Ag an am chéanna beidh daoine óga as achan chearn den tír ag amharc ar chluichí ceannais na gclub ar Lá 'le Pádraig i mbliana i dtithe leanna ó Bhondi Beach go Mass Ave agus iad feistithe mar leipreacháin agus piontaí glasa ina nglaic acu.
ina choilgsheasamh
holding itself aloft
Feictear le déanaí eirbeall an Tíogair Astrálaigh ina choilgsheasamh anseo.
ag seanmóireacht
lecturing, holding forth
Ach bhí an cuntasóir as Baile Átha Cliath ag seanmóireacht.
an fód a sheasamh
holding firm
Is fiú an cath a throid go fóill agus an fód a sheasamh.
ag déanamh neamhairde ar
holding no regard for
Tá Colm ag obair i nGaillimh, agus an t-ádh leis gurb eisean an t-aon duine againn nár fhág ar an mbád bán – cé gur beag seans go dtarlóidh sé sin leis an tóir atá aige ar chúrsaí spóirt sa mbaile!Is léir gur theaghlach mór Gaeilge a bhí i muintir Uí Chuív ach, b’fhéidir go mbeadh róshimpliú i gceist anseo, ach is cosúíl go bhfuil daoine óga sa Ghaeltacht ag déanamh neamhairde ar an Ghaeilge ach ní sin mar a bhí Muireann.
agus mias torthaí ina lámha aici
holding a dish of fruit
Sa chúlra feictear a ngiolla Maracach Aida agus mias torthaí ina lámha aici chomh maith le treiteall an tí, Rodney Stone, cú atá ina shuí ag cosa a mháistreása.
srian atá ag cur bac orthu
a restraint holding them back
Nach bhfuil siad i gceannas ar ghnéithe inmheánacha na tíre le cúig bliana déag agus nár éirigh chomh maith leo le hoifigigh Londain? Deir Ascherson nach bhfuil sa nasc le Londain faoi láthair ach srian atá ag cur bac orthu a bhfís féin a chomhlíonadh.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
