tá mé ar an dé deiridh agat
I'm at the end of my wits with you
"Treabh fríd an chomad sin anois," arsa seisean, " nó
tá mé ar an dé deiridh agat.
stádas dé-airgeadra
dual currency status
Tá moladh ó Jane Morrice ó Chomhaontas na mBan le plé ag an Tionóil an mhí seo a d'iarrfadh ar Rialtas Tony Blair go ndtabharfaí
stádas dé-airgeadra do na Sé Chontae, gníomh a rachadh go mór chun leas na ndaoine, mar tá teorainn talaimh idir na Sé Chontae agus na Sé Chontae Fichead.
an dé a choinneáil ionainn féin
keep life in ourselves
Caithfidh muid uilig an t-ocras a chloí; caithfidh muid uilig
an dé a choinneáil ionainn féin.
ar an dé deiridh
on its last legs
Cén fáth ar bunaíodh é?
Bhí an seanchóras oideachais trí mheán na Gaeilge
ar an dé deiridh ag an am.
A dhéithe na habhann
gods of the river
"
A dhéithe na habhann, imigí le bhur dtoil - nó fliuchfar sibh!' an bhrí atá leis.
an ndéanfá grá Dé
would you do me a favour?
"A Derek, a chroí,
an ndéanfá grá Dé agus an rud atá cruinn thart faoin doras a ghlanadh suas.
ar an dé deiridh
on his last legs
An mhí seo caite, scríobh mé fán bharúil a bhí ann go raibh David Trimble
ar an dé deiridh, foighid caillte ag Baile Átha Cliath leis agus fiú Londain ag éirí éiginnte fá cheannaireacht s'aige ar a pháirtí féin agus ar phróiseas na síochána go ginearálta.
Coisreacadh Dé orainn
God bless us
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
Coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
ar an dé deiridh
about to die out
Tá an trosc
ar an dé deiridh: dá nglacfaí le comhairle na n-eolaithe ní bheadh cead oiread is ceann amháin a thabhairt i dtír i mbliana.
Coisreacadh Dé orainn
God bless us
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
Coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
chun na déithe a adhradh
to worship the gods
Tá tuairim eile ann gur cineál teampaill a bhí ann
chun na déithe a adhradh.
ag fáisceadh na déithe
squeezing the life
"Sé do bheatha, a Chruiser," a dúirt Sodom leis agus é
ag fáisceadh na déithe as fear na Súile Nimhe.
díoltas Dé
God's revenge
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
Flaitheas Dé
God's Heaven
Bhí mé ag gabháil go maith sa Roinn Éadóchais, ag treabhadh liom; achan duine, chóir a bheith, sásta agam agus sásta liom, taobh amuigh de na (blípeanna) sin san ASTI nach mbeadh sásta le
Flaitheas Dé féin - ceann scríbe atá i ndán dóibh go luath má bhíonn neart agamsa air.
dé-ocsaíd charbóin
carbon dioxide
Beidh costas $900 milliún (€500 milliún) ag baint leis an scéim seo agus cé go bhfuil sé sin níos costasaí ná stáisiúin leictreachais a dhónn gual agus a bhfuil an cumas céanna táirgthe iontu, ní bheidh aon
dé-ocsaíd charbóin san atmaisféar mar thoradh air mar a tharlaíonn le stáisiúin a úsáideann breoslaí iontaise.
deora Dé
fuchsia
Bhí lilí agus
deora Dé ag fás os a chomhair, agus bhí roschoill crann giúise ar a chúl.
Meileann muilte Dé níos moille
God's mill grinds more slowly
Meileann muilte Dé níos moille i gcuid de na contaetha, is cosúil.
toil Dé
God's will
Sin
toil Dé agus ní fiú bheith ag argóint le Dia.
fálta flannrua le deora dé
hedges blood-red with fuschias
Ag tarraingt isteach duit ar Chorca Dhuibhne, feiceann tú sléibhte glasa cruinne agus
fálta flannrua le deora dé.
deora Dé
fuchsia
Fásann
deora Dé agus a mbláthanna dubhdhearga sé troithe ar airde ar thaobh an chasáin, agus bhí clábar domhain faoinár gcosa.
dé
breath
Chuir Peadar uaidh an bui
déal folamh le bun an chrainn ach d'fhan sé ina shuí scaithín ag
déanamh a mharana.
dhé-ocsaíd charbóin
carbon dioxide
Bhí ceist eile á plé: laghdú a dhéanamh ar thruailliú san atmaisféar ó gháis mar
dhé-ocsaíd charbóin, ó dhó breoslaí iontaise.
ag ceiliúradh a ndéithe cumhachtacha doscriosta
celebrating their powerful indestructible gods
Nuair a bhí religiúin eile
ag ceiliúradh a ndéithe cumhachtacha doscriosta, dhírigh an Eaglais Chaitliceach ar fhulaingt agus leochaileacht Chríost.
briathar Dé a chraobhscaoileadh go héifeachtach
to propagate the word of God effectively
Roimh i bhfad d'fhigh siad na seantraidisiúin chreidimh leis an chreideamh Caitliceach, rud a chuir ar a gcumas
briathar Dé a chraobhscaoileadh go héifeachtach.
dé
life
"
In ainneoin a chúlra mar chuntasóir, agus an méid ama a chaith sé ag tógáil an chomhlachta le sé bliana
déag anuas, ní fear liath aontaobhach é.
déithe clasaiceacha
classical gods
Tá líon dochreidte dealbh thart ar bhallaí agus ar dhíonta na cathrach - naoimh,
déithe clasaiceacha, maighdeana mara, sclábhaithe fiú.
seolta a chrochadh maidin Dé Domhnaigh
to take off on Sunday morning
Le fírinne, bímse in éad leo sin a bhfuil sé d'acmhainn agus de shaoirse acu
seolta a chrochadh maidin Dé Domhnaigh (nó, níos fearr fós, maidin Dé Sathairn) agus aghaidh a thabhairt seachtain i ndiaidh seachtaine i rith an tsamhraidh ar cheann de mhórionaid Chumann Lúthchleas Gael ar fud na tíre.
go ndearna an freastalaí grá Dé air
until the waiter took pity on him
Shuigh sé siar bomaite ag stánadh ar an rud go dtí
go ndearna an freastalaí grá Dé air; tháinig seisean anall agus thug sé buille láidir don chaora idir an dá chluas agus scoilt an blaosc.
ar an dé deiridh
on its last legs
I gcomparáid le gníomhaíocht an IRA le 35 bliain anuas, is léir don dall go bhfuil an paramíliteachas
ar an dé deiridh.
rinne duine acu grá Dé
one of them took pity on her
Sa deireadh
rinne duine acu grá Dé agus lig sé isteach iad.
go meileann muilte CLG i bhfad níos moille ná muilte Dé
that the GAA's mill grinds a lot more slowly than God's mill
Feiceann siad
go meileann muilte CLG i bhfad níos moille ná muilte Dé go minic!
*Is múinteoir scoile é Colm Mac Séalaigh a bhfuil cónaí air i mBaile Átha Cliath.
bhriathar Dé
the word of God
"Léigh *gospel *dúinn, a Athair," a deireadh sé freisin ag am a n-iarrfadh duine eile Aifreann a léamh, rud a thaispeáin meas na ndaoine ar
bhriathar Dé sular cuireadh béim chomh mór ar Aifreann do gach ócáid eaglasta.
Ar son glóire Dé
for the glory of God
Ar son glóire Dé agus onóra na hÉireann, tógfaidh.
muilte Dé
God's mills
Sampla an-mhaith den saghas daonlathais oscailte a bhaineann le Cumann Lúthchleas Gael, cé, ar nós
muilte Dé, go meileann na muilte go mall go minic.
as ucht Dé
for God's sake
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
as ucht Dé
for God's sake
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
ar an dé deiridh
at death's door
Samhlaigh an fear nó an bhean bhocht,
ar an dé deiridh, ag rá i nguth lag: “Is mór an trua nár chaith mé níos mó ama le mo chomhghleacaithe.
ar an dé deiridh
on his last legs
Cúig bliana ar aghaidh, agus Milosevic
ar an dé deiridh, bhíodar fós ag treabhadh leo.
ar an dé deiridh
on their last legs
Ach cibé rud faoin atógáil nó faoi smacht a chur ar fhás phoipíní an chodlaidín féin, is léir do chách gurb é an feachtas míleata in éadan na dTalabanach - na Talabanaigh sin a bhí
ar an dé deiridh ceithre bliana ó shin, a maíodh san am – an cúram is práinní agus is marfaí atá ag arm Cheanada ann.
deora dé
fuschia
Ansin shiúil mé suas bóthar gairid agus a raibh
deora dé faoi bhláth ag a thaobh, rud a chuir iarthar na hÉireann i gcuimhne dom.
nach bhféadfaí na teangacha a bhí ar an dé deiridh a athbheochan
that the languages that were moribund could not be revived
”Bhí Krauss ar dhuine de na daoine a bhunaigh an tIonad Teangacha Dúchasacha agus chuir sé féin agus a chomhghleacaithe rompu teangacha Alasca a dhoiciméadú mar gur mheas siad
nach bhféadfaí na teangacha a bhí ar an dé deiridh a athbheochan gan taifead maith a bheith ar fáil díobh.
Dé Céadaoin an Luaithrigh
on Ash Wednesday
Tá glacadh le siombailí reiligiúnacha sa Gharda Síochána ó bunaíodh an fórsa; tá crois Cheilteach mar shuaitheantas aige agus caitheann go leor de na gardaí a bhíonn ar dualgas
Dé Céadaoin an Luaithrigh luaithreach ar a n-éadan.
ar an dé deiridh.
on its last legs.
Naoi mbliana d’anró is easpa a bhí ann agus an ghluaiseacht dhaonlathach ag iarraidh an ceann is fearr a fháil ar an gcóras cumannach a bhí
ar an dé deiridh.
mistéir Dé agus na beatha
the mystery of God and life
I still feel that dizzy sense of magic of my childhood: in the darkness of the wardrobe, I slowly wind one frame after another, see almost imperceptible change, wind faster – a movement
*The Magic Lantern*, 1987
DúcheisteannaNí haon ionadh go bhfuil an bás, an mhortlaíocht agus
mistéir Dé agus na beatha i measc na ndúcheisteanna a threabhann Bergman ina chuid ealaíne.
ba dhéithe agus laochra iad na sléibhte
the mountains were gods and heros
**Cath na sléibhte**
De réir na Maorach,
ba dhéithe agus laochra iad na sléibhte i lár an oileáin thuaidh.
ach dé réir leagan fhoireann na Gaillimhe den scéal,
but according to Galway's version of the story
Dar le foireann Átha Cliath, “dáréag aspal” a bhí iontu,
ach dé réir leagan fhoireann na Gaillimhe den scéal, is cinnte go dtabharfaí “dáréag lofa” ar imreoirí Bhaile Átha Cliath mar gheall ar chomh salach is a bhí a gcuid saorimeartha.
trí oirchill Dé.
by God's providence.
Cuireadh Adolf Hitler i láthair ar bhealach diaganta, mar shlánaitheoir na Gearmáine, a bhí ansin i measc na ndaoine
trí oirchill Dé.
ar an dé deiridh
on its last legs
Ní fada ó rinne Royal Bank of Scotland (banc a bhí
ar an dé deiridh scór bliain ó shin) an táthcheangal is mó i stair na baincéireachta nuair a cheannaigh siad ABN Amro ar $99.
Dé réir na mbileog ildaite
according to the colourful handouts
Dé réir na mbileog ildaite atá curtha ar fáil leis na cártaí "simplí" don bhus a mhíniú dúinn, tá gá leis na ticéid nua chun gur féidir linn taisteal ar an mbus agus ar an traein araon agus iad inár seilbh againn.
cine tofa Dé
chosen or elected race of God
Dar leis an “daonlathaí” seo, is le
cine tofa Dé amháin talamh iomlán Iosrael, na limistéir bheaga bhídeacha atá fágtha i seilbh na bPalaistíneach san áireamh.
ar an dé deiridh
giving its last gasp
Bhí an stíl
ar an dé deiridh an uair sin, gan aon duine óg á chleachtadh.
toil Dé
God's will
Ba é bun agus barr a chuid fealsúnachta ná go raibh an mhíchothromaíocht idir saibhir is daibhir ag dul in aghaidh
toil Dé.
déithe
gods
Bíonn ceannaire mór de dhíth in am na cinniúna, duine a bhfuil fís aige, duine a mhothaíonn an ghaoth stairiúil, duine a ghlacfaidh leis an dúshlán mhór mar ghlaoch ó na
déithe, duine atá sásta a thodhchaí féin, uaireanta a bheatha féin, a chur i mbaol mhór, agus duine a bhfuil cumas cumarsáide den scoth aige.
ar an dé deiridh
on the way out
D'fhan sé sa bhaile, ach seans gur léiriú é sin go bhfuil a thodhchaí rialtais
ar an dé deiridh.
I gcuntas Dé
for God's sake
Cuireadh an chonspóid seo i gcuimhne dom arís ar na mallaibh nuair a léigh mé aiste dar teideal '
I gcuntas Dé múin Béarla do na leanbhain': eisimirce agus an Ghaeilge sa naoú aois déag ' le Karen P.
déithe teaghlaigh
household gods
Chailleas beirt de na
déithe teaghlaigh seo’gamsa toisc nach rabhas ar an mór-roinn cheart san am tráthúil.
Arm Muirthéachta Dé
Lord's Resistance Army
Tá eagla a gcraiceann á cur ar mhuintir Uganda le corradh is scór bliain anuas ag
Arm Muirthéachta Dé a bhfuil sé mar aidhm aige stát a bhunú a fheidhmeoidh de réir na nDeich nAithne.
déithe bréige
false gods
Is deas an rud é aitheantas a bhaint amach i ngeall ar do chuid buanna – nílim á shéanadh sin – ach nuair a cheapann na páistí bunscoile gur dia beag é Simon Cowell, is follas go bhfuil fadhb ann! Le tamall de bhlianta anuas, tá
déithe bréige déanta de mhainicíní, d’aisteoirí, agus fiú de ‘réaltaí’ Big Brother nach bhfuil tallann shuaithinseach ar bith léirithe acu.
ndé dheiridh
on (their) last legs
Is mé an cainteoir dúchais deireanach de chainteoirí caoine ceannasacha Liatroma, bail ó Dhia orm mar ghaiscíoch gasta groí, sa chiall is cultúrtha de na focail sin, agus bail ó Dhia ar shluaite na marbh a d’imigh romham agus iad ag spalpadh Ghaeilge bhinn bhlasta Liatroma agus iad ar a
ndé dheiridh agus an bás ag bagairt orthu, bail ó Dhia ar an bhás.
dé
puff of air
Ansin
déanaim an rud céanna leis na gutaí eile.
seirbhíseach Dé
God's servant
Ceanglaíonn an t-athair,
seirbhíseach Dé, ribíní báná lena ngéaga.
fearg fhíréanta Dé
God's true anger
Más í
fearg fhíréanta Dé atá á thiomáint, cé atá ‘ciontach’ - é féin, nó an Dia míthrócaireach a adhraíonn sé? Arís, ní Haneke a ardaíonn na ceisteanna seo.
dé-ocsaíd
dioxide
Agus sa lá atá inniu ann, an buntáiste is mó atá ag an gcumhacht eithneach ná nach scaoileann sé aon
dé-ocsaíd charbóin san atmaisféar.
dé a choinníoll sa duine
keep one alive
Pé scéal é, oireann sé mar tá sé i gceist agam cúrsaí bia a phlé san alt seo, agus mar a dúirt fear liom tráth, ní theastaíonn ach péire maith bróg, caipín agus dinnéar te chun an
dé a choinníoll sa duine le linn aimsir mar seo.
As ucht Dé
for God's sake
As ucht Dé, a thug sé le fios, tá an tír ag titim as a chéile agus tá sibhse i mbun iaróige?
Fáth na Feirge
Tá fearg ar an uachtarán.
déithe
gods
Mar a thuig na
déithe a d’imigh roimhe – Richard Burton ‘The Spy who Came in from the Cold’, Marlon Brando ‘On the Waterfront’ agus Paul Newman ‘Cool Hand Luke’, is é an bua is tábhachtaí a thugann aisteoir scannáin chun a cheirde leis ná an rud ar a nglaoímse ‘socaireacht íostach’.
ar an dé deiridh
on (its) last legs
Chualamar na scéalta céanna fiche uair: go bhfuil an Ghaeilge
ar an dé deiridh mar theanga phobail sa Ghaeltacht, go bhfuil deighilt mhór idir pobal labhartha Ghaeilge na Gaeltachta agus lucht Gaeilge na cathrach, agus gur orthu siúd, Gaeilgeoirí na mbailte, a bheidh todhchaí na Gaeilge ag brath.
Déanaigí díreach bóthar Dé
assist the ways of the Lord
Déanaigí díreach bóthar Dé.
déithe
gods
Sa tsean-Ghréig, mar shampla, creideadh gur tháinig foinse na cruthaitheachta ó na
déithe agus ó na spioraid.
Buile Dé
God's madness
Buile Dé a thug na Gréagaigh ar an spreagadh seo, agus chreid siad nach raibh fiúntas ar bith in aon rud cruthaitheach nár tháinig roimh ré faoi thionchar na mire diaga seo.
dhéithe
gods
Is é an tImpire Marcus Agrippa a d’ordaigh a thógáil sa chéad áit mar theampall do
dhéithe na Sean-Róimhe - tagann an t-ainm Pantheon ón Ghréigis a chiallíonn ‘do gach Dia’.
dé deiridh
dying throes
In ainneoin an anró a thréithrigh
dé deiridh an chórais chumannaigh a thit as a chéile i 1989, ní go hiomlán diúltach an chuimhne atá ag Anna ar na blianta sin.
Ar dheis Dé go raibh a anam uasal
Lord rest him
Ar dheis Dé go raibh a anam uasal!
Buntús Cainte
=======
**SMM: Thall san Afraic a bhí tú nuair a músclaíodh do spéis i nGaeilge, leis an bhFlannagánach seo.
dhéithe na haimsire
the weather gods
Ní bhfuair muintir shléibhte Rio de Janeiro fógra ar bith ó
dhéithe na haimsire.
cúnamh Dé
help of God
Guíonn bratacha agus póstaeirí rath ar an obair le ráitis den chineál ‘Le
cúnamh Dé agus mhuintir na Brasaíle, atógfaimid ár gcathair’.
ar an dé deiridh
on her last legs
Is ar éigean gur luadh ceist na Gaeltachta le linn an fheachtais toghcháin, cé go bhfuil sí
ar an dé deiridh, ach pléadh ceist na Gaeilge éigeantaí sa gcóras oideachais.
ní raibh dé ar
there was no sign of
Ach
ní raibh dé ar éadach Hama in áit ar bith.
na déithe beaga
(over-rated) public figures
Cuirim i gcás
na déithe beaga atá i mbéal an aosa óig, is beag duine acu siúd a bhfuil na tréithe seo aige nó aici.
ar an dé deiridh
on his last legs
Mhaígh dlíodóir cosanta Hicks, Major Michael Mori, a ceapadh ag Roinn Cosanta SAM, go raibh Hicks
ar an dé deiridh faoin am agus go nglacfadh sé le haon chúiseamh le héalú ón gcruachás ina raibh sé dá bharr.
An Uimhir Dhé ar Bhéalaibh Daoine
the dual number in peoples’ speech
‘
An Uimhir Dhé ar Bhéalaibh Daoine’
=================
Ach feictear iarsmaí speisialta Corcaíocha eile in íogaireacht intleachtúil Tóibín.
Le cúnamh Dé amach anseo
in the future, hopefully
Le cúnamh Dé amach anseo, beimid in ann an t-ábhar a chur ar fáil do na scoileanna ar bhealach éicint.
grá Dé a thaispeáint
to show God’s mercy
Mhol sé dúinn gan a bheith ag caitheamh anuas ar an mhuintir aerach, ach
grá Dé a thaispeáint do gach duine.
beannacht Dé leis
RIP
Ach cérbh é Bill Fuller a fuair bás sa bhliain 2008,
beannacht Dé leis? Fear a chuir 26 halla rince á dtógáil, bhí 3,000 duine fostaithe ag a chomhlacht tógála agus é i mbarr a réime.
i measc na ndéithe
amongst the gods
Ní raibh fanta ach suíocháin i mbarr an tí ar an gcúigiú stór – ‘
i measc na ndéithe’ mar a deir lucht opera.
beannacht Dé orthu
God rest them
Chuireadar an iomarca den saol cheana féin, girseacha óga agus Aire Stáit féin ina measc,
beannacht Dé orthu.
oíche Dé hAoine seo a caitheadh
last Friday night
Chonaic muid anseo le cúpla cruinniú a thugas muid féin le chéilí,
oíche Dé hAoine seo a caitheadh, thug muid scata daoine le chéilí a bhíof ag piocadh na bhfataí fadó agus tháinig os cionn céad duine le chéilí.
dul isteach i Ríocht Dé ar ball
go into heaven later
Ach an dtig liom ceist eile a chur ort anois? An bhfuil seans ar bith ag seanphágánach de mo leithéid
dul isteach i Ríocht Dé ar ball? Caidé do bharúil dhiaga shaineolach?**
Benedictus: Bhuel, a Bhaloir, tá iomlán mo shaoil caite agam ag staidéar na diagachta, agus is é atá foghlamtha agam ina dhiaidh sin is uile ná gur cóir i gcónaí dul ar ais chuig an Scrioptúr.
dónn sí níos lú dé-ocsaíd charbóin
it burns less CO2
Ní hamháin sin, ach tá an D-4D níos feidhmiúla ó thaobh breosla de –
dónn sí níos lú dé-ocsaíd charbóin (CO2).
nár múchadh an dé ina sinsir
the spark of life in their forebears wasn’t extinguished
Mothaíonn muintir na Gaeilge ar feadh roinnt laethanta
nár múchadh an dé ina sinsir, is má buaileadh iad go dona sa saol, níor síobadh de dhromchla an domhain iad ar aon chuma.
Dé réir suíomh an
according to the (competition’s) site
Ní chloisfeá tada faoi shióg na bhfiacla ag na comórtais seo mar níl rud ar bith aiceanta faoi!
Dé réir suíomh an chomórtais, tá go leor aoisghrúpaí ann agus tabharfar cead do pháistí atá díreach saolaithe in aois cúpla mí páirt a ghlacadh ann.
Dé do bheathasa
welcome
com/tracks/117829950&color=ff6600&auto_play=false&show_artwork=false"></iframe>
**CB:
Dé do bheathasa, a Dhara go Beo.
beannacht Dé léi
r.i.p.
Bhí Gaelainn na scol agus Gaelainn ón gcliabhán agam ach ní raibh saibhreas ceart agam ach bhíos ag fhoghlaim n’a’ haon lá ó Mhicheál Ó Sé is ó Mháire Ní Chéilleachair,
beannacht Dé léi.
Is faide cabhair Dé ná an doras
help isn’t near at hand
Is faide cabhair Dé ná an doras don mbeirt sin, shílfeá.
beannacht Dé leis
God rest him
Tom an Bhungaló
=======
**SMM: Ba dhuine díograiseach drámaíochta Gaeilge é d’athair Tom,
beannacht Dé leis.
Beannacht Dé leis
may he rest in peace
Beannacht Dé leis, déanaim amach go gcaithfeadh sé gur imir focail Donal Walsh tionchar ar dhaoine a bhí buailte síos sa tsaol ag an am.
beannacht Dé leis
rest in peace
Bhain scéala Louise Ní Fhiannachta faoi Pháidí Ó Sé cnead cumha as an tslua nuair a mhínigh sí go mbeadh Páidí 59 bliana d’aois an lá sin, dá mairfeadh sé,
beannacht Dé leis.
Seo cnámh Dé na fírinne
this is the pure truth
Seo cnámh Dé na fírinne anois: B’fhearr go mór liom a bheith ag ní clúidíní salacha ná ag triall ar Odious Gael, ach sin an breithiúnas aithrí a chuirim orm féin achan bhliain.
le díocas Dé ag gleadhradh ina súíle
a religious zeal shinning in their eyes
Ní féidir iad a stopadh,
le díocas Dé ag gleadhradh ina súíle, agus tá arm na hIaráice, a chaith rialtas Mheiriceá na scórtha milliún á n-oiliúint, ag creimeadh rompu.
ar an dé deiridh
finished, on its last legs
Tamall gairid ó shin, bhí an chuma ar an scéal go raibh an nuachtán (i)Lá Nua(/i)
ar an dé deiridh.
dé
puff of air
Is gaire cabhair
dé ná an doras, más fíor an scéal féinleighis seo le Colm Ó Snodaigh.