ag cruthú sochaí dhaonlathach
creating a democratic society
) Bhuel, ag fáil léargais dó ar an dóigh a raibh an freasúra neamhdhlíthiúil sa Pholainn ag obair, ag foilsiú leabhartha,
ag cruthú sochaí dhaonlathach beag beann ar an chóras oifigiúil, ba é an tátal a bhain sé as an scéal ná "go raibh an bhuaidh daite do na daoine seo".
ag cruthú
creating
Beo ar an teilifís
=======
Rud eile a chuidigh go mór le cúpla bliain anuas le híomhá na gcluichí Gaelacha ná craoladh na gcluichí craoibhe beo ar an teilifís agus sluaite móra i láthair
ag cruthú atmaisféar speisialta.
cruthú di féin
prove to herself
Dúirt sí go raibh uirthi
cruthú di féin go raibh na túir ann ar an chéad dul síos, nach brionglóid a bhí ann.
cruthú pictiúr deas
the creation of nice pictures
Dar ndóigh, tá a fhios againn uilig nach
cruthú pictiúr deas is aidhm don ealaín, ach gan an *hype *a bhí ann de bharr Ghradam Turner, an mbeadh an oiread céanna spéise ag daoine sna saothair seo? Cad é a bheadh fágtha … ráitis mhóra chliste gan mórán taobh thiar díobh nó rud éigin fiuntach?
Is é firinne an scéil, dar liom féin, ná gan an rírá agus daoine a bheith ag tógáil raice faoi Ghradam Turner nach mbeadh an duais chomh luachmhar sin.
le cruthú do dhaoine áirithe
to prove to certain people
Tá roinnt amhrán Béarla scríofa acu le tamall anuas, leithéidí "Dunnes Stores Girl" agus "The Song of Lies", agus deir de Paor gur thug sé faoi liricí a scríobh i mBéarla
le cruthú do dhaoine áirithe nach bhfuil Gaeilge acu go bhfuil caighdeán ard ag baint lena shaothar.
ag cruthú conspóide
creating controversy
Ach cheana féin, tá leaganacha beagáinín níos nua-aimseartha den chlár sin
ag cruthú conspóide i Sasana, agus ag tabhairt fadhbanna dlí agus fadhbanna cánach le seirbhísí ar líne chun solais.
Tá an lá ag cruthú go maith
the day is turning out well
"
Tá an lá ag cruthú go maith anois," arsa Aifric le duine de na banaltraí a bhí ag tarraingt cuirtín thart ar an tríú leaba síos ón fhuinneog, "nuair a smaoiníonn tú ar an mhaidin a bhí againn.
cruthú aoise
proof of age
Má iarrtar orthu an
cruthú aoise a thaispeáint ní gá dóibh ach a mhaíomh nach bhfuil a leithéid acu mar nach bhfuil siad faoi bhun bliain is fiche! Iad siúd nach bhfuil ocht mbliana déag slánaithe acu ní miste dóibh bheith glanta amach as an tábhairne faoina hocht a chlog feasta.
ag cruthú impireachtaí
creating empires
Tá sé tábhachtach freisin go dtógfaidh an ollscolaíocht trí Ghaeilge ar na tionscadail atá ann cheana féin, agus ní mar gheall ar a bheith
ag cruthú impireachtaí atáim á rá sin.
ag cruthú fadhbanna nua
creating new problems
Mar sin, tá seoltaí idirlín ag éirí níos faide agus níos faide, rud atá
ag cruthú fadhbanna nua.
cruthú
proof
Is léir, mar sin, nach fear mór "traidisiúin" é Neil Martin, agus tá an
cruthú ina chuid ceoil féin.
caithfidh siad cruthú dá bpobal
they have to prove to their community
Le go dtig le haontachtaithe atá ar son Chomhaontú Aoine an Chéasta an ceann is fearr a fháil ar an DUP,
caithfidh siad cruthú dá bpobal go bhfuil siad ag baint níos mó amach ná atá siad ag géilleadh.
ag iarraidh cruthú
trying to prove
Agus baineann sin leis an choilíneacht droim ar ais, daoine
ag iarraidh cruthú go raibh traidisiún fada litríochta againn.
ag cruthú
creating
B'fhearr liom a bheith
ag cruthú mo charachtar agus scéalta féin.
cruthú
proof
Saothar cumadóireachta é,
cruthúchán liteartha, réaltacht fhíorúil; réaltacht a bheadh cosúil le réaltacht a bheadh fíor.
ag cruthú
creating
An rud a chuireann gliondar ormsa ná bheith
ag cruthú, bheith ag déanamh ealaíne.
á cruthú
being created
An é gur cheart dúinn seanmhúnla na Gaeltachta a chaitheamh uainn agus saothar níos mó a chaitheamh leis an teanga sa Ghalltacht agus i gcodanna éagsúla den domhan? Ar cheart dúinn ar a laghad cuid de na hacmhainní atá á gcaitheamh ar an Ghaeltacht "thraidisiúnta" faoi láthair a chaitheamh ar na grúpaí agus ar na daoine aonair i ngach cearn den domhan, go háirithe i Meiriceá Thuaidh, a úsáideann gach uirlis chaidrimh agus chumarsáide, go háirithe an t-idirlíon agus an ríomhphost, lena gcuid Gaeilge a chleachtadh?
Tá "pobal" nua Gaeilge tagtha chun cinn! Tá "Gaeltacht" dhomhanda gan teorainneacha geografacha
á cruthú.
á cruthú
being created
Is minic a chloistear gearáin á ndéanamh i ranna teangacha na n-ollscoileanna timpeall na tíre faoi gcaoi nach bhfuil fostaíocht lánaimseartha
á cruthú iontu.
á cruthú
being created
Ach is í an cheist ná, an muinín cheart nó bréagmhuinín atá
á cruthú sa tír seo? Tá a lán airgid sa tír, ach níl a lán saibhris inti.
ag cruthú
proving
Ní rabhthas i bhfad
ag cruthú nach raibh aon dealramh leis an teoiric seo ach oiread.
ag cruthú go leor spéise
creating plenty of interest
Ní nach ionadh, tá na difríochtaí costas i gcás na nglaonna idirnáisiúnta
ag cruthú go leor spéise i measc daoine a bhíonn ag déanamh glaonna thar sáile go minic.
ag cruthú
creating
Ealaíontóir Tí
=======
I 1994, in Berkley, Cailifornia, osclaíodh an chéad taispeántas idirnáisiúnta d’ealaín cat i nDánlann Philip Wood inar taispeánadh saothar a bhí cruthaithe ag cait éagsúla agus ealaíontóir tí darbh ainm Buster
ag cruthú* in situ *ina dhánlann féin.
ag cruthú rud úr
creating something new
*
Gluais • Glossary
glúin nuaa new generation
brívigour
ag dul ó neart go neartgoing from strength to strength
fiontar foilsitheoireachtapublishing enterprise
cnuasach gearrscéaltacollection of short stories
cé gur mhionnaigh Artairalthough Artair swore
slíomairesmooth, flattering, hypocritically friendly person
saint an ghoilethe greed of his stomach
a chomhairle a athrúto change his mind
ar fheabhas uiligabsolutely excellent
osnasigh
ar chúl an mhuinílbehind the neck
muisiriúnmushroom
ní réitíonn siad sin liom beag ná mórthey don”t agree with me at all
snaghiccups
gráinnínpinch
cainéalcinnamon
síoltaseeds
a sháith biaenough food
ag cruthú rud úrcreating something new
má thuigeann tú leat méif you know what I mean
a sheachaintto avoid
muiníntrust
blastatasty
ordóg coisetoe
an iarraidh sinthis time
cnapheap
á ghreadadh go cúramachcarefully mixing it
babhlabowl
scilléadskillet
shamhlaigh séhe imagined
go díbhirceacheagerly
subhachascheerfulness
ag leathadhspreading
geirfat
bréanfoul
doilighdifficult
a chreidbheáilto believe
ar leithseparately
mar a thit rudaí amach domhow things worked out for me
ní raibh dadaidh le fáilthere was nothing available
i mo ghlacin my hand
ag diúlsucking
bhí an t-ádh dearg ormI was dead lucky
dea-chumthashapely
láchfriendly
fialgenerous
níor bhlais mé riamhI never tasted
faic na ngrástnot a thing
ag cuimilt a béilrubbing her mouth
a mháshis thigh
seanmóireachtpreaching
greimbite
iomrámention
deisopportunity
luachmharvaluable
seanchaslore
as ar fáisceadh iadfrom which they were wrought
doilíssorrow, difficulty
i leathchogarin a half-whisper
iad a chur i ngníomhto put them in action
seal beag gearra short period
sa Nua-Shéalainnin New Zealand
ina ghabhalcrotch
ag sápressing
críonmhíoltawood-worms
corrachprojecting
lorgashin
damanta nimhneachdamn sore
scoilteadh a chraiceannhis skin was split
crá gan mhaolútorment without alleviation
chun an tí bhigto the toilet
ina gcuideachtain their company
báisteach mhillteanachterrible rain
foscadhshelter
a bhaint amachto reach
ag bleadaracht go díchéillíblattering senselessly
scaiftecrowd
ag casachtachcoughing
breallánfool
millteanach dóighiúilextremely pretty
as miosúrextraordinary
gan choinneunexpected
blas searbha sour taste
breis agus a sáithmore than her fill
strambánachlong-winded
smut féin den fhírinneeven a small bit of truth
é a thionlacanto accompany him
a bhéarfadh íthat would take her
críochend
gan mhórchuid náirewithout a lot of embarrassment
gnóthachbusy
straois léanmharwoeful grimace
trína gruaig mhín bhánthrough her soft white hair
sula bpléascfadh a lamhnánbefore his bladder would explode
ag cogaint a spúnóigechewing the spoon
déaraimislet us say
drochnósannabad habits
tuairimíopinions
cogaíwars
slí mhaireachtála fholláinhealthy way of life
a mhealladhto coax
a chuir fíorionadh uirthiwhich really surprised her
ag cur tharstutalking away
go díbhirceach dícheallacheagerly and diligently
d’fholmhaigh séhe emptied
sásarsaucer
doirtealsink
thriomaigh éhe dried it
slachtmhartidy
á thionlacan féinaccompying himself
sultmharenjoyable
spídslander
gan mhuirnwithout tenderness
magairlítesticles
nuair a dheifrigh Artair tharstu de léimwhen Artair hurried past them with a jump
<t
ag cruthú go maith
doing well
Agus is éard atá mise ag rá: na daoine atá
ag cruthú go maith faoi láthair san ábhar a dtabharfaidh mé teanga na Gaeilge uirthi, beidh an rogha acu ansin an deis a thapú agus an buntáiste is mó a bhaint as an gcumas atá iontu tríd an dá ábhar a dhéanamh.
cruthú maoine
wealth creation
Ar a laghad, cruthaíonn sé comhthéacs don IRA -
cruthú maoine nó “for-profit terrorism”, mar a thugtar air.
ag cruthú fostaíochta
creating jobs
**Borradh faoi na meáin**
Níl mé ag séanadh gur iontach an rud é go bhfuil borradh faoi na meáin Ghaeilge agus go bhfuilimid
ag cruthú fostaíochta sa Ghaeltacht.
ag cruthú naimhde
creating enemies
Má fhanann Meiriceá san Iaráic gan buanú na síochána, is
ag cruthú naimhde a bheas siad, agus ag gníomhú mar liathróid dornála do na naimhde céanna.
cruthú eile
further proof
Ní raibh sa gclár faisnéise sin ach
cruthú eile go ndéanann muid idirdhealú fo-chomhfhiosach idir daoine geala agus daoine dubha maidir leis an ról ba chóir dóibh a bheith acu inár sochaí.
ag cruthú fuaim úrnua
creating a totally-new sound
Ag an am sin, bhí leithéidí Dhaithí Sproule (cara mór le Martin), Skara Brae, Dónal Lunny, Planxty, daoine mar sin, bhí siad
ag cruthú fuaim úrnua, thar a bheith corraitheach.
ag cruthú fostaíochta
creating employment
Ach molaim na daoine a tháinig ón talamh aníos, a chuir tús le rudaí agus atá anois
ag cruthú fostaíochta do mhuintir a gceantar.
ag cruthú na teoirice sin.
proving that theory.
Tá an foréigean atá i gceist i measc lucht an UDA faoi láthair
ag cruthú na teoirice sin.
ag cruthú fadhbanna millteanacha sóisialta
creating terrible social problems
Is léir go bhfuil cuid de na tuismitheoirí in Croxteth agus Norris Green ar nós cuma liom maidir lena bpáistí, ach nach raibh an rialtas ar nós cuma liom maidir *leosan* idir 1979 agus 1997?Ba léir, i rith na n-ochtóidí, go raibh polasaí rialtas Thatcher
ag cruthú fadhbanna millteanacha sóisialta in áiteanna mar Learpholl, ach in agallamh le Woman's Own i mí Dheireadh Fómhair 1987, dúirt an príomh-aire, "There is no such thing as society.
le cruthú do thoghthóirí
to prove to voters
Níl mórán déanta ag baill an Chomhrialtais ó aimsir an olltoghcháin
le cruthú do thoghthóirí go bhfuil sé ar intinn acu na gealltanais ar fad a chomhlíonadh a rinne siad agus iad i mbun feachtais.
cruthú rithime leis na cosa
creating rhythm with the feet
Diomaite de na bróga a bheith difriúil – agus cé go bhfuil “batar” (bunfhuaim) bunúsach an tsean-nóis níos mó cosúil le batar an tseitrince – is ionann an dá chineál damhsa aonair sa dóigh is go baineann siad araon le
cruthú rithime leis na cosa in am leis an cheol.
ag cruthú traidisiún nua
creating a new tradition
Traidisiúnta? Ní dócha é, ach seans mór gur
ag cruthú traidisiún nua atá siad féin, traidisiún a thugann droim láimhe leis na seantuigsí agus leis na seaneiseamláir ar shochaí.
cruthú fostaíochta
the creation of employment
Tuigim go maith, ó thaobh na sochtheangeolaíochta, cén fáth a bhfuil sé tábhachtach go mbeadh nuachtán laethúil ag pobal mionteanga: cothú aontas an phobail, scaipeadh na nuathéarmaíochta,
cruthú fostaíochta d’ardchaighdeán do dhaoine óga srl (cé nach ngéillim go bhfuil sé riachtanach).
ag cruthú íomhá de féin,
creating an image of himself,
Is léir go bhfuil an fear mór
ag cruthú íomhá de féin, íomhá nach bhfuil inti ach cuid den fhírinne chasta, mhíofar.
ag cruthú léarscáil chuimsitheach
creating a comprehensive map
Creid é nó ná creid, bhí siad
ag cruthú léarscáil chuimsitheach de Luimneach a chuirfear ar fáil saor in aisce ar an idirlíon.
ag cruthú radharc iontach osréalach
creating a wonderful surreal scene
Chonaic muid an damhán alla "ag éalú" trí Thollán an Mersey ar an oíche dheireanach, le linn do thaispeántas tinte ealaíne agus solais a bheith
ag cruthú radharc iontach osréalach os comhair na mílte duine a bhí sa slua.
cruthú fostaíochta
job creation
* €100m chun cabhrú le
cruthú fostaíochta.
ag cruthú
performing
Mhol sé mé as ábhair éagsúla a raibh mé
ag cruthú go maith iontu.
cruthú eolaíochta
scientific proof
An é gur chuidigh an canadh gutaí le sruthanna fhuinnimh na chakraí a chneasú? Níl a fhios agam óir is leigheas seachas
cruthú eolaíochta a bhí á lorg agam agus má bhí orm ÁÁÁ agus ÚÚÚ a chanadh ar feadh tréimhse áirithe gach maidin leis an leigheas a fháil, bhíos níos mó ná sásta sin a dhéanamh.
cruthú dó féin
stand up for itself
Níl sé furasta ag nuachtán teacht ar an fhód as an nua agus
cruthú dó féin.
ag cruthú
creating
Mar shampla, má tá cinneadh déanta go mbeidh Údarás na Gaeltachta ag leanúint ar aghaidh
ag cruthú fostaíochta sa Ghaeltacht, bheifeá ag súil le go mbeadh sin le feiceáil insna figiúirí.
ag cruthú taipéisí ealaíne
creating artistic tapestries
Arís, san Irish Times, chonaic mé alt faoi Thaipéis Gael, meitheal fíodóirí atá
ag cruthú taipéisí ealaíne tríd an seanchleachtas fíodóireachta.
Cruthú na Cléire
the actors’ performance
Cruthú na Cléire
========
Maidir leis an aisteoireacht – b’iad Kate Winslet agus John C.
an foras cruthú fostaíochta a bheas ann
whether it’s an employment creating institution
Socrófar
an foras cruthú fostaíochta a bheas ann feasta nó an mbeidh fócas níos leithne aige mar atá leagtha amach ins an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge.
ag cruthú pictiúr a bhí dírithe ar
creating pictures which were directed at
Bhí ealaíontóirí na hÍsiltíre ar an neamhacra don chéad uair riamh i stair Iarthar na hEorpa le saothar a dhéanamh nach raibh ag brath ar choimisiúin ó na heaglaisí amháin agus thosaigh siad
ag cruthú pictiúr a bhí dírithe ar thoighsí a bpátrún nua.
ná cruthú air
nor proved
) Tuigimid sin anois nuair atá sé rómhall, ach cé déarfadh nach raibh fios de chineál ag cuid díobh siúd a bhreac go nimhe neanta ina aghaidh nuair a bhí sé linn? Creidim féin go dtuigeann roinnt mhaith de lucht an ainm chleite an dochar a dhéanann siad agus an dochar is féidir leo a dhéanamh fiú nuair nach mbíonn feiceáil
ná cruthú air, ach déanann siad é dá ainneoin sin.
bhaineann le cruthú an domhain
pertaining to the world’s creation
An Dinnseanchas Beo
========
Tugtar Ré na hAislinge, nó an Dreamtime, ar dhéscéalaíocht mhuintir dhúchais na hAstráile a
bhaineann le cruthú an domhain.
cruthú thar cinn
show magnificently
**SMM: Nár cheart daoibh
cruthú thar cinn sa gcéad ollthoghchán eile, tharla Labour a bheith dá milleadh féin le dúnghaois déine Bhanc na hEorpa agus an Choiste Idirnáisiúnta Airgeadaíochta? Mura gcruthaíonn sibh thar cinn, comharthóidh sé go bhfuil rud éicint as alt ar fad, nach fíor dom é?**
TÓC: Sílimse gurbh fhearr fás réidh, seasmhach a fheiceáil sa bpáirtí ná fás thar oíche, mar a chonaic mé i bPáirtí an Lucht Oibre san olltoghchán deireanach.
Cruthú an Ama
the proof of time
Cruthú an Ama
======
**SMM: Déarfadh daoine go bhfuil cur i gcoinne láidir ó dheas in aghaidh Phoblacht Uile-Éireann.
Cruthú, Scriosadh agus Athchruthú an Domhain
creation, destruction and recreation
Is meascán de ghrianghrafadóireacht, péintéireacht agus de fhíseán a mheabhraíonn
Cruthú, Scriosadh agus Athchruthú an Domhain.
fianaise go leor le cruthú gur dúnmharaíodh
enough evidence to prove TM was murdered
Ar dtús, ní raibh
fianaise go leor le cruthú gur dúnmharaíodh Trayvon Martin.
le cruthú agus caomhnú na fostaíochta
the provision and the continuance of employment
Mhaígh sí gur thacaigh sé go daingean i gcónaí
le cruthú agus caomhnú na fostaíochta sa bhaile, agus ar a shon sin nár cheannaigh sé oiread is pionta pórtair féin in áit ar bith taobh amuigh de Thír Chonaill.
ag cruthú an dearcadh san aos óg
creating a youthful view
An Rud a tChí an Leanbh, Ghní an Leanbh
=================
Ní hamháin go mbeidh úsáid an ríomhaí chéime iontach ó thaobh na sláinte de ach beidh tú
ag cruthú an dearcadh san aos óg go bhfuil atmaisféar dóchasach dearfach i gceist le cúrsaí spóirt atá sultmhar agus taitneamhach.
ag cruthú deacrachta
causing difficulties
ie, ceist chonspóideach atá
ag cruthú deacrachta san Astráil chomh maith le háiteanna eile ar domhan.