sa phortach
in the bog
(Is iomaí uair a d'éalaigh mé síos na céimeanna sin agus a chaith mé lá iomlán ar an trá nuair a bhí súil liom áit éigin eile -
sa phortach, mar shampla.
níl ionam bogadh
I'm dog-tired, I can't move
"An bhfuil a fhios agat seo," ar Sinéad, "
níl ionam bogadh.
dair phortaigh
bog oak
"
Tugadh bualadh mór bos dó agus bhronn Bairbre de Brún, an tAire Sláinte sa rialtas tuaisceartach, pictiúr déanta as
dair phortaigh air.
portaigh
bogs
Ó thuaidh, radharcanna aoibhne ó Chnoc Fola; na
portaigh, glas le féar is donn le móin; tránna fairsinge ciúine agus céanna beaga seascair ag amharc amach ar na hoileáin, Gabhla, Inis Meáin, Inis Oirthir agus Inis Sionnaigh atá mar a bheadh slabhra ag cosaint na mórthíre ar stoirmeacha agus ar shíon an Atlantaigh.
caoráin
bog
Is ag smaoineamh ar dhóigh chuí le cuimhneachán a dhéanamh ar Éirí Amach 1916 a bhí na fir ghnó a cheannaigh 200 acra
caoráin agus a dhíol le Gaeltarra Éireann é i 1967.
phortaigh
bogs
Chuireadh sí taispeántais de cheardaíocht áitiúil ar siúl agus mheall na píosaí sníodóireachta ildaite a bhí crochta taobh amuigh den siopa an t-ealaíontóir Kenneth Webb, péintéir cailiúil a dhéanann stáidéar ar bhláthanna agus ar
phortaigh Chonamara, isteach.
bhogfadh daoine áit inteacht eile
people would have moved elsewhere
Sa tseanam, nuair nach raibh a leithéid ann,
bhogfadh daoine áit inteacht eile ag lorg oibre.
ag bogadh
moving
Chaith Pádraigín a hóige
ag bogadh ó áit go háit - ó Chontae Lú, go Maigh Eo, go Dún na nGall - de bharr gur cigire scoile a bhí ina hathair.
fearthainn bhog
a light rain
Thosaigh
fearthainn bhog ag titim agus mhothaigh mé baiste, beannaithe.
portaigh
bogs
Tá
portaigh go leor ag na Gearmánaigh, agus nuair a chaith mé seal in Ostfriesland atá idir Bremen na Gearmáine agus Groningen na hÍsiltíre, mheas mé go minic go rabhas i b
portaigh na hÉireann.
ceannabháin
bog-cotton
Bhí na
ceannabháin bhána ag fás go flúirseach agus níor ghá do na hóstaigh rabhadh a thabhairt dom - tá seantaithí agam ar dhul go glúine i bportaigh Chill Mantáin agus Chonamara.
theanga an phortaigh
the language of the bog
Deir Cathal go mbíodh náire ar go leor acu seo, áfach, an Ghaeilge a labhairt os ard de bharr, dar leo, nach raibh áit ar bith do
theanga an phortaigh istigh i lár cathair mhór mar Londain.
portach ciarbhuí
tawny bog
Níl ach
portach ciarbhuí le feiceáil, agus ailt arda ghéara.
Bhog sé go fadálach
he moved slowly
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
Bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
Bhog sé go fadálach
he moved slowly
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
Bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
a dhiúltaigh bogadh
who refused to move
Taobh istigh d'achar gearr bhí glais lámh phlaisteacha curtha ag póilíní in éide chíréibe agus ar chapaill ar 150 den lucht agóide
a dhiúltaigh bogadh.
bogaimis ar aghaidh
let's move on
"Ná bacaigí leis sin -
bogaimis ar aghaidh," ar sé.
Nuair a bhog mé
when I moved
Nuair a bhog mé síos go Ciarraí b'éigean dom an Ghaeilge a athfhoghlaim, chóir a bheith, mar go raibh blas Átha Cliath ar mo chuid cainte.
beostoc a bhogadh
to move livestock
Ar an gcéad dul síos tá feirmeoirí thíos leis go mór - tá deacrachtaí acu
beostoc a bhogadh agus a dhíol toisc an gnáthpháipéarachas a bhaineann lena mbeithígh a bheith gafa sa Roinn, gan trácht ar na deontais atá reoite istigh ann - ach tá cúis imní ann don phobal i gcoitinne.
portach
bog
Ní mórán saothair atá ar fheirmeoireacht ann seachas eibhear agus
portach.
á bogadh
moving her
Nuair a chuaigh mé anonn le scrúdú a dhéanamh air, chonaic mé gur scaoth beach a bhí ann, iad ar fad i mbun a chéile, ag iarraidh an bhanríon a chosaint agus iad
á bogadh go nead eile.
chaorán
bog
Tá na bailte beaga gnóthach ach mallghluaiseach agus tá mílte de
chaorán, cnoic agus farraige ann don duine atá ag iarraidh é féin a thumadh sa tsuaimhneas ar feadh tamaill.
bhog mé
I moved
Thug an múinteoir faoi deara go raibh mé go maith agus dá bharr sin
bhog mé ar aghaidh go dtí an fheadóg airgid.
portaigh
bogs
Tá an talamh san áit clochach agus tá
portaigh agus go leor sléibhte sa gceantar freisin.
sa phortach
in the bog
Baineann na daoine ar mo chúrsa féin an-sult as a gcuairt ar an ros seo agus, mo dhalta féin, níor thuig siad cén fáth a bhfuil galfchúrsa á thógáil ansin
sa phortach faoi láthair.
phortaigh
bogs
Roinnt blianta ó shin, chuaigh Seamus Caulfield timpeall
phortaigh Mhaigh Eo ag brú polladh iarainn isteach sa talamh chun teacht ar chlocha faoin talamh.
á ghnóthú go bog
being earned easily
Níl leisce ar thuismitheoirí áirithe dul i muinín an dlí má fheiceann siad airgead
á ghnóthú go bog agus tá lucht dlí sásta cabhrú leo.
scuabanna boga
soft brushes
Bhí sise i bhfábhar an dealbh a ghlanadh le
scuabanna boga agus le leathar *chaomois*, modh a d'úsáid sí chun tumbaí na *Medici* a ghlanadh agus a d'oibrigh go maith.
raideog
bog myrtle
"An dóigh is fearr leis an ruaig a chur orthu," arsa Corinne, "ná do lámha a chuimilt le
raideog.
san abar
bogged down
Cad é mar atá Paisley ag dul a fhuascailt na fadhbanna atá os ár gcomhair? Tá sé féin agus a pháirtí
san abar as siocair na ráitisí atá déanta acu, mar ní ghéillfidh poblachtánaigh go humhal dá n-éilimh," ar sé.
portach
bog
Cuid de pharóiste Ros Muc é atá suite idir Casla agus Scríb agus gan le feiceáil ann ach cnoic, lochanna, farraige,
portach agus tithe néata, cluthara anseo is ansiúd.
i lár caoráin rúnda
in the middle of a secret bog
Síos go dtí lios ar leith
i lár caoráin rúnda taobh amuigh de Thulach Mhór a chuir sé laoch na nuachtóireachta le cur síos a dhéanamh ar na Cluichí Cainte a tionóladh ansin ar na mallaibh.
ag corraí go bog
moving gently
Tá cóipeanna den leabhar le buachan i gcomórtas mhí Mheán Fómhair *Beo!*
Gluais • Glossary
á fhoilsiúbeing published
gnó turasóireachtatourism business
músclaítear fiosracht na mnáthe woman's curiousity is awakened
ailt nuachtáinnewspaper articles
faillcliff
seilbhpossession
contúirtídangers
bagairtíthreats
creathán fuachtaa cold shudder
fainicwarning
foláireamhnotice, warning
deireadh a haistir saoilthe end of her life's journey
go fuarchúiseachindifferently
buillí croíheartbeats
anáil an tsonaisthe breath of happiness
seargthawithered
iachallcompulsion
fíricífacts
breacthawritten down
rianmark
d'aon ghnódeliberately
blúire páipéirpiece of paper
luaitementioned
tarraiceándrawer
stán síshe stared
imlíneoutline
scáilshadow
gortcultivated field
cruthanna dubhablack shapes
ag corraí go bogmoving gently
sceacha aitinnfurze bushes
céadfaísenses
ar tinneallon edge
doircheachtdarkness
ina glaicin her hand
leiceanncheek
á shlíocadhstroking it
pollairí a sróineher nostrils
b'in mar a shamhlaíodh sí iadthat's how she used to imagine them
istoícheat night
ina comhluadarin her company
folamhempty
dul i dtaithí arget used to
cuachta go clutharnestled comfortably
fál cosantaprotective fence
fothramnoise
gíoscáncreaking
ag tnúth lelooking forward to
brat teolaíwarm covering
an tsíorgheonaílthe continuous droning
ag dul thar bráidpassing by
cloig rabhaidhalarms
sianaílwhining
otharchairr ag scréachaílambulances screeching
pléascáinexplosives
gleo cogaíochtathe noise of war
ar fud na comharsanachtaall over the neighbourhood
éalúto escape
amhrasdoubt
easpa fuaimelack of noise
tranglamclutter
ina sámhchodladhsleeping soundly
cliotaráilclattering
macalla a coiscéime féinthe echo of her own footstep
pluidblanket
ag siosarnachrustling
a fallaing oícheher night gown
taobh leisbeside it
sciathánwing
dallógblind
duibheblackness
crónánhumming
leataopen
an bunalt údthat original article
carnánpile
béicscream
ag stánadh isteach uirthistaring in at her
ag faire uirthilooking at her
á slogadhswallowing her
spléachadhglance
sceonmharterrifying
trí choiscéimthree steps
scréachscream
rith sé léiit occured to her
cur síos ceartproper description
ag tochailt isteach intidigging into her
tanaíthin
camcrooked
go tostachsilently
ag fairelooking
ar diúitéon duty
Ag baint lán na súl aisti.
chaorán
bog
Agus cad é faoin *Chinese take-away *oíche Shathairn? An mbeidh muintir Mhic Ghiolla Mháire in inmhe sin a dhiúl as an
chaorán? Tá socrú déanta aici le ceann stáit eile - Patsy Dan Mac Ruairí, Rí Thoraí.
lá ar an bportach
a day in the bog
Ar ndóigh, má theipeann air sin uile, d'fhéadfaí dul i muinín an traidisiúin agus
lá ar an bportach a eagrú dóibh, sleán i lámh amháin agus bosca lóin sa lámh eile.
go mbeadh obair aige gan a dhul in abar
that it would be an effort for him not to get bogged down
Bhí an log a bhí ar dhá thaobh na cruite chomh híseal sin agus
go mbeadh obair aige gan a dhul in abar leis an charr.
bog
soft
Ní duine
bog mé.
bréagáin bhoga
soft toys
Tá an leaba shingil buailte suas leis na ballaí ar chlé agus ar dheis, agus tá grianghraif agus
bréagáin bhoga ar na seilfeanna atá ar an dá thaobh den leaba, le cois trófaí spóirt agus plaic ar ceiliúradh é ar éacht éigin a rinneadh san am a chuaigh thart.
ag bogadh siar
moving west
Tá Gaeltacht Chonamara faoi bhrú de bharr é a bheith buailte le cathair bhríomhar atá ag síorfhás agus a bhfuil a cuid bruachbhailte
ag bogadh siar de réir a chéile.
le bogadh
to be moved
Bhí roinnt daoine ann nár thaitin a cheangal le Cearta Sibhialta na Gaeltachta leo, agus nuair a dúradh leis, tar éis sé mhí, go raibh sé
le bogadh go Dún na nGall, thosaigh sé ag faire amach do phost nua.
sa phortach
in the bog
Tá cuid de na comharthaí leagtha ar an talamh nó caite
sa phortach.
Bhogaidís
they used to move
Bhogaidís ó áit go háit.
tuirlingt bhog
soft landing
Agus labhraíodh go háirithe faoin easpa polasaí fuinnimh náisiúnta sa tír seo, agus go bhfuil a leithéid de dhíth orainn chun go mbeidh seans éigin ann gur “
tuirlingt bhog”, seachas titim fhoréigneach, a bheas againn nuair a thosóidh an breosla ag éirí gann.
boige
softness
Ach, in ainneoin na barúla coitianta, tá
boige ag baint le Balor fosta, agus bíonn sé fial flaithiúil lena chuid bronntanas am seo na Nollag.
bogadh
to move
Ní fhéadfadh an luichín féin
bogadh sa tábhairne.
go mbogfaí é/í go phríosún eile
that he/she would be moved to another prison
Ach bhí stró eile ann fosta: an seans go mbeadh an príosúnach “*ghosted*”, is é sin
go mbogfaí é/í go phríosún eile gan foláireamh ar bith.
boige paidre
the softness of prayer
Anois siúlaim leat i gcaorán na bhfuiseog is éistim le monabhar abhna do bhriathra ó Bhéal an Áthaagus cuirim mo bheola le do chneas atá cumhra, a ghrá, le sméara dubha Ghleann an Átha …i dtobainne, tá mé lán díot, a mhian, is níl a dhath le déanamh agam ach luí síos leat go dianar leaba seo an dáin agus tú a bhriatharú chun beatha …
Gluais • Glossary
glao coiligh a póigethe rooster call of her kiss
mullaightop of house
buí-ómrayellow-amber
bruth análahot breathing
múr teasabank of heat
cága callánachanoisy jackdaws
á ngríosúinciting them
a ngiúmaráilhumouring them
go breabhsántasprightly
meall gréineorb
cabhail chathrachcity body
spréite go hanástaspread awkwardly
tnáitejaded
basár a brollaighthe bazaar of her bosom
ag borradhswelling
dlaoithe casacurly tresses
cabhsaí dúshlánachachallenging lanes
á gclutharú féinhiding themselves
méalasorrow
buairtvexation
cruachásdistress
ag déanamh tochtagrieving silently
an tréanthe strong
ag tromaíocht ar an truadenigrating the wretch
meannánkid
méileachbleating
scrínteshrines
bean feasa na gclós ársawise woman of the ancient yards
dhorchaigh spéir a súlthe sky of her eyes darkened
ceannaircrevolt
a d’fheall orthuwhich failed them
boige paidrethe softness of prayer
le báinífurious
bhruth bréan bildeálathe foul heat of the building site
ag déanamh angaidhfestering
i bhforógraí bagracha lucht léirsithein the threatening proclamations of the demonstrators
bhachlógachindistinct
siogairlínípendants
glémhaiseachexquisitely beautiful
go ríogúilregally
teanga túisetongue of incense
ag clingireachtringing
bantracht bheoshúileachthe quickeyed women
le coim na hoícheat nightfall
ag spréamh
cheannbhrat glé an dorchadaisspreading the bright canopy of darkness
bioráinpins
ag lonrúshining
clóca sróilcloak of satin
aigeantaspirited
buimefoster-mother
deoch shuainsleeping-draft
spréachspark
súgachmerry
ag glinniúintsparkling
tú a mhuirniúto caress you
linntepools
cumhaloneliness
le tú a aoibhnniúto make you blissful
ionúinbeloved
másaíthighs
a niamhraigh mo dhánwho made resplendent my poem
i gcaorán na bhfuiseogin the bog of the larks
monabharmurmur
chneasskin
cumhrafragrant
miandesire
i gcaorán na bhfuiseog
in the bog of the larks
Anois siúlaim leat
i gcaorán na bhfuiseog is éistim le monabhar abhna do bhriathra ó Bhéal an Áthaagus cuirim mo bheola le do chneas atá cumhra, a ghrá, le sméara dubha Ghleann an Átha …i dtobainne, tá mé lán díot, a mhian, is níl a dhath le déanamh agam ach luí síos leat go dianar leaba seo an dáin agus tú a bhriatharú chun beatha …
Gluais • Glossary
glao coiligh a póigethe rooster call of her kiss
mullaightop of house
buí-ómrayellow-amber
bruth análahot breathing
múr teasabank of heat
cága callánachanoisy jackdaws
á ngríosúinciting them
a ngiúmaráilhumouring them
go breabhsántasprightly
meall gréineorb
cabhail chathrachcity body
spréite go hanástaspread awkwardly
tnáitejaded
basár a brollaighthe bazaar of her bosom
ag borradhswelling
dlaoithe casacurly tresses
cabhsaí dúshlánachachallenging lanes
á gclutharú féinhiding themselves
méalasorrow
buairtvexation
cruachásdistress
ag déanamh tochtagrieving silently
an tréanthe strong
ag tromaíocht ar an truadenigrating the wretch
meannánkid
méileachbleating
scrínteshrines
bean feasa na gclós ársawise woman of the ancient yards
dhorchaigh spéir a súlthe sky of her eyes darkened
ceannaircrevolt
a d’fheall orthuwhich failed them
boige paidrethe softness of prayer
le báinífurious
bhruth bréan bildeálathe foul heat of the building site
ag déanamh angaidhfestering
i bhforógraí bagracha lucht léirsithein the threatening proclamations of the demonstrators
bhachlógachindistinct
siogairlínípendants
glémhaiseachexquisitely beautiful
go ríogúilregally
teanga túisetongue of incense
ag clingireachtringing
bantracht bheoshúileachthe quickeyed women
le coim na hoícheat nightfall
ag spréamh
cheannbhrat glé an dorchadaisspreading the bright canopy of darkness
bioráinpins
ag lonrúshining
clóca sróilcloak of satin
aigeantaspirited
buimefoster-mother
deoch shuainsleeping-draft
spréachspark
súgachmerry
ag glinniúintsparkling
tú a mhuirniúto caress you
linntepools
cumhaloneliness
le tú a aoibhnniúto make you blissful
ionúinbeloved
másaíthighs
a niamhraigh mo dhánwho made resplendent my poem
i gcaorán na bhfuiseogin the bog of the larks
monabharmurmur
chneasskin
cumhrafragrant
miandesire
Níor bhog éinne.
No one moved.
Níor bhog éinne.
atá de shíor ag bogadh siar
which is forever moving west
I gConamara, mar shampla, tá go leor de Chois Fharraige i mbaol a bheith slogtha isteach mar bhruachbhailte de Chathair na Gaillimhe,
atá de shíor ag bogadh siar.
a bhogadh amach
to move out
Bhí tuairimí aige maidir leis an dílárú – bhí sé ag caint ar go leor de na hinstitiúidí
a bhogadh amach as Baile Átha Cliath agus tá an rud céanna ag tarlú faoi láthair.
bhog an teaghlach
the family moved
Tógadh í i bhfad ó dhorchlaí na cumhachta, áfach, i Maínis i gConamara, áit ar
bhog an teaghlach ag deireadh na seascaidí.
bogadh ar aghaidh
to move on
”
Bhí cuid fuinnimh Natasha agus na ndaoine eile a bhí ag bailiú airgid d’Fhianna Fáil dírithe ar olltoghchán na bliana 2002 agus, nuair a bhí an toghchán thart, bhraith Natasha go raibh sé in am
bogadh ar aghaidh, nach raibh dúshlán nua ar bith i ndán di ina post.
cé go dtuigim dóibh siúd nach bhfuil ag iarraidh bogadh
although I understand how the people who don't want to move feel
Cad is fiú D Four a mhalartú le C Four?
Sa chomhthéacs sin, is doiligh cur i gcoinne pholasaí Aire na Gaeltachta cuid d’Fhoras na Gaeilge a dhílárú go Gaoth Dobhair,
cé go dtuigim dóibh siúd nach bhfuil ag iarraidh bogadh de bharr a gcuid teaghlach etc a bheith socraithe i mBaile Átha Cliath.
ag bogadh go Conamara
moving to Conamara
Tá an baol ann go bhfuil sórt *brain drain* ar bun, is é sin go bhfuil daoine a bheadh ina gceannairí pobail
ag bogadh go Conamara ó na Gaeltachtaí eile.
a bhogadh óna bogha
to move from her bow
Uaireanta croitheann sí a ceann siar lena gruaig fhada chatach
a bhogadh óna bogha agus uaireanta eile tagann meangadh áthais chun a béil ach, tríd síos, dírithe go huile is go hiomlán ar an gceol a bhíonn sí.
bhog muid
we moved
AÓF: An i mBaile an tSaoir a bunaíodh í an chéad lá, nó cén áit?TÓU: Thosaigh an chraobh i mBaile an Teampaill ar dtús, ach
bhog muid go Scoil Naithí i mBaile an tSaoir agus ansin go dtí Pobalscoil Bhaile an tSaoir.
bogadh isteach i dteach altranais
to move into a nursing home
Tá sé i gceist réimse seirbhísí a chur ar fáil chun nach gá dóibh
bogadh isteach i dteach altranais ach gur féidir aire a thabhairt dóibh ina mbaile féin.
Céard a thugann orthu bogadh?
What makes them move?
Céard a thugann orthu bogadh? Más fíor na tuairiscí, tá an aimsir ar cheann de na cúiseanna is tábhachtaí, chomh maith leis an gcostas maireachtála sa mBreatain agus daoine a deir “níl tada anseo dúinn”.
ag bogadh isteach inár gceanncheathrú nua-chóirithe
moving into our newly-refurbished headquarters
AÓF: Cad í an uaillmhian is mó ó thaobh an cheoil nó na hamhránaíochta de gur mhaith leat a bhaint amach i 2007?
TM: Smacht a fháil ar na diabhal *regulators* ar an bpíb uilleann!
AÓF: Cad é an rud is mó go bhfuil tú ag súil leis i 2007?
TM: Tá mé ag tnúth go mór leis an lá nuair a bheidh Na Píobairí Uilleann
ag bogadh isteach inár gceanncheathrú nua-chóirithe i Sráid Henrietta.
ag bogadh i dtreo na polaitíochta
moving towards politics
Bhí Sinn Féin
ag bogadh i dtreo na polaitíochta agus mhothaigh sé go raibh sé ina éan corr.
sular bhogadar
before they moved
Tá siad in Illinois ó shin i leith, cé gur chaith siad bliain in Decatur (baile tuaithe)
sular bhogadar go Siceágó.
Beartaím bogadh chun cinn,
I decide to move ahead,
Beartaím bogadh chun cinn, áfach.
ag bogadh
moving
Cad a bhí aige ina lámha? Cén saghas croise a bhí á cur aige timpeall air féin? Agus cén fáth go raibh a lámha
ag bogadh an t-am ar fad? Agus cad é an fhuaim dhiamhair sin a bhí ag teacht astu? Lacha? Coilleach? Gé? Ceol?
Labhair an píobaire go mall sollúnta ach bhí gáire ina shúile agus bhí sé soiléir go raibh gean aige ar na páistí.
sular bhog sé ar ais
before he moved back
Dúirt sé féin go ndeachaigh sé go Páras le bheith páirteach in agóid na mac léinn sna seascaidí agus ansin gur chaith sé am in Ollscoil Kiel sa Ghearmáin ag déanamh staidéir ar an fhisic
sular bhog sé ar ais chun na Breataine le post a ghlacadh in Ollscoil Sussex.
a bhogadh,
to move,
Rinne mé iarracht cloch amháin
a bhogadh, ach bhí sé róthrom dom.
sna portaigh
in the bogs
Cé nach gceadaítear gearradh na gcrann seo, is féidir dul ag tochailt
sna portaigh ar thóir na seanchrann atá iontu.
dá mbogfaí an balla siar
if the wall was moved back
Le linn dom bheith ag obair ag an *Andersonstown News*, iarradh orm scairt a chur ar oibrí pobail ar an taobh Protastúnach de bhalla na síochána – arís i Sráid Cupar – le fáil amach an mbeadh sé sásta
dá mbogfaí an balla siar le go dtógfaí tithe do Chaitlicigh – rud a bhí ag teastáil go mór – ar an talamh bhán.
bhog mé go hÉirinn
I moved to Ireland
Agus leis sin shocraigh mé éirí as an bpost sa bhanc agus
bhog mé go hÉirinn le cabhair ó na hÉireannaigh ar chuir mé aithne orthu.
bhog mé
I moved
Agus leis sin shocraigh mé éirí as an bpost sa bhanc agus
bhog mé go hÉirinn le cabhair ó na hÉireannaigh ar chuir mé aithne orthu.
bhog an chuid eile de dhaonra an bhaile
the rest of the population of the town
Cailleadh 153 duine an oíche sin, agus
bhog an chuid eile de dhaonra an bhaile go háiteanna eile.
b'éigean dóibh bogadh
they had to move
Shocraigh Tauhara agus Putauaki go rachaidís i dtreo na farraige le mbeidís in ann breathnú amach ar éirí na gréine, ach
b'éigean dóibh bogadh in aon oíche amháin.
bogadh,
move,
Ní raibh mé in ann análú,
bogadh, éirí,
screadáil – ní rabhas in ann tada a dhéanamh ach guí.
ag bogadh
moving
Baineann sé leis an eagla a bhíonn ar dhaoine roimh a bheith
ag bogadh chun cinn.
bíonn a méara beaga ag bogadh chomh gasta.
their little fingers move so quickly
Sílim go bhfuil cosúlachtaí idir Tír Chonaill agus Albain ó thaobh theicníc na bpíobairí de -
bíonn a méara beaga ag bogadh chomh gasta.
conas é a thógáil go bog
how to take it easy
Tá a fhios ag lucht TG4
conas é a thógáil go bog ar aon nós!
Cé nár íocadh mé as an lá sin, bhí mé breá sásta go raibh obair de shórt éigin á déanamh agam faoi dheireadh.
a raibh post bog sábháilte aige
who had a nice soft and safe job
”**Cogaíocht**
Seans maith go síleann go leor daoine faoi thríocha bliain d’aois nach bhfuil in Myers ach colúnaí deisbhéalach
a raibh post bog sábháilte aige leis an *Irish Times* ar feadh na mblianta.
tar éis an bhéim a bhogadh
after moving the emphasis
Tá éirithe le Google roinnt den aird a ghoid ó iPhone Apple freisin toisc go bhfuil siad
tar éis an bhéim a bhogadh ón ngléas fóin féin go dtí na bogearraí atá air.
Análaínn sé go bog
he breathes slowly
Análaínn sé go bog agus breathnaíonn sé ar Shea.
boige
softness
Ceiliúraim
boige agus cumhacht a gutha.
is féidir iad a bhogadh timpeall go héasca,
you can move them around easily,
Is féidir plandaí agus crainn a chur i do rogha
áite agus
is féidir iad a bhogadh timpeall go héasca, má theastaíonn uait é sin a dhéanamh.
gur cheart do phobal na heaglaise bogadh
that the church's congregation should move
Faoin am seo, nochtadh do Smith
gur cheart do phobal na heaglaise bogadh go Ohio, áit a bhféadfaidís fanacht go dtí go mbeidís in ann bogadh siar go tailte de chuid na Meiriceánach Dúchasach in Missouri.
chinn sí ar bhogadh in athuair
she decided to move again
”
Cé go raibh Carrie an-sásta lena post i bPort Láirge, i 1996
chinn sí ar bhogadh in athuair go Baile Átha Cliath.
bogadh
to move
Nuair a rinne na dílseoirí ionsaí ar an áit sin i mí Lúnasa 1969 agus nuair a chuir siad cuid mhaith de na tithe trí thine, b’éigean don teaghlach
bogadh go Baile Andarsan le dídean a fháil.
an díospóireacht pholaitiúil a bhogadh
to move the political debate
Mar sin féin, d’éirigh go maith leis ar feadh na mblianta
an díospóireacht pholaitiúil a bhogadh níos faide i dtreo na heite deise.
bhog sé timpeall an tseomra
he moved around the room
Chuir Bill Leader muid in áiteanna éagsúla in íoslach Rynne’s sa Chorrchoill, shocraigh sé cúpla micreafón steirió ansin agus
bhog sé timpeall an tseomra muid chun an fhuaim a chothromú.
níor bhog an rialtas
the government didn't move
Bhí Melbourne ag feidhmiú mar phríomhchathair shealadach ag an am agus
níor bhog an rialtas go Canberra go dtí an bhliain 1927.
ag bogadh ar aghaidh go róthapa
moving forward too quickly
Is cosúil go raibh imní orthu go raibh an tAontas
ag bogadh ar aghaidh go róthapa.
portach
bog
Músclaíodh gach duine agus cuardaíodh an teach, an garraí, na carranna taobh amuigh, an leithreas agus an
portach ar fad thart, ach ba léir go raibh an Tóirse i ndiaidh a bheith *torchjackáilte*.
bogadh
move
Bhí air
bogadh ó Mhín na Leice, áfach, nuair a cailleadh a iníon, Eileen, go tragóideach i dtimpiste bhóthair i 1978 toisc go raibh sé céasta ag cuimhní san áit sin.
ag bogadh suas dréimire
moving up the ladder
Cá ndeachaigh an t-am? Idir eatarthu, tá beirt eile
ag bogadh suas dréimire na bunscoile.
ag bogadh timpeall lár na cathrach
moving around the centre of the city
Bhí an damhán alla
ag bogadh timpeall lár na cathrach faoi smacht aon oibrí dhéag.
bhog
moved
Nuair a tháinig an tOireachtas go Conamara sa bhliain 1974 - an chéad bhliain ar
bhog Oireachtas na Gaeilge taobh amuigh de Bhleá Cliath - ní raibh an coiste náisiúnta sásta aon aitheantas a thabhairt don stíl damhsa seo.
ón phortach
from the bog
Ní thar sáile a chaithfear na laethe saoire chomh minic is a bhíodh; ní bheidh an carr 09 béal dorais linn; ceannófar nuachtáin amháin ar an Domhnach seachas na ceithre cinn; beidh muidne faoin tír ag fás ár gcuid prátaí féin agus ag smaoiteamh ar an mhóin a iompar
ón phortach; ní bheidh an béile againn sa bhialann uair sa mhí níos mó agus ní bheidh na bréagáin is nua-aimseartha ag ár gcuid páistí.
Bhog sé gan choinne
he moved unexpectedly
Bhog sé gan choinne agus bhuail mé scáthán taoibh s’aige chomh crua mé gur bhris an rud.
lagphortaigh
reclaimed bogs
Straitéis cheart lonnaíochta, nuathionsclaíochta leis an ghreim scrogaill ar BhÁC a mhaolú, straitéis a dhíreodh ar lár na hÉireann tharla talamh an-saor ann (nó cuirfear 45% de
lagphortaigh Bhord na Móna faoi chrainn bhuaircíneacha roimh i bhfad eile; is é sin, c.
réiteach bog
easy solution
Nach bhfuil
réiteach bog ann.
bhogann
moves
Léirmheas na Míosa
‘*Let the Right One In*’ (2008)
Kare Hadebrant OskarLina Leandersson EliPer Ragner Hakan
Johan Soderqvist CeolHotye van Hoytem Ceamara
Tomas Alfredson Stiúrthóir
Suite i mbruachbhaile suarach i Stockholm sna luathochtóidí, is scéal fíorshímplí ar shlí amháin é ‘*Let the Right One In*’ faoi bhuachaill óg dhá bhliain déag a thiteann i ngrá leis an chailín nua a
bhogann isteach béal dorais.
bhog
moved
Sheinn siad sa Iron Door Club, áit ar bhuail na Beatles iad féin seacht n-uaire sna blianta 1961-62 sular
bhog siad go dtí The Cavern, club i bhfad níos lú.
bhog
moved
Is cineál comhtharlú iontach é, ach
bhog sí go Trondheim cúpla bliain ó shin! (Chan mórán de chomhtharlú atá ann le bheith réasúnta, ach amháin nár mhothaigh mé riamh iomrá ar Trondheim go dtí mí ó shin.