doirteadh fola
the spilling of blood
Bhí baint ag a mháthair le bunú Mhuintir na Síochána i 1972 agus chonaic sé
doirteadh fola timpeall air go leanúnach agus é ag éirí aníos.
fuil shalaithe
contaminated blood
Lean na scéalta ag teacht amach arís is arís eile faoi dhaoine a bhí ag maireachtáil le galar dainséarach mar a bhí, agus ansin ar tugadh
fuil shalaithe dóibh.
is beag an deor fola nach teo é ná an t-uisce
blood is thicker than water
Nuair atá deireadh ráite, ar sé leis féin,
is beag an deor fola nach teo é ná an t-uisce.
Súmaire
blood-sucker
Ba chuma má bhí an litir le dul chuig Bertie an
Súmaire Niata seachas Balor na Súile Nimhe; ba chuma má bhí dearmad déanta ag EP II an litir a chur isteach sa chlúdach; ba chuma má bhí dearmad déanta ag EP II cérbh é Bertie nó cén fáth go raibh sé ag scríobh chuige an chéad lá; ba chuma má bhí dearmad déanta ag EP cérbh é EP II féin; chomh luath agus a chonaic Balor postmharc na Vatacáine buaileadh é le taom trom cráifeachta.
deonacháin fola
blood donation
In ainneoin an
deonacháin fola a rinne sí agus an t-airgead a bhronn sí, mhothaigh sí gur chóir di níos mó a dhéanamh.
fuil shalaithe
contaminated blood
Tá an Roinn Sláinte faoi scamall de bharr na slí ar phléigh siad leis na mná ar tugadh
fuil shalaithe dóibh.
chnapán fola ina scamhóg
blood clot in her lung
Cé go raibh sí san otharlann, ní raibh na dochtúirí ábalta í a shábháil agus fuair sí bás ó
chnapán fola ina scamhóg.
íobairt fola
blood sacrifice
Beidh na hIarácaigh agus a gcairde sásta cur suas leis an
íobairt fola.
go silfeadh an deoir dheireanach fola
until the last drop of blood would drip (from him)
Murach mé, a smaoinigh sé, ní bheadh duine ar bith anseo fós, b'fhéidir, ach é fágtha
go silfeadh an deoir dheireanach fola agus a anam as i ngan fhios dó féin is don saol agus bheadh imithe cheana féin agus ar thóir lóistín i saol éicint eile.
ardbhrú fola
high blood pressure
Léiríonn na huimhreacha seo go bhfuil an chuid is mó de dhaonra Mheiriceá i mbaol breise ó ghalair a bhaineann le raimhre, roinnt cineálacha ailse, cuir i gcás, galar croí, strócanna, an diaibéiteas,
ardbhrú fola, galar an domlais, agus na daitheacha cnámh.
fálta flannrua le deora dé
hedges blood-red with fuschias
Ag tarraingt isteach duit ar Chorca Dhuibhne, feiceann tú sléibhte glasa cruinne agus
fálta flannrua le deora dé.
fuil úr
new blood
Tá
fuil úr agus smaointe úra ag teacht isteach sa chumann gach bliain.
na táirgí fola
the blood products
*
Gluais • Glossary
i mullach a dteilifíseánon top of their television sets
an tAlsáiseachthe Alsation
ar a thóirafter him
ag leámelting
gréisceachgreasy
bratachflag
ag guairfeachfluttering
caoincístrains
séimhgentle
leathadh tinneas aiféalacha lingering illness was spread
á gcaoineadhmourning them
na slánathe healthy
na heasláinthe sick
a riarto manage, administer
nach dtruailleofaí na fialathat the vials wouldn't be contaminated
na táirgí folathe blood products
míchúramachcareless
ginidínígerms
cruth na ginidethe shape of the genie
mearbhallconfusion
a gcailleadh a gcroíthe buillewhose hearts would miss a beat
dath na fola
the colour of blood
Go tobann, tháinig
dath na fola ar an spéir.
sa dúchas
in the blood
Is é an breithiúnas a thug siad i ndiaidh an turgnaimh seo ná nach raibh sé
sa dúchas ag gach páiste a bheith ábalta péinteáil ar nós Marla.
ghaolta fola
blood relatives
Níl de
ghaolta fola agat ach mise agus níl de
ghaolta fola agam ach tusa ó, ó, fuair mo thuismitheoirí féin bás.
cineál difriúil fola
different blood type
Ansin bhris an scéal gur
cineál difriúil fola a bhí i gcorp an linbh a fuarthas ar an trá, i gcompráid leis an bpáiste a fuarthas in aice na feirme, rud a léirigh narbh é an tUasal Locke athair an linbh a fuarthas ar an trá.
ionfhabhtú fola
blood infection
Bhí breis is 550 cás d’
ionfhabhtú fola ón bhaictéir MRSA in otharlanna na hÉireann anuraidh.
mo bhrú fola
my blood pressure
*
Gluais • Glossary
fríd ghloine dhorchathrough a dark glass
smúidmist, murkiness
bréagachfalse
is annamhit is seldom
mionrudaíminor things
doiléirvague
i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty
glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields
sin an tuigethat's why
ag stánadh amachstaring out
léanalawn
ag croitheadh a gcinnshaking their heads
íomhánnaimages
iontassurprise
machnamh ceartproper thinking
scáileánscreen
ag preabadhjumping
bladhaire coinnlea candle flame
eachtraíevents
chan éthat's not it
dá thairbhe sinbecause of that
rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things
ar bharr na mbeannon the cliff tops
an lá fá dheireadhthe other day
ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour
substaintsubstance
dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs
taoidetide
fiúntasworth
gníomhact
nó a mhalairtor the opposite
blaiseadhtaste
gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey
fuaimeanna fánachaoccasional noises
díoscadhcreaking
coiscéimeanna folmhaempty footsteps
stánadh fadaa long stare
craos na tineadhthe roaring fire
dromchlasurface
cha dtig liomI can't
cha dtig liom í á threorúI can't guide it
déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning
le rachtanna fiáinein wild fits
seileogaspits
sáthadh scinethe stabbing of a knife
aonarachsolitary
staidéarthalevel-headed
teas an phaisinthe heat of passion
breithbirth
a cheiltto hide
anáilbreath
is annamhit is seldom
fiúntachworthwhile
dathanna seachantachaelusive colours
goitsecome on, come here
neadrachanests
seanbhallógaíold ruins
deifrehurry
cha raibh faill aigehe hadn't the time
contráiltewrong
go brách síoraíever
ag déanamh iontaiswondering
i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing
stócach ógyouth
bodhardeaf
pian a fhuilstinto suffer pain
mo bheomy life
lena dhornwith his fist
le mé féin a chosaintto protect myself
ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way
cinneadhdecision
cinntídecisions
go fadálachslowly
chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made
déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate
cuideachtúilhelpful
athrú séasúrthe change of seasons
de ghlanmheabhairoff by heart
gialljaw
gobachprotruding
gruaig fhionnblond hair
dóighiúlachtbeauty
tarraingteachattractive
rud inteachtsomething
buaireamhsorrow
ag bruidearnaighthrobbing
coimhthíochstrange
idir barra na gcrannbetween the tops of the trees
ag iarraidh mairstin airtrying to live on it
nimhneachsore
bhlais mé an phianI tasted the pain
tchíthear domhit seems to me
go dianstrictly
samhailimage
mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different
daonnachtaíhumanist
an cine daonnathe human race
bréanfoul
an bréantas a cheiltto hide the foulness
cumhráin bhréigefalse perfumes
lofarotten
gnásanna sóisialtasocial customs
béasamanners
seanseiteannaold sets
ag foscladhopening
ag scamhadhpealing
creatlachframe-work
creidbheáilto believe
scigdhráma an tsaoilthe farce of life
de réir mar atáthar ag dréimas is expected
táirgíproducts
caiteoir eiseamláireachexemplary spender
lúcháireachjoyous
teorainneacha luaisspeed limits
ag cailleadh foighdelosing patience
sceadamánthroat
mo bhrú folamy blood pressure
sciathánarm
go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could
comhairleadvice
díomádisappointment
sólassolace
lagmheasarthachtrather small amount
ag tochailtdigging
fuil ina chuisle
blood in his veins
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
blas na fola
the taste of blood
”
Shílfeá go mbeadh
blas na fola ag na cúnna i ndiaidh plaic a bhaint as Callely, ach ní léir go raibh.
fuil ina chuisle
blood in his veins
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
deoirín fola nua
a new drop of blood
Céasadh mall na míle cneá is ea an cogadh do phobal Mheiriceá anois, gach marú san Iaráic ag baint
deoirín fola nua ó chorp na tíre.
deora fola
drops of blood
Nuair a chonaic muid
deora fola thart timpeall bhí a fhios againn go raibh sé contúirteach.
an spórt fola is déistiní agus is samhnasaí agus is fuiltí
the most disgusting and most nauseating and most bloody blood sport
Tá Balor ag súil agus ag dréim agus ag dúil leis
an spórt fola is déistiní agus is samhnasaí agus is fuiltí dá bhfuil ann, a léitheoirí dílse.
fuil úr le hól.
fresh blood to drink.
Sea, tá an t-othar beagnach marbh, agus na súmairí á fhágáil, de cheal
fuil úr le hól.
domhain ina fhuil.
deep in his blood
Bhí rithim an cheoil go
domhain ina fhuil.
neart fola
a lot of blood
Bhí
neart fola ar an bhóthar in aice léi, agus mheas mé gur gortaíodh í nuair a bhuail an leoraí í ar dtús.
arbh fhiú an braon fola é.
was it worth the drop of blood.
Murach gur chuir sé deireadh le stailc ocrais 1980, an bhfaigheadh deichniúr eile bás i 1981? Ghoill an smaoineamh sin go mór air go lá a bháis agus é ag meabhrú ar na “cultacha Armani” i Stormont agus ag cur ceiste air féin
arbh fhiú an braon fola é.
amhras agus drochfhuil,
suspicion and bad blood,
Rinneadh éagóir ar Teddy Holland, an t-aon bhainisteoir riamh – go bhfios domsa – nach bhfuair deis a phraiseach féin a dhéanamh de rudaí!
Cé go bhfuil stailc imreoirí CLG Chorcaí thart anois, an ndéarfadh mórán daoine go bhfuil deireadh leis an imreas ba chúis leis an stailc agus a chuir bearna mhór leathan idir imreoirí agus lucht bainistíochta an chontae?
** **
**Amhras**Beidh
amhras agus drochfhuil, b’fhéidir, i gceist eatarthu go dtí go n-imeoidh an ghlúin peileadóirí atá ag imirt faoi láthair, ar a laghad, agus go dtí go dtiocfaidh an chéad ghlúin eile chun cinn.
cé go bhfuil móin na hÉireann san fhuil agam,
even though the turf of Ireland is in my blood
no problem!” *
Bheadh sé deacair gan titim i ngrá leis na Malávaigh agus leis an Maláiv, agus
cé go bhfuil móin na hÉireann san fhuil agam, tá ithir dhearg na hAfraice go dlúth i mo mheon, i mo chroí agus i m’anam.
allas na gcnámh astu
blood (sweat) from their bones
Bunaíodh Banc Náisiúnta na hÉireann sa bhliain 1835, tráth a raibh bunadh na hÉireann ar an ngannchuid agus tráth a raibh tiarnaí talún is lucht gróite ag sú
allas na gcnámh astu.
a chuid fola ag coipeadh
his blood boils
Cuireann sé sin
a chuid fola ag coipeadh is a ghuth ag ardú.
braon fola
drop of blood
Mhair go leor acu fríd na Trioblóidí fuilteacha – arbh fhiu an
braon fola? - fuil a sileadh in aisce, agus ní mian leo dul ar ais chuig laethanta na himeagla nuair a bhíodh eagla ort do dhoras a oscailt go mall san oíche.
fuil a sileadh in aisce
blood which flowed for nothing
Mhair go leor acu fríd na Trioblóidí fuilteacha – arbh fhiu an braon fola? -
fuil a sileadh in aisce, agus ní mian leo dul ar ais chuig laethanta na himeagla nuair a bhíodh eagla ort do dhoras a oscailt go mall san oíche.
Súmaire fola
leech, blood sucker
Súmaire fola dhá bhliain déag d’aois agus is é Hakan, fear a thugann aire di, an giolla fola a chaithfeas soláthar di.
giolla fola
blood servant
Súmaire fola dhá bhliain déag d’aois agus is é Hakan, fear a thugann aire di, an
giolla fola a chaithfeas soláthar di.
cith fola
a blood bath
Ní bheidh sé seo mar a síltear
Cuir uait aon tuairim nach aon ní ach
cith fola atá i ‘*Let the Right One In*’, nó gur athinsint bhréan den tseanfhoirmle atá arís anseo, nó gur scannán dúshaothraithe gan fiúntas é.
braon fola
blood spilling (a drop of)
Más dian ort an
braon fola – nó an galún fola sa chás seo - fan glan ar ‘*Let the Right One In*’, ach caillfidh tú ceann de na haislingí ceallalóíde samhlaíochtúla is úire agus is dúshlánaí ar camchuairt faoi láthair.
brú fola
blood pressure
(Foláireamh agus Fógra Fainice ón Eagarthóir: Níl an t-alt seo fóirsteanach dóibh siúd a bhfuil deacrachtaí acu le
brú fola nó le croí lag.
fhuil
blood
Ach an ndéanfadh sé aon dochar dá dtéidís i léig faoi mar a chuaigh an fhístéip nó an gramafón?
Leanfadh deachtóireacht i bhfeidhm gan aon nuacht a bheith á scaipeadh inti, ach tá an oscailteacht mar
fhuil i gcóras daonlathach.
fola
of blood
É gan mhothú fós, leanann sí uirthi ansin ag imirt glacaireacht láimhe air ina dtagann, ar deireadh, ní síol, ach sead
fola.
fola
of blood
Bhí blas
fola i mo bhéal agus ceann de na fiacla tosaigh in easnamh.
fuil
blood
Baineadh geit asam an oíche faoi dheireadh, nuair a d’fhreagair mé mo dhoras agus bhí vaimpír bánlíoch,
fuil ag sileadh as a bhéal agus a raibh straois ghrinn air, ina sheasamh os mo chomhair.
fuil ríoga
royal blood
Cé nach
fuil ríoga a ritheann trí mo chuislíse chomh fada le m’eolas, ba mhinic mé ag freastal ar rásaí capall in éineacht le m’athair le linn m’óige.
dhúnmharaíonn gan taise
murder in cold blood
Cruthaigh fionnán praiseach mná ar imeall an trí scór, tabhair miongháire seasta bréige di, cuir tuin chainte isealaicme Astrálach ina béal, agus, mar nod do chur síos Mitterand ar Thatcher, tabhair ‘beola Monroe agus súile Caligula’ di, agus ansin tá mearphictiúr breactha agat, sceitse beag tapaidh den tseanmháthair bhlúsach Janine ‘Smurf’ Cody, matrarc thréad fuilteach mac a
dhúnmharaíonn gan taise ná cúis chuile dhuine a thagann idir iad agus a gcraos don maoin éasca, is dá sábháltacht féin, is chun ‘onóir’ tóin-in-airde an teaghlaigh a shásamh.
fhuil
blood
In Éirinn, mharaítí muc nó coileach ar an lá sin agus spréití cuid den
fhuil i gceithre chúinne an tí chun an teach agus an teaghlach a chosaint ar olc.
fhuil a doirteadh
blood was spilt
Rinneadh trácht ar 1916 agus ar an Éirí Amach, agus ar an
fhuil a doirteadh ar son an neamhspleáchais.
doirteadh fola
blood spill
Nil sa Straitéis ach Marú na ‘dTalaban’
================
Ach cén fáth nach bhfuil sé ag míniú don dream óg in Éirinn gur
doirteadh fola in aisce atá i gceist, go mór mór sa chogadh san Afganastáin.
an fhuil a shú as
to suck the blood out
A fhaid is a cheapann siad gur féidir
an fhuil a shú as muintir na tíre seo, déanfaidh siad amhlaidh, agus an dream a thiocfaidh i ndiaidh Fianna Fáil agus na nGlasach, is cosúil gur Fine Gael agus Páirtí an Lucht Oibre a bheidh sa rialtas, tá siad súd le leanúint ar aghaidh leis na polasaithe céanna.
óltar an fhuil
the blood is drank
Úsáidtear an buarán mar ábhar tógála mar a luaigh mé; itear an fheoil; déantar pluideanna agus brait den tseithe; agus
óltar an fhuil.
measctar an fhuil
blood is mixed
Níos spéisiúla fós, d'inis ár dtreoraí óg dúinn go
measctar an fhuil leis mbainne chun deoch shláintiúil bhlasta a chur ar fáil.
ar thóir fola
baying for blood
Bronnfar an cúram tábhachtach seo air leis an chonairt inmheánach atá
ar thóir fola an Taoisigh a cheansú.
scríofa i bhfuil mo choirp chaoimh
written in my body's fine blood
Bhí an beartas cúig phointe greanta in eibhir,
scríofa i bhfuil mo choirp chaoimh féin, (go meafarach, a Bhaloir! Go meafarach!).
Fuil ar Eitilt
blood flying
Fuil ar Eitilt
=====
Ach, sular thosaigh sé, rinne na póilíní ionsaí fíochmhar orainn.
neart doirteadh fola
plenty of blood spilt
Buíochas le Dia, ní bhfuair duine ar bith bás san ionsaí fíochmhar a rinne an SPG orainn, cé go raibh
neart doirteadh fola ann.
dár bhfuil
of our blood
Coirp na Caillí Deirge
===========
Bheadh bláthfhleasc eile le leagan i nDroichead na hInse, i gcuimhne orthu siúd a ligeamar i ndearmad – coisithe agus oifigigh – an 54,000 fear sin
dár bhfuil is dár gcnámh is dár gcuisle a sladadh i dtréantreascairt na dtrinsí.
seanfhaltanas
old bad blood
‘Incendies’
======
Nuair a fuair an
seanfhaltanas eadarchine agus creidimh an ceann is fearr ar Chríostaithe, Muslamaigh agus Drúsaigh sa Liobáin i 1975, lean ainghníomhartha fuilteacha díoltais ar gach taobh.
Fuil ina chuid fuail
blood in his urine
Fuil ina chuid fuail.
mhaolaigh sruth na fola
cut off the blood flow
Tharla sé toisc go raibh mé ag oibriú an tua oighir, rud a
mhaolaigh sruth na fola im’ ordóg agus mo sciathán sínte amach uaim.
Goimh
bad blood
Goimh?
====
Ná déanaimis dearmad ach an oiread gur rialaíodh in éadan Oifig an Choimisinéara Faisnéise, Emily O'Reilly, i dTuarascáil na bliana 2009, mar nach rabhthas ag cloí a bheag nó a mhór leis an scéim teanga a haontaíodh leo.
Fuil Uladh mar Íobairt
the blood of Ulster people as a sacrifice
Fuil Uladh mar Íobairt
==========
Chum an file Rudyard Kipling - yep, an fear céanna is a scríobh Jungle Book, dán darbh ainm Ulster 1912 inar scríobh sé:
*Before an Empire's eyes
The traitor claims his price.
fuil na broinne
blood from the womb
Grá mall agus bás borb; fuil an chatha agus
fuil na broinne; timpeallacht chúng an chogaidh agus réimse fhairsing leathan na cuimhne daonna; castacht an ghrá agus diúide na himeagla os comhair na n-urchar.
Fuil i bpáirc shúgartha
blood in a playground
Reilly – Michael Longstreet
Kate Winslet – Nancy Cowan
Christoph Waltz – Alan Cowan
Fuil i bpáirc shúgartha i Manhatten le linn seat fada na gceannteideal – buachaill óg deich mbliana d’aois a thugann sceilp de bhata do bhuachaill óg eile a bhaineann dhá déad as a charbad.
dath fola
the colour of blood
Seasann an neach uaigneach sa phictiúr ar dhroichead faoi spéir shuaite a bhfuil
dath fola uirthi.
dath fuilteach dearg
a blood-red colour
Scríobh Munch i 1895, mar mhiniú ar an phictiúr, go raibh sé ag siúl ar bhóthar tuaithe le beirt chara ag dul faoi na gréine agus gur tháinig
dath fuilteach dearg ar an spéir.
teangacha tine agus fola
tongues of fire and blood
Dúirt sé gur mhothaigh sé lionn dubh marbhánta ag teacht air agus é ag amharc ar an spéir, a bhí cosúil le
teangacha tine agus fola, os cionn fjord dubhghorm agus an chathair taobh leis.
ar maos ina gcuid fola féin
covered in their own blood
Bhí grianghraif de roinnt de na corpáin a glacadh ag láthair na coire, agus iad
ar maos ina gcuid fola féin.
an ghangaid agus an lagmhisneach
bad blood and despondency
Ciallóidh sé sin go mbeidh chóir a bheith ceithre bliana caite ag cur is ag cúiteamh fán chóras nua agus gan a dhath ar a shon ach
an ghangaid agus an lagmhisneach.
Rian fola
a trace of blood
Rian fola fágtha aige ina dhiaidh.
i bhfuil dhearg dhoirte na mairtíreach glórmhar
in martyrs’ glorious red blood
Labhair sé ar dtús le Bullaí Buí Mac an tSiúlaigh:
**Balor: Inis dom, a Bhullaí, cad tuige gur gá daoibh an mórshiúl a chleachtadh fríd an cheantar áirithe seo? Nach iomaí áit eile a dtiocfadh libh siúl, áiteanna a mbeadh na múrtha fáilte romhaibh?**
Bullaí: An ag magadh atá tú, a Bhaloir? Nach dtuigeann tú a dhath ar bith? Ar léigh tú do Bhíobla riamh? Tá sé scríofa sa Bhíobla,
i bhfuil dhearg dhoirte na mairtíreach glórmhar, go bhfuil sé de chead againn, agus de dhualgas orainn, mórshiúl a bheith againn fríd Ard Eoin.
san fhuil sna daoine
in the people’s blood
Tá saol an oileáin
san fhuil sna daoine ach feiceann siad an dóigh a bhfuil an saol ag athrú ar tír mór: an saol sóisialta, agus an tsaoirse atá ag daoine, agus na deiseanna atá ag daoine óga (in ainneoin na géarchéime geilleagraí).
fuil óg le brath
young blood noticeable
Tá
fuil óg le brath i seanchorp na cathrach anois agus b’fhéidir go bhfuil ré nua i ndán do Sao Luís.
clúdaithe le fuil
covered in blood
Níor chreid Mc Laughlin é ar dtús ach thaispeáin sé uirlis champála - an tomahawk mar a thug na meáin uirthi - dó agus í
clúdaithe le fuil.
an áit a gcuirfear an fhuil is deirge
where the reddest blood is spilt
Tá toghchán fíochmhar ar siúl sa Seanad, agus is é seo blár catha na bliana,
an áit a gcuirfear an fhuil is deirge agus an t-allas is goirte.
fuil a dhoirteadh
to spill blood
*‘A lonely murmur of abandonment’* ab ea an second inaugural dar le Guelzo, ‘death like in the leafless trees’, óráid stáit a chuireann riocht polaitiúil síoraí ar féinfhuath Duncan tar éis dó
fuil a dhoirteadh d’fhonn ‘athbreith nua na saoirse’ eile a bhaint amach dá ghlúin féin.
doirteadh fola
blood letting
Cuirfidh an
doirteadh fola vaimpíreach fonn aisig orthu san ar ghráin leo a leithéid.
an dortadh fola agus an bháis
the spilling of blood and the killing
I ndeireadh báire, seacht lá i ndiaidh
an dortadh fola agus an bháis, d'eagraigh siad preasagallamh.
faoin oiread fola
about so much blood
cuireann achan íobartach cráite i gcuimhne duit an t-iontas a bhí ar Lady Mac Beth
faoin oiread fola is a bhí i sean-Duncan.
is iomaí braon fola a doirteadh i ngeall ar
much blood has been spilt over
Ó chuir na hairm Mhoslamacha ruathair faoin Impireacht Bhiosántach go dtí na crosáidí agus anuas go dtí an lá inniu,
is iomaí braon fola a doirteadh i ngeall ar an chaidreamh theann idir an dá chreideamh.
fuil na nGormán
Black blood
Spreagann sé an cheist, cá mhéad duine in Éirinn a bhfuil "
fuil na nGormán" iontu i ngan fhios dóibh? Measann Bill Rolson go raibh i bhfad níos mó daoine gorma in Éirinn ná mar a shamhlaíonn muid leis na céadta, sular thug na Lochlannaigh sclábhaithe dubha go Dyflinnarskiri/Baile Átha Cliath, croílár na sclábhaíochta Lochlannaí, a deirtear.
an seanfhaltanas atá eatarthu a chur ar leataobh
to put aside the bad blood that’s between them
Cleamhnas ar Mífhonn
=========
Ar dtús báire, ghlacfá a rá go rachaidh sé an-dian ar Fhianna Fáil agus ar Fhine Gael
an seanfhaltanas atá eatarthu a chur ar leataobh.
aistriúchán fola de dhíth
a blood transfusion needed
Bhí an leanbh i mbaol an bháis agus dhearbhaigh na dochtúirí go raibh
aistriúchán fola de dhíth uaidh go práinneach.
tugadh an fhuil don leanbh
the blood was given to the child
Ag a dó a chlog ar maidin, bheartaigh Hogan mianta na dtuistí Jahova-acha a chrosadh agus
tugadh an fhuil don leanbh.
a bhfuil luaidhe ina gcuid fola
who have lead in their blood
Tuigeadh ar feadh na mblianta i dtaobh páistí
a bhfuil luaidhe ina gcuid fola, ar leibhéal íseal go fiú, gur dóichí go mbíonn siad fogha foréigneach.
fuil agus mothúcháin daonna an Ghiúdaigh
blood and the human feeling of Jew(s)
Do thaispeáin Jerzy Gralek (Shylock)
fuil agus mothúcháin daonna an Ghiúdaigh dúinn os comhair na habhann in aice le hOspidéal na Trócaire.
an raibh sí sa bhfuil
was it in the blood
**CB: An raibh cúrsaí caide láidir i measc do mhuintire,
an raibh sí sa bhfuil fé mar déarfá?**
DÓC: Ní fhéadfainn a rá go raibh.
doirteadh go leor fola
plenty of blood was spilled
Agus
doirteadh go leor fola idir an dá éacht ghránna úd.
boladh fola na muirthéachta fós
the smell of revolutionary blood still
Sa bhliain, 1797, agus
boladh fola na muirthéachta fós san aer, d’eagraigh Robertson taispeántas mór ag an Pavillon de l'Echiquier i bPáras.
Doirteadh go leor fola
a lot of blood was spilled
Doirteadh go leor fola agus tá teannas fós sa tír.
chomh beag le fuilchill
as small as a blood cell
Ach tá Kurzweil ag tuar toisc feabhsú easponantúil go mbeidh ríomhairí níos cumhachtaí ná aon cheann ar domhain
chomh beag le fuilchill.
fuil Iodálach
Italian blood
”
Ó thaobh a mháthar de, tá fuil Éireannach inti ach
fuil Iodálach, Fhrancach, agus Inceach chomh maith.
Aibhneacha Fola
rivers of blood
Luaigh sé Enoch Powell, an ball parlaiminte Sasanach a díbríodh i ndiaidh é a aitheasc faoi ‘
Aibhneacha Fola’ a thabhairt ach a fuair dídean Pháirtí Aontachtach Uladh ag cur síos air mar fháidh.
b’fhiú an braon fola
it was worth the drop of blood
Ach
b’fhiú an braon fola, dar leo.
san fhuil
in the blood
An féidir leat aon mhaith a dhéanamh le gníomhaíocht den chineál seo?**
NFarrell: B’fhéidir mar gheall ar mo thógáil i mBéal Feirste – tá sé
san fhuil, *instinctively, I try to avoid prison*! Creidim go bhfuil go leor de na meáin chumarsáide sa stát seo a shíleann gur cheart go mbeadh éinne as an tuaisceart caite isteach sa charcair.
dortadh fola
spilling of blood
Bhuail Catherine Foley isteach chun cainte le Pauline Nic Craith i Rinn Ua gCuanach, bean a bhí lonnaithe i mBéal Feirste agus a d’oibir mar altra ann i rith na mblianta ba mheasa a raibh an
dortadh fola agus an scaoileadh luaidhe, rubair is plaistigh ina reacht.