fáisceann tú
you pull tightly around you
Titeann do chroí agus
fáisceann tú do chóta thart ort féin ag dúil nach dtabharfaidh sí faoi deara go bhfuil fáinne i d'imleacán agus do bholg ar ais nó tá bean de chuid na comharsan istigh agus tá a fhios agat go maith nach ligfear chun siúil tú go mbainfear cuid den ghus asat.
faoi bhruach na Life
around the banks of the Liffey
An té a bheadh 'wedi fod yn **yfe**d' (= **ibh**the/ólta), nó 'in**eb**riated', an té a raibh a shá 'imbibed' aige, is dóigh go nglacfaidh sé le teoiric ar bith! Más tugtha don ól é, an duine bocht céanna, b'fhéidir gur Ó Meadhchair/Meachair a bheadh air, tharla go gciallaíonn a shloinne 'cara (na) meá'! Níl mé a rá, áfach, go bhfuil éinne ar m'aithne darb ainm Lifechair Ó Meachair
faoi bhruach na Life sa lá inniu.
fáisceann tú
you pull tightly around you
Titeann do chroí agus
fáisceann tú do chóta thart ort féin ag dúil nach dtabharfaidh sí faoi deara go bhfuil fáinne i d'imleacán agus do bholg ar ais nó tá bean de chuid na comharsan istigh agus tá a fhios agat go maith nach ligfear chun siúil tú go mbainfear cuid den ghus asat.
i dtrátha
around
Bhí comhlaí den chineál a fheiceann tú ar shiopaí taobh istigh d'fhuinneoga a thí agus bhíodh air iad seo a chur faoi ghlas gach tráthnóna
i dtrátha a sé a chlog.
ag amharc uathu
looking around them
Bhí an triúr eile ina suí
ag amharc uathu, nuair a chí siad Peadar ag tarraingt orthu.
fá
around
Ar an dara lá de mhí Lúnasa
fágfaidh eitilt BD 7905 Aerfort Átha Cliath faoi choim na hoíche agus tuirlingeoidh sí arís uair agus cúig nóiméad níos déanaí ag Aerfort Lorient.
ag amharc uathu
looking around them
Bhí an triúr eile ina suí
ag amharc uathu, nuair a chí siad Peadar ag tarraingt orthu.
an iarraidh seo
this time around
Chuir sé a dhroim leis an obair
an iarraidh seo agus fán am a bhí sé réidh ní aithneofá an t-urlár.
ag sraoilleadh thart
trudging around
Feicim iad ar an teilifís, na béir fhiata fhraochta ar ghnách liomsa iad a sheilg go fíochmhar, anois
ag sraoilleadh thart go muirneach fána thionchar.
ag siúl thart
walking around
Bíonn tú i gcónaí in óstáin dhifriúla agus bíonn drochbhrionglóidí agam corruair agus bím
ag siúl thart i mo chodladh.
cúlaigh siar thart ar an choirneál sin
reverse around that corner
"
"Tarraing isteach anseo, agus
cúlaigh siar thart ar an choirneál sin," arsa McAllister.
thart fá dtaobh díom
around me
Mar Mheiriceánach, ní raibh an deis agam an teanga a fhoghlaim ar scoil, nó í a chluinstin
thart fá dtaobh díom nuair a bhí mé ag fás aníos.
rinne siad turas ar
they went around
Anuas leo ansin agus
rinne siad turas ar an seomra suí, seomra staidéir Nigel a bhí i gcúl an tí agus a raibh radharc álainn aige amach ar an gharradh.
ag amharc uaibh
looking around, i.e. not doing anything
"Seo," arsa Tomás, "ná bígí in bhur seasamh ansin
ag amharc uaibh.
thart fá dtaobh de
around it
Is é Bunscoil Phobail Feirste an chéad bhunscoil lán-Ghaelach a tógadh sa chathair agus tugann an foirgneamh misneach do na tithe
thart fá dtaobh de, chomh maith le hardú croí a thabhairt do Ghaeilgeoirí na cathrach.
an cluasán sin atá crochta asat
that dumbo who's hanging around you
Níl de choinníoll ar an tsocrú seo ach go gcuartóidh tú trí tionóntaí eile agus nach mbeidh
an cluasán sin atá crochta asat ar cheann acu.
Ní bhíonn muid ag fáinneáil thart
we don't hang around
Ní bhíonn muid ag fáinneáil thart.
beidh orainn deireadh a iompar thart
we'll have to carry everything around
Má fhaigheann muid tacsaí
beidh orainn deireadh a iompar thart i rith an lae.
Ní fheicim aiste mór ar bith ar na fir atá thart ortsa
I don't see many of the men around you taking the bait
"
Ní fheicim aiste mór ar bith ar na fir atá thart ortsa ach an oiread.
Tá athrach de chéill agam agus tusa thart
I know better than that when you're around
"
"
Tá athrach de chéill agam agus tusa thart.
ag raidhnce thaidhmpeall
dancing around
Bhris bean de bhunadh na Rinne a "caidhncín" nuair a thit sí agus í "
ag raidhnce thaidhmpeall", ach nuair a bhí sí ag scríobh na litreacha gearáin chuig a dlíodóir fuair sí locht ar an cheol damhsa, díreach mar a dhéanann gach aon duine eile.
ag síneadh na sreinge thart an coirnéal
extending the chord around the corner
Praghas: €25 (clúdach crua)*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
bailithe le chéilegathered together
bhriseadh lárthéarmamid-term break
ghuigh Patrick oíche mhaith ar gach duinePatrick bade everyone goodnight
as go brách leisoff he went
ina sámhchodladhsound asleep
clagarnachclatter
liúigh Patrick féinPatrick himself yelled
den chosán bristeof the broken pavement
foscadhshelter
tolgcouch
phléasc gloine fhuinneoga an doraisthe glass of the windows in the door exploded
rinne lámhachánshe crawled
dallógablinds
leathorlachhalf an inch
grúpa confachan angry group
idirboth
ag béiceachshouting
casúrhammer
tairnínails
cláir adhmaidwooden boards
gráscardisorderly mob
bosca na bhfiúsannathe fuse box
lúth na ngéagthe power in her limbs
marbhintinneach le heaglamentally paralysed with fear
crógachtbravery
cinnireachtleadership
fuaraigeantacool-headed
ag síneadh na sreinge thart an coirnéalextending the chord around the corner
ag stiúradh cúrsaí cosantadirecting defence matters
as a támhnéal faitísfrom her trance of fear
ag breith ar dhá chamángetting hold of two hurleys
shín amach a cosshe extended her leg
Baineadh tuisle as an bheirt acuBoth of them tripped
a fhad a mhair an t-ionsaías long as the attack lasted
i mbaol a mbáisin danger of being killed
scanraithe as a mbeathascared to death
trost na mbrógthe tramp of the shoes
carr coimhthíoch bána strange white car
go tráthrialtaregularly
nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhailethat Paddy wouldn't try to come home
róchontúirteachtoo dangerous
í ar a díchealldoing her best
ag iarraidh an tocht a cheilttrying to hide the emotion
leis an mhinicíocht raidió sinwith that radio frequency
barúilidea
gluaiseachtaímovements
i bhfianaisein light of
nach bhfuil an dara rogha aici ach a admháilthat she has no choice but to admit
drogallreluctance
an t-aon chosaintthe only protection
tá sé ar slabhrú agam
I have him wrapped around my little finger
Agus creidfidh an clabhstar mise nó
tá sé ar slabhrú agam.
siocar nach bhfuil sí le cluinstin thart orthu
because it is not to be heard around them
Easpa deiseanna
=======
Tá triúr páistí agam féin agus an rud a chuireann as go mór dom ná nach bhfuil deis ar bith acu an Ghaeilge a úsáid go rialta agus go bhfuil leisce orthu í a labhairt
siocar nach bhfuil sí le cluinstin thart orthu.
lena raibh thart uirthi
with everyone around her
Bhí luisne de chineál inteacht ina grua agus bhí sí ina suí aníos sa leaba ag caint agus ag comhrá
lena raibh thart uirthi.
ag léimneach timpeall
jumping around
Maidir leis na flaithis, a smaoinigh sé, nár dheas an feic í, cos a fheiceáil léi féin
ag léimneach timpeall i measc na naomh uasal is na n-aingeal, is b'fhéidir á mbascadh.
nuair a thabharfadh an ghrian coirnéal an tí
when the sun made its way around the corner of the house
Bhí snag beag sa ghaoth anois agus
nuair a thabharfadh an ghrian coirnéal an tí bheadh teas ann fosta.
ag faoileáil thart ar
circling around
Ní hiad na gnáthfhuaimeanna a chloisfeá i mbaile cois farraige áit ar bith ar an domhan atá i gceist agam, macasamhail na mbád iascaireachta agus na bhfaoileán
ag faoileáil thart ar na hiascairí, nó na peileacáin ag tumadh sna tonnta ar thóir bidh.
a thiomnann thart
who drives around
Agus fear an gháis
a thiomnann thart i gcónaí agus fonn ar nós fhonn na *Simpsons*, a chríochnaíonn leis na focail el gas, á sheinm go hard aige ó challaire.
Taca an ama sin
around that time
Taca an ama sin, bhí athruithe móra ag titim amach in oirthear na hEorpa agus bhí an Banc Domhanda ag tabhairt tacaíochta do na tíortha a bhí ag imeacht ón seanchóras cumannach go córas eacnamaíochta an mhargaidh.
tuairim is
around
Tá
tuairim is 700 aeróg ag na comhlachtaí éagsúla gutháin timpeall ar Bhaile Átha Cliath agus sa cheantar máguaird.
Bheifeá ag rith timpeall
you'd be running around
Bheifeá ag rith timpeall ó áit go háit ag seinm.
tuairisceoirí na cruinne
reports from around the world
*An Chicago Tribune *a d'fhiafraigh ar dtús cá raibh an t-anlaith milis, mealltach, fáinne-chluaiseach, bairéadach sin Peatsaí Dan Mac Ruairí? *Pravda *na Rúise a thóg an cheist cá háit a raibh an boc eile milis, mealltach, col ceathrach, círéibeach sin ar bhreá leis a bheith ina fhorlámhaí ar an Chreag i Lár na Farraige móire suaite, Pól Mac Ruairí? *L'Osservatore Romano *a bhí ag iarraidh a fháil amach cá raibh an Pabhsae Gléigeal sin atá ina príomh-*idiot *preabach, praiticiúil, pragmatach ar Phobalscoil Thoraí, an tSiúr Máire Clár na Cáiréise? Fiafraíonn an nuachtán naofa an raibh sise ar scoil an lá sin nó, mura raibh, cá háit go díreach a raibh sí agus cad é a bhí ar siúl aici ann? Ceisteanna iad sin atá á gcíoradh anois ag
tuairisceoirí na cruinne, ceisteanna a bhfuil a bhfreagraí tuillte ag lucht léite nuachtáin an domhain.
ag pocléimnigh thart ar nós tarbh ar dáir
jumping around like bulls in heat
Isteach leis sa bheár, agus iontas na n-iontas, ní raibh ach thart ar ocht míle go leith duine ann! Bhí spás trí troithe cearnach den urlár nach raibh duine ar bith ina sheasamh nó ina luí air! Níos amhrasaí fós, chonaic sé dhá thábla nach raibh leathamadáin inteacht in airde orthu,
ag pocléimnigh thart ar nós tarbh ar dáir.
na toghcháin áitiúla ar leic an dorais
the local elections around the corner
Fágann sin na comhairleoirí bochta áitiúla ag plé le scéimeanna míthaitneamhacha táillí a chuirfidh múisiam mór ar an bpobal, díreach agus
na toghcháin áitiúla ar leic an dorais.
ag útamáil thart
fumbling around
*
Gluais • Glossary
i gcoinne na dtonntrachaagainst the waves
ag dreapadhclimbing
gíogsqueak
ionadhsurprise
míthuiscintmisunderstanding
a bhéic CathalCathal shouted
bhfolachhiding
an-mhíshasúilvery unsatisfactory
ní chuirfidh mise isteach ortI won't bother you
gáire meidhreachmirthful laugh
ag útamáil thartfumbling around
gan amhrasundoubtedly
lig dom mo mhachnamh a dhéanamhlet me have a think
ag déanamh aithrise arcopying
a cásher situation
bhraith séhe felt
praiseachmess
os ísealin a low voice
mí-ádhbad luck
piseogsuperstition
caladhport, harbour
Gháir SaidíSaidí laughed
catachcurly
chun é a ghríosadhto incite him
ceangalbond
an tríú mílaoisthe third millennium
mí-ádhbad luck
cinneadhdecision
chun na líonta a tharraingtto draw the nets
péarlachpearly
íoróinirony
i gcruachásin a predicament
ag treabhadhploughing
déanachlate
ag ardúrising
ag luascadh go fíochmharrocking fiercely
fothainshelter
fliuch báitesoaking wet
cuma chrostaa cross look
sorncooker
doirtealsink
cuisneoirfridge
ar eagla go gcasfadh séin case he'd turn around
Bhí sí i bponc ceart.
ar eagla go gcasfadh sé
in case he'd turn around
*
Gluais • Glossary
i gcoinne na dtonntrachaagainst the waves
ag dreapadhclimbing
gíogsqueak
ionadhsurprise
míthuiscintmisunderstanding
a bhéic CathalCathal shouted
bhfolachhiding
an-mhíshasúilvery unsatisfactory
ní chuirfidh mise isteach ortI won't bother you
gáire meidhreachmirthful laugh
ag útamáil thartfumbling around
gan amhrasundoubtedly
lig dom mo mhachnamh a dhéanamhlet me have a think
ag déanamh aithrise arcopying
a cásher situation
bhraith séhe felt
praiseachmess
os ísealin a low voice
mí-ádhbad luck
piseogsuperstition
caladhport, harbour
Gháir SaidíSaidí laughed
catachcurly
chun é a ghríosadhto incite him
ceangalbond
an tríú mílaoisthe third millennium
mí-ádhbad luck
cinneadhdecision
chun na líonta a tharraingtto draw the nets
péarlachpearly
íoróinirony
i gcruachásin a predicament
ag treabhadhploughing
déanachlate
ag ardúrising
ag luascadh go fíochmharrocking fiercely
fothainshelter
fliuch báitesoaking wet
cuma chrostaa cross look
sorncooker
doirtealsink
cuisneoirfridge
ar eagla go gcasfadh séin case he'd turn around
Bhí sí i bponc ceart.
a chuid pleidhcíochta
his fooling around
ón gcéfrom the quay
ag éalú ó Sergioescaping from Sergio
bhí dul amú uirthishe was wrong
láithreachimmediately
díomádisappointment
ón mbriseadh croífrom the heart-break
spriocannatargets, ambitions
santachgreedy
craosvoracity
matáinmuscles
a chúl leathanhis broad back
N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man
ceachtlesson
dainséarachdangerous
pónairíbeans
ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis
grástúlachtgracefulness
gníomharthaactions
friochtánfrying-pan
gluaiseachtmovement
rinceoirdancer
le fáil go fliúrseachplentiful
ag taitneamhshining
go hainnismiserable
nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty
Bíonn go deimhinIt is indeed
a chuid pleidhcíochtahis fooling around
Ní bhaineann sin leatMind your own business
ró-áthasachto happy
Gabhaim pardún agatI apologise
fiosrachinquisitive
castacomplicated
conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up
mo mhuinínmy trust
ar teitheadh uaidhfleeing from him
ionraichonest
mímhacántadishonest
deoratears
déistindisgust
mórthimpeall orthuaround them
ag soilsiúshining
ná bac leisdon't bother with him
mórthimpeall orthu
around them
ón gcéfrom the quay
ag éalú ó Sergioescaping from Sergio
bhí dul amú uirthishe was wrong
láithreachimmediately
díomádisappointment
ón mbriseadh croífrom the heart-break
spriocannatargets, ambitions
santachgreedy
craosvoracity
matáinmuscles
a chúl leathanhis broad back
N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man
ceachtlesson
dainséarachdangerous
pónairíbeans
ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis
grástúlachtgracefulness
gníomharthaactions
friochtánfrying-pan
gluaiseachtmovement
rinceoirdancer
le fáil go fliúrseachplentiful
ag taitneamhshining
go hainnismiserable
nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty
Bíonn go deimhinIt is indeed
a chuid pleidhcíochtahis fooling around
Ní bhaineann sin leatMind your own business
ró-áthasachto happy
Gabhaim pardún agatI apologise
fiosrachinquisitive
castacomplicated
conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up
mo mhuinínmy trust
ar teitheadh uaidhfleeing from him
ionraichonest
mímhacántadishonest
deoratears
déistindisgust
mórthimpeall orthuaround them
ag soilsiúshining
ná bac leisdon't bother with him
tuairim
around
Tá
tuairim is 20 mac léinn ag Liam san am atá i láthair, agus tá siad roinnte idir trí rang: bunrang I agus II agus an meánrang.
tuairim is
around
Bhí
tuairim is 10 ngrúpa agus suas le 25 duine sa seomra leis na toscairí agus iad uile ag tabhairt na teachtaireachta céanna dóibh: go bhfuil ár n-oidhreacht á scrios ar mhaithe le forbairt ainrianta agus go bhfuil an rialtas agus an tAire beag beann ar thuairim an phobail.
ag spaisteoireacht thart
strolling around
*
Gluais • Glossary
fáilteachwelcoming
iontach fiafraitheachvery inquisitive
lochtblame
a mhalairt ar fadquite the opposite
le haoibh an gháirewith a smile
fial lena ndáimhgenerous with their affection
croíúilcordial
cumannfriendship
luachmharvaluable
tá dúil mhór agamI really like
saoithiúlachtoddness
snagcheol preabach an tráchtathe throbbing jazz of the traffic
mo chéadfaímy senses
ricseánnarickshaws
gíoscánsqueaking
uchtógabumps
ag spréachadhspluttering
pléascántaexuberant
dordándrone
siamsánhumming
crónánmurmuring
rosc ceoilrhapsody
clapsholastwilight
mheasfáyou would think
searradhstretch
fonn súchaitetrite melody
solúbthaflexible
spleodrachboisterous
castaí úranew turns
tromchúiseachimportant, weighty
ag súgaíochtmaking merry
gan spionnadhwithout vigour
spreang spreagthaimpulse to inspire
a dtiúin dhiamhair féintheir own mysterious tune
rúndasecret
léargasinsight
mo thriallmy journey
gaosánnose
i dtólamhalways
do chuid rámhaí a ligean le sruthletting your oars go with the flow
i mbéal na séibesuddenly
ní aimseoidh duine é féin go deoa person will never find himself
balcóiníbalconies
glas olóigeolive green
stainnínístands
síodasilk
cadáscotton
glébright
gleoitepretty
seodajewels
tráchtáilcommerce
dronggang
an dubh a chur ina gheal ortto bamboozle you
stuaicsullen appearance
dreach diúltacha negative appearance
a ndíograistheir enthusiasm
a gcuid pionsúr amplachtheir greedy pincers
téann siad i bhfostú ionatthey become entangled in you
deilín na mbacachthe rigmarole of the tramps
ag margáil leatbargaining with you
ag dréim leatexpecting you
a athrachany better
bratógrag
in aicearracht aimsirein a short period of time
amhrasachsuspicious
tuahatchet
mangairísellers
seálta ollawool shawls
fidileachafiddles
saoltachtwordliness
spioradáltachtspiritiuality
neamhchoireachinnocently
manaslogan
teachtairímessengers
smailcmouthful
dúidíní draíochtamagical clay pipes
smálblemish
clúreputation
eiteogawings
áras mórluachachimportant dwelling
beadaíconceited
tíorántatyrannical
ceannsmachtupper hand
daonlathasdemocracy
éileamhdemand
go slachtmharneatly
neartplenty
giollaservant
ordúilorderly
fairsingspacious
fionnuarcool
babhta trom meitifisicea heavy session of metaphysics
toiteachsmoky
mífholláinunhealthy
truaillithe go holcbadly polluted
galsteam
ag sceitheadh ina scamaill dhubha ghalrachaescaping in black sickly clouds
stúrdust
ina phlá phlúchtachin a suffocating plague
sceadamáinthroats
scamhógalungs
cársánachwheezy
screamh ghlas sheileogachgreen salivary scum
ag spaisteoireacht thartstrolling around
gnúisface
gnaíúilcomely
ag rúscadhrummaging
i gcarn bruscairin a pile of rubbish
áilleagántrinket
séarachassewerage
bradaílpilfering
lena ruaigeadh as bealachto drive them out of the way
seilbh shaoltaworldly possessions
burlabundle
níos tibhethicker
go bhfóirfeadh na bróga i gceart dóthat the shoes would suit him fine
Tír Tairngire na féilethe Promised Land of generosity
miantadesires
Úll Mór na bhféidearthachtaíthe Great Apple of possibilities
brioscbrittle
tnáiteweary
dílleachtaorphan
brúidiúlachtbrutality
gluaiseachtaímovements
go míorúilteachmiraculously
méithrich
cothaitheachsustaining
gealbhan binnehouse-sparrow
broiddistress
dia an áidh agus an rachmaisthe god of luck and wealth
gaoiswisdom
coimirceprotection
bratógachragged
barróghug
mórthimpeall air
around it
Sa tSeapáin, beidh cuid mhaith de na cathracha cois cósta faoi uisce, agus cathú ar na Seapánaigh breathnú i dtreo Oileán Sakhalin, an t-oileán atá i seilbh na Rúiseach faoi láthair ach atá ina chnámh spáirne eatarthu cheana féin de bharr an taisce mhóir ola agus gáis atá sna farraigí
mórthimpeall air.
mórthimpeall orm
around me
Bhí ceol i gcónaí sa tigh againn agus bhí an t-ádh liom go raibh an traidisiún
mórthimpeall orm agus mé ag éirí aníos.
de shíor dá mo leanstan thart
always following me around
*
Gluais • Glossary
grian líomóideach shearbh Van GoghVan Gogh's bitter lemon sun
dá mo dhallúblinding me
sócúlachcomfortable
go diansmaointeachextremely thoughtful
mar is dual dóas it usually does
scáthannashadows
ag atswelling, expanding
in aice an chaibinéidbeside the cabinet
ag siotgháiresniggering
fá dtaobh deabout it
aitstrange
ag gríosú mo chuid samhlaíochtainciting my imagination
searmanasceremony
chóir a bheithnearly
ag druidim liomapproaching
dá freagairtanswering her
go drúisiúillustfully
ag teannadh liomgoing close up to me
ba ghnách liom amharc uirthiI used to look at her
fireannmale
i dtólamhalways
marcaíocht ar rudaíto ride things
leasrachathighs
de shíor dá mo leanstan thartalways following me around
chomh tógtha sin liomso taken with me
ghoillfeadh sí go dtí an croí ormit would really upset/bother me
dá tochas féinscratching herself
ag casachtáilcoughing
dá mhacasamhail seolike this
ag goillstean ortbothering you
drochspionna bad mood
bulógloaf
corruairsometimes
buanchairdefriends for life
gliondarjoy
faoi smachtunder control
bosca na mbréagánthe toy box
go dtí gur ghéill m'athairuntil my father gave in
brionglóid ar dóigha great dream
corroíchethe odd night
smúitdust
gníomhaction
rachtanna na fírinneachtabouts of truthfulness
dóighiúilgood-looking
aibíripe
a cuid murnán beag bánher little white ankles
osnasigh
ag barr a malaíat the top of her brows
smigeadchin
toradhfruit
a scoilteadhwhich was split
stán mé uirthiI stared at her
mo chuid lochtannasamy faults
íomháimage
Más ionúin an chráin is ionúin an t-ál.
mórthimpeall orm
around me
Ag an aerfort agus ar na bóithre, thug mé faoi deara comharthaí dátheangacha, ach níor chuala mé ach Béarla á labhairt ag daoine
mórthimpeall orm.
Chífeadh sí deireadh uaithi
she would see all around her
Chífeadh sí deireadh uaithi agus b'fhéidir go mbeadh rud beag suaimhnis aici thuas ansin.
an dúlra mórthimpeall orm
the nature around me
Nádur an duine agus
an dúlra mórthimpeall orm.
thart fá dtaobh de
around him
D'éirigh Ciarán Ó Maonaigh aníos i nGaoth Dobhair agus ceol traidisiúnta an chontae beo beathach
thart fá dtaobh de.
ag smúrthacht
prowling around
tabharfaidh mé a dhúshlánI'll challenge him
scrogalllong thin neck
á bodhradhdeafening her
obair athleictritherewiring work
meirgrust
ag smúrthachtprowling around
go teanntightly
tiubhthick
tréanstrong
bolta righinstiff bolt
i ngan fhios dóibhwithout them knowing
lomnochttotally naked
ar thóir rud éigin eileafter something else
ar tí cnagadhabout to knock
ag iarraidh sárú ar an eaglatrying to overcome the fear
le neart a tola is a réasúinwith the strength of her will and her reason
i dtrátha
around about
Bhí go maith agus ní raibh go holc, agus bhí
i dtrátha dhá uair an chloig seoltóireachta déanta ag an bheirt.
i dtrátha an ama
around the time
Thosaigh an trioblóid in 2002
i dtrátha an ama a ndearna RTÉ mír faoi chúrsa siúl sléibhe Oideas Gael don chlár turasóireachta "No Frontiers".
cruinnithe timpeall ar
gathered around
Ba deas a fheiceáil ag Oireachtas na bliana seo caite go raibh an grúpa céanna
cruinnithe timpeall ar Mháire, mar a bheadh sicíní, ag ceann de sheisiúin amhránaíochta an Oireachtais.
i dtrátha an ama chéanna
around the same time
Tugann Cudahy an chéad chóras faoi thalamh ar domhan ar cheann Nua-Eabhrac, cé go n-admhaíonn sé go raibh córais a bhí mórán mar an gcéanna ag cathracha i dtíortha eile
i dtrátha an ama chéanna.
ag fánaíocht thart
wandering around
Mar sin, bhí mé
ag fánaíocht thart ar feadh tamaillín sula bhfuair mé é.
ag suaitheadh thart
spinning around
Céad scúp na bliana 2005 do *Beo Ar Éigean*! Agus a leithéid de scúp! An bhfuil iontas ar bith nach raibh Balor in ann codladh agus rún mar sin
ag suaitheadh thart ina chloigeann.
tuairim is daichead
around forty
Bhí sí
tuairim is daichead, í beag agus gleoite.
i seilbh thart fá sheisear
in the possession of around six people
Tá achan rud
i seilbh thart fá sheisear.
nuair nach raibh duine nó deoraí thart
when there wasn't a sinner around
Nuair a bhí siad amuigh faoin tuath i gceart agus
nuair nach raibh duine nó deoraí thart, thóg Ruairí a lámh de ghlúin Dhearbhaill agus dúirt, “Ar mhaith leat feiceáil cad é a thig léi seo a dhéanamh? Tá cumhacht ar dóigh inti.
ag spaisteoireacht thart
strolling around
Fós, cuireann daoine an cheist: ‘Cad é a rinne na hÉireannaigh sa chogadh?’ agus bíonn bréaga ann faoi na Naitsithe bheith
ag spaisteoireacht thart fá Bhaile Átha Cliath aimsir an chogaidh.
timpeall ar an slua
around the crowd
*
Gluais • Glossary
sliochtexcerpt
úrscéalnovel
scéal bleachtaireachtadetective story
fuadach páistethe kidnapping of a child
eachtraincident
a bhaineann preab uafásach as gach duinewhich deeply shocks everyone
bleachtairedetective
ag breathnúlooking
soncnudge
gleonoise
buarthaworried
ag béicíl isteachyelling into
timpeall ar an sluaaround the crowd
Threoraigh sé an Sáirsint sa treo eile.
tuairim is
around
airgead fuascailteransom
go scaoilfear saor ansin íthat she will be freed then
fuadaitheoiríkidnappers
cinnte dearfaabsolutely sure
á mbailiú acubeing collected by them
aon bhlúirí fianaiseany pieces of evidence
grianghrafadóiríphotographers
príomhdhualgasmain duty
cuir fios ar an dochtúircall the doctor
tuairim isaround
imeachtaíevents
feighlícarer
chomh cróga agus a bhí ar a cumasas brave as she could
gan gíog ná míog aistiwithout a peep out of her
ag impí orthubegging them
thairg sé é féinhe offered himself
i m’ionadsain my place
a leicneher cheeks
d’fháisc chuici iadshe pulled them closely to herself
crógabrave
ag siortadh thart
rifling around
Bhí cuid acu a raibh an saol fágtha acu, tuilleadh as a gcéill le pian, daoine eile a bhí balbh leis an eagla, agus tuilleadh arís a bhí
ag siortadh thart fríd chonamar an charráiste ag iarraidh teacht i bhfóir ar dhaoine nach raibh tarrtháil le déanamh orthu.
ag maireachtaint mórthimpeall orm
living around me
AÓF: Cá bhfuair tú na hamhráin atá agat agus cé hiad na daoine a raibh tionchar acu ar do chuid amhránaíochta?
MÓS: Na hamhráin Ghaoluinne a fuaireas óm mhuintir féin, ón dá thaobh, agus ó amhránaithe breátha eile a bhí
ag maireachtaint mórthimpeall orm i gCorca Dhuibhne, Dia leo.
shínfidís timpeall an domhain
they would extend around the world
Dá ndéanfaí iad seo a pháirceáil le chéile,
shínfidís timpeall an domhain – 125 uair! Chun méadú mór ar an truailliú a sheachaint, ní foláir go n-éireofaí as peitreal a dhó sna féithiclí seo.
ag smúrthacht thart
prowling around
Sa ghrianghraf a chonaic mise, bhí an leon
ag smúrthacht thart in aice le fál leictreach – ní fhéadfaí a rá nach *canned hunt *a bhí ann.
ag hapáil thart
hopping around
An chéad duine ar casadh Balor air Oíche Shamhna bhí cosúlacht deilfe air – an dá lapa ar foluain amach roimhe agus dhá spág ag teacht amach trí pholl beag san eirbeall, é
ag hapáil thart ar chos bhacóide agus ag fógairt don domhan mór: “I’m Fungi, the Dingle Dolphin, from Dingle Bay, near Dingle Town.
thuairim is
around
net)) scoláireachtaí, nó sparánachtaí mar a bheirtear orthu, ar fáil do
thuairim is fiche duine.
tuairim is
around
Chuaigh sí amach agus bhí lámh aici i gcuid mhór rudaí difriúla ar feadh
tuairim is sé mhí, seal ag obair in RTÉ ina measc.
i dtrátha an ama seo
around this time
Tharla go raibh mé i Nua-Eabhrac
i dtrátha an ama seo anuraidh.
thuairim is
around
net)) scoláireachtaí, nó sparánachtaí mar a bheirtear orthu, ar fáil do
thuairim is fiche duine.
thuairim is
around
net)) scoláireachtaí, nó sparánachtaí mar a bheirtear orthu, ar fáil do
thuairim is fiche duine.
ag guairdeall
loitering, hanging around
=======
Rugadh agus tógadh gar do lár na cathrach é féin, agus ba chuimhin leis na sráideanna a bheith lán le daoine ag siopadóireacht, ag spaisteoireacht, ag siúl chun na hoibre agus ar ais, nó
ag guairdeall thart i measc na ndaoine.
ag sú isteach na radharcanna thart timpeall ort
taking in the sights around you
Cruthaíonn an lucht siamsaíochta sráide spiorad carnabháil agus tú ag siúl thart
ag sú isteach na radharcanna thart timpeall ort, mná na hoíche i mbun a ngnó i gceantar na soilse dearga, cuir i gcás, agus iad gualainn ar ghualainn le siopaí ceirde agus caifí beaga teolaí.
tuairim is
around
De réir an bhainisteora, tá
tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail, tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.
tuairim is
around
De réir an bhainisteora, tá
tuairim is míle uair an chloig de cheol nach bhfuil curtha ar ríomhaire go fóill agus níl iarracht ar bith déanta ábhar a bhailiú go dtí seo! Agus aidhm an tionscadail i mbéal an phobail, tháinig daoine chun tosaigh le taifeadtaí s’acu féin a bhronnadh ar an Cheartlann.
tuairim is
around
I gcathair Lublin tá an bóthar seo
tuairim is dhá chiliméadar go leith ar fhad.
tuairim is
around
Scriosadh
tuairim is 10% de bharr siúcra na tíre freisin.
an babhta seo
this time around
Beidh na daoine ag súil nach dtiocfaidh an chéad chuaranfa eile go dtí go mbeidh an obair atógála críochnaithe agus tithe níos láidre acu ná mar bhí
an babhta seo.
tuairim is
around
I gcathair Lublin tá an bóthar seo
tuairim is dhá chiliméadar go leith ar fhad.
tuairim is
around
Sa lá atá inniu ann, tá
tuairim is ar 30,000 ball gníomhach san Ord, iad ag déanamh a ndíchill ag iarraidh an Protastúnachas a chur chun cinn agus clú glórmhar William of Orange a chosaint do dhream amháin; ach do dhream eile, is eagraíocht bhiogóideach, sheicteach, fhoréigneach í.
timpeall na Céinia agus na Tansáine
around Kenya and Tanzania
Turas
timpeall na Céinia agus na Tansáine; sé mhí ag obair go deonach le hainmhithe; trí mhí ag obair le páistí sa Mhaláiv; turas timpeall na Botsuáine agus na Namaibe – tá na céadta féidearthacht tar éis teacht isteach i m’intinn! Sa deireadh, shocraigh mé ar thrí seachtaine a chaitheamh i nGána ag tabhairt cuairte ar an teach cónaithe ina raibh mé lonnaithe anuraidh agus ansin dul ó dheas agus coicís a chaitheamh ar an trá i Mósaimbíc.
timpeall na cruinne
around the globe
Táim ag súil le taithí den scoth, le cuimhní iontacha, agus le neart ceachtanna agus cairdis, ach tá drogall orm bheith ag súil leis an iomarca! Caithfidh tú muinín bheith agat ionat féin, i ndaoine eile agus i rotha mór an tsaoil!
Is iomaí rud atá ag cur imní orm anois, agus trí seachtaine fágtha agam sula n-imím: An mbeidh dóthain airgid agam? An mbeidh aon deacrachtaí sláinte agam féin nó ag Sophia? An mbeidh deacrachtaí sa bhaile agus mé ar an taobh eile den domhan? An ndéanfaidh gach duine sa bhaile dearmad orm?!
Tar éis gach rud, beidh an cheist a bhíonn de shíor i m’intinn fós ansin i mí na Nollag: “Céard a dhéanfaidh mé anois?!” Den dara huair le hocht mí dhéag, táim ag fágáil poist chun dul ar seachrán
timpeall na cruinne.
timpeall a mhuiníl
around his neck
Agus é ag cur an ghiotáir
timpeall a mhuiníl, chuimhnigh sé ar fhocail Jó agus é ag tabhairt cuiridh dó dul amach don samhradh.
ag léim timpeall agus ag rince
jumping around and dancing
Bhí muintir na háite ar fad ag iarraidh mé a tharraingt isteach ón mbáisteach, ach bhí mé chomh fliuch sin gur chuma liom! Faoin am a shroich mé an teach, bhí mé fliuch go craiceann, agus ba bheag nach raibh flip flop caillte agam san abhainn a bhí in áit an bhóthair! Chuala mé screadanna agus gáire, agus ansin os mo chomhair bhí na páistí ar fad amuigh sa bháisteach
ag léim timpeall agus ag rince! Bíonn orthu uisce a bhailiú gach lá agus, mar sin, bhí siad chun leas a bhaint as an deis seo agus chuir siad buicéid amach chun an t-uisce a bhailiú.
a chloisinnse mórthimpeall orm
that I used to always hear around me
Seo iad na hamhráin
a chloisinnse mórthimpeall orm i gcónaí.
á rúisceadh thart aige
being shaken around by him
An síleann siad nár scanraigh Furey aon duine agus an fheadóg sin
á rúisceadh thart aige ar nós coilg? Ar scor ar bith, nach bhfaca tú mé ar an tele? Nach bhfaca tú mo shúil nimhe ag glioscarnach le deora ar mhala Bhinn Éadair nuair a bhí mo ghile mear á chur sa chré? *An raibh mé ag an tsochraid? *A leithéid de cheist!
“Cén dóigh nach mbeinn ann le hómós a thabhairt do Bonny Prince Charlie agus é ag gabháil faoin fhód? Prionsa cruthanta ceart amach is amach a bhí ann, bíodh a fhios agat; agus bhí sé *bonny* gan dabht.
thart ar mhuirín is ar bhean
around a family and wife
Má tá sé doiligh crios a theannadh thart ar aon bhaitsiléir bocht amháin
Thógfadh sé crios mór ceart le fáisceadh
thart ar mhuirín is ar bhean.
tiomáint timpeall i gciorcal
drive around in a circle
Ní gá dóibh an bua a bheith acu i rás carranna – is féidir leo
tiomáint timpeall i gciorcal má tá siad ag baint taitnimh as! Fuair daoine blaiseadh ar an saghas seo cur chuige leis an gcluiche Grand Theft Auto, agus tá rudaí tar éis fás agus forbairt ó shin i leith.
á gcaitheamh timpeall
being thrown around
Má tá na cláraitheoirí ríomhaireachta in ann rudaí bunúsacha mar dhomhantarraingt a athchruthú laistigh do dhomhan saorga, is féidir leo déileáil leis an gcaoi a bhfuil rudaí
á gcaitheamh timpeall, mar shampla.
an chéad babhta eile
next time around
Ach fan go dtitfidh fómhar na SSIAs isteach i gcuntais iad san atá ag smaoineamh ar vóta a chaitheamh i gcoinne Fhianna Fáil
an chéad babhta eile.
dá mbeidís in ann fál cosanta a thógáil timpeall air
if they could build a protective barrier around it
Ach bhí dream eile a dúirt go raibh seans acu an baile a shábháil
dá mbeidís in ann fál cosanta a thógáil timpeall air a bheadh sách ard.
thart fá mhíle bliain
around a thousand years
Ar feadh
thart fá mhíle bliain, bhí clú agus rath ar an bhaile seo.
chas Max ar a sháil is shiúil go mear sa treo eile
Max turned around and walked quickly the other way
Go tobann,
chas Max ar a sháil is shiúil go mear sa treo eile.
i dtrátha an ama chéanna sin
around that same time
”
Bhog roinnt mhaith daoine siar
i dtrátha an ama chéanna sin, an stiúrthóir teilifíse Bob Quinn, cuir i gcás, mar gur theastaigh uathu éalú ó shaol na cathrach.
ag fámaireacht thart
hanging around
Ciallaíonn sé sin go bhfuil méid bocht iriseoirí agus craoltóirí
ag fámaireacht thart i gConamara ag lorg líon teoranta scéalta.
le sracfhéachaint a thabhairt ar a bhfuil ag tarlú i mo thimpeall
to glance at what's happening around me
Anois is arís, osclaím iad
le sracfhéachaint a thabhairt ar a bhfuil ag tarlú i mo thimpeall.
tuairim is
around
Sa scrúdú eile, beidh ar dhaoine
tuairim is 30 ceist a fhreagairt a bhaineann le cúrsaí na hAstráile, ina measc an córas dlí, toghcháin agus dúchasaigh.
thart ar dheich dteach fhichead
around thirty houses
Nuair a bhí mise i mo ghasúr, is dóigh go raibh
thart ar dheich dteach fhichead ar an mbaile agus bhí chuile theach acu sin, ach teach s’againne agus an teach béal dorais, ar mhúinteoirí iad freisin, beo ar an talamh nó ar an bhfarraige.
thart ar an ceathrú nó tríú cuid
around a fourth or a third
Tá an soláthar atá againne
thart ar an ceathrú nó tríú cuid den soláthar atá acusan.