bhí tú mar a bheadh an bás ann
you looked like death
"
"Níl iontas ar bith duitse a bheith ar do sheachaint," arsa Dónall, "nó
bhí tú mar a bheadh an bás ann.
bhí tú mar a bheadh an bás ann
you looked like death
"
"Níl iontas ar bith duitse a bheith ar do sheachaint," arsa Dónall, "nó
bhí tú mar a bheadh an bás ann.
ach ann ach go dtiocfadh léi a ceann a thógáil
she could barely lift her head with the embarrassment
"
"Rita," arsa an bhean eile
ach ann ach go dtiocfadh léi a ceann a thógáil.
nach bhfuil an dara suí sa bhuaile ann
that there is no alternative
Caithfear cur ar a súile don Aire Síle de Valera
nach bhfuil an dara suí sa bhuaile ann - go gcaithfear an £380,000 a chur ar fáil ar ais nó ar éigean.
beagnach de dhlúth agus d'inneach ann
almost innate
Bhí siad
beagnach de dhlúth agus d'inneach ann anois agus ní ligfeadh an eagla dó a rá lena athair nach raibh dea-thomáint aige agus é ar an bhealach leis na cianta.
tú mar a bheadh mála easóg ann
like a bag of weasels i.e. prickly/cranky
"Ní maith ar bith duit a bheith i do shuí thart ansin agus
tú mar a bheadh mála easóg ann.
gan fiacail a chur ann
not to mince one's words
Tá Craobh an Domhain buaite ag Éireannaigh sa lúthchleasaíocht (agus boinn Oilimpeacha freisin), sa dornalaíocht amaitéarach agus gairmiúil, sa snúcar, i gcúrsaí capall, sa ghalf, ag rothaíocht (Rás na Fraince buaite freisin), agus i gcúrsaí rugbaí agus haca tá comórtais idirnáisiunta buaite ag foirne Éireannacha; ní dhéantar an oiread fuadrála ná cainte ná óil (!), áfach, faoi na himeachtaí sin is a dhéantar faoinár bhfoireann sacair, foireann,
gan fiacail a chur ann, nár bhuaigh tada riamh!
Is féidir a rá go bhfuil formhór na mbuanna idirnáisiúnta gnóthaithe ag daoine aonair atá ag saothrú leo go ciúin agus go dian agus go bhfuil seans níos mó ann b'fhéidir daoine aonair a mbeadh tallann ar leith acu a aimsiú ná foireann iomlán a bheadh in ann aghaidh a thabhairt ar na foirne sacair is fearr ar domhan.
mar a bheadh cearc aicíde ann
short-tempered, touchy
D'amharc Bróna ar Frank agus bhí a fhios aici go mbeadh sé
mar a bheadh cearc aicíde ann ar feadh tamaill anois.
sháith sé a ghaosán ann
he stuck his nose in it
Chuir sé an fíon thart sa ghloine,
sháith sé a ghaosán ann agus chomh luath is a d'ól sé siar bolgam de, chuir sé soc air féin.
Ceoltóir nádúrtha a bhí ann go smior
he was a natural musician to the core
Ceoltóir nádúrtha a bhí ann go smior.
Bhí féith an ghrinn go láidir ann
he had a strong sense of humour
Bhí féith an ghrinn go láidir ann, rud a bhí le feiceáil go soiléir agus é ar an stáitse.
Níl aon chúis imní ann
There's no reason to worry
"
Níl aon chúis imní ann," a deir urlabhraí.
a chuir a muinín ann
who placed their trust in him
"Mothaíonn muintir na háite gortaithe faoin mhéid a tharla agus ba mhaith liom labhairt le Shipman go pearsanta faoin chás, faoin fáth ar mharaigh sé daoine a bhí cairdiúil leis, daoine
a chuir a muinín ann.
in ann aire a thabhairt dó féin
able to look after himself
Coimhlint ghéar agus chrua a bhíodh ann ach ní ghortaítí éinne mar bhí gach duine
in ann aire a thabhairt dó féin.
Fear ann féin
a man apart
Fear ann féin ab ea an Bráthair Beausang agus duine uasal a raibh a amscála féin aige.
An-iomanaí a bhí ann
he was a great hurler
An-iomanaí a bhí ann agus ba mhinic é ag bualadh ar dhoras theach na mBráithre chun iarraidh ar an mBráthair Ó Grádaigh teacht amach agus "cúpla poc" a bhualadh in éineacht leis.
ionas go mbeadh siad in ann
so that they could
Ní hamháin sin, ach tá soilse speisialta curtha in airde ag a n-athair sa gháirdín mór ar chúl an tí
ionas go mbeadh siad in ann cleachtadh a dhéanamh i rith an gheimhridh.
ann ach go raibh sí ag cur cos amháin roimhe an cheann eile
she was barely able to put one foot in front of the other (i.e. she was walking with difficulty)
"
Ní raibh Gerry ina shuí i gceart nuair is seo anuas an staighre Aoife,
ann ach go raibh sí ag cur cos amháin roimhe an cheann eile.
mar a bheadh cearc ar shiocán ann
like a chicken on ice
"
"Tá mé réidh anois," arsa Aoife, agus í ag déanamh a bealaigh
mar a bheadh cearc ar shiocán ann.
ag mallachtú mar a bheadh seansaighdiúir ann
cursing like a trooper
Gach bliain bíonn eachtra de chineál éigin ann a chinntíonn go mbaintear ceannteidil na bpáipéar nuachta amach - smaoinigh siar ar Madonna ag an ócáid bhronnta anuraidh
ag mallachtú mar a bheadh seansaighdiúir ann.
ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh ann
going against everything she ever believed in
*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
dódh nó tréigeadh 1,800 teach1,800 houses were burnt or abandoned
lámhachshooting
rachtoutburst
acraí tíhousehold utensils
as go brách leooff they went
léiriúproduction
cheanncheathrúheadquarters
coistí cosanta áitiúlalocal defence committees
dírbheathaisnéisautobiography
gan strówithout difficulty
i dtaiscesaved
do lá na coise tinnefor a rainy day
bhí cúrsaí chomh dona sinthings were so bad
dá mba gháif it was necessary
leithleachasselfishness
scoilt aduainstrange split
chiap sé Máire ar fadit really tormented Máire
easpa suimelack of interest
tragóidítragedies
Cumann Naomh Uinseann de PólVincent de Paul Society
baill shinsearacha na heagraíochta sin cois Lifethe senior members of that society in Dublin
tuairisc suas lena bhéal dóa report up to his face
géarchéimcrisis
chun an Cumann a ghríosadhto spur the Society into action
saothar in aiscewaste of time
déistindisgust
ag cáineadhcriticising
ciúnaithe go mórgreatly quietened
línte síochánapeace lines
ruathair laethúladaily raids
polarúpolarization
girseacha ógayoung girls
nóibhéinenovena
cailín aonaira lone girl
ní ba ghaire don ghráscarnearer to the scuffle
le dul i gcabhair ar Catherineto go to Catherine's help
an cúigear a ruaigeadhto drive the five off
riochtstate
a cuid néarógher nerves
clocharconvent
ar an Iúrin Newry
tachrántoddler
eachtraincident
círéibriot
faoi lán seoilin full swing
ag glioscarnachglistening
bréan le boladh gáissmelling bad from gas
comhracfight
otharcharrambulance
formhór an bhealaighmost of the way
ag dul ar foscadhsheltering
ag sciorradhsliding
ag lámhacáncrawling
fras lámhaighvolley
babhlaíbowls
a gciarsúirtheir hankies
leachtliquid
cosaintprotection
bodhardeaf
bhí scolaíocht speisialta de dhíth airhe needed special schooling
ba ghnách leishe used to
d'fhaigheadh sé síob abhailehe used to get a lift home
stad an bhusthe bus stop
thuirling séhe disembarked
neamhurchóideachinnocent
bábántainnocent
ag cogarnaíl taobh thiar dewhispering behind him
trup na mbrógthe sound of the shoes
neamhchoireachinnocent
níor shamhlaighhe didn't imagine
an t-uafásthe horror
anfaterror
cortwist
dírithe ar a chloigeann lomaimed at his bare head
scáilshadow
scoilteadh a bhlaoschis skull was split open
scréachascreams
na hionsaitheoiríthe attackers
níos truacántamore plaintive
go prasquickly
ag maothú an chairpéidmoistening the carpet
Ba dhóbair dó bás a fháilHe nearly died
go raibh an t-ádh dearg airthat he was extremely lucky
ar mire le feargmad with rage
beaginmhehelplessness
cé a bhí ciontachwho was responsible
níor cúisíodh duine ar bith riamhnobody was ever charged
ciontach i ndúnmharúguilty of murder
go gairid i ndiaidh an ionsaitheshortly after the attack
ag maíomhstating
seanphionós na fuipethe old whip punishment
i gcás coirpeach a gheofaí ciontach i dtromionsaíin case of criminals found guilty of assault
peann a chur le párto put pen to paper
aiféalaregret
gur éiligh sí pionós corparthathat she demanded corporal punishment
ag teacht salach ar gach ar chreid sí riamh anngoing against everything she ever believed in
a laghad díospóireachta a bhí ann
how little debate there was
Chaith sé seacht mbliana ag obair ar leabhar ar shaothar Mháirtín Uí Chadhain agus bhí díomá an domhain air
a laghad díospóireachta a bhí ann nuair a foilsíodh an saothar.
ann tacaíocht airgid
financial support
Dhá bhliain tar éis dó an t-albam a chríochnú bhí sé fós ina luí i dtarraiceán sa mbaile aige de bharr nach raibh sé in
ann tacaíocht airgid a fháil ó éinne.
go raibh mianach an scoláire mhóir ann
that he had what it took to become a great scholar
Tuigeadh go luath
go raibh mianach an scoláire mhóir ann agus moladh dó tréimhse a thabhairt sa Bhreatain Bheag le Breatnais a fhoghlaim i gceart.
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamh
Montgomery himself never used to live in it
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
Ann ach go raibh sí ag tabhairt a hanála léi
She could barely breathe
Ann ach go raibh sí ag tabhairt a hanála léi.
cén aird a raibh an ghaoth ann
which direction the wind was in
Bhí sé ag tiontú a chinn soir agus siar mar a bheadh sé ag meas
cén aird a raibh an ghaoth ann.
in ann muidinne a shárú
able to beat us
Bíonn na hÉireannaigh de shíor ag maíomh gurb iad an dream is fearr óil agus ceoil ach deárfainn féin go mbeadh na Meicsicigh
in ann muidinne a shárú lá ar bith.
teastaíonn uaim a bheith in ann é a sheinnt
I want to be able to play it
Nuair a phiocaim suas uirlis eile
teastaíonn uaim a bheith in ann é a sheinnt ach ní theastaíonn uaim na blianta de chleachtadh a chur isteach chun foghlaim conas é a sheinnt i gceart!
AÓF: An bhfuil an cansairtín deacair mar uirlis cheoil?
AL: Deir a lán daoine é sin liom.
san fhaopach a bhfuil muid ann
in the fix we're in
Dá mbeadh fís aige den bhealach romhainn, ní bheadh muid
san fhaopach a bhfuil muid ann, a deir siad.
Ábhar acadúil amháin a bhí ann
it was an academic subject only
"
Ábhar acadúil amháin a bhí ann agus bhí sé an-trom - ní raibh pléisiúr ar bith le baint as.
Ní chuireann Mac Grifín fiacail ann
Mac Grifín doesn't mince his words
Ní chuireann Mac Grifín fiacail ann.
mar a bheadh mála easóg ann
like a bag of weasels
Tá siad
mar a bheadh mála easóg ann ó tháinig an teas millteanach seo," ar sí.
dá dhoimhneacht a théann tú isteach ann
the deeper you go into it
"Ní bhíonn a fhios agat achan rud fá ghné ar bith den cheol agus,
dá dhoimhneacht a théann tú isteach ann, is amhlaidh is soiléire gur beag an tuigbheáil atá agat i ndeireadh na dála, ar nós na cruinne sa chomhthéacs sin," ar sé.
atá in ann an long a aimsiú
who can find the ship
Tá $10,000 á thairiscint ag eagras cearta ainmhithe d'aon duine
atá in ann an long a aimsiú.
Níl an dara suí sa bhuaile ann
there is no alternative
Níl an dara suí sa bhuaile ann - caithfidh an IRA, ní hamháin a rá go bhfuil deireadh lena bhfeachtas míleata, ach caithfidh siad gníomhú de réir a mbriathra.
go dtí gur chinn mé ar thumadh isteach ar fad ann
until I decided to immerse myself totally in it
Tar éis tamaill thosaigh mé ag gabháil isteach níos doimhne sa scéal
go dtí gur chinn mé ar thumadh isteach ar fad ann.
tá súil againn aistriú ann
we hope to move there
Laigí:
Tá easpa spáis san Áras i láthair na huaire, cé go mbeidh beagán faoisimh againn ón bhfadhb seo go luath de bhrí go bhfuil muid ag athchóiriú Choláiste Cholumba, foirgneamh atá in aice an Árais, a ceannaíodh cúpla bliain ó shin, agus
tá súil againn aistriú ann tar éis na Nollag.
níor lig sé air féin gurbh ann di
he didn't let on she existed
Bhí a súil ar Adam le fada anois agus, cé gur iomaí leide a thug sí dó gur shuim léi é,
níor lig sé air féin gurbh ann di.
ceaptar gur mar a chéile gach tír ann
people think all the countries there are the same
Tá míthuiscint fhorleathan ann faoina bhfuil ag tarlú sa Mheánoirthear agus
ceaptar gur mar a chéile gach tír ann.
ar fhanamarna ann
that we stayed in
An ceann
ar fhanamarna ann, bhain sé le sraith óstán ón Eilvéis, Movenpick Hotels.
le freastal ar an éileamh atá ann
to satisfy the demand that exists
Bíonn thart fá ochtar nó deichniúr múinteoirí ag teagasc na ranganna seo, a théann ón bhunrang suas go dtí an ardcheardlann, agus dúradh liom gurb é ceann de na fadhbanna is mó atá acu ná go leor múinteoirí a fháil
le freastal ar an éileamh atá ann.
chuile dhath a d'fhéadfadh a bheith ann
every colour that there could be
Deirtear go bhfuil
chuile dhath a d'fhéadfadh a bheith ann ar an uisce ina timpeall, turcaid anseo, gormghlas ansiúd agus in áiteacha eile é chomh gorm leis an bplúirín.
go raibh sracadh ar bith ann
that he had any guts
Ach sin ráite, níor chuir sí mórán suime ann nó níor shíl sí
go raibh sracadh ar bith ann roimhe seo.
bhí mé in ann m'aigne a dhíriú ar rud
I was able to concentrate on something
"Sin bua a bhí agam, bhí mé in ann teacht ar chinneadh,
bhí mé in ann m'aigne a dhíriú ar rud agus gan a bheith róbhuartha faoi ina dhiaidh sin.
le teacht i dtír ar na córais tacaíochta atá ann
to take advantage of the support systems which exist
Tá eagla an domhain ar an dá rialtas go meallfar na sluaite ó thíortha bochta an oirthir go hÉirinn agus go dtí an Bhreatain, go dtiocfaidh siad go hiarthar na hEorpa
le teacht i dtír ar na córais tacaíochta atá ann don lucht dífhostaíochta agus do dhaoine gan dídean.
bheadh marfach ann
there would be hell to pay
Chuirfeadh sé duine de na páistí amach fá choinne fiseáin agus
bheadh marfach ann nuair a thiocfadh sí ar ais le ceann nach n-amharcódh Críostaí beo air ach í féin.
ní raibh mórán dúile agam ann
I didn't like it much
Cén chaoi ar thosaigh tú air sin?
MNA: Seinneann m'athair an veidhlín agus thosnaigh mé féin ar an veidhlín agus mé ana-óg ach
ní raibh mórán dúile agam ann agus, caithfidh mé a rá, ní rabhas rómhaith.
níl sárú an chuntais fhada ann
there's nothing better than the long count
Bíonn spórt ag baint leis an stocaireacht a dhéanann na hiarrthóirí agus a lucht tacaíochta, le dó phóstaeirí na bpáirtithe eile, le ciceáil mhuintir na bpáirtithe eile, le scrios oifigí na bpáirtithe eile; leis na mionnaí móra agus na mionnaí beaga, leis an bhualadh bos agus an buaileam sciath, leis na bréaga agus na gealltaí, leis an gheáitseáil agus leis na gothaí, ach fós
níl sárú an chuntais fhada ann.
Ní bheidh ach ná ach ann.
I'll have no ifs or buts.
"
Ní bheidh ach ná ach ann.
Ann ach nár dhruid a mbéal
they hardly shut their mouths
Ann ach nár dhruid a mbéal na trí seachtainí a bhí siad le chéile.
más ann dá leithéid
if such a person exists
"Agus cad é an ceart seo a bhí aige?" a fhiafraíonn an léitheoir nach nós leis nó léi an t-alt seo a léamh go rialta -
más ann dá leithéid.
mar a bheadh an lá geal aige ann
like it was daylight
Bhí sí ag deireadh na péice ag Ultán, a bhí ina shuí suas
mar a bheadh an lá geal aige ann agus gan néal codlata air.
ann ach gur bhain sí an doras den bhalla
she nearly took the door off the hinges
"Bhéarfaidh mise ubh agus muiceoil duit," arsa Síle agus chaith sí péire na *Marigolds *air, thiontaigh a droim leis agus
ann ach gur bhain sí an doras den bhalla.
le tumadh isteach ann
to dip into it
Arán agus slisíní ispíní le picilí againn
le tumadh isteach ann - an-bhlasta ar fad, ach, mo léan, bhí sé chomh méith sin nach rabhamar in ann é a chríochnú.
níor chuir sé fiacail ann riamh
he never minced his words
Bhíodh cruinnithe spreagúla ann i gcónaí nuair a bhíodh sé i láthair agus
níor chuir sé fiacail ann riamh.
níor chuir sé fiacail ann an iarraidh seo
he didn't mince his words this time
Bhíodh dearcadh rómánsúil, soineanta fiú, ag King i leith na gluaiseachta ach
níor chuir sé fiacail ann an iarraidh seo nuair a d'éiligh sé go neamhbhalbh go scorfaí an IRA.
Ann ach nár thit Susaidh thart.
Susaidh nearly passed out.
Ann ach nár thit Susaidh thart.
mar a bheadh taobh cnoic ann
enormous
Bhí Aoife chomh caol le cú ach bheadh sé chomh maith aici a bheith
mar a bheadh taobh cnoic ann, nó ní fheicfeá a cruth faoin éadach mór musach a chaith sí.
Le go mbeidís in ann é sin a dhéanamh
so that they could do that
“
Le go mbeidís in ann é sin a dhéanamh, theastódh níos mó iriseoirí uathu.
a théadh ann
which used to go there
Briseadh suntasach nóis é grúpa chomh mór seo a bheith ag glacadh páirte sa *Biennale *thar ceann na tíre seo; go dtí seo is duine aonair nó beirt de ghnáth
a théadh ann.
cuirfear mórán spéise ann
it will provoke a lot of interest
Is imeacht é seo nár tharla a leithéid riamh roimhe seo agus, gan amhras,
cuirfear mórán spéise ann.
mar a bheadh amhránaí ceoil tuaithe ann
like a country singer
Bíonn an teiripeoir seo gléasta go maisiúil,
mar a bheadh amhránaí ceoil tuaithe ann.
ann ach go raibh a dhá shúil amuigh ar a chloigeann
his eyes almost popped out of his head
Thóg sé ó theach a muintire ar maidin í agus
ann ach go raibh a dhá shúil amuigh ar a chloigeann nuair a chonaic sé í ag déanamh a bealach anuas cosán an tí.
Théinn ann go rialta
I used to go there on a regular basis
Théinn ann go rialta, agus d’fhreastail mé ar ranganna oíche de chuid Gaelchultúr ((www.
Gan fiacail a chur ann
not to mince one's words
Gan fiacail a chur ann, níl cuma ná caoi ar Shlí an Iarthair.
gurbh ann ach gur chuala siad cloigín an dorais
that they almost didn't hear the door-bell
Bhí siad sáite an oiread sin sa chomhrá
gurbh ann ach gur chuala siad cloigín an dorais an tríú huair.
Théinn ann go rialta
I used to go there on a regular basis
Théinn ann go rialta, agus d’fhreastail mé ar ranganna oíche de chuid Gaelchultúr ((www.
chuaigh a cois i bhfastó ann
her leg became entangled in it
Síos léi de léim arís, ach bhí dris mhór ag fás idir claí agus bóthar, agus
chuaigh a cois i bhfastó ann.
ag baint sú as an chomhluadar ann
enjoying the company there
“Cad é fúthu?”
Agus cá háit a raibh Íochtarán na hÉireann, Íosa Mhic Ghiolla Mháire, lena linn seo uilig? Bhí sí thíos cois locha, i nGaeltacht Fheis Mhór Ghaelach Milwaukee,
ag baint sú as an chomhluadar ann; í ag damhsa ar an sean-nós agus ag ceol díséid le Matthew Joseph James Ó Farta a bhí ag craoladh beo an bealach ar fad go hÉirinn ar Raidió na Galltachta.
chuaigh a cois i bhfastó ann
her leg became entangled in it
Síos léi de léim arís, ach bhí dris mhór ag fás idir claí agus bóthar, agus
chuaigh a cois i bhfastó ann.
go mbeadh deireadh an tsaoil aige ann
that it would be the end of the world
“Ní gnách leis a bheith mall,” a deir a athair Dónall, “nó tá a fhios aige go maith
go mbeadh deireadh an tsaoil aige ann.
ann ach go raibh sé ábalta iad a choinnéail thíos
he could barely keep them down
Chonaic Dónall faoina shúile go raibh Máire ag amharc air agus, ar mhaithe lena cur ar a suaimhneas, chaith sé siar cúpla greim ach
ann ach go raibh sé ábalta iad a choinnéail thíos.
sáite ann
engrossed in it
“Bíonn siad beirt thuas údaí agus iad
sáite ann achan oíche Mháirt.
Admhaítear an méid seo ann
this much is admitted in it
Admhaítear an méid seo ann: "*Farm incomes may not be as healthy as the ICMSA would like …*" Ach an cúis é sin le hionsaí a dhéanamh ar chuid eile de gheilleagar na tuaithe? Gan amhras, tá Pat O'Rourke agus a leithéid ag déanamh damáiste as cuimse don dara tionscal is mó sa tír agus tá postanna caillte faoin tuath dá bharr.
taisteal ann
to travel there
Is féidir eitilt go díreach as Glaschú go hOileán Ìle ach is fearr go mór
taisteal ann ar bhus agus ar bhád.
agus páirceanna orthu mar a bheadh paistí glasa agus óir ann
with a patchwork of green and gold fields on them
Ansin chuaigh muid isteach faoin tír, ar bhóthar gleoite a chasann trasna droimníní,
agus páirceanna orthu mar a bheadh paistí glasa agus óir ann.
mar nach raibh mórán sruthán fóirsteanach ann
because there weren't many suitable streams
Mhínigh Billy an méid seo dúinn: “Ba mhuilte gaoithe iad, agus tógadh a lán acu anseo
mar nach raibh mórán sruthán fóirsteanach ann le muilte a chur ag obair.
D'fhéadfainn maireachtáil go buan ann
I could live there permanently
D'fhéadfainn maireachtáil go buan ann, saor ó bhrú an tsaoil mhóir!
Cúpla bliain ó shin, cheannaigh úinéirí Enkosini ocht leon a bhí tógtha acu.
táthar ann a bheas á rá sin
there are people who will be saying that
Agus, i ndáiríre, i gcomparáid lena bhfuair muid amach ó d’fhág tú an tír seo, bhuel ní thig liomsa a rá gur aingeal thú, ach
táthar ann a bheas á rá sin.
feicthe ann
seen there
Dúirt siad go raibh tuairiscí faighte acu go raibh scairdeitleán Meiriceánach a úsáideadh chun daoine a fhuadach
feicthe ann ó am go chéile.
ann ach go dtiocfadh léi an gáire a cheilt
she could barely suppress the laughter
Fán am a tháinig Sadhbh isteach bhí Eibhlín ag damhsa le Féilim agus
ann ach go dtiocfadh léi an gáire a cheilt.
ní raibh mé in ann mo sháith a chloisteáil
I wasn't able to hear enough
Thit mé i ngrá léi láithreach agus
ní raibh mé in ann mo sháith a chloisteáil.
go raibh na súile sin sáite ann
that those eyes were sunken into him
Mheas Pól
go raibh na súile sin sáite ann.
a chuir fúthu ann
who settled there
B’as Oileán Sgitheanach na hAlban iad na chéad Eorpaigh
a chuir fúthu ann san 18ú haois.
Ann ach é
barely, just about
“
Ann ach é, a mhic,” arsa Diarmaid agus lean sé Fiachna isteach agus shuigh sé síos os comhair a ríomhaire
.
Tá tú mar a bheadh fear ann a bhfuil a sheal ar shéala a bheith caite.
You look like someone who's about to kick the bucket.
Tá tú mar a bheadh fear ann a bhfuil a sheal ar shéala a bheith caite.
Chinn sé ar dhul ann
he decided to go there
“Ní raibh a fhios agam cá raibh Toraigh – níor chuala mé faoi riamh!”
Chinn sé ar dhul ann sa deireadh, áfach.
Níor chuir sé fiacail ann
he didn't mince his words
Níor chuir sé fiacail ann nuair a dúirt go raibh ag teip go hiomlán ar an chur chuige atá againn faoi láthair mar nach mbíonn na scileanna bunúsacha teanga ag go leor d’aos óg na tíre ar fhágáil na scoile dóibh, ainneoin go gcaitheann siad ceithre bliana déag á foghlaim.
tá lagsholas ann
it is dimly lit
Tá na ballaí déanta as adhmad agus
tá lagsholas ann.
Cé a bhí ag cur uirthi nach mbeadh sí in ann fear a fháil?
Who was suggesting she wouldn't get a man?
“
Cé a bhí ag cur uirthi nach mbeadh sí in ann fear a fháil?” arsa Fíona.
bhíomar in ann éalú ón slua
we were able to escape from the crowd
Cé go raibh sé dubh le turasóirí,
bhíomar in ann éalú ón slua síos sráideanna beaga cúnga, áit a raibh tithe gleoite agus radharc iontach ar an gcathair ar fad.
tá lagsholas ann
it is dimly lit
Tá na ballaí déanta as adhmad agus
tá lagsholas ann.
más í an bhean atá mo cheannsa a bhí ann
if she's the woman I'm thinking of
”
“Rinne tú éacht
más í an bhean atá mo cheannsa a bhí ann,” arsa an gruagaire eile.
bhíomar in ann éalú ón slua
we were able to escape from the crowd
Cé go raibh sé dubh le turasóirí,
bhíomar in ann éalú ón slua síos sráideanna beaga cúnga, áit a raibh tithe gleoite agus radharc iontach ar an gcathair ar fad.
ní raibh mórán dóchais ann
there wasn't much optimism
”
Ach ar ais i 1988
ní raibh mórán dóchais ann.
tá lagsholas ann
it is dimly lit
Tá na ballaí déanta as adhmad agus
tá lagsholas ann.
tugadh aire mhaith do mo mhuintir i gcónaí ann
my parents/people were always well looked after there
Cén fáth ar tháinig tú ar an gcinneadh sin? Agus cén fáth an oiread sin spéise agat sna hospidéil?
EO’B: Tá spéis agam in Ospidéal an Aonaigh toisc gurb é m’ospidéal áitiúil é agus
tugadh aire mhaith do mo mhuintir i gcónaí ann uair ar bith go raibh orainn dul ann.
nach bhfuileadar ann
that they don't exist
Níl muid ábalta sióga a fheiscint ach an féidir linn a bheith cinnte
nach bhfuileadar ann? Ar nós an cheoil.
éacht ann féin
a feat in itself
An bua a bhí acu in aghaidh Thiobraid Árann, ba é an chéad bhua é ag Port Láirge le fada an lá i bPáirc an Chrócaigh –
éacht ann féin.