nach dtig a iomrá 'fhad le Balor
without word of it reaching Balor
Is beag cat a chorraíonn nó cú a chacann ar an oileán ciachmhar, ciaptha seo
nach dtig a iomrá 'fhad le Balor na Súile Nimhe luath nó mall.
gíog ná míog
not a word/sound
Ní raibh
gíog ná míog as Dónall le tamall anois, rud a bhí ag déanamh iontais dona lucht aitheantais.
gíog ná míog
not a word/sound
Ní raibh
gíog ná míog as Dónall le tamall anois, rud a bhí ag déanamh iontais dona lucht aitheantais.
imeartas focal
word-play
Ciallaíonn an focal "góilín" *an inlet* ach ar ndóigh tá
imeartas focal i gceist leis an nath a úsáidtear i gConamara "ag gabháil fhoinn" chun canadh a chur in iúl.
próiseálaí focal
word processor
Déanann bogearraí OCR anailís ar an gcló ar leathanach agus déanann siad é a ath-chlóscríobh chun gur féidir an cló a athrú i b
próiseálaí focal.
mionna mór
swear-word
"
Bhí
mionna mór ar bharr a theanga ag Cian ach shlog sé é.
eascainí
swear-words
"Tá pian sa ghlúin ar dhuine amháin acu, pian sa chluais ar an duine eile ó bheith ag éisteacht lena gcuid gearán agus
eascainí, agus pian sa tóin ag an domhan is a mháthair lena a bhfuil ar siúl ag an bheirt acu.
An focal scoir
the last word
An focal scoir ag Balor, mar is iondúil: "Caithfear glacadh leis, a Bhertie, ar an drochuair, nach mbeidh i do Bhabhla Mór ach fochup.
focail chumtha
made up/invented words
Sampla eile is ea focail iasachta sa chaint bheo, seachas
focail chumtha chun Béarla a sheachaint, nach féidir le haon chainteoir a thuiscint.
gan fiacail a chur ann
not to mince one's words
Tá Craobh an Domhain buaite ag Éireannaigh sa lúthchleasaíocht (agus boinn Oilimpeacha freisin), sa dornalaíocht amaitéarach agus gairmiúil, sa snúcar, i gcúrsaí capall, sa ghalf, ag rothaíocht (Rás na Fraince buaite freisin), agus i gcúrsaí rugbaí agus haca tá comórtais idirnáisiunta buaite ag foirne Éireannacha; ní dhéantar an oiread fuadrála ná cainte ná óil (!), áfach, faoi na himeachtaí sin is a dhéantar faoinár bhfoireann sacair, foireann,
gan fiacail a chur ann, nár bhuaigh tada riamh!
Is féidir a rá go bhfuil formhór na mbuanna idirnáisiúnta gnóthaithe ag daoine aonair atá ag saothrú leo go ciúin agus go dian agus go bhfuil seans níos mó ann b'fhéidir daoine aonair a mbeadh tallann ar leith acu a aimsiú ná foireann iomlán a bheadh in ann aghaidh a thabhairt ar na foirne sacair is fearr ar domhan.
imeartas focal
word-play
Ar ndóigh, tá seantaithí ag an gcomhlacht céanna ar
imeartas focal (cuimhnigh nach mbíonn fabhtanna sna bogearraí acu ach "tréithe" nó *features*), agus go praiticiúil ciallaíonn an tseirbhís nua seo gur gá níos mó airgid a íoc leo.
an focal scoir
the last word
Féach ar DJ Carey ag imirt mura dtuigeann tú an ráiteas sin!
Ach, fágaimis
an focal scoir ag muintir Mhic Aonghusa.
imeartas focal
word-play
" Is
imeartas focal atá ann.
focail sheafóideacha
silly words
Úsáidtear
focail sheafóideacha mar *Ich *AG (Mé Féin, Teoranta), *Small Business Act *nó *Copy and Paste*.
Cogar i do chluas
a word in your ear
Cogar i do chluas, a Enda, a mhac.
smid
word, syllable
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
gníomhartha in ionad na cainte
action instead of words
"
"Am cinniúnach é seo don Ghàidhlig," arsa John MacLeod ón ghrúpa FÁS, atá ag iarraidh
gníomhartha in ionad na cainte.
de réir bhriathar Íosa
according to the word of Jesus
"Duine amháin a bhí ag éisteacht go géar leis an Uachtarán is ea an tAire Aindlí agus Ceirte, Micheál Ó Diúil, agus tá beart déanta aige
de réir bhriathar Íosa.
beart a dhéanamh de réir a mbriathar
to fit their actions to their words
Anois, tá eagraíocht curtha ar bun chun brú a chur ar rialtais na dtíortha forbartha
beart a dhéanamh de réir a mbriathar.
an raon focal
the range of words
Laghdaíonn sé sin
an raon focal is féidir a úsáid.
Ní chuireann Mac Grifín fiacail ann
Mac Grifín doesn't mince his words
Ní chuireann Mac Grifín fiacail ann.
de réir a mbriathra
according to their words
Níl an dara suí sa bhuaile ann - caithfidh an IRA, ní hamháin a rá go bhfuil deireadh lena bhfeachtas míleata, ach caithfidh siad gníomhú
de réir a mbriathra.
próiseálaithe focal
word processors
Na botúin chéanna
=======
Tá an baol ann go ndéanfaidh daoine na cineálacha céanna botún is a rinne siad nuair a cuireadh
próiseálaithe focal ar fáil an chéad lá riamh, nuair a d'úsáid siad gach saghas cló ar leathanach amháin.
imeartas focal
word-play
Chomh maith leis sin, bíonn na liricí níos saibhre is níos spraíúla ná Béarla idirnáisiúnta amhráin na *Top 40s *mar go mbíonn siad lán le cora cainte agus
imeartas focal.
a d'aithris na focail chéanna
who said the same words
Is iomaí duine
a d'aithris na focail chéanna ó shin agus tá mé ag déanamh gur leagadh ar níos mó ná duine amháin iad.
chomhréir chraobhach an bhriathair bheo
the flowing syntax of the living word
Osclaíonn gach alt fuinneog dom ar réaltacht eile; tugann leis amach mé ar
chomhréir chraobhach an bhriathair bheo agus ar ais arís le léargas eile ar an réaltacht fhíorúil seo agam féin.
a d'aithris na focail chéanna
who said the same words
Is iomaí duine
a d'aithris na focail chéanna ó shin agus tá mé ag déanamh gur leagadh ar níos mó ná duine amháin iad.
chomhréir chraobhach an bhriathair bheo
the flowing syntax of the living word
Osclaíonn gach alt fuinneog dom ar réaltacht eile; tugann leis amach mé ar
chomhréir chraobhach an bhriathair bheo agus ar ais arís le léargas eile ar an réaltacht fhíorúil seo agam féin.
den dea-scéala
of the good word
Ba Phrotastúnach í a rugadh i Vermont agus bhí sé mar aidhm aici an leagan Protastúnach
den dea-scéala a scaipeadh, ag tréimhse nuair a bhí an frith-Chaitliceachas thar a bheith láidir.
próiseálaí focal
word processor
Go deimhin is féidir an áis chumhachtach seo a úsáid le cláir eile ar nós brabhsálaí idirlín agus
próiseálaí focal.
gabha focal
word-smith
D'fhéadfá a rá gur
gabha focal atá san fhear seo, rud a mheabhraítear dom an-mhinic le linn an agallaimh.
ceardaí focal eile
another craftsman of words
B'fhéidir gur cheart "Cuid a haon" a thabhairt ar an agallamh seo!
Seolfaidh
ceardaí focal eile agus cara mór le Tadhg, Cathal Ó Searcaigh, *Imíonn an tAm *i gClub Sult ar an Déardaoin, 8 Aibreán agus tá sé i gceist ag fonnadóir Mhaigh Eo sciuird a thabhairt ar Bhéal Feirste agus ar an Daingean sna seachtainí atá romhainn.
imeartas focal
word play
Ní bhíonn deacracht ar bith agam, áfach, caint a mhealladh uaidh mar gur fear é a dtaitníonn an chumarsáid go mór leis agus a bhaineann an-sásamh as an
imeartas focal.
ag baint céille as na focail
interpreting the words
A fhad is a bhímid
ag baint céille as na focail in alt a chéile, i gcomhréir le chéile, cuimhnímid i gcónaí air gur saothar litríochta atáimid a léamh agus gur dual níos mó ná gnáthchiall na bhfocal a thóraíocht le linn na léitheoireachta againn.
mionnaí móra
swear words
Bíonn spórt ag baint leis an stocaireacht a dhéanann na hiarrthóirí agus a lucht tacaíochta, le dó phóstaeirí na bpáirtithe eile, le ciceáil mhuintir na bpáirtithe eile, le scrios oifigí na bpáirtithe eile; leis na
mionnaí móra agus na mionnaí beaga, leis an bhualadh bos agus an buaileam sciath, leis na bréaga agus na gealltaí, leis an gheáitseáil agus leis na gothaí, ach fós níl sárú an chuntais fhada ann.
gnáthfhocal
ordinary words
Oibríonn an cur chuige seo toisc go ndéanann an scagaire amach go bhfuil i bhfad níos mó "
gnáthfhocal" sa teachtaireacht ná focail amhrasacha agus mar sin gur chóir ligean don teachtaireacht dul tríd.
focail amhrasacha
suspicious words
Oibríonn an cur chuige seo toisc go ndéanann an scagaire amach go bhfuil i bhfad níos mó "gnáthfhocal" sa teachtaireacht ná
focail amhrasacha agus mar sin gur chóir ligean don teachtaireacht dul tríd.
i sruthanna
in torrents (of words)
bunúsmost
cé a bheadh ina dhiaidh ormwho would blame me
faraoralas
leaspáindancing, coloured lights before eyes
ag gliosarnachglistening
dhá liathróid mearcairtwo balls of mercury
le míshuaimhneasuneasily
clóscríobhántypewriter
úsáid inteachtsome use
i sruthannain torrents (of words)
ainmhí fiáinwild animal
teorainneacha mo chuid leathanachthe borders of my pages
aibhneacha mo chuid dúighthe rivers of my ink
déistinnausea
samhnasdisgust
ag tarraingt na léine allasaípulling the sweaty shirt
buarthaworried
scalltawretched, puny
sa bhúireachin the roaring
ag preabarnaílthrobbing
aicíd ghallda inteachtsome foreign disease
folcadh mór fadaa very long bath
tintreacha ifrinnthe sparks of hell
i dtólamhalways
galar na dúiseachtathe disease of wakefulness
bándeargpink
níor chuir duine ar bith chugam ná uaimnobody bothered me
seileogaspits
mo mhacasamhailsethe likes of me
doilighdifficult
mo phlucmy cheek
nimhneachsore
conáiltefreezing
ailleog cheoilburst of song
i mo chuid samhlaíochtain my imagination
creathashivers
trupnoise
gnúisface
farraige fhíochmharferocious sea
go fuarbhruitelistlessly
ealaíswans
faitíos millteanacha great fear
tráidiretray
briathra
words
Ba nimhneamh agus ba díobhálach iad na
briathra as a bhéal scaoilte dorcha agus ba throm, glioscarnach, ceannmhillteach a bhí an claíomh fada géar a bhí á chaitheamh aige ó lámh go lámh.
briathar Dé a chraobhscaoileadh go héifeachtach
to propagate the word of God effectively
Roimh i bhfad d'fhigh siad na seantraidisiúin chreidimh leis an chreideamh Caitliceach, rud a chuir ar a gcumas
briathar Dé a chraobhscaoileadh go héifeachtach.
corrfhocal molta
the odd word of praise
Cháin sé na seirbhísí faisnéise ar a lán bealaí, cé gur éirigh leis
corrfhocal molta a rá freisin - go raibh ag éirí go maith leo "i gcoitinne".
focail mheallacacha
beguiling words
focail mheallacacha
=======
Tá Peter Robinson agus a chomhghleacaithe ag baint úsáide as
focail mheallacacha - freagracht, daonlathas, éifeachtacht ach, taobh thiar de seo, measann naisiúnaithe gur bac eile ar an bhealach chuig roinnt na cumhachta atá i gceist.
sruth cainte
a stream of words
*
Gluais • Glossary
dul i dtaithí arget used to
seanmóirsermon
léachtaíreadings
gnáthchomhráordinary conversation
chomh tuirseach is a bhínnhow tired I used to be
luasspeed
sruth caintea stream of words
foighneachpatient
botúinmistakes
séiplíneachchaplain
bosca faoistineconfession box
ag éisteachthearing confessions
eascainíswearing
iarrachtattempt
leithreastoilet
sna Flaithisin Heaven
seálshawl
sa Nigéirin Nigeria
deoisediocese
gáneed
ualachburden
misneachhope
leictreachaselectricity
cuisneoirífridges
cadhnrabattery
a bheadh le luchtúwhich would have to be charged
gineadóirgenerator
go han-spárálachvery sparingly
scannán an-mholtaa highly-praised film
deontasgrant
bolgánbulb
mionrud éiginsome small thing
le caoi a chur airto repair it
m'airdmy attention
draíochtmagic
a d'ardaíodh mo chroíwhich used to lift my heart
a chuaigh i bhfeidhm go mór ormthat really made an impression on me
spioradáltachtspirituality
achrannquarrelling
aighnisdisputes
tuairimí láidrestrong opinions
pearsantachtaí láidrestrong personalities
in árach a chéileat loggerheads
Ghoill naimhdeas mar sin go mór ormthat sort of hostility really upset me
chruthódh séit would prove
turas na croisethe stations of the cross
an CarghasLent
aisteachstrange
gníomh creidimhan act of faith
ráiteasstatement
briathar Déthe word of God
béimemphasis
trí chéilein general
gannscarce
comaoineachcommunion
fireann nó baineannmale and female
an-ghar don nádúrvery close to nature
do bhaol a mbáiteto the danger of being drowned
scór ógánachtwenty young men
a bádhwho were drowned
truamhéalachheart-breaking
strompthastiff
ina baclainnon her arm
mothúcháinemotions
ar tír móron the mainland
ag cur láimhe ina mbás féincommitting suicide
d'aireofáyou would feel
bádrowning
sciobadh na farraigethe sea's snatching
sólássolace
i gcréin the soil
i ngaineamh na cillein the sand of the grave
faraoralas
uaigneas imeachtathe loneliness of departure
cé is moite de na laethanta saoireapart from the holidays
a fhilleann go lánaimsearthawho return on a full-time basis
de cheal postanna feiliúnachadue to a lack of suitable jobs
ábhair acadúlaacademic subjects
bhriathar Dé
the word of God
"Léigh *gospel *dúinn, a Athair," a deireadh sé freisin ag am a n-iarrfadh duine eile Aifreann a léamh, rud a thaispeáin meas na ndaoine ar
bhriathar Dé sular cuireadh béim chomh mór ar Aifreann do gach ócáid eaglasta.
níor chuir sé fiacail ann riamh
he never minced his words
Bhíodh cruinnithe spreagúla ann i gcónaí nuair a bhíodh sé i láthair agus
níor chuir sé fiacail ann riamh.
níor chuir sé fiacail ann an iarraidh seo
he didn't mince his words this time
Bhíodh dearcadh rómánsúil, soineanta fiú, ag King i leith na gluaiseachta ach
níor chuir sé fiacail ann an iarraidh seo nuair a d'éiligh sé go neamhbhalbh go scorfaí an IRA.
braitheann smaointe ar fhocail
thoughts depend on words
Ní raibh Gaeilge líofa ag gach duine, mar sin ní bhímis ag déileáil le téamaí intleachtúla den chuid is mó mar
braitheann smaointe ar fhocail.
chun an scéal a scaipeadh
to spread the word
Cén fáth ar gá dúinne, na tomhaltóirí, íoc as na fiacha móra atá ar na comhlachtaí fóin toisc go ndearna siad botúin amaideacha fadó?!
A chairde Gael, tá an réabhlóid ag tosú anseo! Tá muid chun an fód a sheasamh i gcoinne na nguthán siúil ainnis! Anois, fan nóiméad go seolfaidh mé teachtaireacht téacs
chun an scéal a scaipeadh …
Is léiritheoir/stiúrthóir sa réimse eolaíochta agus oideachais é Diarmaid Mac Mathúna leis an gcomhlacht teilifíse Agtel ((www.
briathra binne
sweet words
?
seanchaitewell-worn
leidprompt
inphógthakissable
seithehide
ceimiceáinchemicals
g-spota mo choinsiasathe g-spot of my conscience
chuimlínn mo shúileI used to rub my eyes
loinnirbrightness
líonadh a meallaher charms used to fill
mo dhá bhasmy two palms
cuaracurves
sleasasides
go cleitiúillike a feather
néaróga a pléisiúirthe nerves of her pleasure
a bharrchigiltto tickle
a chaiteáthat you would wear
na bróga cnocadóireachtathe hill-climbing shoes
choisbheartfootwear
briathra binnesweet words
i ndiaidh na coisíochtaafter walking
mo dhara ríomhaire glúinemy second laptop computer
craiceann crogaillcrocodile skin
méarchlárkeyboard
lannablades
d'íslíodh siadthey used to lower
sclábhaí deonachvoluntary slave
mo mhianmo desire
spíontaexhausted
in ísle brídepressed
d'fháirbrí a héadainfrom the wrinkles in her forehead
smálmark
máchailíblemishes
scórthaí na snáthaideneedle scratches
fíneáltachtdelicacy
nochtnocht
brocachfilthy
tolgcouch
mo rogha de thogha na n-amhrán grámy choice of the best love songs
fá dtaobh den chruthabout the appearance
easnacharibs
ciúnasquietness
glór scairdinnilljet-engine voice
cúil na dramhaíolathe rubbish heap
fonóid faoiscoff at
ar an choinníoll go n-athchúrsálfar iadon the condition that they will be re-cycled
Gan fiacail a chur ann
not to mince one's words
Gan fiacail a chur ann, níl cuma ná caoi ar Shlí an Iarthair.
an próiseálaí focal
the word processor
Ar an dóigh chéanna, an ndearna
an próiseálaí focal scríbhneoirí níos fearr asainn?”
Paul Grant, Londain (ó shuíomh gréasáin an BBC)
“Ní hionann méid agus fiúntas agus ní cuidiú ar bith é ach oiread gur féidir íomhánna a chaitheamh i dtraipisí nó a chealú go héasca sa cheamara digiteach.
focal béil
word of mouth
“Chuir siad aithne fosta ar na carachtair iontacha a bhuaileann ar an uirlis agus is dócha gur sin a rud a spréigh clú na féile ar fud na tíre –
focal béil.
idirmhíniú an bhriathair bheannaithe
interpretation of the holy word
Cuireadh an Bíobla ar fáil go forleathan agus spreag sin an léitheoireacht phearsanta a shaor
idirmhíniú an bhriathair bheannaithe ó smacht na sagart.
an próiseálaí focal
the word processor
Ar an dóigh chéanna, an ndearna
an próiseálaí focal scríbhneoirí níos fearr asainn?”
Paul Grant, Londain (ó shuíomh gréasáin an BBC)
“Ní hionann méid agus fiúntas agus ní cuidiú ar bith é ach oiread gur féidir íomhánna a chaitheamh i dtraipisí nó a chealú go héasca sa cheamara digiteach.
an focal is tarcaisní
the most insulting word
Tugadh spás suntasach di ar gach príomhleathanach tablóideach agus bhí iriseoirí ag baint na sála dá chéile ag iarraidh
an focal is tarcaisní ina bpluca a chaitheamh léi.
idirmhíniú an bhriathair bheannaithe
interpretation of the holy word
Cuireadh an Bíobla ar fáil go forleathan agus spreag sin an léitheoireacht phearsanta a shaor
idirmhíniú an bhriathair bheannaithe ó smacht na sagart.
Focail fháidhiúla
prophetic words
D’aithin file mór na Gàidhlig, Somhairle Mac Gill-Eain, buaine agus tábhacht an ghaoil idir an dá thír nuair a scríobh sé:
*an fhéile, * *an fhéile, *
*Nach do reub an cuan, * *Nár réab an fharraige,*
*Nach do mhill mìle bliadhna;* *Nár mhill míle bliain;*
*Buaidh a’ Ghaidheil buan* *Bua an Ghaeil buan *
Focail fháidhiúla, gan amhras, a chuirfeadh spiorad agus samhlaíocht an taispeántais *An Leabhar Mòr - Great Book of Gaelic*, a seoladh i Músaem Uladh, Béal Feirste ag deireadh na míosa seo caite, i gcuimhne duit.
aghaidh a phróiseálaí focal
in front of the word processor
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
eochairfhocal
key word
Déanann muid
eochairfhocal éigin a chlóscríobh isteach agus láithreach bonn faigheann muid deich leathanach idirlín faoin ábhar sin.
gan tásc ná tuairisc
without any word of them
Thugamar cuairt ar dhá reilig agus ar chúig chuimhneachán i rith an lae, Geata Menin san áireamh, áit a ndéantar an “Last Post” gach uile lá, ar a bhfuil 54,000 ainm scríofa d’fhir atá caillte,
gan tásc ná tuairisc, áit éigin i bhFlanders, na céadta Éireannach ina measc.
corrfhocal
the odd word
Cé nach raibh Gaeilge labhartha le cloisint go minic ar na sráideanna, chuala mé
corrfhocal ó am go chéile.
eochairfhocal
key word
Déanann muid
eochairfhocal éigin a chlóscríobh isteach agus láithreach bonn faigheann muid deich leathanach idirlín faoin ábhar sin.
aghaidh a phróiseálaí focal
in front of the word processor
*
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
gráinhatred
shamhlaigh séhe imagined
údar bróidreason to be proud
brúpressure
déistindisgust
ní túisceno sooner
scíthrest
bata agus bótharthe sack
cloí leis an spriocto stick to deadlines
sobalcólaísoapaholic
mealltabeguiled
sáiteengrossed
fuil ina chuisleblood in his veins
anáil ina pholláiríbreath in his nostrils
ruaig séhe banished
néaróganerves
mírpiece
airdattention
torann ceolmhar an fhóinthe musical noise of the phone
a leannán nuaher new boyfriend
lán de chacfull of shit
giúmar an leithristoilet humour
dleachtaroyalties
go borbabruptly
go searbhasachsarcastically
ag caint seafóidetalking rubbish
sáiteánjibe
otharpatient
a ainm baistehis first name
gearáncomplaint
údarreason
chaon duineeach of us
ciontachguilty
tostsilence
mar is iondúilas usual
cruógachbusy
garmhacgrandson
cionaffection
a d’aimsigh an galar sinwho discovered the disease
in éindí léialong with her
sách ísealin a low voice
béimstress
ar bís le thú a fheiceáildying to see you
tá do thuairisc á cur aicishe's asking for you
dearmadachforgetful
contúirteachdangerous
d’fhéadfadh sí an teach a lasadhshe could set the house alight
airecare
go mífhoighdeachimpatiently
aird iomlán a dhíriú ar a chuid oibreto fully concentrate on his work
díomhaoinidle
docharharm
cuideachtacompany
aghaidh a phróiseálaí focalin front of the word processor
dá dtiocfadh an crú ar an tairneif the worst came to the worst
curtha amúwasted
leath a dhóthain ama dóhalf enough time to him
coscban
seafóidrubbish
iarrachteffort
chéad Chomaoineachfirst hold Communion
ag tnúth leis an lá mórlooking forward to the big day
an mac drabhlásachthe prodigal son
brionglóiddream
den seandéanamhof the old kind
greamaithe lena rúitín le sreang leictreachaistied to his ankle with an electric cable
deisopportunity
smaoineamhidea
ar scáileánon screen
aiféalaregret
an cailín ba thaitneamhaí sa sobaldrámathe most likeable girl in the soap opera
in ainm is a bheith ag réiteachsupposed to be preparing
greimbite
ag béiceach agus ag screadaílshouting and screaming
i mbun trodaengaged in fighting
iontas na n-iontassurprise surprise
iriseoirjournalist
taithíexperience
comhiriseoirfellow journalist
mionsciortamini-skirt
beannacht a bhí ceilte air go dtí sina blessing in disguise
ar mhaithe lena cheirdfor the sake of his trade
cineál coigilteach lena chuid focal
a bit sparing with his words
Shíl corrdhuine gur dóigh ghiorraisc a bhí ag Aonghus ach níorbh ea - bhí sé i gcónaí
cineál coigilteach lena chuid focal.
ag iomrascáil leis na focail
wrestling with the words
Cloisim an fonn im' cheann le linn dom bheith
ag iomrascáil leis na focail.
Níor chuir sé fiacail ann
he didn't mince his words
Níor chuir sé fiacail ann nuair a dúirt go raibh ag teip go hiomlán ar an chur chuige atá againn faoi láthair mar nach mbíonn na scileanna bunúsacha teanga ag go leor d’aos óg na tíre ar fhágáil na scoile dóibh, ainneoin go gcaitheann siad ceithre bliana déag á foghlaim.
fuaimnítear an focal
the word is pronounced
Éireannach, Thomas Fitzgerald, a bhunaigh Innisfail in 1880 ach tá an litriú agus an fuaimniú mícheart (
fuaimnítear an focal mar bheadh focal Béarla ann).
a leithéid d’fhocail
such words
Agus cé go bhfuil baint níos mó ag an dearbhú seo le fadhbanna atá aige maidir lena pholasaithe eile ná le tiontú ar an bhóthar go Damascus, is cúis dheas iontais é
a leithéid d’fhocail a chloisteáil ón fhoinse seo.
nach n-oireann focla dóibh
that words don't suit
Tá fáinne eochrach an tseomra fós agam, meabhrú laethúil ó shin dom ar na huafáis a chonaiceamar, uafáis
nach n-oireann focla dóibh.
séideán briathra
gust of words
Tine a d’adaigh sé d’aon ghnó le
séideán briathra.
briathra lasracha
fiery words
Agus nuair a bhí an talamh sleamhain faoi chosa Milosevic i 1989 agus greim an fhir bháite aige ar an gcumhacht, cad é a rinne an sionnach lofa ach sean-néaróis Sheirbiaigh na Cosaive a mhúscailt le
briathra lasracha ag comóradh cúig chéad bliain Chath Ghort na Lonta Dubha.
chun an sóiscéal a chraobhscaoileadh
to spread the word
Ach i dtaca le Gretzky de, in ainneoin an chultais a leanann de i Meiriceá Thuaidh agus i dtíortha tuaisceartacha na hEorpa ina n-imrítear haca oighir – agus, gan dabht, in ainneoin sheacht ndícheall Fhathaigh Bhéal Feirste, an fhoireann haca a imríonn in Airéine na hOdaisé,
chun an sóiscéal a chraobhscaoileadh in Éirinn – is é an fhírinne é nach sléachtann mórán deisceabal sa chuid eile den domhan go talamh roimh dhia mór an haca.
bhriathra
words
Agus an tEagarfhocal - macalla de
bhriathra Adams ar nuacht na hoíche roimh ré: “Killers are hostile to peace process”.
briathra
words
”
Ráiteas fadbhreathnaitheach ó dhuine atá ina chealg chruthanta i mbeo Phoblachtánaigh den uile dhath, ach a thuig nárbh iad
briathra an trodaire sráide is fearr a d’oir don ócáid áirithe seo, ach saíocht an státaire.
ón fhocal Araibise
from the Arabic word
Las Ramblas
Tagann an t-ainm Las Ramblas
ón fhocal Araibise *ramla*, a chiallaíonn gaineamh, agus tagraíonn sé don sruthán séasúrach a ritheadh tríd an chathair uair amháin.
geisfhocal margaíochta
marketing taboo word
Cé gur
geisfhocal margaíochta í an tsúil eile is geall le ráiteas misin é fosta.
próiseálaí focal
word processor
Bhí iontas ar go leor daoine tamall ó shin nuair a cheannaigh Google comhlacht beag a bhí ag forbairt
próiseálaí focal beag nua.
breathnaítear ar na focail sin
those words are looked upon
Déantar trácht i Meiriceá ar “The Holidays” agus uaireanta
breathnaítear ar na focail sin mar chinn a úsáidtear chun "Christmas" a sheachaint, ach is éard atá i gceist ag daoine ná "Lá Altaithe agus Lá Nollag".
focail chomhbhácha
sympathetic words
Tá
focail chomhbhácha aici dom.
Dhealródh sé nach bhfuil a gníomhartha ag teacht salach ar a cuid focal.
Her actions would appear to be conflicting with her words.
Dhealródh sé nach bhfuil a gníomhartha ag teacht salach ar a cuid focal.
cad chuige ar roghnaíodh focail Bhéarla
why English words were chosen
Bíodh sin mar atá, ní dócha go bhfuil call leis agus chuirfeá ceist ort féin
cad chuige ar roghnaíodh focail Bhéarla thar cinn Ghaeilge i gcásanna áirithe.
ar theachtaireacht na bhfocal
on the message of the words
Dírím m’aird ar an gcroí,
ar theachtaireacht na bhfocal agus ar nasc a dhéanamh leis an éisteoir.
na focail áilne sin
those lovely words
AÓF: Le filleadh ar ais ar do chuid chumadóireachta féin, céard ba chúis leis na liricí seo a chum tú don amhrán “Guí”? **An raibh eachtra nó smaoineamh nó cuimhne áirithe a thug inspioráid duit
na focail áilne sin a chumadh?**
(Guí)(http://profile.
focail a gcuid amhrán féin
the words of their own songs
D'iarr muid ar na hamhránaithe
focail a gcuid amhrán féin a chur chugainn le cur i leabhrán.
focail dheireanacha cháiliúla,
famous last words,
Chuir mé scairt ar mo chairde ar mo ghuthán póca le cur in iúl dóibh go raibh gach rud ceart go leor,
focail dheireanacha cháiliúla, mar a deir an Béarla, mar cúpla bomaite ina dhiaidh sin thit mé i muc shneachta.
ag dul fríd na focla uilig liom.
going through all the words with me.
’ Tá cuimhne agam m’athair ag dul amach taobh amuigh agus
ag dul fríd na focla uilig liom.
focal Lochlannach
a Viking word
Easraíonn an t-ainm Tunga as
focal Lochlannach a chiallaíonn teanga.
ón fhocal Lochlannach
from the Viking word
Seans go n-eascraíonn ainm na huaimhe seo
ón fhocal Lochlannach "smúga", a chiallaíonn uaimh.
focal molta
a word of praise
(Ba chóir dom
focal molta a thabhairt do dhearadh an leabhair, an clúdach ach go háirithe.
Níor labhair sé puinn.
He didn't speak a word.
Níor labhair sé puinn.
Leagtar na focail amach
The words are laid out
Leagtar na focail amach ar léaráidí ildaite atá cosúil le léarscáileanna intinne.
brí na bhfocal.
meaning of the words.
Bhí raic ann, mar níor thuig go leor Nua-Shéalainneach
brí na bhfocal.
cairdeas sa chiall is leithne den fhocal
friendship in the widest sense of the word
tuigeann sibh gur
cairdeas sa chiall is leithne den fhocal atá i gceist agam.
mar fhocal scoir,
as a last word,
(Ní ar an dóigh chéanna le Dáithí Lacha, má thuigeann sibh mé!) Agus
mar fhocal scoir, agus má thagann an crú ar an tairne, is féidir brath i gcónaí ar Lovely Labhrás Ó Murchú chun cúpla focal a rá i gcéad teanga na tíre.
focal diúltach
negative word
Thug sí dhá bhliain ag an obair seo chomh maith agus níl
focal diúltach le rá aici faoin bpost ná faoin bhfostóir.
siocair go dtig leat foghraíocht na bhfocal a chluinstin
because you can hear the pronunciation of the words
I gcás na Gaeilge de, is áis iontach foghlama iad na podchraolta seo
siocair go dtig leat foghraíocht na bhfocal a chluinstin fad is atá tú á léamh.
focal coitianta
common word
Is cineál púca é boggart, ar
focal coitianta é sa chaint i dtuaisceart Shasana.
an iomarca focal
too many words
Ina measc, tá "Máirseáil Phaddy Clarke", válsa nó dhó nach bhfuil teideal orthu go fóill, amhrán beag grá nach bhfuil tite ar thalamh slán go fóill, amhrán eile faoi dhílseacht - a bhfuil
an iomarca focal ann, sílim - agus amhrán eile atá róchosúil le "Everybody Hurts" le REM.
Sheas sé lena fhocal,
He was true to his word
Sheas sé lena fhocal, agus chuir sé míchompord orainn ar fad dá bharr.
focail dhamanta
confounded words
” Ceithre bliana eile den chac sin? (Tá sorrrrrrry orm!)
Agus chualathas na
focail dhamanta sin ar measa iad ná an ciúnas damanta: “*nul points*” arís agus arís eile an oíche sin i Helsinki.