Ós rud é go bhfuil Frongoch suite sa Pháirc Náisiúnta (agus mar gheall ar easpa airgid!), ní bheidh an leacht cuimhneacháin rómhór - cloch ceithre troithe ar airde a bheas i gceist agus na focail seo le feiceáil uirthi: "Bhí 1,800 Éireannach i ngéibheann anseo tar éis Éirí Amach na Cásca, Baile Átha Cliath 1916".

Isteach leis sa bheár, agus iontas na n-iontas, ní raibh ach thart ar ocht míle go leith duine ann! Bhí spás trí troithe cearnach den urlár nach raibh duine ar bith ina sheasamh nó ina luí air! Níos amhrasaí fós, chonaic sé dhá thábla nach raibh leathamadáin inteacht in airde orthu, ag pocléimnigh thart ar nós tarbh ar dáir.

Fásann deora Dé agus a mbláthanna dubhdhearga sé troithe ar airde ar thaobh an chasáin, agus bhí clábar domhain faoinár gcosa.

"Píosa mór cúig troithe sé horlaí atá ann, cruth mná déanta go tríthoiseach, go hiomlán as corc.

Isteach le Balor sa bheár, agus iontas na n-iontas, ní raibh ach thart ar naoi míle go leith duine ann! Bhí spás trí troithe cearnach den urlár nach raibh duine ar bith ina sheasamh nó ina luí air! Níos amhrasaí fós, chonaic sé tábla nach raibh leathamadán inteacht in airde air, ag pocléimnigh thart ar nós bó ar dáir.

Tá sé ard freisin, sé troithe, ceithre horlaí, tá freastal láidir aige agus, mar a deir sé féin, “tá mé ionsaitheach san imirt”.

Ar an bhealach anuas bhain sé luas de 833 msu amach – níos gasta ná luas na fuaime – agus rinne sé beagnach 120,000 troithe de shaorthitim sular oscail sé a pharaisiút.

I measc na gcnámh éagsúil, fuaireas iarsmaí d’fhear a bhí cúig troithe agus seacht n-orlaí ar airde, a bhí tógtha go maith agus a bhí idir seasca agus seachtó bliain d’aois nuair a fuair se bás, go díreach mar bhí Naomh Peadar é féin, de réir dealraimh.