an streachailt
the struggle
Ní bhíonn an streachailt chéanna le déanamh agat nuair a bhíonn conradh ceart agat.
tá teorainn leis an bhrú
there's a limit to the pressure
Mar sin féin, molann Virgin uaireanta d'Altan triail a bhaint as rudaí nua, ach tá teorainn leis an bhrú is féidir leo a chur ar an ghrúpa.
An todhchaí
The future
An todhchaí
=======
Níl sé i gceist ag Mairéad éirí as a bheith ag seinm le hAltan go ceann i bhfad.
is lú achair
the smallest
Is í An Rinn an Ghaeltacht is lú aithne agus is lú achair sa tír.
an teanga a choimeád ina beatha.
keep the language alive
Is deacair a chreidiúint gur mhair an Ghaelainn i gcúinne beag torthúil agus tá an-chreidiúint ag dul do mhuintir na Rinne as ucht an teanga a choimeád ina beatha.
ón uaigh
from the grave
Is dócha gurbh é bunú Choláiste na Rinne a shábháil Gaelainn na nDéise ón uaigh; comhfhiontar de shórt a bhí anseo idir muintir na háite agus lucht athbheochan na teanga.
buailte ar an Aigéan Ciúin
beside the Pacific Ocean
Domhnach Cásca, 15 Aibreán, léadh Aifreann mar a dhéantar chuile Dhomhnach Cásca le fada ag leacht cuimhneacháin laochra 1798 i reilig Waverley in oirthear Sydney, atá buailte ar an Aigéan Ciúin.
bior sa mbeo
a thorn in the flesh
Tar éis an Éirí Amach, bhí Dwyer agus a chuid comrádaithe mar a bheadh bior sa mbeo ag na Sasanaigh i ngleannta agus sléibhte Chill Mhantáin, go dtí gur chuir sé deireadh leis an troid in 1803 nuair a chlis ar Éirí Amach Roibeard Emmet.
ar a theitheadh
on the run
Fhad is bhí sé ar a theitheadh, thóg an t-arm an Bóthar Míleata i gContae Chill Mhantáin (atá fós ann) mar iarracht ar throdairí an chontae a chur faoi smacht.
an ghéarchéim
the crisis
Míshásamh
=======
I measc an lucht gnó faoin tuath fiú tá míshásamh ann faoin dóigh a bhfuil an ghéarchéim ag cur isteach orthu - géarchéim a tháinig chun cinn an chéad lá riamh mar gheall ar dhrochghrúdarlach muc a bheith á cheannach ag feirmeoirí áirithe.
fiorfhadhbanna
the real problems
Nuair a fheiceann muintir na mbailte móra daoine faoin tuath ar an teilifís ag sodar i ndiaidh lucht na gcótaí dearga agus iad ag marcaíocht go hardnósach trasna na tíre (cosúil le radharc as úrscéal de chuid Thomas Hardy), ní bhíonn mórán suime acu sna fiorfhadhbanna atá le fáil faoin tuath.
ar bhuntáistí an dátheangachais
on the advantages of bilingualism
Tá cur síos sa bhileog ar bhuntáistí an dátheangachais agus ar Comhluadar.
na hearraí
the goods
Tá pacáiste eolais agus liosta áiseanna againn do bhaill nua, á gcur ar an eolas faoi imeachtaí agus faoi na hearraí éagsúla atá ar fáil (leabhair, téipeanna, etc.
na pearsana
the people
(c) Éileamh ar an statchóras, agus na pearsana laistigh de a ghríosadh, le bunseirbhísí a chur ar fáil.
an chéad chuach
the first cuckoo
Arae mhuise, nach álainn go deo an rud é an chéad chuach a chloisteáil thar na garrantaí agus í ag fógairt thráthnóntaí breátha fada an tsamhraidh! Agus nach binn agus nach bog an blaoch ag teacht uaithi, an mantra "cu cúú… cu cúú…" á theilgean aici go hard san aer.
na garrantaí
the gardens
Arae mhuise, nach álainn go deo an rud é an chéad chuach a chloisteáil thar na garrantaí agus í ag fógairt thráthnóntaí breátha fada an tsamhraidh! Agus nach binn agus nach bog an blaoch ag teacht uaithi, an mantra "cu cúú… cu cúú…" á theilgean aici go hard san aer.
an blaoch
the call
Arae mhuise, nach álainn go deo an rud é an chéad chuach a chloisteáil thar na garrantaí agus í ag fógairt thráthnóntaí breátha fada an tsamhraidh! Agus nach binn agus nach bog an blaoch ag teacht uaithi, an mantra "cu cúú… cu cúú…" á theilgean aici go hard san aer.
an t-uaillmhaíomh macallach
the echoing call
Cloisim i mo chloigeann anois é, an t-uaillmhaíomh macallach úd a dhúisíonn iad siúd atá tar éis an geimhreadh a chaitheamh ina dtromchodladh duairc.
an nóis taistil
the custom of travelling
Tá sé ar nós go bhfuil an t-uaillmhaíomh seo ár nglaoch ar ais chun an nóis taistil a bhíodh ag ár sinsear na céadta agus na mílte bliain ó shin.
Casadh na séasúr
The turning of the seasons
Casadh na séasúr, an nádúir, an dúchais agus an chultúir ina roithleán ar thuirne na beatha!
Tá an oiread sin féilte ceoil anois ann is go bhféadfá an samhradh ar fad a chaitheamh ag dul ó cheann go ceann agus tá daoine ann a dhéanann a leithéid.
thuirne na beatha
the spinning-wheel of life
Casadh na séasúr, an nádúir, an dúchais agus an chultúir ina roithleán ar thuirne na beatha!
Tá an oiread sin féilte ceoil anois ann is go bhféadfá an samhradh ar fad a chaitheamh ag dul ó cheann go ceann agus tá daoine ann a dhéanann a leithéid.
togha na Gaeilge
the best of Irish
Is anseo a gheobhaidh tú Máire Uí Eaghráin taobh thiar den chuntar, bean uasal a bhfuil togha na Gaeilge aici agus croí mór flaithiúil fáiltiúil.
gan beann agam ar an teilifís
paying no heed to the television
Bhí mé ag úthairt liom sa bhaile tráthnóna Dé Sathairn amháin agus gan beann agam ar an teilifís a bhí ar siúl sa chúlra.
bunadh na háite
the locals
Úsáideann bunadh na háite iad ach ní fhaca mé riamh turasóirí orthu.
boirbe a ngutha
the fierceness of their voice
Bhain siad siar asam le binb agus boirbe a ngutha.
dhealga an chactais
the cactus spines
Fanóidh muid anseo go dochloíte
ag déanamh angaidh mar dhealga an chactais
i gcroí bhur gCinnteachta, i gcnámh droma bhur gCumais;
ag canadh amhráin ár gcráiteachta;
ag léirsiú ar shráideacha na hagóide;
ag líonadh na bpríosún le dínit na tragóide.
shráideacha na hagóide
the streets of protest
Fanóidh muid anseo go dochloíte
ag déanamh angaidh mar dhealga an chactais
i gcroí bhur gCinnteachta, i gcnámh droma bhur gCumais;
ag canadh amhráin ár gcráiteachta;
ag léirsiú ar shráideacha na hagóide;
ag líonadh na bpríosún le dínit na tragóide.
dínit na tragóide
the dignity of tragedy
Fanóidh muid anseo go dochloíte
ag déanamh angaidh mar dhealga an chactais
i gcroí bhur gCinnteachta, i gcnámh droma bhur gCumais;
ag canadh amhráin ár gcráiteachta;
ag léirsiú ar shráideacha na hagóide;
ag líonadh na bpríosún le dínit na tragóide.
sa phortach
in the bog
(Is iomaí uair a d'éalaigh mé síos na céimeanna sin agus a chaith mé lá iomlán ar an trá nuair a bhí súil liom áit éigin eile - sa phortach, mar shampla.
na cathanna céanna
the same battles
Tá na cathanna céanna le troid acu agus atá ag Gaeltachtaí beaga eile lena gcultúr a thabhairt slán, ach tá ag éirí leo é sin a dhéanamh.
aimsíodh an fhianaise
the evidence was discovered
Ach ní i mí an Aibreáin a aimsíodh an fhianaise seo sa Chartlann Náisiúnta agus ní hé Michael Heney a d'aimsigh í.
Deineadh an scéal a thairiscint
The story was offered
Deineadh an scéal a thairiscint d'iriseoirí éagsúla ach níor tugadh aon aird air seachas sa News of the World agus i gceann de na nuachtáin áitiúla.
an mearbhall
the confusion
Tá sé greannmhar an mearbhall a fheiceáil a bhíonn ar na meáin chumarsáide nuair a chuirtear ceann dá mbunmhiotais as a riocht.
ar mhaithe le
for the sake of
Ná déanaimis an botún céanna arís ar mhaithe le scéal maith a insint.
san airdeall ar an ghalar
on the alert against the disease
Faoi láthair, tá tréidlianna na Roinne Talmhaíochta san airdeall ar an ghalar ag an teorainn, ag aerfoirt agus ag calafoirt, agus tá cosc ar iompórtáil ainmhithe agus táirgí ainmhithe.
gairm na tréidliachta
the veterinary profession
Seo scéal atá á phlé ag gairm na tréidliachta ó rinneadh na margaí níos oscailte sa Chomhphobal Eorpach ag tús na nóchaidí.
Na comharthaí
The symptoms
Na comharthaí a i gcás na gcaorach, níor mhair siad i bhfad - d'imigh an bhacaí agus an fiabhras i gceann lá nó dhó agus go minic bíonn an galar ciúin i measc na gcaorach.
an bhacaí
the lameness
Na comharthaí a i gcás na gcaorach, níor mhair siad i bhfad - d'imigh an bhacaí agus an fiabhras i gceann lá nó dhó agus go minic bíonn an galar ciúin i measc na gcaorach.
de bharr na péine
because of the pain
Ba chuimhin leis fuaim uafásach na mbó agus iad ag baint smeacha as a liopaí de bharr na péine.
dealbhóireachta
saol na dealbhóireachta: the world of sculpture
In ainneoin go mbaineann a shaothar le cúrsaí faisin agus *haute couture*, tá dlúthcheangal le saol na healaíne agus na dealbhóireachta le brath sa taispeántas seo.
na ndugaí
the docks
Os cionn na ndugaí, tá cuid crann tógála mór buí Harland and Wolff le feiceáil.
ar an idirlíon
on the Internet
Chuir an clár ríomhaireachta sin ar chumas daoine ceol a fháil ó bhailiúcháin daoine eile ar an idirlíon agus chuir na comhlachtaí ceoil an dlí ar an gcomhlacht a bhunaigh é.
na comhaid
the files
Anuas air sin, tá na comhaid a ghintear millteanach mór agus níl sé indéanta iad a scaipeadh ach ar ghréasáin le bandaraon leathan, ar nós na gceann "broadband" atá le fáil go forleathan i Meiriceá agus coitianta i measc eagraíochtaí móra san Eoraip.
ag biorú an chlaí
replenishing the stone wall
Bhíodh sé ag cur cruógaí beaga air féin, ag freastal ar lao nó ag réiteach ar ghamhain, ag coinneáil súil ar an mbó nó díreach ag biorú an chlaí mar dhea, ag socrú cloch chorrach anseo is dhá chloch ansiúd ar a barr.
thar an tairseach
over the threshold
D'fháiltíodh isteach thar an tairseach iad.
Spleodar na hóige.
The exuberance of youth.
Spleodar na hóige.
nach amhlaidh a threiseodh sin a fiosracht
would that not have the effect of making her more curious
Dá dtabharfaí fógra fainice di nach amhlaidh a threiseodh sin a fiosracht.
ar a bunaíodh an stát
on which the state was founded
Beidh aird á tarraingt sna míonna atá romhainn, ní hamháin ar an chóimheas agus ar an iolrú a chleachtann na páistí seo sa seomra ranga, ach ar an chuntas polaitiúil ar a bunaíodh an stát, cuntas atá anois ag tuar athruithe bunúsacha i nádúr an Tuaiscirt é féin.
a chuir síolta na críochdheighilte
that sowed the seeds of partition
Ó 1911 ar aghaidh cuireadh ceisteanna faoi chreideamh agus ba é an daonáireamh sin a chuir síolta na críochdheighilte.
fheachtas Ghluaiseacht na gCeart Sibhialta
the campaign for Civil Rights
Tháinig cuntas na bliana sin ar shála fheachtas Ghluaiseacht na gCeart Sibhialta, a dhírigh aird ar an leatrom in éadan na gCaitliceach agus bhí leisc ar naisiúnaithe a gcreideamh a fhógairt ar fhoirm oifigiúil.
le haimhleas an phobail Chaitlicigh
to the detriment of the Catholic population
Bheadh sé le haimhleas an phobail Chaitlicigh, dar leo fosta, gan iad féin a chur chun tosaigh.
an cheist achrannach
the difficult question/matter
Go follasach, choinnigh na páirtithe polaitíochta amach as an cheist achrannach.
Chomhaontú Aoine an Chéasta
the Good Friday Agreement
Agus sin ráite, thiocfadh leis go ndéanfadh na hathruithe a tháinig nó a thiocfas mar thoradh ar Chomhaontú Aoine an Chéasta (nó cibé comharba a bheas air) an cinneadh i bhfad níos éasca, más fíor do Shinn Féin go réitíonn an Comhaontú an bealach d'athaontú na tíre.
athaontú na tíre
the re-unification of the country
Agus sin ráite, thiocfadh leis go ndéanfadh na hathruithe a tháinig nó a thiocfas mar thoradh ar Chomhaontú Aoine an Chéasta (nó cibé comharba a bheas air) an cinneadh i bhfad níos éasca, más fíor do Shinn Féin go réitíonn an Comhaontú an bealach d'athaontú na tíre.
sháraigh
sháraigh siad: they got the better of
Mar shampla, i dtoghcháin an Tionóil i 1998, fuair an SDLP 177,963 vóta, an chéad uair riamh a sháraigh an páirtí sin Aontachtaithe Uladh.
stádas na teorann
the status of the border
Tá Sinn Féin ag moladh go mbeadh vótáil ann ar stádas na teorann, rud nach nglacfaidh rialtas na Breataine leis, agus tuigeann náisiúnaithe an chontúirt a bhaineann le móramhachas lom.
an Balor bunaidh
the original Balor
Ar an dóigh sin a chualathas dó ar na mallaibh go bhfuil scéal scannalach, sclamhach dá chur thart: nach é Balor s'againne an Balor bunaidh ar chor ar bith, ach go mbíodh boc den ainm céanna leis ina chónaí ar Thoraigh san am fadó.
gur beag is fiú an teorainn
that the border isn't worth much
D'admhaigh Willie ar na mallaibh gur beag is fiú an teorainn mar áis leis an ghalar crúibe is béil a cheansú.
i ndeireadh achair
at the end
Caithfidh sé gurbh ea?
Fear eile ar an gcoigrích thiar, nach n-áirítear go coiteann mar Ghael é, is ea Billy the Kid, nó mar a bheireadh sé air féin i ndeireadh achair, 'William Bonney'.
le linn na trialach
during the trial
Cén bhaint atá ag seo le cúrsaí? Is é an pointe ar mhaith liom aird a tharraingt air ná gur cuireadh Simpson i gcarcair díreach i ndiaidh dhúnmharú Simpson Brown agus Goldman agus nár ligeadh amach ar bannaí é ag am ar bith le linn na trialach.
in ainneoin
despite the fact
in ainneoin na n-athruithe ar fad atá tar éis tarlú sa tsochaí ó thaobh an chaidrimh idir ciníocha de, an bhfuil rudaí athraithe an oiread sin i ndáiríre? Ba cheart go spreagfadh roinnt eachtraí a tharla le tamall anuas muid le ceist a chur cad é go díreach atá athraithe, cad iad na hathruithe atá i gceist, cad iad na rudaí nár athraigh fós agus cén fáth nár athraigh siad.
líon
the number
Tá líon na nGaelscoileanna agus líon na ndaltaí sna scoileanna sin ag méadú gach bliain; ar an taobh eile den scéal, áfach, bheadh sé deacair teacht ar bhunscoil Ghaeltachta arb í an Ghaeilge teanga chumarsáide fhormhór na bpáistí sa chlós imeartha.
ná bunadh na háite
the locals
An raibh eagla orthu nach mbeadh a fhios ag daoine, cuairteoirí ná bunadh na háite, go raibh siad i nGaeltacht gan fógra a bheith á chur seo in iúl!?
Cuirtear suas fógraí agus comharthaí gnó i mBéarla go rialta sa Ghaeltacht; labhraítear Béarla le custaiméirí i siopaí agus i dtithe tábhairne; is iad na staisiúin Bhéarla raidió a bhíonn ar siúl sa chúlra agus is annamh a chloistear ceol traidisiúnta i dtithe tábhairne ná in áiteanna eile poiblí.
na suíocháin imeallacha
the marginal seats
In olltoghchán na bliana 1997 bhí caint ar na vótaí inaistrithe agus ar na suíocháin imeallacha ach tá a lán cainte an t-am seo faoi míshásamh agus easpa suime na vótálaithe seasta.
na vótálaithe seasta
the core voters
In olltoghchán na bliana 1997 bhí caint ar na vótaí inaistrithe agus ar na suíocháin imeallacha ach tá a lán cainte an t-am seo faoi míshásamh agus easpa suime na vótálaithe seasta.
na Coiméadaigh
the Conservatives
"Ní bhfuair na Coiméadaigh suíochán ar bith in Albain i 1997 agus tá seans ann nach bhfaighidh siad suíochán ar bith sa Bhreatain Bheag ach oiread an t-am seo," a dúirt Kiron Reid, iarrthóir de chuid na Liobrálach Daonlathach i Walton liom.
an Chlochaois
the Stone Age
"Gabhaigí níos faide siar fós, a phluaiseoirí, 'fhad leis an Chlochaois óna dtáinig sibh," a chomhairlíonn Balor don bheirt.
an t-aon chúis sóláis
the only consolation
Ba í an t-aon chúis sóláis a bhí ann do Bhalor sa chéad eagrán den iris úr ná go raibh tús áite aige féin ar an chuach chantalach sin Antaine Ó Fartacháin, "An Rógaire Dubh" féin.
straitéis na páirtnéireachta sóisialta
the social partnership strategy
I 1987, nuair a thosaigh straitéis na páirtnéireachta sóisialta, bhí 31% den ioncam náisiúnta ag dul ar bhrabúis, agus faoin mbliain 1997 ba 41% a bhí ann.
dtionscadal
the projects
) Tá costas na dtionscadal sa Phlean Forbartha Náisiúnta ardaithe go mór de bharr an bhorrtha i dtionscal na tógála, agus tá moill curtha ar go leor de na tionscadail.
an bhorrtha
the boom
) Tá costas na dtionscadal sa Phlean Forbartha Náisiúnta ardaithe go mór de bharr an bhorrtha i dtionscal na tógála, agus tá moill curtha ar go leor de na tionscadail.
ag béal an tolláin
at the end of the tunnel
Ach caillim féin dóchas go minic nuair nach bhfeicim ach solas lag ag béal an tolláin, go mór mór sa scóig buidéil is mó sa tír, Baile Átha Cliath, áit a mbíonn ort ceist a chur ort féin chuile mhaidin cá mbeidh moill ar an trácht an lá sin agus cé air a mbeidh an locht - na comhlachtaí teileachumarsáide ag cur a línte féin síos faoi gach bóthar in aice leis na cinn a chuir na hiomaitheoirí síos an tseachtain roimhe sin, tiománaithe traenach ar stailc, fostaithe na ndoladhroichead ar stailc, páirc ghnó nua á tógáil, nó an M50 nach gcríochnófar go dtí an bhliain 2003 nó 2004?
Níl oiread agus lá amháin nach gcloisim otharcharr, an bhriogáid dóiteáin nó carr gardaí agus an bonnán ag scréachach le go bhfágfar an bealach dóibh sa trácht.
na hiomaitheoirí
the competitors
Ach caillim féin dóchas go minic nuair nach bhfeicim ach solas lag ag béal an tolláin, go mór mór sa scóig buidéil is mó sa tír, Baile Átha Cliath, áit a mbíonn ort ceist a chur ort féin chuile mhaidin cá mbeidh moill ar an trácht an lá sin agus cé air a mbeidh an locht - na comhlachtaí teileachumarsáide ag cur a línte féin síos faoi gach bóthar in aice leis na cinn a chuir na hiomaitheoirí síos an tseachtain roimhe sin, tiománaithe traenach ar stailc, fostaithe na ndoladhroichead ar stailc, páirc ghnó nua á tógáil, nó an M50 nach gcríochnófar go dtí an bhliain 2003 nó 2004?
Níl oiread agus lá amháin nach gcloisim otharcharr, an bhriogáid dóiteáin nó carr gardaí agus an bonnán ag scréachach le go bhfágfar an bealach dóibh sa trácht.
na ndoladhroichead
the toll bridges
Ach caillim féin dóchas go minic nuair nach bhfeicim ach solas lag ag béal an tolláin, go mór mór sa scóig buidéil is mó sa tír, Baile Átha Cliath, áit a mbíonn ort ceist a chur ort féin chuile mhaidin cá mbeidh moill ar an trácht an lá sin agus cé air a mbeidh an locht - na comhlachtaí teileachumarsáide ag cur a línte féin síos faoi gach bóthar in aice leis na cinn a chuir na hiomaitheoirí síos an tseachtain roimhe sin, tiománaithe traenach ar stailc, fostaithe na ndoladhroichead ar stailc, páirc ghnó nua á tógáil, nó an M50 nach gcríochnófar go dtí an bhliain 2003 nó 2004?
Níl oiread agus lá amháin nach gcloisim otharcharr, an bhriogáid dóiteáin nó carr gardaí agus an bonnán ag scréachach le go bhfágfar an bealach dóibh sa trácht.
an bhriogáid dóiteáin
the fire brigade
Ach caillim féin dóchas go minic nuair nach bhfeicim ach solas lag ag béal an tolláin, go mór mór sa scóig buidéil is mó sa tír, Baile Átha Cliath, áit a mbíonn ort ceist a chur ort féin chuile mhaidin cá mbeidh moill ar an trácht an lá sin agus cé air a mbeidh an locht - na comhlachtaí teileachumarsáide ag cur a línte féin síos faoi gach bóthar in aice leis na cinn a chuir na hiomaitheoirí síos an tseachtain roimhe sin, tiománaithe traenach ar stailc, fostaithe na ndoladhroichead ar stailc, páirc ghnó nua á tógáil, nó an M50 nach gcríochnófar go dtí an bhliain 2003 nó 2004?
Níl oiread agus lá amháin nach gcloisim otharcharr, an bhriogáid dóiteáin nó carr gardaí agus an bonnán ag scréachach le go bhfágfar an bealach dóibh sa trácht.
an bonnán
the horn, the bittern
Ach caillim féin dóchas go minic nuair nach bhfeicim ach solas lag ag béal an tolláin, go mór mór sa scóig buidéil is mó sa tír, Baile Átha Cliath, áit a mbíonn ort ceist a chur ort féin chuile mhaidin cá mbeidh moill ar an trácht an lá sin agus cé air a mbeidh an locht - na comhlachtaí teileachumarsáide ag cur a línte féin síos faoi gach bóthar in aice leis na cinn a chuir na hiomaitheoirí síos an tseachtain roimhe sin, tiománaithe traenach ar stailc, fostaithe na ndoladhroichead ar stailc, páirc ghnó nua á tógáil, nó an M50 nach gcríochnófar go dtí an bhliain 2003 nó 2004?
Níl oiread agus lá amháin nach gcloisim otharcharr, an bhriogáid dóiteáin nó carr gardaí agus an bonnán ag scréachach le go bhfágfar an bealach dóibh sa trácht.
an chéirseach
the song thrush
B'fhearr liom féin a bheith ag éisteacht leis an lon dubh is an chéirseach is an fuiseoigín le chéile!
*Tá Emer Ní Bhrádaigh ag obair mar léachtóir le Fiontraíocht le Fiontar in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath (DCU).
an fuiseoigín
the lark
B'fhearr liom féin a bheith ag éisteacht leis an lon dubh is an chéirseach is an fuiseoigín le chéile!
*Tá Emer Ní Bhrádaigh ag obair mar léachtóir le Fiontraíocht le Fiontar in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath (DCU).
ar son na cúise
for the cause
Ar ndóigh, tá muintir na hÉireann ag déanamh a gcuid féin ar son na cúise - tháinig méadú 322% go £542 milliún ar an méid fíona a díoladh in Éirinn idir 1990 agus 1999 agus is ag fíon na hAstráile atá 28% den mhargadh sin.
laistoir
on the east side
Fobhailte eile na leithinise iad Abha na Scáil agus Lios Póil laistoir; Caisleán an Ghriaire agus An Clochán lastuaidh; Ceann Trá, Dún Chaoin, Baile an Fheirtéaraigh, An Mhuiríoch agus An Fheothanach laistiar.
lastuaidh
on the north side
Fobhailte eile na leithinise iad Abha na Scáil agus Lios Póil laistoir; Caisleán an Ghriaire agus An Clochán lastuaidh; Ceann Trá, Dún Chaoin, Baile an Fheirtéaraigh, An Mhuiríoch agus An Fheothanach laistiar.
laistiar
on the west side
Corca Dhuibhne an cheoil, na rann is na n-amhrán!
Tá Gaelainn le clos ar bhéalaibh daoine ar fud na leithinise, go mór mhór laistiar den Daingean.
tearmann na ndíthreabhach is na manach
sanctuary of the hermits and the monks
Corca Dhuibhne - tearmann na ndíthreabhach is na manach is na luath-Chríostaíochta; Riasc, Cill Mhic an Domhnaigh, Gallarus, Cill Seanaigh; dúthaigh Bhréanainn, Mhaolcéadair, Chuáin, Ghobnait is Mhanacháin.
inneoin chrua
the hard anvil
Tá siad múnlaithe ar inneoin chrua na staire agus tá siad tréitheach, cumasach ar páirc nó ar pár: Tomás Ó Criomhtainn, Piaras Feirtéar, Pádraig Ó Fiannachta, Eibhlín Ní Mhurchú, Maidhc Dainín Ó Sé, Páidí Ó Sé, Tom Crean, Jerome O'Connor, Seosamh Ó Dálaigh, Paddy Bán Ó Brosnacháin, Peig Sayers, Diarmuid Ó Duibhne.
íor na spéire
the horizon
Ar saoire dhuit, seas ar Bhinn Dhiarmada agus feic dul faoi glórmhar na gréine; seas ag Ceann Sratha agus cífir an Bhrasaoil; seas ar Bharr Chnoc Bhréanainn agus cífir, siar ó dheas uait ag íor na spéire, An Tír Tairngire.
An Tír Tairngire
the Promised Land
Ar saoire dhuit, seas ar Bhinn Dhiarmada agus feic dul faoi glórmhar na gréine; seas ag Ceann Sratha agus cífir an Bhrasaoil; seas ar Bharr Chnoc Bhréanainn agus cífir, siar ó dheas uait ag íor na spéire, An Tír Tairngire.
ar cóimhéid
the same size
Cé nach bhfuil Guatamala ach ar cóimhéid le hÉirinn, labhraítear 66 teanga ann.
na feachtais atá á n-eagrú acu
the campaigns that they are organising
ie/)) lán d'eolas faoi na feachtais atá á n-eagrú acu.
an caidreamh
the association
Nuair a chuireann na meáin cúrsaí na sé chontae agus cúrsaí na sé chontae fichead inár láthair mar aonaid ar leith, an aon ionadh é gur mar sin a thosaíonn muid ag smaoineamh?
B'fhéidir nach bhfuil an fhadhb chomh holc céanna in áit ar nós Thír Chonaill mar go bhfeiceann an pobal ansin an caidreamh atá eatarthu féin agus an pobal ar an taobh eile den teorainn, caidreamh nár cuireadh stop riamh leis.
na nascanna
the links
Ach tá sé éasca do dhaoine a bhfuil cónaí orthu i mBaile Átha Cliath nó i gCorcaigh a bheith dall ar na nascanna seo.
i bhfábhar an chomhaontaithe
in favour of the agreement
Bhíomar ag cur agallaimh ar aontachtóir a bhí i bhfábhar an chomhaontaithe faoin gcruachás ina raibh sí toisc nach raibh ach iarrthóir aontachtach frithchomhaontaithe ag seasamh sa toghchán.
an sconsa
the tap
"Ní ólaim uisce as an sconsa anois," a dúirt mo chara Emer.
na húdaráis
the authorities
"
Ní raibh mé róthógtha leis an ábhar seo, ach bíonn sé riachtanach go ndéanfadh daoine an t-eolas seo a roinnt, go háirithe nuair nach mbíonn mórán muiníne agat as na húdaráis.
an mháinliacht
the surgery
Ansin chuaigh mé chuig an mháinliacht agus chuir mé an buidéal isteach sa bhosca samplaí a théann chuig an tsaotharlann fá choinne scrúdaithe.
Tá mé dubh dóite ar fad de na dochtúirí
I'm really fed up with the doctors
Tá mé dubh dóite ar fad de na dochtúirí.
i gcomhthéacs
in the context of
Is é an deis is mó atá ann d'ár dteanga féin ná go bhfuilimid anois ag caint ar shochaí agus ar thimpeallacht atá méadaithe go mór agus is féidir labhairt ar ár dteanga i gcomhthéacs theangacha na hEorpa seachas a bheith ag plé le Gaeilge agus Béarla amháin.
sa tslí is éifeachtaí
in the most effective way
" An cheist a chuirfeadh sí ná "an bhfuil na polasaithe stáit go léir agus an bhfuilimid féin mar phobal ag treabhadh le chéile sa tslí is éifeachtaí ar mhaithe leis an teanga?"
Tá obair mhór ar siúl ag an mbean ghníomhach seo, i mórán réimsí den saol.
an ghnáthscléip
the usual crack, gaiety
Agus ós rud é anois go bhfuil an chontúirt a bhí ann maidir leis an ngalar crúibe agus béil laghdaithe, is féidir a bheith cinnte go mbeidh an ghnáthscléip a bhíonn ann i gcónaí ag tarlú arís i mbliana.
gcruthaíonn tú féin an taitneamh a bhaineann tú as áit ar bith
you yourself create the enjoyment that you get from any place
Ceann de na rudaí is bunúsaí ar fad ná go gcruthaíonn tú féin an taitneamh a bhaineann tú as áit ar bith, nó ócáid ar bith ag a bhfuil tú.
na seisiúin is pléisiúrtha
the most pleasant sessions
Rud eile atá tábhachtach a thuiscint ná go mbíonn na seisiúin is pléisiúrtha ag tarlú san iarnóin go minic, seachas san oíche.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
