talamh bán
fallow land, grass-land
Braitear an iarsmaíocht Ind-Eorpaise seo fán 'Life Chianda', mar a thagair an Direánach don abhainn, bíodh nach
talamh bán ar fad an taobh sin tíre, tá againn, mar shampla, Glas Tuathail, Glas Naíon agus eile.
an dóigh ar coilleadh an talamh féin
how the ground itself was despoilt
Coilleadh na talún
=======
Ceann de na rudaí a thug sé faoi deara ná
an dóigh ar coilleadh an talamh féin sna páirceanna ina raibh an cuardach ag dul ar aghaidh.
Talamh fásaigh
desert land
Talamh fásaigh a chruthaigh mé, áit nach mbláthaíonn an fiaile féin.
úinéirí na talún
the landowners
Go dtí tús an 19ú céad, ní raibh daonra mór sa pharóiste agus is cosúil go raibh cumann maith idir na daoine agus
úinéirí na talún.
maidhmeanna talún
landslides
De bharr galú, bíonn báisteach thubaisteach, tuilte agus
maidhmeanna talún i bPeiriú, in Eacuadór agus i Veiniséala.
réimse mór talún
a large tract of land
Bhí siad seo ina dtaoisigh ar
réimse mór talún in oirthear Dhún na nGall.
crith talún
earthquake
Deirtear leat cad is ceart a dhéanamh má bhíonn
crith talún ann.
tiarnaí talún
landlords
Cad é an dóigh ar ith daoine anseo sa tseanam agus an talamh chomh bocht sin? Cén saghas daoine ab iad na
tiarnaí talún a bhí toilteanach cíos a ghearradh ar mhuintir na háite?
Bhí bean óg dheas in aice liom ar an bhus.
tiarnaí talún
landlords
Cén fáth nach féidir le tír bheag mar seo a cuid gnóthaí a eagrú go hionraic agus go cothrom?
An é go bhfuil leithéidí John Waters (*The Irish Times*) ceart nuair a deir sé nach bhfuil éirithe linn imeacht, fiú fós, ó thionchar an choilíneachais, ar chaith muid na céadta bliain faoi, agus go gcaithfidh muid fós a bheith ag cleasaíocht agus a bheith mímhacánta mar a bhí orainn a bheith leis na
tiarnaí talún fadó!
Rinne muid talamh slán den staid pholaitiúil
we took the political situation for granted
"
Rinne muid talamh slán den staid pholaitiúil.
fan talún
on the ground
Dá leanfadh contaetha agus foirne eile a sampla agus an iomáint a imirt mar ba chóir, leis na bunscileanna i réim, an sliotar á imirt
fan talún níos sciobtha agus an camán á úsáid mar ba chóir (seachas síor-rith agus teagmháil throm chorp, cuir i gcás), b'fhéidir gurbh fhearrde an cluiche.
Bhainfeadh sí toit as an talamh
she really moved fast
Bhainfeadh sí toit as an talamh.
shúnna talún
strawberries
Tá gairdín ann do pháistí, a bhfuil torthaí ag fás ann is féidir leo a ithe, mar
shúnna talún agus súnna craobh.
gur aistríodh úinéireacht thalamh na hÉireann
that the ownership of Irish land was transferred
Má chreidimid na leabhair staire, chinntigh feachtas Michael Davitt agus Chumann na Talún in 1879, agus na hachtanna a lean é,
gur aistríodh úinéireacht thalamh na hÉireann ón tiarna talún go dtí an tionónta.
tiarna talún
landlord
Má chreidimid na leabhair staire, chinntigh feachtas Michael Davitt agus Chumann na Talún in 1879, agus na hachtanna a lean é, gur aistríodh úinéireacht thalamh na hÉireann ón
tiarna talún go dtí an tionónta.
stoite as an talamh
uprooted
Bloc i ndiaidh bloic, cuireann siad i gcuimhne duit an méid daoine a chaill a mbeatha, an méid daoine a fágadh ina ndiaidh, na fréamhacha
stoite as an talamh.
sa talamh máguaird
in the surrounding land
Deirtear gur foraois den chuid is mó a bhí
sa talamh máguaird.
thalamh athchúrsáilte
recycled land
Ní hamháin go bhfuil sé seo ag cur bac ar údaráis áitiúla talamh athchúrsáilte a cheannach agus tithe sóisialta a thógáil air, ach, dar le daoine áirithe, tá an praghas ard atá ar
thalamh athchúrsáilte ag cur idir 40% agus 50% le luach tithe.
éifeacht creatha talún
earthquake effect
In iMovie, mar shampla, is féidir mír físe a chur ag croitheadh chun
éifeacht creatha talún a chruthú agus na dathanna a athrú go *sepia *chun go bhféachfadh an íomhá níos sine.
ag greamú a fhoirne don talamh chúng
tying his team to the narrow ground
Agus laetha saoire na Nollag ag tarraingt orainn go gasta, beidh seans ag na páirtithe a gcuid straitéisí a oibriú amach, ach le hancaire Ian Paisley
ag greamú a fhoirne don talamh chúng, is doiligh a fheiceáil cad é mar is féidir dul chun cinn a dhéanamh.
thuirling an spideog ar an talamh
the robin landed on the ground
*
Gluais • Glossary
as an tom coillfrom the hazel bush
scoilbsplinters
ina chiotógin his left hand
cloch speilescythe-stone
faobharsharp edge
lann na scinethe blade of the knife
dheamhan a gcloisfeadh sé béicíl na ngasúrhe wouldn't hear the shouting of the children
araebecause
clósyard
i ngeall ar an mbáisteachbecause of the rain
a ghoilehis stomach
dornán eileanother small quantity
slámamount
ag an gcrann mór darachat the big oak tree
beartbundle
lagweak
an scoththe best
cáilreputation
a bhí uaidhthat he wanted
garbhchomhaireamha rough count
deich scillingten shillings
gadwithe, rope
chuir sé an ruaig ar an madrahe chased the dog
seascaircosy, snug
caonachmoss
stoc storrúil an chrainnthe strong trunk of the tree
choisrigh sé é féinhe blessed himself
éadan síonchaite rocachweather-worn wrinkled face
ar mhullach a chinnon the top of his head
scáinteacht ghruaigesparseness of hair
bun tornapathe bottom of a turnip
eala bhána white swan
ag
fairewatching
thuirling an spideog ar an talamhthe robin landed on the ground
le dúilwith desire
ag preabadhjumping
ruainnín aráina small piece of bread
beathafood
sprúillemorsel
ag samhlúimagining
síógínlittle fairy
dea-shíóga good fairy
de dhoirte dhairtedartingly, suddenly
a dhá luaithe isas soon as
in airde ar leac na fuinneoigeup on the window-sill
a broinn deargher red breast
giodamachfrisky, jaunty
mífhoighdeachimpatient
ag bíogaílchirping
go háiridespecially
uaibhreachproud, spirited
ar leathadhopen
lena bréagadhtoo woo her
babhtaísometimes
cuinneogchurn
drisiúrdresser
dos cabáistetuft of cabbage
máimín fataía handful of potatoes
ag cuardach na nuachreafóigesearching the new soil
cruimhmaggot
bagrachthreatening
binnsweet
a ghlaoití amanta air féinhe used to be called sometimes
spideoga difriúladifferent robins
á leanúintfolllowing him
conairpathway
ag moilliúslowing
nuair a d'iniúch séwhen he examined
súil ribesnare (of thin cord or wire)
d'fheith siseshe waited
de réir dealraimhapparently
ina ghnóthaíin his affairs
ar nós gasúirínlike a young child
go n-abrofaíthat it be said
gileacht a súlthe brightness of her eyes
frídthe smallest thing
go beachtprecisely
chomh haerach céannaevery bit as lively
achairína very short time
seafóidnonsense
<td cl
mar a shlogfadh an talamh í
as if the ground swallowed it up
Tar éis tamaill, d'imigh an *Neue Deutsche Welle*
mar a shlogfadh an talamh í.
cóirigh an mhinicíocht a ardaíonn imreoirí an liathróid den talamh
count the frequency with which players pick up the ball off the ground
Páirc an Chrócaigh: ar chóir í a chur ar fáil do spóirt eile? Ceist amháin faoi sin: cén chaoi a bhféadfaí cead a thabhairt do lucht rugbaí imirt ansin nuair nach dtugann siad ómós cuí do "Amhrán na bhFiann"?
Ticéid: an praghas ró-ard (aontaím) agus faigheann na daoine míchearta iad i mí Mheán Fómhair (níl tuairim agam cén chaoi); rud eile: cá mbíonn na "*genuine supporters*" go léir an chuid eile den bhliain?
An GAA: an "Grab All Association" - céard a dhéanann siad leis an airgead go léir a thagann isteach ag na cluichí móra gach bliain? Agus tá siad ag iarraidh tuilleadh ón rialtas!
Peil Ghaelach: an dtuigeann éinne na rialacha? An bhfuil rialacha ann? Sampla:
cóirigh an mhinicíocht a ardaíonn imreoirí an liathróid den talamh go neamhdhleathach gan saorchic ina gcoinne.
talamh athchriosaithe
rezoned land
Ba é príomh-mholadh an Bhreithimh Kenny ná gur chóir go gceannódh údaráis áitiúla
talamh athchriosaithe ar 25% os cionn an "existing use value", ach sin uile.
paiste talaimh
patch of land
Má ghlactar leis an mholadh seo, beidh ar chumas údaráis áitiúla talamh a cheannach ar chostas réasúnta agus ansin an
paiste talaimh sin a dhíol le pé tógálaí gur mian leo.
a dhó go talamh
to burn down
Mar a mhíníonn Warren: "Ar an 2 Feabhra, rinne slua de thart ar 25,000 duine ambasáid na Breataine i mBaile Átha Cliath
a dhó go talamh.
traenacha faoi thalamh
subways
Cúlra Éireannach
=======
Mar sin, tá na
traenacha faoi thalamh thart le céad bliain anois agus is féidir le Cudahy, 68, a rá go bródúil go bhfuil sé tar éis a bheith tógtha leis an chóras, agus ag déanamh staidéir air, le sciar maith de na blianta atá sé ag feidhmiú.
iarnród faoi thalamh
underground railroad
Bhí an paisean seo don
iarnród faoi thalamh i gcúl a intinne i gcónaí ag Cudahy, ar tháinig tuismitheoirí a athar as Luimneach agus tuismitheoirí a mháthar as Tiobraid Árann.
ardú díreach ón talamh
lifting directly from the ground
Aontaím gur cóir triail a bhaint as an
ardú díreach ón talamh ach sílim nár chóir go mbeadh cead dhá lámh a leagan ar an liathróid agus í ar an talamh.
maidhmeanna talún
avalanches
Go fadtéarmach, de réir Fitzgibbon, déanfaidh an t-athrú seo a lán damáiste don gheilleagar, agus beidh tuilte,
maidhmeanna talún, agus mar sin de, ann.
a dódh go talamh
which were burnt to the ground
Ach go bé snípéirí de chuid an IRA (mharaigh siad triúr agus maraíodh ball amháin dá gcuid) thabharfaí an drochbhail chéanna ar an cheantar is a tugadh ar Bombay Street agus ar shráideanna eile
a dódh go talamh le linn laetha luatha na dTrioblóidí.
crith talún
earthquake
”
crith talún
=======
Bhí stailc ghinearálta ar siúl agus mé i Lucca – ní rud neamhchoitianta é sin san Iodáil – agus bhí
crith talún ann freisin, a mhothaigh mé i lár na hoíche.
tholláin faoi thalamh
underground tunnels
D’éirigh le daoine an teorainn a thrasnú trí
tholláin faoi thalamh, le cordaí agus cathaoireacha, i mbalúin, i bhfolach i mbagáiste (ampanna ceoil, mar shampla, nó idir cláracha toinne) in eitleáin, i gcadhcanna, agus fiú ag rith.
uisce faoi thalamh
conspiracy
Bhí siad páirteach in
uisce faoi thalamh in éadan rialtas Pháirtí an Lucht Oibre i Westminster.
tholláin faoi thalamh
underground tunnels
D’éirigh le daoine an teorainn a thrasnú trí
tholláin faoi thalamh, le cordaí agus cathaoireacha, i mbalúin, i bhfolach i mbagáiste (ampanna ceoil, mar shampla, nó idir cláracha toinne) in eitleáin, i gcadhcanna, agus fiú ag rith.
tiarna talún áitiúil
a local landlord
"*
Chuir Richard White,
tiarna talún áitiúil, eolas faoin chabhlach chuig an Ghinearál Dalrymple agus Arm Shasana i gCathair Chorcaí agus d'eagraigh sé cúpla céad mílíste áitiúil mar thaispeántas nirt ar an trá.
tholláin faoi thalamh
underground tunnels
D’éirigh le daoine an teorainn a thrasnú trí
tholláin faoi thalamh, le cordaí agus cathaoireacha, i mbalúin, i bhfolach i mbagáiste (ampanna ceoil, mar shampla, nó idir cláracha toinne) in eitleáin, i gcadhcanna, agus fiú ag rith.
mianaigh talún
landmines
Ansin, b'éigean dóibh bealach a ghlanadh trí na
mianaigh talún do na *Royal Winipeg Rifles*.
ach nach raibh na húinéirí talún ag fáil faic na ngrást
but that the landowners were getting absolutely nothing
Dúirt sé go raibh óstáin, tithe lóistín agus tithe leanna ag baint an-sochair as an tionscal seo
ach nach raibh na húinéirí talún ag fáil faic na ngrást.
i bhfeighil na talún
in charge of the land
Rinne an fhondúireacht a bhí
i bhfeighil na talún achomharc chuig an Chúirt Uachtarach agus chaith siadsan breith na hArd-Chúirte i dtraipisí i mí Feabhra na bliana seo.
dul in urrús ar na húinéirí talún
to go security for landowners
Ar dtús báire, ba cheart don Stát
dul in urrús ar na húinéirí talún in aghaidh aon chúiseamh dlí a d’eascródh as timpiste ar a gcuid talún.
á leagan go talamh
knocking him to the ground
thuirling an héileacaptarthe helicopter landed
liáinblades of propeller
crochtahanging
níor rith sé leoit didn't occur to them
bunoscionnwrong
ródhéanachtoo late
dírithe orthupointed at them
inneallengine
urchairbullets
gan trácht ar an sléachtnot to mention the slaughter
sa chlósin the yard
ar a ghogaideon his hunkers
lean a chomhghleacaithehe followed his colleagues
socairstill
reoitefrozen
sceimhlitheterrified
nach bhféadfaidís deoir a shileadhthat they couldn't shed a tear
ar balllater
á mbailiúbeing gathered
sceimhlitheoiríterrorists
idirbheartaíochtnegotiations
á leagan go talamhknocking him to the ground
ag screadaílscreaming
sciath chosantaprotective shield
sceonterror
uafáshorror
Téanam ort!Come along!
róbónnarobots
creathántremble
sólássolace
Ó bhaithis go bonn.
córais iarnróid faoi thalamh
underground systems
Dúradh an méid seo in alt san *Irish Post *in 2004: “Rinne an Gael-Mheiriceánach Bob Kiley na
córais iarnróid faoi thalamh a fheabhsú go mór i mBostún agus i Nua-Eabhrac, agus anois tá jab níos mó fós le déanamh aige i Londain.
Conradh na Talún
the Land League
Dála go leor acu siúd a bhí gníomhach i g
Conradh na Talún, níl taithí ag an chúigear fear Gaeltachta seo ar bheith ag sárú an dlí.
Talamh an Éisc
Newfoundland
In aice le
Talamh an Éisc, tháinig gála a shéid an Hector as a bhealach.
In áit talaimh thorthúil
instead of fertile land
In áit talaimh thorthúil in aice leis an bhá, mar a gealladh dóibh, bhí cuid mhaith de na deonuithe talaimh níos faide isteach, i measc foraoiseacha dlútha.
deonuithe talaimh
land grants
In áit talaimh thorthúil in aice leis an bhá, mar a gealladh dóibh, bhí cuid mhaith de na
deonuithe talaimh níos faide isteach, i measc foraoiseacha dlútha.
creathanna tobanna talún
sudden earthquakes
Ní hiad spéirlingí fíochmhara Mheiriceá ná
creathanna tobanna talún sa Phacastáin ná an cogadh fuilteach, barbartha san Iaráic atá i gceist agam ach an oiread, ach domhan an spóirt anseo in Éirinn.
thalamh feirmeoireachta
farming land
Feirm Barhill
=======
Téann an ceathrú deireanach den tslí trí
thalamh feirmeoireachta.
leagtha go talamh
knocked down
Thug mé faoi deara go raibh na craobhacha eolais agus comharthaí buí
leagtha go talamh agus nuair a bhain mé an fheirm amach bhí cuma an-ait uirthi – bhí seanfheithiclí agus innealra scaipthe thart timpeall.
Saothraítear talamh
land is cultivated
Saothraítear talamh i Wisconsin freisin, agus ní féidir éalú uaidh gan beoir an stáit a thriail.
thalamh naofa na Seirbia Leathnaithe
the holy ground of the expanded Serbia
Níor leor gach Moslamach a mharú, chaithfí gach rian díobh is dá gcultúr a ghlanadh ó
thalamh naofa na Seirbia Leathnaithe.
nach sléachtann mórán deisceabal sa chuid eile den domhan go talamh roimh dhia mór an haca
that not many disciples in the rest of the world worship the great god of hockey
Ach i dtaca le Gretzky de, in ainneoin an chultais a leanann de i Meiriceá Thuaidh agus i dtíortha tuaisceartacha na hEorpa ina n-imrítear haca oighir – agus, gan dabht, in ainneoin sheacht ndícheall Fhathaigh Bhéal Feirste, an fhoireann haca a imríonn in Airéine na hOdaisé, chun an sóiscéal a chraobhscaoileadh in Éirinn – is é an fhírinne é
nach sléachtann mórán deisceabal sa chuid eile den domhan go talamh roimh dhia mór an haca.
ba bheag nár leag siad go talamh mé
they nearly knocked me to the ground
Ach ba chuma liom, bhí mé chomh sásta sin na páistí a fheiscint arís agus bhí siadsan
chomh sásta céanna mise a fheiscint -
ba bheag nár leag siad go talamh mé! Bhí cúpla páiste imithe ón áit agus cúpla páiste nua tagtha, iad ar fad go hálainn.
na hAnáidí Bliantúla Talún
the Land Annuities
Níor íocadh
na hAnáidí Bliantúla Talún leis an gCoróin; fearadh cogadh trádála, ní cogadh tine ar an mBreatain.
faoi chúram na dtiarnaí talún
under the responsibility of the landlords
Ón bhliain 1690 bhí an séipéal
faoi chúram na dtiarnaí talún, agus i lár an 18ú haois tógadh seomra speisialta, an Laird’s Loft, inar shuigh an tiarna talún agus a theaghlach le linn na seirbhísí, a mhair uaireanta lá iomlán.
tionchar na dtiarnaí talún
the influence of the landlords
D’imigh a lán duine ó Eaglais na hAlban, mar ní raibh siad sásta le
tionchar na dtiarnaí talún ar ghnóthaí na heaglaise.
dhíreodh muid ar thailte níos faide i gcéin
we would concentrate on lands further away
Nuair a bheadh dreach Pharthais scriosta as éadan againn
dhíreodh muid ar thailte níos faide i gcéin mar Phurgadóir nó Liombó agus bheadh ag na milliúin peacaí ag díol cíosa linn.
ná ó shaothrú na talún
than from the working of the land
I gceantair eile ar chósta an iarthair is mó i bhfad an teacht isteach a bhíonn ag feirmeoirí anois ó dhíol suíomh
ná ó shaothrú na talún.
talamh ard morálta
high moral ground
Tá Sinn Féin ar an
talamh ard morálta, dar leo féin.
ag guí go slogfadh an talamh iad
praying that the ground would swallow them
Bhí an cluiche thart mar chomórtas tar éis 10 nóiméad (críochnaithe roimh an deireadh ar nós an ghailf!) Bhí daoine ag croitheadh a gcinn ag an bpointe sin agus
ag guí go slogfadh an talamh iad.
tailte
lands
Ó 1868, nuair a thug an rialtas cead don Seapánach
tailte an oileáin, Hokkaido, a phlandáil, tugadh neamhaird orthu, cuireadh brú orthu a bheith “Seapánach”, deineadh iarracht a gcultúr a bhá, bailíodh an-chuid acu le chéile agus seoladh go *reservations* iad ar nós na nIndiach Rua.
líonadh talún
landfill
Is é an
líonadh talún an t-aon réiteach atá againn ar fhadhbna dramhaíola in ainneoin an mhéid meatáin agus CO2 a thagann astu.
trí eitilt go tapa an-ghar don talamh
by flying fast very close to the ground
Ó na seascaidí go dtí na hochtóidí, bhí eolaithe Rúiseacha ag obair ar thionscadal rúnda chun eitleáin nua a fhorbairt a d’fhéadfadh lasta ollmhór a iompar
trí eitilt go tapa an-ghar don talamh (timpeall 10-20 méadar ón talamh!).
talamh méith an chontae sin
the fertile land of that county
Agus fágfaidh muintir Ráth Cairn Glas na Mí
talamh méith an chontae sin agus tabharfaidh siad aghaidh arís ar an chlochdhíseart thiar a dtáinig siad siúd as.
an oiread talún is atá in Éirinn.
the same amount of land as there is in Ireland.
Is ionann é sin agus 7 milliún heicteár nó
an oiread talún is atá in Éirinn.
gabháltais mhóra talún
large holdings of land
Anois tá oifigí acu i Melbourne, 40 oibrí lánaimseartha, buiséad gur fiú na milliúin é, agus
gabháltais mhóra talún ar fud na hAstráile.
go bhféadfaí an talamh a cheannach agus a chaomhnú
that the land could be bought and conserved
Thaispeáin sé sleamhnáin don lucht féachana a léirigh na hainmhithe agus na héanacha a bhí le fáil ann agus mhínigh sé dóibh
go bhféadfaí an talamh a cheannach agus a chaomhnú ar $3 an t-acra.
déantar talamh slán de i measc an aosa léinn.
academics take it for granted.
Leis an bhfírinne a rá, níor chuir dearcadh an fhir ró-iontas orm nó bhí a leithéid de bharúil cloiste agam go mion minic roimhe sin; go deimhin
déantar talamh slán de i measc an aosa léinn.
cúrsaí forbartha talún,
land development matters,
De réir smaoineamh an tAire, ní bheadh baint ar bith ag an Údarás le
cúrsaí forbartha talún, ach amháin i gcás cúrsaí iompair.
maidhm talún.
a landslide.
D’fhágfadh sin nach é amháin go mbeadh an ALP i mbun rialtais arís ach go mbeadh cúpla suíochán breise acu –
maidhm talún.
an talamh is sléibhtiúla
the most mountainous land
Agus é i gcruth orláiste, tá
an talamh is sléibhtiúla sa stát i mbarr an orláiste, agus an baile is mó, agus beagnach is boichte, Paterson, i mbun an orláiste, gan idir tuath agus cathair ach cuing dhá mhíle ar leithead.
a súile dírithe ar an talamh.
their eyes directed at the ground.
Leanadar ar aghaidh gan an dara sracfhéachaint a thabhairt orainn,
a súile dírithe ar an talamh.
saothraítear sútha craobh agus sútha talún
raspberries and strawberries are cultivated
Gach samhradh, thagadh scata mór daoine le chéile ag Blàr Gobharaidh le sméara a bhaint –
saothraítear sútha craobh agus sútha talún agus torthaí eile sa cheantar sin – agus an-deis a bhíodh ann le céilithe a chur ar siúl agus ceol a sheinm.
gach dara heitleán a thuirlingíonn nó a éiríonn den talamh
every second airplane which lands or takes off
Tá Heathrow mar dhaingean ag British Airways – is leo
gach dara heitleán a thuirlingíonn nó a éiríonn den talamh ann – agus go dtí seo d’éirigh leo cur ina luí ar Rialtas na Bhreataine an *status quo* a choimeád.
faoi sheilbh tiarnaí talún móra.
under the ownership of big landowners.
Ó na meánaoiseanna ar aghaidh, bhí an talamh uilig
faoi sheilbh tiarnaí talún móra.
an talamh féaraigh uilig
all the grassland
Ansin thosaigh siad a dhíshealbhú daoine, mar go raibh
an talamh féaraigh uilig de dhíth do na caoirigh nua bána tréana, a tháinig ó na Críocha.
Gealladh talamh maith dóibh
they were promised good land
Gealladh talamh maith dóibh ach ní bhfuair siad talamh maith.
gan trácht ar thalamh feirme,
not to mention farmland,
Ciallaíonn sé go bhfuil árasáin agus tithe á dtógáil chomh sciobtha sin go bhfuil an chuma ar an scéal gur beag oscailte glas,
gan trácht ar thalamh feirme, a bheidh fágtha againn.
idir muir agus talamh.
between sea and land.
Déanann rí na rónta seilchí de Éile Rua ar ball, is é sin, créatúr miotaseolaíochta mara, seal ina rón, seal ina dhuine daonna, agus maireann Éile idir dhá shaol –
idir muir agus talamh.
faoi bholcáin, creatha talún agus faoin gcultúr Maorach.
about volcanoes, earthquakes and the Maori culture.
Tá neart taispeántas idirghníomhach ann agus ranna éagsúla
faoi bholcáin, creatha talún agus faoin gcultúr Maorach.
ar chruth an phíosa talaimh
on the shape of the piece of land
Déanann an focal "tunga" cur síos
ar chruth an phíosa talaimh mar go bhfuil sé ar nós teanga ag síneadh amach sa chaolas.
an talamh is airde
the highest ground
Ós é seo
an talamh is airde ar an oileán, chuir Arm Shasana dún air a ghabh fórsaí na saoirse.
ar thalamh idirnáisiúnta
on international ground
Is é an rud is suimiúla faoin áit, dar liomsa, ná go mbíonn tú
ar thalamh idirnáisiúnta agus tú sa bhfoirgneamh.
ar thailte na nIndiach i lár an 19ú haois
on Indian lands in the mid-19th century
) Is
ar thailte na nIndiach i lár an 19ú haois atá an scannán suite agus ba spéisiúil fáil amach cá bhfuair lucht an scannáin an focal.
paca pis thalún.
packet of peanuts.
Bhí an-difríocht i gcónaí idir Southwest agus na haerlínte eile Meiriceánacha; níor thug Southwest aon bhia dá bpaisinéirí, ach amháin
paca pis thalún.
Shaothraigh sé idir thalamh agus mhuir
he worked the sea and land
Shaothraigh sé idir thalamh agus mhuir lena chuid páistí a chothú.
cumhacht na dtiarnaí talún
the power of the landlords
Bhí gluaiseacht mhór ann a raibh sé mar aidhm aici stop a chur le
cumhacht na dtiarnaí talún i ngnóthaí na heaglaise.
a dhó go talamh.
to burn to the ground.
B’ón cheantar seo a tháinig drong dílseoirí i mí Lúnasa 1969 leis an tsráid ina raibh mé i mo chónaí
a dhó go talamh.
Leagadh go talamh é
it was knocked down
Leagadh go talamh é sa bhliain 1660 agus tógadh halla nua i 1601 sa stíl Sheacaibíneach.
a chiallaíonn talamh.
which means groud.
Leis an dorchadas, tháinig beirt leannán - Rangi, a chiallaíonn spéir, agus Papa-tua-nuku,
a chiallaíonn talamh.
Athbhunaíodh an baile faoi thalamh,
The underground town was re-established,
*** ***
"Baile faoi thalamh"
Athbhunaíodh an baile faoi thalamh, mar a thugtar air, mar láthair turasóireachta cúig bliana is seachtó ó shin.
an talamh méith
the fertile land
Cuireadh tús le tionscal déiríochta ar
an talamh méith a bhí glanta ag na foraoiseoirí.
a leagan chun talaimh,
to knock to the ground,
Tar éis dó sonóg na foirne eile, ar a dtugtar The Houston Cougar,
a leagan chun talaimh, chrom sé thairis agus thosaigh sé ag déanamh ionsaithe ar an Cougar a raibh cuma ionsaithe gnéis air!
Tuigfidh tú, mar sin, gurbh údar díomá é don ollscoil agus do Disney Donald Duck a fheiceáil ar an teilifís náisiúnta ag tabhairt faoi Chúgairín Houston.
stráicí caola talaimh,
narrow strips of land,
Fionnachtana seandálaíochta
Fuair na seandálaithe amach gur cruthaíodh
stráicí caola talaimh, ar tógadh tithe agus gairdíní orthu.
ba ar thalamh Phort Láirge
it was on the ground of Waterford
Nuair a cuireadh den bhád í,
ba ar thalamh Phort Láirge a leag sí a cos agus ba in ospidéal na cathrach sin a tháinig an ceathrú leanbh dá cuid ar an saol.
Preabann sé ón talamh
he jumps from the ground
Preabann sé ón talamh le trup nó “batar” a dhéanamh atá ag teacht leis an cheol.
i stáisiúin na dtraenacha faoi thalamh
subway stations
Bhí an nós seo le feiceáil den chéad uair tríocha bliain ó shin
i stáisiúin na dtraenacha faoi thalamh i Nua-Eabhrac – bhíodh íomhánna agus *tags *(is é sin, ainm cleite an ealaíontóra) ildaite agus craiceáilte ar fud na dtraenacha mar a bheadh craiceann coimhthíoch ann.
a bhrúigh an t-eitleán chun talaimh.
which forced the airoplane to the ground
Nó b’fhéidir go raibh spéirling sa cheantar
a bhrúigh an t-eitleán chun talaimh.
crith talún,
earth quake
Ní hamháin go bhfuil siad tábhachtach ó thaobh loingseoireachta agus ó thaobh threorú carranna de, ach is mór an cuidiú é an córas satailíte má tharlaíonn éigeandáil – tuile nó
crith talún, cuir i gcás – aon áit ar domhan.