) Bhuel, ag fáil léargais dó ar an dóigh a raibh an freasúra neamhdhlíthiúil sa Pholainn ag obair, ag foilsiú leabhartha, ag cruthú sochaí dhaonlathach beag beann ar an chóras oifigiúil, ba é an tátal a bhain sé as an scéal ná "go raibh an bhuaidh daite do na daoine seo".

Céard atá sa staidéar tionchair teanga seo, mar sin, agus cén tátal atá leis? Agallamh ======= Chuir sí agallamh ar 90 duine ar liosta tithíochta na comhairle contae do cheantar Chonamara - go príomha, daoine i limistéar na Ceathrún Rua - Ros Muc - Carna.

Is é an tátal a bhaineann siad as an staidéar ar fad ná gur mó i bhfad an chontúirt do shlándáil náisiúnta na Stát Aontaithe a eascraíonn as athruithe san aeráid ná bagairt na sceimhlitheoireachta, agus gur chóir do na Stáit Aontaithe déileáil leis mar ghéarchéim shlándála - ní mar argóint theibí idir an lucht glas agus lucht na dtionscal mór.

An tátal atá le baint as conspóidí an FDNY agus an DOE, dar liom féin, ná, in ainneoin nach bhfuil oiread Éireannach ag cur fúthu i Nua-Eabhrac níos mó, go bhfuil siad cumhachtach go leor go fóill le conspóidí mar seo a ghiniúint.

Sin ceann de na tátail atá le baint ó leabhar conspóideach Richard O'Rawe, Blanketmen, a foilsíodh le déanaí.

Tá eolaithe in Institiúid um Thaighde Néardhiagnóiseach na Spáinne tar éis teacht ar an tátal chéanna – tá an taighde atá déanta acu tar éis a léiriú gur féidir le glaoch teileafóin nach maireann ach dhá nóiméad an ghníomhaíocht leictreach in inchinn an pháiste a athrú go ceann uair an chloig tar éis an ghlao.

Ní féidir ach go háirithe neamhaird a thabhairt ar thátal Amnesty faoin tír seo: “Member States that allow their territory to be used for stop-overs are colluding in serious breaches of human rights.

Sin an tátal is mó atá le baint as Tuarascáil an Bhreithimh Frank Murphy mar gheall ar mhí-úsáid ghnéasach leanaí i nDeoise Fhearna.

Agus an tátal atá le baint ó chonspóid Frank Connolly: sotal an rialtais agus laige an fhreasúra.

Óir is é an tátal atá le baint as Tuarascáil Stern ná go mbeidh tionchar tubaisteach ag téamh domhanda ar gheilleagar na cruinne.

Easpa córais iompair Tá neart tátail gur féidir a bhaint as an suirbhé seo ar leibhéal náisiúnta.

Tátal eile a bhain an Coimisiún as an bhfiosrúchán ná go ndearna an polasaí asamhlaithe dochar uafásach d’fhéinmheas na bpáistí a tógadh óna muintir.

Ní easaontaím leis na huimhreacha ach níl mé ar aon tuairim leis na húdair faoin tátal gur féidir a bhaint astu.

Ní dóigh liom go gcuirfeadh tátail ghasra Ghaoth Dobhair ionadh ar aon duine agus tagann siad le mo thaithí féin (d’imir mé rugbaí sa mheánscoil agus peil agus iomáint taobh amuigh den scoil).

An Staidéar Teangeolaíoch ============= **SMM: An bhfuil tú ar aon tuairim le tátal an Staidéir Teangeolaíochta a mhaíonn gurb é teann a dícheall go seasfadh an Ghaeltacht fiche bliain eile?** DMFh: Shuigh muid uilig suas nuair a chonaic muid sin, ach caithfidh mé a rá, mar fhear Ghaeltachta, gur dhúirt sé an rud a shíl mé féin, agus go leor eile, a bhí ag tarlú ins na ceantair Ghaeltachta, go bhfuil an teanga faoi bhrú ins an Ghaeltacht.

Agus tháinig sé isteach fé dheireadh i dtearmann James Joyce, ball uasal eile des na breacdhaoine- *“Between two roaring worlds where they swirl, I”*, an tÉireannach a thuig tátal Hugo níos fear ná éinne eile.

Cén fáth? Toisc go gcreideann a bpáistí ann! An tátal? Creideann gach duine i nDaidí na Nollag siúd is nach gcreideann éinne ann! Sampla eile? Cloímis le téama na Nollag.

An féidir linn tátal ar bith a bhaint as an méid seo, más ea? Tig linn ‘Tolamaes-iú na faidhbe’ a shamhlú le cur chuige coimeádach ar bith atá teanntaithe i ngeimhleacha an aoin mhúnla tuisceana amháin agus a thacaíonn leis an status quo.

*" An Finscéal ina Thátal ========= Ach cad a spreag i ndáiríre iad chun an treoir an leasú? Chuaigh an Roinn i gcomhairle le Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte, le Cumann Cógaiseoirí na hÉireann agus leis an eagraíocht a dhéanann ionadaíocht ar tháirgeoirí na gcógas, chun a fháil amach faoi na himpleachtaí a bheadh ann daofa dá mbeadh gá le lipéadú i mBéarla agus i nGaeilge.

’Sé an tátal atá le baint as an tuarascáil agus as próiseas comhairliúcháin na Roinne ná go gcosnódh sé idir €60,000 agus €80,000 in aghaidh an táirge mar chostas aonuaire bileoga eolais agus lipéidí as Gaeilge a chur ar na cógais.

’Sé sin, a thátal a mhaíonn gur chóir don drámaíocht iarracht a dhéanamh anam an duine a ghlanadh ‘le trua agus le hár’.

Bhain Colm Mac Séalaigh tátal i dtaca le forbairt spórt as leabhair spéisiúil a léigh sé le déanaí, *Guns, Gems and Steel, a short history of everybody for the last 13,000 years*.