Tá dath gruama ar na ballaí, tá na fuinneoga clúdaithe agus tá na staighrí cúng agus crochta.

Tháinig deireadh leis an mhótarbhealach sa deireadh agus bhí mé ar bhóthar cúng, casta, dhá lána, ag dul suas mala ghéar go mall, isteach i gcroílár na Sléibhte Apaláiseacha.

Ceantar álainn stairiúil, ceantar atá ar maothas le seanchas agus le comharthaí seandálaíochta.

Is mór idir an saol atá aici anois, ar maos i dteanga agus i gceol na hÉireann, agus an saol a chaith sí go dtí go raibh sí ina cuid tríochaidí.

Is duine é Lillis Ó Laoire a bhfuil blianta fada dá shaol caite aige ag plé leis an amhránaíocht ar an sean-nós agus a d'éirigh aníos ar maos i gcultúr na Gaeilge.

Bhí fuath aici ar an staighre céanna nó bhí sé chomh crochta sin go raibh tú i mbaol titim mura raibh greim maith agat ar an ráille.

Ansin dhreap mé céimeanna géara leathana i dtreo an chaisleáin.

" Ceol traidisiúnta Thír Chonaill ======= Ní hamháin go bhfuil Ciarán sáite sa cheol ó thaobh a theaghlaigh de ach tá sé ar maos i gcultúr láidir an cheoil thraidisiúnta i dTír Chonaill chomh maith.

Tá na fánaí measartha géar agus clúdaithe le beitheanna.

Tá an bóthar casta ag dul trasna na má idir carnáin ghéara fhéaracha a chuir an Bhriotáin in gcuimhne dom.

Droim rite atá ann go Punta Penia, ag 3,343 méadar an pointe is airde ar Marmolada, ach ní raibh muid ábalta na radharcanna a fheiceáil tríd an cheo.

Tá siad ar maos in eolas faoinár gcultúr.

Bhuamar an Chraobh agus an tSraith Shóisearach agus Idirmheánach i ndiaidh a chéile, móide Corn Fogarty agus Corn an Chéitinnigh, corn a raibh an-stair ag baint leis.

San áit sin, a d’ainmnigh inimircigh Albanacha, tá sráid, Baldwin Street, a bhfuil an fána is géire ar domhan aici, deirtear (luaitear í i sa *Guinness Book of Records*).

Níl an dara suí sa bhuaile acu ach gealtacht a phléadáil i ndiaidh dóibh an tír a chur sa chac agus a thumadh sa chac agus a fhágáil sa chac.

Bhíomar sáite san obair sin, mar bhí m'athair ina uachtarán ar Chonradh na Gaeilge ag an am.

Bhí an cnoc géar as sin suas agus bhí orainn na tuanna oighir a chur ag obair.

De réir mar a rachaidh tú suas fríd na cnoic chrochta is na sráidbhailte ársa, feicfidh tú na beanna móra os do chomhair.

Idir shléibhte agus thránna, bhia agus fhíon, shráidbhailte crochta agus fhíonghoirt ghlasa, tá go leor rudaí in Abruzzo a chuirfeadh an turasóir spéis iontu.

Bóthar spéire, bóthar lúbach, bóthar crochta, bóthar gan mharc, comhartha ná líne air, bóthar gan chlaí, fál ná sconsa idir é agus gleann carrach na síoraíochta thíos fúinn.

Bhí sé chomh salach go raibh orm gach rud a thógáil amach as, agus é a chur ar maos go díreach isteach sa loch.

Sheoltaí na cloigne, ar maos in alcól, ar ais chun na Fraince mar chruthú ar an márú.

’* Tá an dinnseanchas beo beathach sa lá atá inniu ann agus tá an cinneadh ar atógail Bheairice Girdwood i dtuaisceart Bhéal Feirste ar maos leis na téamaí atá luaite ag Ní Dhomhnaill.

’S í do chanúint leathan a nochtann gur coimhthíoch saonta thú go dtáinig tú ó thaobh eile na farraige is nach bhfuil eolas ar bith agat ar nósanna na hÉireann ’S é do cheannaghaidh neamh-Áiseach a nochtann fiú gan focal amháin a rá go bhfuil tú gan dabht i do waiguoren* ’s nach bhfuil eolas ar bith agat ar nósanna na Síne Sléibhte maorga atá i do thimpeall Cuireann na carraigeacha crochta iontas ort Tá tú sáite i nglaise na bpáirceanna is na bhfánaí Is ar do shuaimhneas atá tú ansin Agus tú i measc na ndaoine ag canadh is ag caint is ag ól Sa teach leanna beoga i nGleann Nó ag rince in éineacht le comharsana Sa tsráid bhríomhar i Yangshuo Beidh lúcháir an chomhluadair chroíúil ort Ní i do waiguoren a bheidh tú níos mó Mo rabhadh duit, a chara Uair amháin agus tusa san áit Tiocfaidh draíocht ort i ngan fhios duit is beidh sé do do mhealladh go deo!

Ar Maos in Umhlaíocht ========== Mhínigh sé an fhadhb seo do dhochtúir Breatnach amháin agus dúirt go gceapann Éireannaigh a théann fé bhráid na ndochtúirí gurb ionann an triail sin is a “mar a ghabhfá isteach ós comhair maithe móire nó tiarna talún fadó, ar crith agus go humhal.

Caitheann siad thart ar 8 mbliana tumtha sa teanga ach, ag 12 nó 13 bliana d'aois tagann siad agus a dtuismitheoirí ar bhac a n-oideachais trí Ghaeilge.

Ar aghaidh linn trasna an iomaire go Binn Mhór agus Binn Ramhar sula ndeachaigh muid leis an fhána chrochta go Mám Éan, mar a mbíonn Turas an Tobair faoin Chargas 7 faoi Dhomhnach Chrom Dubh.

Tuairim is dhá chéad a bhí sa bhuíon seo, stócaigh, a gcuid léinte – a bhí ar maos i bhfínéagar – ceangailte faoina mbéal agus a srón.

Chonaic mé Vaghe Stelle dell’Orsa de chuid Luchino Visconti tráthnóna Luain, ach is dócha gur beag lá den tseachtain ná tréimhse den lá nach bhfuil oiriúnach don scannán atmaisféarach seo atá ar maos le meafair dhorcha is le gnaoi neamhdhomhanda Claudia Cardinale.

Tá ár mbealaí teilifíse ar maos le cláir, sobaldrámaí agus scannáin as an mBreatain, na Stáit Aontaithe agus as an Astráil agus blas Bhéarla an Atlantaigh Láir ar líon nach beag dár gcuid páistí dá réir.

Dá mbeadh sioc á thuar chuirimis uisce ar na casáin a raibh fánaí géara leo agus bheadh sleamhnán iontach sciorrach againn an lá dár gcionn.

Is léir an chéad bhliain gurb iad aicme B thuas, a leagadh ar maos san uisce ar feadh roinnt seachtainí sular cuireadh iad, is iad is fearr a chuir na fréamhacha agus a d’fhás an duilliúr.

Is éard atá á rá ag Muingu ná seo: Tá Ceaușescu imithe, tá an euro i bhfeidhm mar airgead reatha, ach tá an domhan laethúil chomh duairc agus chomh leatromach agus a bhí riamh, é ar maos le saint, cruálacht agus an dúshaothrú ceannann céanna agus a bhí ann faoin seanchóras.