grinneall
bottom (of the sea)
I bhfichidí na haoise seo caite thaispeáin an Ginearál Billy Mitchell go bhféadfadh eitleán amháin long chogaidh ar bith, dá mhéad í, a chur go
grinneall.
os cionn an tsáile
above the sea
"Níl ní ar bith is áille ná 'n ghealach
os cionn an tsáile, Nó bláth bán na háirne a bíos ag fás ar an droigheann.
Sea go deimhin
yes, indeed
Bhí oíche airneáin ann ceann de na hoícheanta, agus ba muide an bheirt dheireanach a d'fhág an chistineach fháiltiúil sin le dul abhaile ag leathuair tar éis a seacht ar maidin! Agus ar ndóigh cé a bhí ar an gcéad bheirt a shroich an baile an lá dár gcionn le haghaidh tuilleadh den scléip chéanna?
Sea go deimhin, an bheirt cheannann chéanna!
As áit darb ainm Bun Dorcha do Shéamus, cúpla míle taobh amuigh de Chluain Cearbán, áit atá luaite san amhrán "Bruach na Carra Léith":
*Is chuala mé a Bhideoigín go raibh do chleamhnas réidh,
Le Búrcach as Bun Dorcha, is go deimhin ní maith liom é.
Sruth na Maoile
The Sea of Moyle
100 céim: Reonn
Sruth na Maoile.
ar chiumhais na mara
beside the sea
Tá na mílte acra sléibhe sa bparóiste, agus tá formhór an daonra ina gcónaí
ar chiumhais na mara - tuairim is 1,800 acu.
bhfeilméireacht na mara
sea-farming
Ina dhiaidh sin féin, is i
bhfeilméireacht na mara atá an dul chun cinn is fearr feicthe le fiche bliain anuas.
an tSaotharlann Mhara
the Sea Laboratory
Ach, gar do bhaile, beidh daoine ag súil go mbuailfear faoin bhforbairt atá geallta ar
an tSaotharlann Mhara, agus ar Áras Shorcha Ní Ghuairim.
breac geal
sea trout
Is loch mhór thorthúil í Loch an Iúir agus neart breac, bradán agus
breac geal le fáil ag an iascaire.
faoileáin dhealraitheacha
shining sea-gulls
Dar leis go raibh an fharraige "iontach glan agus lán le
faoileáin dhealraitheacha".
an Mhuir Dhubh
The Black Sea
Ach tá a leithéid scaipthe fud fad iarthar na hEorpa, agus níos faide soir fosta, mar shampla in aice leis
an Mhuir Dhubh, san Iordáin, agus fiú sa Chóiré.
bhia mara
sea-food
Beidh fáilte roimh dhaoine a chuirfidh spéis sna hábhair: ábhair a bhaineann le cultúr na hÉireann - cultúr na Gaeilge go speisialta - le ceol agus béaloideas, cúrsaí a bhaineann le diagacht agus spioradáltacht agus cúrsaí ar mhuireolaíocht agus ar
bhia mara.
sruth na mara
sea current
Cheapfá gur loch atá ann ach ní hea - tá
sruth na mara ag teacht isteach ón Aigéan Atlantach.
sáile
sea-water
Tá táirgeadh mór diúilicíní sa Mhaoil Rua freisin mar go bhfuil an
sáile glan agus go bhfuil foscadh breá ann.
dhá fhéile mara
two sea festivals
Bíonn
dhá fhéile mara (curachaí agus báid seoil) ar an mbaile, Féile an Dóilín agus Féile Chaladh Thaidhg, a reáchtáiltear ag tús mhí Mheán Fomhar.
á dtumadh féin sna tobáin feamainne
immersing themselves in the sea-weed tubs
Agus mé i mo sheasamh ag amharc síos ar Ionad Úr Oidhreachta Ghleann Cholm Cille (tógtha le deontais mhóra ó Roinn na Gaeltachta agus ón Údarás) bhí mé ábalta na daoine áille ina gcuid *bikinis *agus gan a gcuid *bikinis *a fheiceáil ina mílte thíos: daoine as gach tír ar domhan, seachas Éire, ag crú na gréine saorga,
á dtumadh féin sna tobáin feamainne, ag dul ó *jacuzzi *go linn snámha, ag teacht amach as na *Casinos *ar an Chaiseal agus isteach sna bialanna ardnósacha fán Chlachán.
iolar mara
sea-eagle
Ar an ros céanna tá áit darb ainm Nead an Iolair, áit a raibh nead ag
iolar mara céad bliain ó shin.
boid lice
sea anemones
Léimeann na créatúir ilchineálacha amach as na leathanaigh - na héin agus na héisc, na rónta agus na portáin, na bairnigh agus na
boid lice.
na Mara Rua
the Red Sea
Fiú amháin na cailíní in éide Moslamach a bhí ag snámh in uisce domhain
na Mara Rua, amach ó chathair Aqaba, bhí an gháir chéanna acu - "Welcome in Jordan!"
Is daoine lácha, gealgháireacha iad muintir na hIordáine agus níl mórán acu faoi láthair le bheith sona faoi.
ar chósta na Mara Mairbhe
on the Dead Sea coast
Cúpla uair an chloig ar an mbóthar ó dheas agus beidh tú
ar chósta na Mara Mairbhe.
fheamainn
sea-weed
Na carraigeacha agus an
fheamainn do mo thamhladh ar ais go Trá an Dóilín ar an gCeathrú Rua.
faoileáin
sea-gulls
Chuala Peadar geabhróga agus
faoileáin ag éamh san aer os cionn chladach an locha.
os cionn na mara
above the sea
An t-aon rud a bhí ag dó na geirbe agam agus mé ar mo bhealach go La Paz ag tús mhí Mheán Fómhair ná an *sorocche *- tinneas a thig ar dhaoine toisc a airde is atá an chathair
os cionn na mara agus an easpa ocsaigine atá san aer dá bharr.
ag bailiú feamainne
gathering sea-weed
"
Tá an méid seo le rá ag Murphy fosta: "Agus tá finéid aici nach bhféadfá dearmad a dhéanamh orthu: an fháilte a cuireadh roimpi sna botháin, comhráite deisbhéalacha, an damhsa a eagraíodh mar chomhartha ómóis di i mBaile Eoin, an tsiúlóid trasna sléibhe i gCiarraí le buachaill bó, mná na tuaithe
ag bailiú feamainne ar thrá i gCiarraí agus Nicholson ag bualadh le páistí scoile.
fharraige fhíochmhar
ferocious sea
Bhí solas an halla ag cur na réaltaí ag damhsa ina cuid súl agus bhí a gnúis lasta suas mar a bheadh teach solais ann ar
fharraige fhíochmhar mar threoraí d'iascaire i mbaol.
toir fharraige
sea stacks
Is sráidbhaile tréigthe é seo, atá suite in aice leis an chladach, agus cnoic, ailltreacha agus
toir fharraige sa chúlra.
Muir Éireann
the Irish Sea
An áit is fearr liomsa - mar a scríobh mé cheana - ná Loch Cuan, a thosaíonn thart fá 15 ciliméadar ó Bhéal Feirste ag Baile Nua na hArda agus a shíneann 30 ciliméadar go dtí
Muir Éireann.
ainmhithe na mara
the sea animals
Bhí thart fá thríocha againn ar an bhád agus an cuspóir a bhí ann ná amharc ar éin agus ar
ainmhithe na mara.
thubaistí mara
sea disasters
Seachas an t-ábhar spéisiúil seo, an rud atá sáite i mo chuimhne faoin óstán ná go raibh folcadán in ionad cithfholcadáin i ngach seomra!
Áit ghaofar
=======
Le linn dúinn bheith i Nis, i dtuaisceart Eilean Leòdhais, thugamar cuairt ar Rubha Robhanais, an pointe is faide ó thuaidh sna h-Eileanan Siar (agus, táim ag rá leat, bhí sé gaofar!) Agus muid ag breathnú ar an Aigeán Atlantach sínte amach romhainn, smaoinigh mé ar na scéalta a bhí cloiste againn le cúpla lá anuas, faoi
thubaistí mara, faoi na céadta duine óg agus iad ar an mbád bán go Meiriceá nó Ceanada, agus faoin tionchar a bhí ag a leithéid ar phobail bheaga na n-oileán.
sciobadh na farraige
the sea's snatching
*
Gluais • Glossary
dul i dtaithí arget used to
seanmóirsermon
léachtaíreadings
gnáthchomhráordinary conversation
chomh tuirseach is a bhínnhow tired I used to be
luasspeed
sruth caintea stream of words
foighneachpatient
botúinmistakes
séiplíneachchaplain
bosca faoistineconfession box
ag éisteachthearing confessions
eascainíswearing
iarrachtattempt
leithreastoilet
sna Flaithisin Heaven
seálshawl
sa Nigéirin Nigeria
deoisediocese
gáneed
ualachburden
misneachhope
leictreachaselectricity
cuisneoirífridges
cadhnrabattery
a bheadh le luchtúwhich would have to be charged
gineadóirgenerator
go han-spárálachvery sparingly
scannán an-mholtaa highly-praised film
deontasgrant
bolgánbulb
mionrud éiginsome small thing
le caoi a chur airto repair it
m'airdmy attention
draíochtmagic
a d'ardaíodh mo chroíwhich used to lift my heart
a chuaigh i bhfeidhm go mór ormthat really made an impression on me
spioradáltachtspirituality
achrannquarrelling
aighnisdisputes
tuairimí láidrestrong opinions
pearsantachtaí láidrestrong personalities
in árach a chéileat loggerheads
Ghoill naimhdeas mar sin go mór ormthat sort of hostility really upset me
chruthódh séit would prove
turas na croisethe stations of the cross
an CarghasLent
aisteachstrange
gníomh creidimhan act of faith
ráiteasstatement
briathar Déthe word of God
béimemphasis
trí chéilein general
gannscarce
comaoineachcommunion
fireann nó baineannmale and female
an-ghar don nádúrvery close to nature
do bhaol a mbáiteto the danger of being drowned
scór ógánachtwenty young men
a bádhwho were drowned
truamhéalachheart-breaking
strompthastiff
ina baclainnon her arm
mothúcháinemotions
ar tír móron the mainland
ag cur láimhe ina mbás féincommitting suicide
d'aireofáyou would feel
bádrowning
sciobadh na farraigethe sea's snatching
sólássolace
i gcréin the soil
i ngaineamh na cillein the sand of the grave
faraoralas
uaigneas imeachtathe loneliness of departure
cé is moite de na laethanta saoireapart from the holidays
a fhilleann go lánaimsearthawho return on a full-time basis
de cheal postanna feiliúnachadue to a lack of suitable jobs
ábhair acadúlaacademic subjects
cheangal mara
sea link
Chas mé air i 1987 agus mé ag scríobh gné-alt mór don *Irish Post *faoin
cheangal mara atá ann idir Learpholl agus Éire, agus go háirithe leis an Inbhear Mór i gCill Mhantáin, áit ar rugadh agus ar tógadh John.
de Mhuir Éireann
of the Irish Sea
Tá siad díreach cosúil le go leor láithreán in Éirinn; is amhlaidh go raibh an cultúr céanna le fáil ar an dá thaobh
de Mhuir Éireann, agus go deimhin tháinig tuatha ó Éirinn go hiarthar na Breataine Bige agus chuir siad fúthu ansin.
iolar mara
white-tailed eagle/sea eagle
uk/scotland)
Ar Mhuile, is féidir le daoine an t-
iolar mara agus an t-iolar fíréan a fheicáil ar an oileán chéanna agus meallann sin na mílte turasóir gach bliain.
fite fuaite leis an fharraige
closely connected with the sea
Tá scéal Ulapul
fite fuaite leis an fharraige, agus tá neart le feiceáil faoin stair sin.
stad mara
a sea stop
Chuir an Ceisteoir Cunaí Cliste sraith ceisteanna crua cadránta cointinneacha ar dhuine de mhór-Oráistigh agus de mhórdhílseoirí ár linne, agus ní dhearna sé
stad mara ná mórchónaí go bhfuair sé freagraí fírinneacha ar a chuid ceisteanna.
iomaitheoirí mara
competitors on the sea
(Agus ní hé an t-aerlasta amháin atá faoi bhrú ag
iomaitheoirí mara.
ag bun na sáile
at the bottom of the sea
An bainseó
=======
An bainseó bocht – deirtear gur tús maith míle bainseó
ag bun na sáile.
boladh na mara
the smell of the sea
Bhí
boladh na mara ar fud na háite.
Scrollaí na Mara Mairbhe
the Dead Sea Scrolls
Is ar cháipéisí ársa, na *Scrollaí Coptacha* a fuarthas i Nag Hammadi san Éigipt, agus *
Scrollaí na Mara Mairbhe* a fuarthas i bpluais i Wadi Qumran (trí mhíle dhéag soir ó Iarúsailéim), atá na teoiricí seo bunaithe.
na réaltaí agus an mhuir
the stars and the sea
Ní dhearna mé mórán ann seachas luí ar an trá, snámh san fharraige the agus beoir fhuar a ól, ag breathnú amach ar an ngealach,
na réaltaí agus an mhuir.
turtair mhara
sea turtles
Is minic a d'fheicfeá deilfeanna, turtair,
turtair mhara agus, corruair, an dugang, atá i mbaol mór anois, timpeall ar na hoileáin.
ar Mhuir Éireann
on the Irish Sea
Seo an áit a dtagadh oilithrigh i dtír i ndiaidh taisteal
ar Mhuir Éireann, a bhí ina príomhbhealach ar feadh na mílte bliain.
mar chineál crosbhóthair san fharraige
as a kind of crossroads in the sea
Tá Oileán Mhanann, a bhíodh
mar chineál crosbhóthair san fharraige, le feiceáil go soiléir ón áit.
farraigí doimhne
deep seas
“Le croí mór maith, agus gan cuimhneamh orm féin, agus ní chreideann daoine é sin anois, scríobh mé chuici agus dúirt, ‘Bí cinnte go bhfuil tú in ann a theacht ar chomhairle neamhspleách a threoróidh tú trí na
farraigí doimhne seo.
sáile
sea
Turas gairid aoibhinn a bhí ann, na sléibhte thart ar an loch agus scáth na néalta ag corraí tharstu, agus oileáin charraigeacha ghlasa scaipthe anseo is ansiúd sa
sáile gorm.
ón Mhuir Thuaidh.
from the North Sea.
Caithfidh go raibh siad urrúnta go maith, mar bhí gaoth fhuar láidir ag séideadh
ón Mhuir Thuaidh.
trí bhreágfholt feamainn a chur ar na figiúirí,
by placing sea-weed wigs on the figures,
Dála a gcomharsana i Newcastle, a ghléas "Angel of the North", saothar eile de chuid Gormley, i ngeansaí peile Newcastle United, ghlac roinnt Scousers an deis lena mbarúil féin a chur in iúl
trí bhreágfholt feamainn a chur ar na figiúirí, agus aisteach go leor, péint bhuí a chur ar a gcuid magairlí!
Ní raibh i gceist ag an tús go mbeadh na figiúirí suite ar an trá ar bhonn fadtéarmach ach nuair a tháinig deireadh leis an chonradh le Gormley le déanaí, thosaigh feachtas áitiúil le iad a choinneáil ann go buan.
mar thomhas ar leibhéal na farraige!
as a measurement of sea level!
Agus, bhí smaoineamh ag duine eile go dtiocfadh leis na figiúirí a bheith
mar thomhas ar leibhéal na farraige!
Is as Doire ó dhúchas í Ciara Nic Gabhann ach tá sí ina cónaí i mBaile Átha Cliath anois, áit a bhfuil sí ag obair mar mhúinteoir ealaíne.
gur chronaigh siad an fharraige agus na cnoic.
that they missed the sea and the hills.
Sílimse
gur chronaigh siad an fharraige agus na cnoic.
idir muir agus talamh.
between sea and land.
Déanann rí na rónta seilchí de Éile Rua ar ball, is é sin, créatúr miotaseolaíochta mara, seal ina rón, seal ina dhuine daonna, agus maireann Éile idir dhá shaol –
idir muir agus talamh.
ar ghrinneall na farraige
at the bottom of the sea
Sa leabhar seo, áfach, is éard atá againn ná léargas ar fhear óg muiníneach, lán le sprid, lán le ceol, le grá don saol, é i mbun fionachtana in iarthar na tíre ag cuartú saoil a bhí ag sleamhnú uainn, ag iascaireacht fonn a bhí beagnach
ar ghrinneall na farraige agus ag fiach amhrán a bhí i bhfolach i bhforaoisí an ama.
tor farraige
sea-rock
Tá screig a dtugtar Nead an Iolair uirthi ar Shliabh Liag agus
tor farraige den ainm céanna i Málainn Mhóir.
Shaothraigh sé idir thalamh agus mhuir
he worked the sea and land
Shaothraigh sé idir thalamh agus mhuir lena chuid páistí a chothú.
don mhuir
for the sea
”
Aithníonn an léitheoir grá Mhic Grianna
don mhuir sa sliocht beag sin; tá línte an charachtair bunaithe air féin gan amhras.
teiscinn
open sea
Tá Cromba suite ag béal Chaolas Chrombaidh, a bhfuil dhá cheann tíre ollmhóra aige mar chosaint ón
teiscinn mhór.
ola ón Mhuir Thuaidh.
oil from the North Sea.
Ansin sna seachtóidí, tháinig tionscal nua:
ola ón Mhuir Thuaidh.
i dtreo na farraige
in the direction of the sea
Shocraigh Tauhara agus Putauaki go rachaidís
i dtreo na farraige le mbeidís in ann breathnú amach ar éirí na gréine, ach b'éigean dóibh bogadh in aon oíche amháin.
agus bhruth na farraige
and the sea surf
Ón uair a cuireadh tús le lonnaíocht na nEorpach sa tSír, mealladh turasóirí a bhí ar thóir na gréine, na trá
agus bhruth na farraige chun an cheantair álainn seo.
as an Mhuir Thuaidh
from the North Sea
Agus ardú tagtha ar phraghas na hola ar bhonn idirnáisiúnta, áfach, b’fhéidir go gclúdódh an t-ioncam a bheadh ag teacht
as an Mhuir Thuaidh an t-easnamh seo.
Brúnn Shea
Shea presses
”
Brúnn Shea na cnaipí.
mar a thugadh muid ar an mbreac geal.
as we used to call the sea trout.
Bhí an abhainn seo an-tábhachtach mar bhíodh sí lán bradán agus liocán,
mar a thugadh muid ar an mbreac geal.
a luaithe is a thosaíodh Shea ag obair
as soon as Shea started working
Ní chuireadh seo isteach orm mórán óir
a luaithe is a thosaíodh Shea ag obair ba mhinic a bhíodh sé deacair stop a chur leis.
gur dtí gur chas Shea chugam,
until Shea turned to me
Bhíos cinnte go raibh an oíche caillte againn
gur dtí gur chas Shea chugam, a shúile lán fíona drithligh, agus dúirt sé go raibh sé in am dúinn filleadh ar an stiúideo le luí isteach ar an obair.
turais thrasatlantacha farraige
transatlantic sea trips
Rinne mé
turais thrasatlantacha farraige agus bhí an-am agam.
san fharraige mhór dhomhain,
in the big deep sea
Thit raic an eitleáin
san fharraige mhór dhomhain, ach d’éirigh leis na himscrúdaitheoirí na taifeadáin a aimsiú ar ghrinneall na mara.
ar ghrinneall na mara.
on the sea bed
Thit raic an eitleáin san fharraige mhór dhomhain, ach d’éirigh leis na himscrúdaitheoirí na taifeadáin a aimsiú
ar ghrinneall na mara.
loingseoireacht
navigation (sea)
Ní hamháin go bhfuil siad tábhachtach ó thaobh
loingseoireachta agus ó thaobh threorú carranna de, ach is mór an cuidiú é an córas satailíte má tharlaíonn éigeandáil – tuile nó crith talún, cuir i gcás – aon áit ar domhan.
ag amharc ar an bhfarraige,
looking at the sea
Chaith mé an tráthnóna ag siúl timpeall na háite agus
ag amharc ar an bhfarraige, dála gach turasóra eile.
trasna na farraige.
across the sea
Ó bharr na faille, bhí na Beanna Boirche i gContae an Dúin le feiscint an lá breá sin
trasna na farraige.
ag fás as an bhfarraige
growing out of the sea
I bhfad uait, ar íor na spéire, feiceann tú foirgnimh mhóra Atlantic City
ag fás as an bhfarraige mar *mirage*.
in aice na farraige
beside the sea
Tá sí suite ar láthair fhíorálainn atá díreach
in aice na farraige.
chloch mhara
sea stone
Ar ndóigh, caithfidh go bhfuil tú dall, bodhar agus i do chónaí faoi
chloch mhara mura bhfuil a fhios agat go mbeidh toghchán ar siúl i Meiriceá i mbliana.
don fharraige is cóngaraí
to the nearest sea
D’inis sí dom gur turas deich n-uaire atá i gceist
don fharraige is cóngaraí do Mhoscó; An Mhuir Bhailt.
Mhuir Artach
Artic Sea
Tá sí go láidir in aghaidh an ghinmhillte (de shaghas ar bith, fiú más de thoradh éignithe an toircheas); ní chreideann sí go bhfuil téamh domhanda ar siúl (cé go bhfuil píosaí ollmhóra dá stát ag titim isteach sa
Mhuir Artach cheana féin); is mór léi sealgaireacht agus tá sí ar son ceart a bheith ag daoine gunnaí a bhreith.
Muir Chaisp
Caspian Sea
Tuigtear go forleathan go bhfuil píblíne ola BTC ann chun ola a thabhairt ón
Muir Chaisp go margaí an Iarthair, ach níl mórán tráchta ar an bpíblíne atá beartaithe le dhul ó Ceyhan sa Tuirc go calafort
Ashkelon in Iosrael.
Muir Rua
Red Sea
Tabharfar an ola trasna Iosrael go dtí Eilat, atá suite ar an
Muir Rua, agus uaidh sin, féadfar í a easpórtáil go margaí móra na hÁise.
cothrom farraige
sea level
Tá an réileán salainn cúig mhéadar déag faoi bhun
cothrom farraige, an áit is ísle ar an ilchríoch, agus fanfaidh an t-uisce ann dá bhrí sin go dtí go ngalófar é.
i bhfarraige
by sea
Tá sé thart ar mhíle amháin
i bhfarraige amach ó Eilean Muile nó Mull, mar a thugtar air i mBéarla.
muir
sea
Tháinig na céadta míle thar
muir is thar talamh ar lorg an mhiotail, agus rinneadh cathair de bhaile beag San Francisco thar oíche.
thar sáile
across the sea
Agus cad é faoi na Francaigh a bhí ag teacht
thar sáile? Ní thig léi canadh fúthu siúd níos mó, nó tá na Francaigh uilig ar shiúl abhaile arís
thar sáile, le teann díomá agus ocrais agus bamba agus eile.
go sea
as of yet
com/watch?v=rPQhh7ba_F4&NR=1&feature=fvwp)
Is ag cur lenár gcuid eolais atáimid i rith an ama agus tuigtear dúinn cheana féin gur neamhní fiú amháin, imtharraingt an domhain, in amanna, rud nach dtuigimid ina iomláine
go sea.
ga sea ar
in its last gasp
Tá an
ga sea ar Ghaeltacht Mhaigh Eo mar a mheabhraigh Máirtín Mac Donncha, fear Raidió na Gaeltachta i gCaisleán an Bharraigh, dúinn cúpla bliain ó shin.
tóin poill
bottom of the sea
Sheol Margaret Thatcher, príomhaire na Breataine ag an am, loingeas na tíre sin isteach san Atlantach Theas agus cuireadh an chuid ba mhó de chabhlach na hAirgintíne go
tóin poill.
ghrinneall
(sea-)bottom
Faoi dheireadh b’éigean dul ar thóir na hola i dtobair ar
ghrinneall na farraige.
grinneall na farraige
the sea bottom
Bhí sé i gceannas ar thuras taiscéalaíochta i 2007 a chuaigh go
grinneall na farraige dhá mhíle faoin Mol Thuaidh, agus cé go maíonn Chilingarov gur thuras eolaíochta ab ea é, léiríonn an bhratach Rúiseach a chuir sé ann go raibh níos mó ná an eolaíocht amháin ar a intinn aige.
Saibhreas an Ghrinnill
rich(es) of the sea bottom
Saibhreas an Ghrinnill
=========
Tá fáth simplí amháin leis an gcogadh béil seo – meath an oighir de bharr athrú aeráide.
thar toinn do ráinig chugainn
reached us from across the seas
“Cionn is gur mian leo a bheith ina nÉireannaigh,” ar sé - ainneoin gur Sasanaigh, Albanach agus Iodálach a bhí ar an fhoireann chéanna agus bainisteoir Sasanach ina bun ach san allagar náisiúnta, tá na himreoirí seo mar chuid den “buíon dar slua,
thar toinn do ráinig chugainn”!
Ar Son na Tíre
=======
Tá raicín ar siúl ó thuaidh faoi láthair cionn is gur tharraing imreoir óg sacair, Adam Barton, amach as scuad Thuaisceart Éireann do chluichí cáilithe i gCraobh na hEorpa 2012 cionn is gur mhaith leis imirt do thír eile.
sáile
sea, briny
Bíodh is go bhfuil an t-ainm ‘inbhear’ ar an gcineál crogaill eile, cónaíonn sé i réimse leathan gnáthóg, mar shampla sna huiscebhealaí fionnuisce, sna hinbhir
sáile agus san fharraige.
ghrinneall
(sea)bottom
Samhlaigh tú féin mar dhealbh ach in áit a bheith i do sheasamh ar phlionta i ndánlann nó i lár cearnóige poiblí leis na colúir ag eitilit thart ort, tá tú ar an
ghrinneall go domhain i bhfarraige agus gach cineál ainmhí mara ag snámhaíocht ar dhromchla do choirp.
trasna na dtonnta
across the sea
Cluiche breá spórtúil a bhí ann idir dhá fhoireann a bhí ag déanamh iarrachta chomh tréan is a bhíodar in ann chun an bua a fháil agus an Corn Ceilteach a choinneáil sa bhaile i gcás amháin nó a bhreith leo
trasna na dtonnta go dtí A’ Gháidhealtachd sa chás eile.
a chomhfhilí ina sea
his fellow poets at their best
Ach ní taobh leis an bhfilíocht phoiblí amháin a bhí an file; gheofar sa leabhar seo freisin cuid den fhilíocht mhachnamhach, aigneolaíoch agus fealsúnachta is fearr ó bhí Raiftearaí agus
a chomhfhilí ina sea: cumha i ndiaidh an bhaile, uamhan i leith an nádúir, machnamh domhain ar chúrsaí spioradálta agus cráifeacha.
go tóin poill
to the bottom of the sea
Bhí ‘Ys’ ag na Briotánaigh
==============
Tá finscéal ann faoi chathair darbh ainm Ys a bhí ann fadó, a slogadh go hiomlán as amharc
go tóin poill í de dheasca ceanndánacht an Iníon Rí darb ainm Dahut.
Bhóthar na Léinsí
tranquil sea (road)
- Bígí ag éisteacht le Micheál Ó Sé ag bladar leis ó
Bhóthar na Léinsí ar Raidió na Galltachta agus sibh ag cumadh bhur gcuid dea-rún.
os cionn chothrom na farraige
above sea level
Tógadh ardaitheoir sciála idir an baile atá sé chéad méadar
os cionn chothrom na farraige agus Méribel atá míle méadar níos faide thuas, turas ar féidir a dhéanamh taobh istigh de fiche nóiméad.
fiántas farraige
wild seas
Is é an péintéir Sasanach Derek Hill a thug an chéad spreagadh do na péintéirí seo, nuair a thosaigh sé sna 1960í ag caitheamh tréimhsí fada istigh san oileán ag cur faoi i mbothán beag lom scoite amach ón phobal – nós maireachtála a mheabhródh duit díthreabhaigh in Éirinn na luath-Chríostaíochta - i ndlúthchaidreamh le
fiántas farraige agus fairsinge spéire, a chuimsíonn agus a thugann sainmhíniú ar an oileán beag scoite seo agus ar a mhuintir.
meáchan mór na farraige
great heaving seas
”
Toraigh á Léiriú
========
Tugann Ó Colm léargas dúinn fosta ar an dua a chuir Derek Hill air féin ag iarraidh Toraigh a léiriú dúinn ina ealaín: “Lá gaoithe móire a bhí ann agus an síobán ag tiomáint na dtonn roimhe aniar ó thuaidh agus
meáchan mór na farraige ag roiseadh ar na carraigeacha faoi Theach an tSolais.
chothrom na farraige
sea level
Úsáidfear an leictreachas a ghinfear chun freastal ní hamháin ar ghnáth-thomhaltóirí, ar fheirmeoirí agus ar lucht tionscail, ach chun uisce a chur suas an sliabh go taiscumar uisce atá seacht gcéad méadar os cionn
chothrom na farraige.
faoin bhfarraige i gcoitinne
about the sea in general
Is aoibhinn liom mo phost agus caithfidh mé a rá go bhfoghlaimím rud éigin nua faoi na rónta nó
faoin bhfarraige i gcoitinne, chuile lá.
d’ainmhithe na mara
for sea animals
As an lá cinniúnach sin, cuireadh tús leis an *“Irish Seal Sanctuary”* i 1986 i ngairdín Bhreandáin mar thearmann do fhiadhúlra agus
d’ainmhithe na mara, rónta ach go háirithe.
an rón mór
sea lion
Níl
an rón mór eachtrannach le feiscint i bhfarraigí na tíre in aon chor, taobh amuigh de ghairdín na n-ainmhithe i mBaile Átha Cliath!
Níl fíorchluasa ar an rón.
le cumhacht iontach an tsáile
through the wonderful power of sea water
Dar leis an tréidlia, cé nach bhfuil an galar curtha de go hiomlán, tá Dustin níos láidre ann féin anois agus
le cumhacht iontach an tsáile, chuile sheans go dtiocfaidh feabhas air ar ball.