a thagair
which referred
Bhí gach sliocht
a thagair don Aire Cosanta Jim Gibbons marcáilte ar an gcáipéis sin.
bhléascach
loud (referring to colour)
Ach níl sásamh le déanamh orthu nó níl siad róthugtha don éadach
bhléascach ach an oiread.
mar a thagair an Direánach don abhainn
as Máirtín Ó Direáin referred to the river
Braitear an iarsmaíocht Ind-Eorpaise seo fán 'Life Chianda',
mar a thagair an Direánach don abhainn, bíodh nach talamh bán ar fad an taobh sin tíre, tá againn, mar shampla, Glas Tuathail, Glas Naíon agus eile.
a nítear trácht ar an abhainn sna hannála
the river is referred to in the annals
Mar 'aba Liphi', 'iartair Liphe', 'Maighe Liphe', 'tri luind Liphe'
a nítear trácht ar an abhainn sna hannála.
bhléascach
loud (referring to colour)
Ach níl sásamh le déanamh orthu nó níl siad róthugtha don éadach
bhléascach ach an oiread.
le braithsean
to be seen/perceived, referring to facial expression here
Chonacthas do Nuala go raibh go raibh miongháire
le braithsean ar ghnúis Shinéid.
Tá boladh ar dóigh agat
There's a great smell (referring to the cooking, not the person!)
"
Tá boladh ar dóigh agat cibé," arsa Daire.
ag tagairt do
referring to
Bhí seisean
ag tagairt do chaidreamh trasphobail, ach in áit bheag mar na Sé Chontae faoi Fhorghabháil, comhairle mhaith atá ann maidir le suíomh ar bith ina bhfuil tú.
ag tagairt
referring
" Ní
ag tagairt do lábán shuíomh na tógála i mBaile an Aba atá sé, ach do chlábar atá níos cáidhí go mór.
Tá boladh breá agat
it smells good (referring to the food)
Sa deireadh, le cor a chur sa chaint, dúirt sí, "
Tá boladh breá agat, Bolognaise ab é?"
"Is é.
Ag tagairt
referring to
"
Ag tagairt don uaisleacht agus an tábhacht a bhí ag baint le Sráid Uí Chonaill leis na glúnta, rinne sé comparáid idir é agus an Champs-Elysee i bPáras agus Broadway i Nua-Eabhrac.
ag tagairt do
referring to
Le linn an cheistithe seo dúirt Byrne,
ag tagairt do dhúnmharú Josie Dwyer, "Ive nothing to say.
le tagairt a dhéanamh
to refer to
Bhí rud eile ann a fuair mé an-fhurasta, áfach: an dóigh a ndeirtear "tá sé agam" sa Ghaeilge
le tagairt a dhéanamh don úinéireacht, gan aon bhriathar ar leith a chiallódh "to have".
ag tagairt do chonarthaí cruithneachtan
referring to wheat contracts
Ach nuair a thosaigh oifigigh de chuid na hIaráice ag fiafraí cén fáth a mbeadh Astrálaigh ag troid san Iaráic, agus
ag tagairt do chonarthaí cruithneachtan gur fiú na céadta milliún in aghaidh na bliana iad, dúirt ceannairí na bhfeilméaraí go sciobtha nár chóir don Rialtas aon bhlas a dhéanamh a chuirfeadh an margadh sin i mbaol.
ag trácht
referring
(Ar fhaitíos na míthuisceana, ní ar ré an Chéad Chogadh Domhanda atá mé
ag trácht, ach ar lár na 1960í.
ag tagairt dó
referring to
Mar a tharlaíonn, bhí mé ag roinnt tí leis freisin i mbloc na Gaeilge ar champas na hollscoile a raibh mé
ag tagairt dó níos luaithe.
a thagraíonn d'imeachtaí reatha
which refers to current events
In áit eile ar an suíomh, faoi cheannteideal
a thagraíonn d'imeachtaí reatha, tá liosta cruinnithe a tionóladh an samhradh seo caite.
Ag tagairt don
referring to
Ag tagairt don am a chaith sé i Meiriceá Theas, mar shampla, canann sé: "If we go to Mexico will it get better … Promise me this will get better and it'll heal in the bright weather".
ar tagraíodh dóibh
referred to
"
Mar a léiríonn na tuairimí go léir nach bhfuil ag teacht le chéile
ar tagraíodh dóibh san alt seo, tá gaol fíorchasta ag an duine daonna le bia.
Ag tagairt don
referring to
Ag tagairt don tsuim mhór airgid a d'íoc an FBI agus MI5 leis an Uasal Rupert, dúirt an breitheamh Johnson ina bhreith gur "*contracted*" agus "*paid agent*" ag an FBI ab ea Rupert seachas *"supergrass" *nó brathadóir.
a ndearnamar tagairt di
that we referred to
Dar ndóigh tá díograiseoirí i gContae Aontroime agus ar fud Uladh atá sásta an obair a dhéanamh ach níl an taithí úd
a ndearnamar tagairt di acu.
ag tagairt do
referring to
"Ní bhíonn sé i gcónaí deas," a dúirt Diaz agus é
ag tagairt do shaol an inimircigh go Meiriceá.
ag tagairt don
referring to
Is
ag tagairt don bhuille a tugadh do mhuintir Chorcaí a bhí an t-alt a foilsíodh an Domhnach i ndiaidh imeacht Setanta.
ag tagairt do chomhlachtaí árachais
referring to insurance companies
Is
ag tagairt do chomhlachtaí árachais agus do lucht an dlí atáim, dreamanna atá ag leagadh síos an phraghais, mar a déarfá, agus an costas a bhaineann le reáchtáil agus eagrú spóirt éagsúla.
tagairt do ghnáthrudaí an tsaoil
to refer to ordinary everyday things
An té is lú a thuigeann an rud is lú fá dtaobh den chaint, tuigeann sé go gcuireann a theanga ar a chumas
tagairt do ghnáthrudaí an tsaoil, agus do rudaí nach gnách fosta.
Bróis déanta
fat mess (referring back to her stomach)
"
Bróis déanta," arsa Ingrid agus chroith sí a ceann.
ag tagairt d'fhealsúnacht John Hume
referring to John Hume's nationalism
Bhí mé
ag tagairt d'fhealsúnacht John Hume agus dúirt mé gur poblachtánachas ceart a chleacht John Hume, gur bhain an náisiúnachas le dream amháin ach gur bhain an poblachtánachas le hachan duine.
ag tagairt do
referring to
Maíonn sé *nach*
ag tagairt do Dhuaiseanna Cumarsáide an Oireachtais a bhí sé leis an abairt sin - ná don duais a bronnadh ar an scór go leith scríbhneoir a bhíonn ag obair ar an alt *Ar Son na Drúise *ar *Foins*e.
ag trácht ar
referring to
Tá súil agam, a léitheoirí mo chroí, nach bhfuil sibh ag déanamh gur
ag trácht ar na Cluichí Oilimpeacha atá muid an mhí seo, nó ní hiad atá idir chamáin againn.
Thagair sé do bhagairt a deineadh ar a bheatha
he referred to a threat to his life
Thagair sé do bhagairt a deineadh ar a bheatha, agus d'oifig a fhoirne i gCarraig Fhearghusa i gContae Aontroma a dódh cúpla bliain ó shin.
ag tagairt don
referring to
"Borradh Buan" atá mar theideal ar an mionfhéile seo, agus is cosúil go bhfuil an teideal sin
ag tagairt don fhorbairt bhuan atá de dhíth i ndrámaíocht na Gaeilge *agus *don tionscadal athnuachana atá ag tarlú sa cheantar ina bhfuil Ionad Ealaíon an Axis lonnaithe.
ag tagairt don
referring to
"Faoi 1965, bhí mé ag canbhasáil ar choirnéil sráide do Bill Buckley," a dúirt Marlin,
ag tagairt don am a bhí an colúnaí coimeádach clúiteach mar iarrthóir do mhéaracht Nua-Eabhrac.
ag trácht ar
referring to
Cé mhéad uair a chualathas duine ag rá le hiontas, "Thiocfadh le páiste é sin a dhéanamh!", agus iad
ag trácht ar shaothar doiléir éigin.
ag tagairt do
referring to
An bhfuil sé ceart go mbeadh fear óg (níl a fhios agam an mbaineann an fhadhb seo le mná óga nó nach mbaineann) ag traenáil agus ag imirt lena chlub, lena choláiste agus lena chontae ag an am céanna? Táim
ag tagairt do na himreoirí is fearr, is é sin an dream atá ag imirt ag an ngrád is airde agus, dá bhrí sin, atá faoi bhrú an-mhór a bheith i mbarr a maitheasa i gcónaí.
ag tagairt don tréimhse
referring to the period
"Bhí sé polaitiúil agus deacair," a deir Ray
ag tagairt don tréimhse a chaith sé ansin, "ach tairbheach ag an am céanna.
ag tagairt do
referring to
Ráflaí faoi chainteanna
=======
Le linn an tsamhraidh scaip ráflaí go raibh Fianna Fáil i mbun cainteanna leis na Teachtaí Dála neamhspleácha agus fiú chualathas Teachtaí Dála de chuid Fhianna Fáil
ag tagairt do Shinn Féin amach anseo mar chomhpháirtí rialtais.
ag tagairt do na healaíona
referring to the arts
Dúirt an file WB Yeats faoi, agus é
ag tagairt do na healaíona in Éirinn, go raibh an ghloine dhaite ab fhearr ar domhan déanta ag Harry Clarke (chuir sé in iúl san óráid chéanna gurbh é a athair, dar leis, a rinne an ghloine ba mheasa!)
Bhí tionchar láidir ag an Mhisteachas Ceilteach, an Siombalachas, an Rómánsachas Náisiúnta agus an *Art Noveau *ar shaothar Clarke.
ag tagairt domsa
referring to me
Gluais • Glossary
athinsintretelling
ar dhlúthchuid de theagasc na Súifeach iad tráthwhich were once an integral part of the Sufis' teachings
an iomarca tráchtatoo much traffic
ar bíson tenterhooks
sceitimínírapturous excitement
ar leathadhwide open
as mo shlíout of my way
a stumpa amadáinyou out-and-out fool
ar iasachton loan
is baolachI'm afraid
ag grágaílbraying
go frascopiously
thar fóirover the top
taibhreamhdream
brímeaning
i do dhúiseachtawake
cóisirparty
scata leaideannaa crowd of lads
óinseachfoolish woman
ag tagairt domsareferring to me
stuaicsullen appearance
ní nach ionadhnot surprisingly
truapity
murach na mnáif it wasn't for the women
Sall leis.
ag tagairt
referring
Táim
ag tagairt go speisialta don teilifís, d’fhíseáin, don ghuthán agus don idirlíon.
Thagair mé do
I referred to
Thagair mé do J.
ag tagairt do phríomhaidhm an tionscadail
referring to the main aim of the project
org)), agus é
ag tagairt do phríomhaidhm an tionscadail.
Thagair mé do
I referred to
Thagair mé do J.
ag tagairt do mholadh
referring to a recommendation
Bhí sé
ag tagairt do mholadh a rinne an Roinn Sláinte níos luaithe i mbliana maidir le breis leapacha a chur ar fáil i mbardaí ospidéil, chun an brú a bhaint de rannóga éigeandála.
trácht a dhéanamh ar
to refer to
Tá an PSOE den tuairim go mbeidh siad ábalta teacht ar réiteach a bheas inghlactha ag na páirtithe go léir, cé nach bhfuil an PSOE agus José Luis Rodríguez Zapatero, Príomh-Aire na Spáinne, sásta glacadh leis an tearma “náisiún” chun
trácht a dhéanamh ar an gCatalóin.
trácht a dhéanamh ar
to refer to
Tá an PSOE den tuairim go mbeidh siad ábalta teacht ar réiteach a bheas inghlactha ag na páirtithe go léir, cé nach bhfuil an PSOE agus José Luis Rodríguez Zapatero, Príomh-Aire na Spáinne, sásta glacadh leis an tearma “náisiún” chun
trácht a dhéanamh ar an gCatalóin.
ag tagairt do shleachta éagsúla ón mBíobla
referring to various excerpts from the Bible
Go tobann, tá na haerthonnta, agus leathanaigh litreacha na nuachtán, lán, agus gach fear agus bean mhire
ag tagairt do shleachta éagsúla ón mBíobla mar chruthúnas ar cén bealach a vótálfadh ár Slánaitheoir sa reifreann seo dá mbeadh sé beo.
trácht a dhéanamh ar
to refer to
Tá an PSOE den tuairim go mbeidh siad ábalta teacht ar réiteach a bheas inghlactha ag na páirtithe go léir, cé nach bhfuil an PSOE agus José Luis Rodríguez Zapatero, Príomh-Aire na Spáinne, sásta glacadh leis an tearma “náisiún” chun
trácht a dhéanamh ar an gCatalóin.
cé dó a bhfuil sí ag tagairt
to whom she is referring
Ní luann sí aon ainmneacha ach, nuair a dhéanann sí cur síos ar dhuine acu, is léir dom
cé dó a bhfuil sí ag tagairt.
ag tagairt do mhífhortún seo na Polainne
referring to this misfortune of Poland's
Polaiteoir sinsearach
Tá sé sothuigthe go mbeadh duine mar Włodzimierz Cimoszewicz
ag tagairt do mhífhortún seo na Polainne.
ag tagairt don ESB
referring to the ESB
Síoga!
Martin
ag tagairt don ESB (atá ag déanamh urraíochta ar an oíche).
ag tagairt
referring
Ní
ag tagairt don ghreann ar fad atá Ó Coileáin nuair a deir sé gur ardchuideachta ab ea an Ríordánach.
a dtagraítear di
which is referred to
Deirtear go bhfuil an t-amhrán “A Rush and a Push and the Land is Ours” bunaithe ar gháir chatha Gaelach
a dtagraítear di i ndán de chuid Speranza (máthair Oscar Wilde).
thagair sé do
he referred to
Nuair a bhuail mé leis le gairid ina theach cónaithe ar Bhóthar Dhún an Chreagáin i gCathair Dhoire
thagair sé do chúpla duine a raibh a gcion féin, dar leis, déanta acu ar son na Gaeilge, Íosold Ní Dheirg agus Anraí Mac Giolla Chomhaill ina measc.
ag tagairt do
referring to
”
Níl an duine seo
ag tagairt do Shinn Féin an lae inniu.
ag tagairt
referring
Agus é
ag tagairt don chaoi a bhfuil ag éirí chomh maith sin leis na cúrsaí teanga, bhí an méid seo le rá ag Dòmhnall Angaidh MacLennan, Bainisteoir Ionad Chaluim Chille: “Tá áthas orainn go mbeidh cúrsaí i nGàidhlig na hAlban do chainteoirí Gaeilge agus cúrsa comhthreomhar sa Ghaeilge do lucht na Gàidhlig ar siúl arís in Íle i mbliana.
ag trácht ar
referring to
An-samhradh a bhí ann, agus ní
ag trácht ar an aimsir atá mé, ach ar na cluichí craoibhe a imríodh idir Bealtaine agus Meán Fómhair.
Tagraíonn sé don chairdeas
he refers to the friendship
”*
Cairdeas
Tagraíonn sé don chairdeas a bhí ann idir Cesca agus a mháthair féin, Úna Hyde, iníon Dhubhghlas de hÍde.
ag tagairt
referring
Ní ag trácht ar an bhliain airgeadais atá mé, ná
ag tagairt don bhliain chánach, ach ag smaoineamh atá mé ar an bhliain féilire mar a thuigeann muid ar fad í, an bhliain sin a thosaíonn ar Lá Caille, agus ag smaoineamh atá mé ar an tríú mí den bhliain chéanna.
Ag tagairt
referring
Ag tagairt dó don chéad uair a chonaic sé an focal “bhfuil” scríofa síos, dúirt sé: “Bhfuil? *Is that you, *bhfuil? *Jesus, I never expected you to look like that.
Tagraíonn an teideal
the title refers
Tagraíonn an teideal *An áit a n-ólann an t-uan an bainne *don fhonn a thagann ar dhaoine, de réir mar a théann siad anonn in aois, filleadh ar a n-áit dhúchais.
ag tagairt don chríoch Phalaistíneach faoi fhorghabháil
referring to the Palestinian territory under occupation
” In alt eile a foilsíodh in *Haaretz*, mhínigh Gideon Levy cúram an aire seo: “*Yakobashvili, the Jewish minister of ‘reintegration,’ another white-washed term for occupation*,” agus é
ag tagairt don chríoch Phalaistíneach faoi fhorghabháil mar phatrún i gcomhair na hÓiséite Theas.
Thagair
referred
Thagair Pádraig Mag Fhearghusa, Uachtarán Chonradh na Gaeilge, le deireanas do sheirbhísí Gaeilge a bheith sna bainc, tharla airgead poiblí a bheith dá n-urradh anois.
thagraíonn
do refers to
Ar ndóigh, is téarma acadúil é Pigmí a
thagraíonn do na fiagaithe-cnuasaitheoirí ísle arb as na foraoiseacha meánchreasa agus na limistéir máguaird san Afraic Láir dóibh.
Thagair
referred
Thagair Seán de Fréine do na ‘prophetic pioneering minorities’ ina leabhar ‘Saoirse gan Só’ (1960, 124).
Thagair sé don méid
he referred to the amount
Thagair sé don méid a dúradh sa Staidéar Cuimsitheach Teangeolaíoch ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht (2007), nach raibh fágtha ag an nGaeilge mar theanga phobail sa Ghaeltacht ach thart ar 20 bliain eile “mura ndéanfaí gníomh ar bhonn práinne chun cúrsaí a leasú”.
thagair
referred
Rith sé liom gur mórán mar a chéile a
thagair lucht dlí Shasana don Fhénechas, seanreacht na hÉireann, i ndiaidh dóibh súil a chaitheamh ar an teaglam lámhscríbhinní a fuair siad ó sheanfhear de mhuintir Chianáin ag tús an 17ú céad.
Ag tagairt
referring to
”
Ag tagairt dá aitheasc Dhuais Nobel na Síochána – “Inaction tears at our conscience and can lead to more costly intervention later” – mhol an litir deireadh a chur le réimeas Muammar Qaddafi gan a thuilleadh moille.
thagraíonn sé di
he refers to it
Is minic a rinne mé gáire agus mé ag éisteacht le Des Bishop ag spochadh as na hÉireannaigh agus an dúil aisteach, mar a
thagraíonn sé di, atá acu i reiligí sna Stáit Aontaithe.
tagairt a dhéanamh don
refer to the
Bíonn sé de nós ag tráchtairí Béarla raidió agus teilifíse a bheith cruinn agus
tagairt a dhéanamh don ‘parallelogram’ nó don ‘small rectangle’.
Thagair
referred
Thagair an rí, más go cliathánach féin é, do chás Iñaki Urdangarin ina aitheasc Nollag, agus béim á leagan aige ar chothroime an dlí.
ag tagairt
refers
*“Ground Hog Day”* a deir Leamh Ó Cuinneagáin, agus é
ag tagairt don mhéid céanna borgairí agus stéigeacha caoldroma a itear gach bliain agus don mhéid céanna piontaí leanna a óltar.
thugtar mar mhagadh ar
jokingly referred to
Bíonn an dá Chlub na Féile ann anois agus is maith ann Club na nDinasaur mar a
thugtar mar mhagadh ar an chionn eile! Sílim go bhfuil áit ann don dá rud.
a bhfuil tagartha ag
which has been referred (to)
De réir na tuairime seo, d’fheicfeadh na Poblachtaigh gur duine é Obama a bhféadfaí comh-oibriú leis ar cheist na hinimirce agus gheobhadh Obama an tacaíocht dhépháirteach i dTithe Chomhdháil na Stát Aontaithe a bhí ag teastáil chun córas inimirce na Stát a athchóiriú go cuimsitheach, córas
a bhfuil tagartha ag Obama dó mar chóras briste.
rinne sé tagairt do
he referred to
Sa stair a scríobh sé ar stair Arm Saoránach na hÉireann,
rinne sé tagairt do rud a dúirt comhbhunaitheoir an Airm sin, Jim Larkin, faoi shampla Edward Carson a leanúint agus eagrú ar bhonn míleata.
tagraíonn sé don
it refers to the
Tagann an téarma Gangnam Style ón Chóiréis agus
tagraíonn sé don stíl mhaireachtála mhianaidhmeach atá le feiceáil i gceantar Gangnam (*Beverly Hills Seoul*) agus is faoin chultúr tomhaltach seo a dhéanann PSY scigmhagadh ina amhrán.
in ann tagairt a dhéanamh do na beartais
able to refer to the policies
“Beidh Jim in ann tógáil ar an taithí foirne atá ag Paul, ach thairis sin, beidh sé
in ann tagairt a dhéanamh do na beartais a chuir sé i bhfeidhm mar bhainisteoir ar Dhún na nGall agus atá anois ag cuidiú le foireann Celtic,” dar le Michael Mc Ginley.
thagraíonn don
refers to
”
Focal a bhaineann leis an chreideamh é Eipeafáine a
thagraíonn don uair a léirigh Críost é féin do na Gintlithe.
mar a thugtar mórán go geanúil orthu
as they’re fondly referred to
Chonaiceamar an tseachtain seo chuaigh thart fear de chuid an FSA,
mar a thugtar mórán go geanúil orthu, ag gearradh na scamhóige amach as saighdiúir de chuid na Siria agus á ithe ar Youtube.
bhféadfainn tagairt dó i dtaobh
I could refer to as
Ní raibh mórán thart ag an am sin go
bhféadfainn tagairt dó i dtaobh cumadóirí ceoil comhaimseartha Gaeilge, seachas léithidí Thaidhg Mhic Dhonnagáin agus Na Fíréin – thaitin a gcuid ceoil go mór liom agus de réir a chéile thosaigh mé ag scríobh i mo theanga féin, ar mo stíl féin.
agus é ag tagairt
while referring to
Is léir go bhfuil cumha i ndiaidh na seanlaethanta ina shúile
agus é ag tagairt don fhorbairt a tháinig ar a chuid scríbhneoireachta in imeacht na mblianta.
thagair
referred (to)
Ní bheinn compórdach leis an pragmatism a fheicimid sa Dáil agus ar
thagair Lucinda Creighton dó le déanaí.
ag déanamh tagartha do
referring to
’ -
‘Is éard atá i gceist ná feiniméan sóisialta a bunaíodh i Meiriceá sa bhliain 2000,
ag déanamh tagartha do nádúr an duine mar le cúrsaí gnéis ina bhfuil béim faoi léith curtha ar an ghnéas eile a mhealladh.
ag tagairt do
referring to
'*
Bhí an ceannlíne
ag tagairt do leabhar dar teideal Lethal Allies, ina bhfuil fianaise leagtha amach faoi chorradh le céad dúnmharú ina raibh RUC, an UDR agus/nó Arm na Breataine páirteach i gcuideachta paraimíleataigh dhílseacha.
Ag tagairt do na heachbhurgair
referring to the horse-burgers
Ag tagairt do na heachbhurgair atá Balor.
an cheist a tharchur chun na hArd-Chúirte
referring the matter to the high court
Thug Abbott ordú don Ard-Aighne ina rialtas, an Seanadóir George Brandis, an lá tar éis rith an achta
an cheist a tharchur chun na hArd-Chúirte.
is ina chéadchodáin a bhíothas ag tagairt dóibh
were being referred to in percentages
An méadú agus an laghdú sin,
is ina chéadchodáin a bhíothas ag tagairt dóibh sna meáin, rud ab fhusa ná trácht ar na figiúirí féin is dóigh.
thagair
referred (to
An íomhá iomrallach seo ar fad, caithfidh go mbaineann sé ar bhealach éicint leis an teoiric a luaigh an tUachtarán agus gur
thagair an Coimisinéir Teanga dó: nach dtig leis an Ghaeilg a bheith marbh go leor do roinnt daoine.
a luaití go minic
which used to be referred often to
Ní dhearna Hardiman aon ghéarscagadh ar an gcoimhlint ghlan seo idir Airteagal 44 agus na hairteagail ilghnéitheacha eile i mBunreacht na hÉireann
a luaití go minic chun an cosc ar mhaoiniú creideamhach a scriosadh.
ag tagairt do
referring to
*” Shíl muintir bhocht na Breataine gur tancanna míleata a bhí i gceist aige, go dtí gur mhínigh duine de thráchtairí *Sky Sports* dóibh gur mar sin a ghabhtar buíochas i mBéarla na hÉireann, ach gur minic a luaitear Mac Dé san abairt: “*Ah! Jazus, tanks!*”
Thiontaigh Michael Dee ar an tuiseal ginideach uimhir iolra agus é
ag tagairt do mhuintir na Breataine i nGaeilge sa Royal Albert Hall.
Tagróidh seisean
he’ll refer
Tagróidh seisean do na leabhair Bhéarla ar fad is don Bhíobla agus tarraingeoidh mise as na seanfhocail agus as dearcadh na Gaeilge.