Anois, tá sé ag feidhmiú mar bhainisteoir eagarthóireachta agus mar fhoilsitheoir (i gcomhar le Seán Mac Seáin) ar an *Andersonstown News* féin, ar *an North Belfast News* (a bunaíodh i 1998) agus ar an *South Belfast News* (a lainseáladh an mhí seo caite).
De réir a chéile ansin nuair a tháinig na foilsitheoirí neamhspleácha ar an saol, laghdaíodh ar líon na n-aistriúchán liteartha agus díríodh níos mó ar ábhar scoile a fhoilsiú.
Níl de dhíth ach foilsitheoir toilteanach, eagarthóir díocasach, agus dea-thoil na ndaoine sin a bhfuil an chuid is mó den obair - an bailiú - déanta acu cheana féin.
Is é úinéir an fhoilsitheora is mó san Iodáil, Mondadori, comhlacht a fhoilsíonn leabhair mhór-ráchairte, nuachtáin agus irisí, agus a bhfuil 20% den mhargadh foilsitheoireachta inmheánach aige.
Ciallaíonn sé seo go bhfuil gá le seifteanna éagsúla chun dearadh suíomh gréasáin a fheabhsú, agus tá eolas mar gheall ar na féidearthachtaí sin curtha ar fáil ag O'Reilly, na foilsitheoirí.
Feicim go bhfuil O'Brien Press, foilsitheoirí Béarla, ag foilsiú leabhar i nGaeilge anois, aistriúcháin le scríbhneoirí Béarla den chuid is mó a deirtear liom.
I go leor tíortha eile, tá reachtaíocht ann chun iriseoirí agus foilsitheoirí a chosaint nuair a chuirtear clúmhilleadh ina leith ach iad a bheith ábalta a chruthú go raibh siad i ndáiríre ar thóir na fírinne agus go ndearna siad gach iarracht a chinntiú go raibh a bhfíricí cruinn.
" Cé go bhfuil a fhoilsitheoir fós ag iarraidh conradh leabhair a fháil do Collins in Éirinn, tá ráchairt an-mhór ar an úrscéal i measc léitheoirí Gael-Mheiriceánacha.
Diaidh ar ndiaidh thosaigh muid ag déanamh i bhfad níos mó cleachtaidh agus thuig muid ansin cé chomh dona is a bhí muid!"
Céim san fhisitheiripe
=======
Is mac é Colm leis an staraí agus foilsitheoir Pádraig Ó Snodaigh, agus an t-ealaíontóir agus scríbhneoir Cliodhna Cussen.
Ar an gcaoi seo, is féidir le lucht foilsitheoireachta i dtíortha go leor súil a chaitheamh ar leabhra ón iasacht, agus cuid acu a chur á n-aistriú, má thaitníonn siad leo.
"
Lena chois sin, deir an foilsitheoir: "Nuair a tháinig scannail ghnéis na hEaglaise chun solais arís is arís eile le blianta beaga anuas, agus nuair a d'éirigh sé soiléir go raibh cliarlathas na hEaglaise tar éis iad a chur faoi cheilt, ní raibh Breslin ábalta réiteach a dhéanamh idir a chreideamh agus an réaltacht nua seo.
"
Fuair sí coimisiún ó Bhord na Leabhar Gaeilge ag deireadh na bliana seo caite agus bhí foilsitheoir aici cheana féin, Cois Life, a dúirt go raibh siad sásta an saothar a chur i gcló.
"Táimid ag feitheamh ar an tseirbhís seo le fada an lá," a deir Eoin Ó Riain, foilsitheoir atá lonnaithe i gCaorán, gar do Bhaile na hAbhann i gConamara, "ach níl aon chomhartha faighte againn go mbeidh sí againn go luath.
ÉÓD: An raibh sé deacair leabhar a scríobh d'fhoilsitheoirí a bhí na mílte míle uait?
DW: Bhuel, tá cuid acu anseo i Meiriceá, agus thug na mic léinn i mo ranganna cúnamh mór dom.
"
Léargas beag ó Niall O'Dowd, foilsitheoir an *Irish Voice*, ar Eoin Mac Tiarnáin, duine de na Gaeil Mheiriceánacha is tábhachtaí agus is aitheanta le céad bliain anuas.
ag cáineadh na bhfoilsitheoirí,criticising the publishers,
Pé scéal é, is beagairgead a fhaightear ó scríobh leabhar den saghas seo in Éirinn, agusní ag cáineadh na bhfoilsitheoirí, Blackwater Press, atáim".
Caithfear a thuiscint nach raibh foilsitheoirí Maoracha ná aon eagraíocht chun tacú le foilsitheoireacht Mhaorach ann, ná foilsitheoirí a bhí báúil leis na *nuances* polaitiúla sin.
Dála an cheoltóra agus a
chaidreamh leis an lipéad ceirníní, bíonn dream ag feidhmiú idir an scríbhneoir agus an pobal freisin – na heagarthóirí agus na foilsitheoirí.
'*
Ba é Dónall Ó Riagáin eagarthóir an leabhair *‘Voces Diversae: Lesser-Used Language Education in Europe’* agus is iad Cló Ollscoil na Banríona, na foilsitheoirí.
Agus an tsuim mhór mhillteach atá ag muintir na hÉireann sa spórt (rud a thuigeann lucht TG4 go rímhaith) bheadh duine ag ceapadh go dtabharfadh lucht foilsitheoireachta leabhair Ghaeilge cuireadh do scríbhneoir(í) Gaeilge tabhairt faoi ábhar éigin spóirt.
Mar aoi speisialta, tháinig an foilsitheoir agus an gníomhaí Niall O Dowd (a bhain cáil amach in Éirinn anuraidh nuair a d'fhógair sé go raibh beartaithe aige seasamh i dtoghchán na huachtaránachta) chun an leabhar a sheoladh go hoifigiúil.
Coimhthíos in Éirinn na Seascaidí
==============
Sa deireadh, bhog sé go Londain i 1962, áit a bhfuair sé post mar eagarthóir le foilsitheoir leabhair.
An Ceol agus Lipéad Ghael Linn
==============
**CMacS: Céard faoi chúrsaí ceoil? An bhfuil aon ábhar nua ar na bacáin?**
AÓC: Is foilsitheoir ceoil i gcónaí é Gael Linn.
Tá aithne ar Cholmán Ó Raghallaigh mar fhoilsitheoir agus mar údar leabhar páistí ach is fear é a bhfuil dua caite aige le go leor rudaí eile ina shaol chomh maith, mar a fuair Éamonn Ó Dónaill amach nuair a labhair sé leis le gairid.
D’éirigh foilsitheoirí an-éisealachpublishers became very choosey
D’éirigh foilsitheoirí an-éisealach le blianta anuas sa bhiaiste leabhar a chlóbhuailfidís, agus tá Gabriel Rosenstock den tuairim mar gheall ar an athrú iompair sin gur ‘gaire cabhair an fhéinfhoilsithe ná an doras’.