Tá an UUP ag iarraidh earcaíocht 50/50 don PSNI a stopadh.

I rith na 1980í, bhí sí i lár cúrsa de chuid na heagraíochta Glór na nGael nuair a chuir Státrúnaí an Tuaiscirt, Douglas Hurd, cosc ar dheontais oifigiúla a thabhairt don ghrúpa sin.

Agus flúirse cócaoin ar an margadh, tá fianaise ann go bhfuil méadú ag teacht arís ar sholáthar hearóine an domhain ó chuir an tIarthar Comhghuaillíocht an Tuaiscirt i gcumhacht san Afganastáin.

Tuigeann na tuaisceartaigh, áfach, cé chomh deas is atá an áit.

Nuair a d'fhiafraigh sé cén fáth, dúradh leis go raibh daoine den tuairim go raibh an blas tuaisceartach bagrach.

Mar a bheifeá ag súil, bítear i gcónaí ag spochadh as de bharr go bhfuil blas láidir tuaisceartach ar a chuid cainte agus, gan amhras, déanann seisean amhlaidh i gcás a chomhoibrithe.

Le gairid, chuir sé tuarascáil faoi bhráid Chomhairle Craolacháin Thuaisceart Éireann.

" Cainteanna na seascaidí ======= Ceann de na gníomhartha ceannródaíocha ina raibh Whitaker lárnach le linn a ré féin sa státseirbhís ná na cainteanna sna seascaidí idir an Captaen Terence O'Neill, Príomhaire Thuaisceart Éireann, agus an Taoiseach, Seán Lemass.

* Gluais • Glossary mo dhícheallmy best a gheallaim dom féinI promise myself san fhásachin the desert d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate don Charghasfor Lent cleastrick chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself blastatasty íobairtsacrifice maitheasgood bródúilproud casacht mhór ghroía great big cough tairseachthreshold tanaíthin fiáinwild de shíoralways seanfhaiseantaold-fashioned láchfriendly, pleasant mearbhallconfusion cheapasI thought a bhlas tuaisceartachhis northern accent chloisimis a chasachtwe used to hear his cough bhímis ar bíswe used to be excited/impatient cúbógacollections of Easter eggs scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside go scafántaspeedily ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it ag iomrascáil lena chéilewrestling one another suachmáneasy-going person gan puth análawithout a puff of breath parlúsparlour, sitting-room deireadh sí linnshe would say to us cur i gcéill iomlántotal pretence thuigeadh siseshe'd understand bheannaímis dówe would greet him d'fhiafraímis dewe'd ask him d'fhreagraímiswe would answer go fuarbhruiteindifferently ag tóraíocht an mhálasearching for the bag nodclue go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them beadaílover of sweet things dá bharras a result d'éalaigh méI escaped cófrapress ag póirseáil thartrummaging about málaí plaisteachaplastic bags doirtealsink de phreabsuddenly go raibh mo chosa nitethat it was all up with me polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north daoine muinteartharelations díospóireachtaí bríomharalively debates a chuairteannahis visits b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men ag útamáilfumbling ba ghiorra in aois diclosest to her in age mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me barrúilfunny de shíor dár gcáineadhalways criticizing us ag spochadh as m'uncailteasing my uncle agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her tá sé chomh maith agamI may as well á leanúintfollowing him garda gradaimguard of honour cársánwheeze inchreidtecredible plúchadhasthma ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle dá mbéarfaí ormif I was caught isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places macalla na nglórthathe echo of the voices tuaromen, sign an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best mealltachenticing bonnánhorn fardoraslintel of door vardúswardrobe bheir mé barróg airI hugged him ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions glicsly caoi a chur ar an áitto tidy up the place margadhdeal a roinntto share stróic méI tore daitecoloured dúil chráitetorturous desire candaí móra seacláidebig chunks of chocolate blúire ar bhlúirebit by bit giodalachperky bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down smeartha le seacláidcovered in chocolate teipfailure

Ó tharla gur chuig tíortha níos boichte ná na Sé Chontae féin a bheas an t-airgead mór ag dul, is amhlaidh is lú suim atá ag tuaisceartaigh sna toghcháin seo.

Ar an 20 Márta 1989, ar iarratas ó Tom King, Státrúnaí an Tuaiscirt ag an am, thaistil an tArd-Cheannfort Harry Breen agus an Ceannfort Bobbie Buchanan go Dún Dealgan le casadh ar Ard-Cheannfort na nGardaí sa bhaile sin, John Nolan.

Tá siad sa leath thoir de cheantar cósta na Críche ó Thuaidh agus i gcúinne thoir thuaidh New South Wales.

" B'ansin a thuig m'athair an áit a bhí ceaptha dó sa tsochaí ó thuaidh.

Tá Killoran i gceannas ar Chiste Craoltóireachta Gaeilge Choimisiún Scannán agus Teilifíse Thuaisceart Éireann (CSTTÉ) agus tá breis is dhá mhilliún déag punt sa chiste sin le caitheamh ar chláracha Gaeilge idir 2005 agus 2009.

Cá huair a bunaíodh CnaG agus cé a bhunaigh é?*** Bhunaigh Roinn Oideachais Thuaisceart Éireann an eagraíocht sa bhliain 2000 mar chuid den reachtaíocht a tháinig amach as idirbheartaíocht Chomhaontú Aoine an Chéasta i 1998.

Níl am á chur amú níos mó ar shíorchainteanna ar dhíchoimisiúnú, ar spíodóireacht, ar choiriúlacht, agus tá Tionól Thuaisceart Éireann anois ag dul i ngleic – a oiread agus is féidir le rialtas ar cosúla le comhairle contae é – le fadhbanna a mhuintire.

Tá sé ina bhall de bhord Choimisiún Scannán agus Teilifíse Thuaisceart Éirinn leis na blianta agus bhí baint lárnach aige le bunú agus forbairt an Chiste Craoltóireachta Gaeilge fosta.

Mar aon leis an obair a dhéanann sé le Coimisiún Scannán agus Teilifíse Thuaisceart Éireann, tá sé thar a bheith bródúil as an obair ar fad atá déanta aige leis an gCiste Craoltóireachta Gaeilge ón am a bunaíodh é in 2005.

Ní raibh orm streachailt le hathrú aeráide, mar bhí an aimsir sa leathsféar thuaidh ar aon dul leis an aeráid sa leathsféar theas – báisteach ghruama - ach thaitin na tráthnónta geala in Éirinn go mór liom.

Bhíodh Lìte ar an taobh thuaidh den abhainn, ag an áit a dtéadh sí isteach san fharraige.

Duine ar bith a d’fhillfeadh ar na Sé Chontae i ndiaidh 30 bliain a chaitheamh thar lear, b’ábhar iontais dó chomh láidir is atá an tÉireannachas le mothú i saol laethúil an stáitín ó thuaidh i gcomparáid le 30 bliain ó shin.

“Chuaigh mé a fhad le Bord Scannán na hÉireann, TG4 agus Coimisiún Scannán agus Teilifíse Thuaisceart Éireann agus bhí dúil ag gach dream sa scannán ar an toirt agus chuir siad go léir tacaíocht ar fáil go measartha gasta.

Ba chraoltóir ceannródaíoch é Kieran, a chaith beagnach ceithre bliana is fiche ag soláthar scoth na gcláracha don lucht féachana ó thuaidh.

***Fógraíocht trí Ghaeilge: an cosc atá curtha uirthi ag an fheidhmeannas ó thuaidh:*** Le linn ghéarchéim *Lá Nua*, tugadh le fios dúinn an drochbhail atá fágtha ar ghluaiseacht na Gaeilge i gcoitinne as siocair an dearcaidh dhiúltaigh atá ag na húdaráis ó thuaidh i leith na Gaeilge.

Polasaithe eagarthóireachtaNí dóigh liom gur féidir le nuachtán a thugann "nuachtán náisiúnta" air féin an oiread sin béime a chur ar scéalta Tuaisceartacha i gcónaí.

Mura bhfuil sé d’acmhainn acu nuachtán laethúil den chaighdeán seo a fhoilsiú – agus creidim gur bunriachtanais iad na gnéithe sin thuas nach féidir a bheith beo dá n-éagmais i margadh iomaíoch na nuachtán – b’fhearr éirí as an bhfoilsiú laethúil agus nuachtán seachtainiúil a dhéanamh de *Lá Nua* arís, nó é a fhoilsiú dhá nó uair uaire sa tseachtain, agus díriú ar chúrsaí an Tuaiscirt den chuid is mó.

Is coimisiún é a bhogann i dtreo na gaoithe a shéideann ó Oifig Thuaisceart Éireann (OTÉ), agus faoi láthair, ba mhaith le OTÉ brú a chur ar an DUP glacadh le haistriú cumhachtaí póilíneachta agus cirt ó Westminster go dtí an Tionól, ar mór-éileamh é de chuid Shinn Féin.

Bhí sé mar a bheadh aisling Pháirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann fíoraithe! Dúradh liom go raibh bratach na hÉireann le feiceáil ag na *Proms* i Londain agus i Manchain, ach d'imigh an bheirt againne ó Halla na Cathrach píosa maith roimh "Rule Britannia".

html) Thug Noel Pearson agus Galarrwuy Yunipingu, duine de na ceannairí bundúchasacha is tábhachtaí sa Chríoch Thuaidh, tacú don tionscadal, áfach.

Samhain (Sam+fuin) Is mar fhuineadh, nó mar ‘dheireadh’ an tsamhraidh, mar ‘thráth báis’ na bliana a braitheadh an tSamhain riamh anall, agus bítear ag cuimhneamh ar ghnóthaí báis i leath thuaidh an domhain trí chéile, an t-am seo den bhliain.

Tá an pheil Astrálach ar an gcluiche caide is coitianta sa Tasmáin, san Astráil Theas, san Astráil Thiar agus sa Chríoch Thuaidh.

Agus annsúd go deimhin i bhfís oidhche do dhearcas fear darab ainm Bhictoricus fé mar a bheadh sé ag teacht ó Éirinn, agus litreacha do-áirithe aige; agus do shín sé ceann aca chugam, agus do léigheas tosach na litreach mar a raibh guth na nGaedheal; agus tráth is mé ag aithris tosaigh na litreach, dar liom gur chuala, an nóimeint sin, guth na ndaoine bhí ina gcomhnuidhe i n-aice le coill Fochluid, atá i gcomhgar na farraige thiar, agus sid é mar do ghlaodhadar ós árd, d’aon ghlór béil mar déarfa: “Aitcheam ort, a ógánaigh naomhtha, teacht chughainn is siubhal fós i n-ar measc.

Scéal ógánaigh a thosaíonn i ndúiche atá faoi bhagairt cogaidh san Afraic agus a chríochnaíonn ar shráideanna dofháilteacha thuaisceart na hEorpa.

An Fhéiniontaoibh ========= Tá dearcadh níos folláine ag Éireannaigh an tuaiscirt ar cheist na féiniúlachta.

Bhí beirt pháistí i measc an triúir, cailín óg in aice le Darwin, príomhchathair na Críche Thuaidh, agus buachaill an-óg san Abhainn Daintree i dtuaisceart Queensland.

Tá sí buailte leis an gCéinia ar an teorainn thuaidh agus tá an Mhósaimbíc léi aneas.

Urlabhra na Cosmhuintire ============= D’ainneoin an mhéid sin, an easpa stádais sin, labhraíodh an Bhriotáinis go forleathan i 90% de theaghlaigh na Briotáine ‘Ísle’, nó Thuaidh, go dtí 1914.

Fuair siad cead ó Edelfrida ansin, banríon Mercia i dtuaisceart Shasana, dul i dtír ag Wirral.

Ní bheidh siad ach ag seasamh in aon dáilcheantar amháin sa toghchán don tionól agus gan ach ochtar sna toghcháin áitiúla ach cad é mar a fheiceann Ervine a a pháirtí i gceann cúig bliana? “Ba mhaith liom go mbeadh suíocháin againn ar fud Thuaisceart Éireann,” ar sé agus ansin dúirt sé rud éigin thar a bheith suimiúil.

As Tobar Phádraig i gColáiste na Tríonóide a tháinig loscainn go Leath Chuinn 400 bliain ó shin nuair a cuireadh an sceith ann.

Tháinig socrú (doiligh) bunreachtúil ar cheist an Tuaiscirt tar éis sos cogaidh na nóchaidí.

(Is beag déagóir a bhfuil a fhios acu cad é an tslí bheatha atá rompu, ar ndóigh) ach i ndiaidh "sraith timpistí", tá Bob Collins ar na fir is mó tionchar ar dhá thaobh na teorann in dá réimse difriúla, mar Chathaoirleach Údarás Craolacháin na hÉireann (ÚCÉ) ó dheas, agus mar Phríomh-Choimisinéir ar an Choimisiúin Comhionannais ó thuaidh.

Ansin, fuair siad cead ó Edelfrida, banríon Mercia i dtuaisceart Shasana, dul i dtír ar Cilgwri.

Nuair a smaoiníonn daoine ar ealaín sna mórbhailte agus sna cathracha i dtuaisceart Shasana, cuimhneoidh siad gan amhras ar chuid de shaothar LS Lowry(1887-1976), inar tharraing sé an tírdhreach tionsclaíoch in áiteanna mar Salford, cóngarach dá theach féin i Pendlebury, Manchain.

’* Bunadh na hÉireann ======= Níl a fhios agam an bhfuil ealaín Lowry ina shean-saobhshamhail agus sin an fáth nach bhfuil sé féin ar an líosta thuas, ach ar scor ar bith, tá an Duais Ealaín Thuaisceart Shasana (NAP) ina cúigiú bliain anois agus tugaim faoi deara go bhfuil ealaíontóirí de bhunadh Éireannach go láidir ann.

Gach aontachtach a nochtann a aghaidh ar an teilifís na laethanta seo, bíonn sé ag caint ar na sluaite Caitliceach (tá a súile siadsan níos cóngaraí dá chéile, tá a fhios agat) atá ag tarraingt orthu, iad uilig réidh le seanualach na hÉireann Aontaithe a chaitheamh uathu, a muinchillí a thiontú suas agus gach díograis dá bhfuil ina gcolainn a chaitheamh ar son Tógra Thuaisceart Éireann mar atá cuid de na meáin ag tabhairt ar athdhearú na Sé Chontae.

Ach oiread leis na mílte bailte eile i dtuaisceart na Seineagáile, Mailí, An Nígir, An Nigéir agus Beinin, tá an talamh á tréigean agus á bánú.

Bhí aird na hAstráile dírithe ar ionchoisne cróinéara in Darwin, príomhchathair na Críche Thuaidh, ar na saolta deireanacha seo.

Níl aon sliabh ar Í agus tá roinnt cnocán ann atá cúpla céad troighe ar airde ar a mhéad: Dùn Ì agus Cnoc nam Bradhan sa gcuid thuaidh den oileán, Carn Cùl ri Èirinn sa gcúinne thoir ó dheas agus Sithean Mor i lár an oileáin.

Íseal Grian, Gearr a Rith ======== Má ba dhona an samhradh a fuair Éire, is doirche, is fliche agus is fuaire a bheas an aimsir in íochtar domhain go ceann ráithe.

Cé shamhlódh go mbeadh Caitliceach choíche ina Ard-Aighne ó thuaidh? Nó go mbeadh Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí an tuaiscirt ina Ghaeilgeoir Caitliceach - agus ina phíobaire cumasach uilleann chomh maith! Tá aithne agam ar dhochtúir a dúirt liom nach speisialtóir amháin Caitliceach san otharlann a mbíodh sé ag obair inti.

Cogadh náireach a bhí ann, a rinne an deighilt sa phobal tuaisceartach a dhoimhniú go mór.

Músclaíodh an chonspóid seo faoin gCeallach arís ar na mallaibh nuair a reáchtáladh a thórramh i dtuaisceart Victoria, an ceantar a thugann lucht na turasóireachta Kelly Country (dúiche Uí Chadhla is dócha, nó arís Uí Chaollaí, mar ba le Tiobraid Árann iad, nó arís ar ais, Uí Cheallaigh).

Faoin mbliain 1776, bliain neamhspleáchais na Stát Aontaithe, bhí deireadh le sclábhaíocht i roinnt de na stáit thuaidh, ach ní sna cinn ó dheas.

Ar chósta thuaidh Mharacó, tá dhá chathair de chuid na Spáinne, mar atá, Ceuta is Melilla.


Mhaígh aontachtaithe go raibh difir idir séadchomharthaí an tuaiscirt agus séadchomharthaí an deiscirt agus scríobh beirt staraithe críochdheighilteacha, E Estyn Evans agus Oliver Davies, ó tharla an cineál céanna ulacha a bheith in Albain gur ón Bhreatain anoir a tháinig siad.

Sin ráite, rinne cumadóirí finscéal bunaidh an Stáit ó thuaidh jab chomh maith sin is go bhfuil daoine anois ann atá sásta *Northern Irish* a thabhairt orthu féin mar fhéiniúlacht.

Ba é an rud a bhí ann ná diúracán aimsire a theilg muintir na hIorua in airde chun staidéar a dhéanamh ar na Gealáin Thuaidh.

Mhol siad do Rialtas Éireannach na hÉireann go dtabharfaí vóta dom le caitheamh i dtoghchán na huachtaránachta mar Éireannach agus mar Ghael, cionn is, dar liom, dalta an fhile a d'imigh ar shlí na fírinne an mhí seo caite, "tá mo phas glas" - cé go bhfuil mé i mo chónaí i Leath Choinn.

Má fhaigheann muintir an tuaiscirt vóta i dtoghcháin uachtaránachta, ba chéim bheag ach tábhachtach é chun aitheantas a thabhairt dom mar Éireannach.

Tá an oiread sin brú ag teacht ó gach taobh glacadh leis an Éireannachas Tuaisceartach coincheap atá cumtha leis an Éireannachas a cheilt, déanta na firinne.

Tá géillsine náisiúnaithe an tuaiscirt agat.

In Iorras féin, tá muintir Dhú Chaocháin scartha i bhfad ón bhFál Mór/an Eachléim/an Fód Dubh.

Mar a dúirt an fear grinn tuaisceartach, Jake O Kane, ní ann do Chomhairle Bhaile na Mainistreach le sinn a shábháil ó Ifreann; tá siad ann le cinntiú go bhfolmhaítear na boscaí bruscair agus go gcuirtear daoine atá marbh sa chré.

*’ Conas nach bhfuil ainm draoi seo na caide in airde sa leathsféar thuaidh, arsa mise liom féin? Conas nár chaith sé sealanna fada ina dhia beag ag Rossoneri an San Siro, ag Madridistas an Bernabéu – nó ag Culés an Camp Nou fiú? Gan trácht ar lucht fulaingthe (déanaí) Old Trafford - an dea-mhéin idir Manchester United agus pobal na Seapáine curtha san áireamh? Bearna le Líonadh ======= I gcead di, tá Parramatta fós sna garbhchríocha sacair.

’Sé an Bord Scrúdaithe i dTuaisceart Éireann, an CCEA, a bhíodh ag cur na cáilíochtaí Gaeilge ar fáil i Sasana.

I 1996, tháinig Monica Mc Williams agus Pearl Sagar le chéile le Comhlathas na mBan a bhunu mar eagraíocht a chuirfeadh dlús faoi iarrachtaí mhná an tuaiscirt sna 1990í a bheith páirteach i struchtúir a bhí ag múnlú a dtodhchaí.

I 1996, tháinig Monica Mc Williams agus Pearl Sagar le chéile le Comhlathas na mBan a bhunu mar eagraíocht a chuirfeadh dlús faoi iarrachtaí mhná an tuaiscirt sna 1990í a bheith páirteach i struchtúir a bhí ag múnlú a dtodhchaí.

Tá go leor aontachtaithe, Pastor Jack McKee ó Bhóthar na Seanchille i mBéal Feirste ina measc, atá sásta comhoibriú le poblachtánaigh ar bhonn áitiúil ach nach dteastaíonn uathu aon bhaint a bheith acu le Sinn Féin i dTionól Thuaisceart Éireann.

Measann Robert McMillen go n-íocfaidh David Trimble agus an UUP go daor as a n-easpa misnigh sa toghchán do thionól Thuaisceart Éireann ar an 26 Samhain.

Beidh níos mó deiseanna ag dreamanna in Éirinn agus in Albain bheith ag comhoibriú lena chéile sna blianta atá amach romhainn agus tá Robert McMillen den bharúil go bhféadfadh sin dul go mór chun sochair do shochaí Thuaisceart Éireann.

Deir Robert McMillen go raibh sé i gcónaí i gceist ag Sinn Féin tacaíocht a thabhairt do Sheirbhís Phóilíneachta Thuaisceart Éireann, ó aimsir Chomhaontú Aoine an Chéasta ar aghaidh.

Tá súil ag Robert McMillen go mbeidh rialtas i gcumhacht a bheidh in ann feidhmiú i gceart, i ndiaidh an toghcháin do Thionól Thuaisceart Éireann ar an 7 Márta.

Sular scaoileadh le slua NICRA i nDoire, bhí corraí ar dhaoine go leor mar gheall ar an Imtheorannú gan Triail a cuireadh i bhfeidhm sna Sé Chontae mí Lúnasa 1971, mar is maith is cuimhin le Tony Birtill.

Tá go leor le foghlaim, dar le Breandán Delap, faoi mheicníocht an phróiseas síochána ó thuaidh ó chuntais iar-Phríomh-Aire na Breataine, Tony Blair, agus iar-Stát-Rúnaí an Tuaiscirt, Peter Mandelson in dhá leabhar a foilsíodh ar na mallaibh.

Bhí an saol ag múineadh Aire Oideachais na Sé Chontae, Caitríona Ruane, sa dóigh gur shiúil sí cuid de Mheiriceá Láir, taithí a thug uirthi a hamhail a dhíriú ina dhiaidh sin ar dheacrachtaí an Tuaiscirt.

Beidh tionchar ag an toghchán ó dheas ar an toghchán ó thuaidh faoi cheann dhá mhí.

Ní club damhsa de chineál áirithe atá i gceist leis an Laplainn, ach dúiche bheag Dhaidí na Nollag in íochtar an domhain.