comhdhéanta de
made up of
An bhfuil mórán de na spriocanna a leagadh síos i dtús ama bainte amach?
Ar dtús bhí an Chomhdháil comhdhéanta de na heagraíochtaí Gaeilge agus daoine aonair, ach ó lár sheascaidí an chéid seo caite is eagraíochtaí amháin atá cláraithe leis an gComhdháil.
cumtha
made up
Cinnte, cuirimis fáilte roimh an díchoimisiúnú ach, mar a leanann an lá an oíche, fanaimis ansin leis an chéad bhac polaitiúil eile agus leis an chéad éagóir eile, fíor nó cumtha, a fhanfaidh go deo i gcuimhne na ndaoine i sráideanna cúnga Bhéal Feirste.
D'éirigh Sinéad a dhéanamh buidéil
Sinéad got up to make (for the purpose of making) a bottle
D'éirigh Sinéad a dhéanamh buidéil don leanbh nó bhí a fhios aici an dóigh a raibh an béal ag dul aige go raibh ocras ag teacht air.
focail chumtha
made up/invented words
Sampla eile is ea focail iasachta sa chaint bheo, seachas focail chumtha chun Béarla a sheachaint, nach féidir le haon chainteoir a thuiscint.
comhdhéanamh
make-up
Lasmuigh mar sin den seisear seanadóirí a thogh céimithe ó choláistí Ollscoil na hÉireann agus ó Choláiste na Tríonóide, tá comdhéanamh an tSeanaid nuathofa beagnach ar aon dul le comhdhéanamh na Dála.
cumtha
made up
Ní ghlacann Trimble agus an UUP gur ann dá leithéid, ach cad é mar a thig leis an IRA, a tchí é féin mar chosantóir na gCaitliceach, scor nuair atá ionsaithe á ndéanamh ar Chaitlicigh ar bhonn laethúil?
Ba chirte go mbeadh Trimble ag tabhairt aghaidhe ar lucht caite na mbuamaí píopa - chan in áit, ach oiread éagóracha, fíora nó cumtha, an IRA.
smideadh
make-up
Roicéid, gunnaí, carranna, cluichí ríomhaireachta, bréagáin Harry Potter, bábóga, gúnaí bábóg, bréagáin Lord of the Rings, smideadh, éadaí bábóg, tuilleadh cluichí ríomhaireachta, tuilleadh Harry Potter .
go gcumadh sé
that he used to make up
Deir cuid acu go gcuireadh sé an-bhrú orthu sa traenáil fhisiceach agus go gcumadh sé triallacha éagsula de réir mar a bhí sé ag dul ar aghaidh.
ag cumadh dualgas i ndiaidh dualgais
making up duty after duty
Sin an fáth go bhfuil an oiread sin moilleadóireachta ar siúl ag aontachtaithe agus iad ag cumadh dualgas i ndiaidh dualgais le comhlíonadh ag an IRA, dar leo.
ag cumadh ainmneacha go huathoibríoch
making up names automatically
Chun cabhrú le daoine teacht ar ainmneacha nach bhfuil in úsáid cheana féin, tá na comhlachtaí a gcláraítear ainmneacha fearainn leo ag cumadh ainmneacha go huathoibríoch.
lenár scéal féin a chumadh
to make up our own story
D'úsáid sé an seomra céanna arís agus arís eile ina phictiúir - d'athraigh sé an troscán agus uirlisí éagsúla chun scéal úr a chruthú agus muid a mhealladh isteach ina dhomhan rúnda lenár scéal féin a chumadh.
Ní mise a chum ná a cheap
I didn't make this up.
Ní mise a chum ná a cheap.
a cheap daoine eile
that other people made up
Tá tú ag plé le scéalta agus carachtair nár chum tú féin agus tá tú ag cur le rudaí a cheap daoine eile.
a chumadh bhrí an scéil
making up the meaning of the story
Ar léamh chuid focal an údair dúinn, tosaímid a chumadh bhrí an scéil a d'fhág seisean le hoidhreacht againn.
dá cumas ceaptha scéalta
her ability to make up stories
?
geilleagareconomy
ina dtuile amholain a flood of crude oil
a rómhróinn fúmthat I would dig the ground under me
i mbaol a blaosc a scoitheadhin danger of having her head cut off
bantrachtwomen
dallamullógdeception
dá cumas ceaptha scéaltaher ability to make up stories
bíogúilsprightly
is gan a dhath agam dá bharrwith nothing to show for it
maitheasgood
mo dhícheannadhmy decapitation
cúiscause
mo dhianéagmy violent death
anbhásviolent death
babhta mionnaí móraa bout of cursing
bómántaslow-witted
cóirithe go néata
neatly made-up
Tá cuid acu níos sainiúla: léiríonn íomhá amháin fear sna tríochaidí ina shuí ar leaba atá cóirithe go néata.
Cumadh scéalta agus ceileadh an fhírinne
stories were made up and the truth was hidden
Cumadh scéalta agus ceileadh an fhírinne agus níorbh fhada go raibh an phraiseach ar fud na mias.
Cumadh scéalta agus ceileadh an fhírinne
stories were made up and the truth was hidden
Cumadh scéalta agus ceileadh an fhírinne agus níorbh fhada go raibh an phraiseach ar fud na mias.
réitigh do chás led' chomharsain
make up with your neighbours
Féach na tubaistí go léir atá timpeall an domhain mar gheall ar ola, talamh agus airgead! A Mhuire, a mháthair, seinn port, abair amhrán, sil deoir, tabhair póg, réitigh do chás led' chomharsain más féidir.
dhéantús
make-up
Níl aon dabht ach go bhfuil athrú mór tagtha ar an tsochaí agus ar dhéantús teaghlach ón uair a scríobhadh Bunreacht na hÉireann i 1937.
a cumadh
which was made up
Coincheap ar sine go mór é ná an Chríostaíocht agus a cumadh lena chinntiú go gcomhlíonfadh aithreacha a ndualgais i leith a bpáistí.
cumtha
made up
Tá na mílte finscéal cumtha agus na mílte scéal atá fíor nó leathfhíor inste faoi eachtraí a bhain le lucht leanúna na hÉireann, an chuid is mó acu greannmhar agus áiféiseach.
le faillí na mblianta a chúiteamh
to make up for years of neglect
Níl aon amhras ach go raibh beart den chineál sin de dhíth go práinneach ar an cheantar le faillí na mblianta a chúiteamh.
níos cúramaí lena smideadh
more careful with their make-up
Tá dúshláin phearsanta á gcruthú ag HD do dhaoine freisin: toisc go mbíonn cuma níos soiléire ar gach rud, bíonn ar aisteoirí agus léitheoirí nuachta a bheith níos cúramaí lena smideadh agus gach goirín a cheilt go cúramach!
Is léiritheoir/stiúrthóir sa réimse eolaíochta agus oideachais é Diarmaid Mac Mathúna leis an gcomhlacht teilifíse Agtel ((www.
ar mhórán smididh
on much make-up
Agus san am sin bearrfar mórán gruaige agus caithfear mórán airgid ar mhórán smididh agus ar mhórán grianghraf agus ar mhórán éadaí nua.
mar chúiteamh ar an easpa tuisceana.
to make up for the lack of understanding.
Mhínigh sé don lucht féachana nár thuig na sclábhaithe Afracacha an scála Eorpach agus gur chuir siad nótaí eile isteach mar chúiteamh ar an easpa tuisceana.
Cumaim fáthanna
I make up reasons
Cumaim fáthanna nach bhfuil mé ábalta an rud beag simplí seo a sheinnt a thuilleadh.
smideadh,
make-up,
Atmaisféar ársa ann – sorcas, scátháin, seó, smideadh, siamsa, spraoi.
comhdhéanta de
made up of
Bheadh an grúpa seo comhdhéanta de dhaoine ón taobh istigh agus ón taobh amuigh de CLG.
smideadh
make-up
Taithí oibre le TG4
Tá an-spéis agam sa smideadh - tugadh ‘Umpa Lumpa’ orm minic go leor - mar sin, chaith mé lá ar thaithí oibre in TG4 ag tabhairt cúnaimh don rannóg smidithe ar an gclár *Comhrá*.
ag tabhairt cúnaimh don rannóg smidithe
helping the make-up department
Taithí oibre le TG4
Tá an-spéis agam sa smideadh - tugadh ‘Umpa Lumpa’ orm minic go leor - mar sin, chaith mé lá ar thaithí oibre in TG4 ag tabhairt cúnaimh don rannóg smidithe ar an gclár *Comhrá*.
iarracht a dhéanamh fanacht leis.
to make an effort to keep up with him
I bhfaiteadh na súl, bhí an leaid óg fionn a bhí á mharcáil agam imithe ar ruathar aonair, chomh sciobtha sin nárbh fhiú dom iarracht a dhéanamh fanacht leis.
comhdhéanta de mhíreanna réamhthaifeadta.
made up of pre-recorded segments.
”Tá an tsraith, ar cuireadh tús léi ar an 16 Eanáir, comhdhéanta de mhíreanna réamhthaifeadta.
smideadh,
make-up
Tháinig an t-ábhar chun cinn sna comhráite ar fad mar gheall ar an gceist chéanna a bheith curtha orm: *“Have you heard about Des Bishop learning Irish?*”Is cuma cé acu smideadh, púdar níocháin, bróga spóirt nó teanga atá i gceist, níl aon dabht ach gur féidir le daoine cáiliúla aird an phobail a tharraingt ar na rudaí – idir tháirgí agus chúiseanna – a mbíonn siad ag tacú leo.
comhdhéanta
made up
Tá na daoine, nó na figiúirí, sna híomhánna comhdhéanta d’imlínte tiubha thart timpeall orthu agus tá ciorcail i gceist mar chloigeann.
go bhfuil mise ag cumadh liom,
that I am making them up
Ní hé go bhfuil siad ró-gharbh, ach ní bheidh sí ábalta teacht orthu in Gaelspell agus beidh sí ag déanamh go bhfuil mise ag cumadh liom, seachas a bheith ag tuairisciú focal a d’úsáid bragaire bruíonach bradach brúiteach .
chumadh
made up, composed
Beidh mé féin agus Dónal Mac Ruairí, mo léirtheoir, ag iarraidh níos mó focla úra a thabhairt isteach sa chaint, téarmaí a bhfuil dúchas iontu, a chumadh le Micí Mac Aoidh agus le daoine den chineál sin, Gaeil mhaithe a aimsiú insna Gaeltachtaí eile a mhealladh ar an chlár sa dóigh is go bhfuil siad ábalta cuidiú linn, agus cur leis an stór focal seo.
smidiú
make up
Is féidir smidiú agus éadaí a cheannacht leis an chuma a chur ort go raibh tú díreach i ndiaidh theacht amach as an uaigh.
smididh
make-up
Agus san am sin bearrfar mórán gruaige agus caithfear mórán airgid ar mhórán smididh agus ar mhórán grianghraf agus ar mhórán éadaí nua.
comhdhéanta as
make up from
Bhí tromlach ag ceann amháin de na mórpháirtithe - Páirtí an Lucht Oibre, nó an Comhrialtas Coimeádach, a bhíonn comhdhéanta as an bPáirtí Liobrálach agus as an bPáirtí Náisiúnta - ó shin i leith ag gach olltoghchán roimhe seo.
cheap
composed, made up
Mar bharr ar an mí-úsáid agus an masla seo go léir, cheap an fostóir ainm nua di.
chumann
makes up
Tá sé aitheanta ag gach duine taobh amuigh de chumann na nOifigeach Príosúin go bhfuil an tSeirbhís Príosúin ó thuaidh mífheidhmiúil de réir ceann de na síorfhiosrúcháin, go bhfuil barraíocht daoine ag obair inti ar fhoireann a chumann a cuid rialacha féin (druideadh dhá chumann sóisialta mídhleathacha ar thailte dhá phríosún an mhí seo) agus nach dtig, le teann mhíchumas na foirne céanna, cimí a athshlánú.
dreachadh súl
eye make up
Más Ozzie Osbourne ar an mall-luas é, lúide na heascainí, ach le gruaig, feisteas, dreachadh súl agus beol Robert *‘The Cure’* Smith, níl ansin ach creatlach fisiciúil an charachtair.
smideadh
make-up
Chuaigh Riverdance chomh mór sin i bhfeidhm ar dhaoine gur ghin sé tionscal damhsa: na scoileanna rince, na compántais a thriallann ar na ceithre hairde, na cláir theilifíse, na siopaí a chuireann na cleathainsí iomadúla ar fáil do na rinceoirí féin (stocaí, smideadh, gúnaí, bréagfhoilt, bróga, idir chrua is éadroma)
Ní baol go ndéanfaidh an pheil Ghaelach ná an iomáint thar lear aithris ar an rath céanna go luath.
in áit a n-intinn féin a dhéanamh suas
rather than making their own mind up
(Chonaic mé le linn na díospóireachta ar Bhille na Gaeltachta Seanadóir ón bhfreasúra ag iarraidh córam agus é ag siúl amach é féin, tar éis dhó córam a iarraidh!)
Ach ’sé an fhadhb is mó leis an Seanad ná go bhfuil an iomarca de na Seanadóirí faoi cheangal ag na páirtithe, agus in áit a n-intinn féin a dhéanamh suas faoi reachtaíocht nó leasú ar reachtaíocht, bíonn iachall orthu treoir a thógáil ón bpáirtí.
smideadh
make-up
”
Turas fada é ó Dhomhnach Broc go dtí an Chéinia agus Kosovo, ó cheamaraí agus smideadh RTÉ agus TG4 go dtí machairí maraithe na hAfraice agus na hEorpa ach níor leor riamh é bheith ag léamh scéalta nuachta ag Róisín.
smideadh
make up
Bíonn an smearadh bréigeach orthu, buantonn ina bhfolt, smideadh agus ingne bréige.
comhlacht smididh
make-up company
Tá an comhlacht smididh, Sephora, ag cur saineolaí ar fáil chun ceachtanna smidte a thabhairt (Helpouts Google)(https://helpouts.
ceachtanna smidte
make-up lessons
Tá an comhlacht smididh, Sephora, ag cur saineolaí ar fáil chun ceachtanna smidte a thabhairt (Helpouts Google)(https://helpouts.
ag cumadh scéalta
making up storylines
Cad é tá ar siúl ansin?**
ANGBh: Nach bhfuil sin saoifiúil ar fad! Chaith mé bliain déag ag obair le cara liom, Patricia Forde, ag cumadh scéalta do Ros na Rún agus is mór an spórt a bhí againn ag an am, ach bhí croí Tricia i gcónaí i scríobh leabhar do pháistí, i nGaeilg agus i mBéarla.
Tá Gluais Beo! Pota Focal faoi chóipcheart ag Oideas Gael, foilsitheoirí na hirise Beo!
Pota Focal Beo! Glossary is under the copyright of Oideas Gael, publishers of Beo! magazine.
