dea-luachanna
good values
Cé mhéad againn féin a bhfuil coinsias iomlán gan smál againn? Cad iad na dea-rúin atá againn ar fad anois sa bhliain úr? Cad is féidir linn a dhéanamh le cinntiú go mbeidh polaiteoirí le
dea-luachanna seachas iad siúd a bhfuil ceisteanna ann faoina gcaighdeáin eiticiúla i gceannas tar éis an chéad toghchán eile?
*Tá Emer Ní Bhrádaigh ag obair mar léachtóir le Fiontraíocht le Fiontar in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath (DCU).
luachanna
values
Cad é an pictiúr a chruthaíonn sin den "dream eile"? An bhfuil mé ag caomhnú an tseicteachais? Ar cheart dom ligint dóibh Gaeilge a labhairt ar Bhóthar na Seanchille?)
Sochaí fhearúil
=======
Sochaí fhearúil a bhí riamh i sochaí Thuaisceart na hÉireann, bródúil as neart a
luachanna aicme oibre.
a luachanna aicme oibre
its working-class values
Cad é an pictiúr a chruthaíonn sin den "dream eile"? An bhfuil mé ag caomhnú an tseicteachais? Ar cheart dom ligint dóibh Gaeilge a labhairt ar Bhóthar na Seanchille?)
Sochaí fhearúil
=======
Sochaí fhearúil a bhí riamh i sochaí Thuaisceart na hÉireann, bródúil as neart
a luachanna aicme oibre.
luachanna bunúsacha
basic values
ar fáil dóibh agus go dtarlóidh athshealbhú ar réimse leathan de ghnéithe an chultúir agus go ndéanfar athbhreithniú ar
luachanna bunúsacha an chultúir.
luachanna
values
Chailleamar ár mbreithiúnas maidir lenár
luachanna.
luachanna
values
Ar fud na hEorpa, agus go fiú sna Stáit Aontaithe, tá tuismitheoirí ag caint is ag brú, ag éileamh agus ag ceistiú
luachanna na teilifíse ar bhealach nár tharla riamh cheana.
luachanna
values
Bhraitheas go raibh ana-athrú tagtha ar na
luachanna a bhí anseo, go mbeadh daoine ag diúltú do leanaí.
luachanna
values
Tá sé ráite acu ina bhforógra gurb é ról an ealaíontóra
luachanna a choinneáil beo atá bunúsach agus daonna, agus nach mór seasamh in aghaidh na bhfórsaí a dhéanann iarracht ár n-ionracas a cheistiú.
luachanna
values
Ní féidir an córas polaitiúil agus na
luachanna atá againn san iarthar a bhrú ar dhaoine sa Mheánoirthear a bhfuil cultúr agus meon eile acu.
luachanna
values
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
luachanna traidisiúnta
traditional values
Tá stiúrthóir Tate Britian, Stephen Deucher, den bharúil go bhfuil an seó seo ag pilleadh ar ais ar
luachanna traidisiúnta agus dar le cuairteoir amháin chuig an taispeántas go bhfuil sé i ngrá le Claire, *alter-ego *Grayson Perry.
luachanna
values
"Tá sé neodrach ó thaobh
luachanna de.
ag tairiscint luachanna maithe
offering good prices
Bhí an baile geall le bheith tógtha, na striapacha fostaithe, geallghlacadóirí
ag tairiscint luachanna maithe ar na rásaí áitiúla capall agus caimiléireacht ar siúl le fada an lá ó thaobh phleanáil tithíochta de.
luachanna an Tíogair Cheiltigh
the values of the Celtic Tiger
Ach bhí siopa amháin a d'fhan ar oscailt agus atá mar shiombail phaiteanta de
luachanna an Tíogair Cheiltigh - Lidl.
luachanna teaghlaigh
family values
Bí ag caint ar "
luachanna teaghlaigh".
luachanna sochaí iomláine
the values of a whole society
Heigeamaine
=======
Tá coincheap tábhachtach a bhaineann le cultúr ar a dtugtar heigeamaine, nó mórcheannas, ina nglacann cine, rialtas nó aicme seilbh ar
luachanna sochaí iomláine.
luachanna
values
Léiríonn sí dá thoradh sin, de dhóigh lucht leanúna na díthógála, nach féidir le téacs liteartha
luachanna agus fiúntais dheifnídeacha a iompar mar a mhaígh bunaitheoirí agus buanaitheoirí institiúid sin na litríochta dá bhfuil Miller ag tagairt.
luachanna Astrálacha
Australian values
Tamall tar éis an chruinnithe, dúirt Brendan Nelson, an tAire Oideachais, gur chóir níos mó béime a chur ar “
luachanna Astrálacha”.
na luachanna morálta céanna
the same moral values
Bhain siad le Sasana nó Meiriceá, tíortha nach raibh
na luachanna morálta céanna acu.
luachanna
values
Léiríonn sí dá thoradh sin, de dhóigh lucht leanúna na díthógála, nach féidir le téacs liteartha
luachanna agus fiúntais dheifnídeacha a iompar mar a mhaígh bunaitheoirí agus buanaitheoirí institiúid sin na litríochta dá bhfuil Miller ag tagairt.
luachanna úra
new values
Siombail phaiteanta é an nós seo de na
luachanna úra atá i réim sa tír.
luachanna léiriúcháin
production values
An dóigh léi go raibh an fhírinne acu siúd a rinne an cáineadh sin?
“Tá mé ag ceapadh go raibh pointe acu sa mhéid is go raibh na
luachanna léiriúcháin lag in amanna agus is cinnte gur féidir feabhas a chur air sin.
luachanna
values
Léiríonn íomhánna na nóchaidí tír faoi chlaochlú - na sean-nósanna agus na
luachanna traidisiúnta i gcoimhlint leis an ré nua.
do luachanna na headrána agus na measarthachta
the values of mediation and moderation
Ról tairbheach idirnáisiúnta é sin a ligeadh do Rialtas Cheanada a fhógairt sa bhaile agus i gcéin gur sheas arm Cheanada, dála an náisiúin féin,
do luachanna na headrána agus na measarthachta.
na luachanna pearsanta seo
these personal values
”
Cumann Lúthchleas Gael
Deir Peter gur fhoghlaim sé
na luachanna pearsanta seo ón mbaint atá aige ar feadh a shaoil le Cumann Lúthchleas Gael (CLG).
luachanna an chraoltóra seirbhíse poiblí
the values of the public service broadcaster
Ní bheifí ag dúil ach an oiread le hoibiachtúlacht, cothromaíocht nó
luachanna an chraoltóra seirbhíse poiblí uathu.
luachanna
values
Go deimhin, deis iontach atá ann do lucht maorlathais na hEorpa a chosmhuintir a chur ar an eolas faoi fheidhmiú an Aontais agus faoi na
luachanna agus aidhmeanna atá aige.
i dtimpeallacht a chothaíonn luachanna áirithe creidimh.
in an environment which fosters particular religious values
Faoi réir mhír 37(1), tá sé ceadmhach idirdhealú áirithe a bheith déanta ag foras creidimh, oideachais nó leighis atá á reáchtáil ag comhlacht a bunaíodh chun críche creidimh nó a n-áirítear ar a chuspóirí seirbhísí a sholáthar
i dtimpeallacht a chothaíonn luachanna áirithe creidimh.
luachanna
values
Tá na
luachanna sin go smior inti; is amhlaidh gur oibrí deonach í go fóill.
luachanna
prices
Measann fear amháin go gciallaíonn sé go bhfuil geilleagar in ísle brí má bhíonn na
luachanna earraí íseal - pá íseal, éileamh íseal, praghsanna isle.
luachanna
values
Bhí mé ag súil fosta le comhfhreagras teasaí ó cheannasaithe, leithéidí Conradh na Gaeilge, Gaelscoileanna, Gael Linn agus Comdháil Náisiúnta na Gaeilge agus iad ag cosaint a gcuid
luachanna agus a dtábhacht don teanga.
luachanna
values
Is tar éis na réabhlóide in 1789, nuair nach raibh fáilte a thuilleadh roimh rud ar bith a bhain leis an monarcacht ná leis an eaglais, gur tosaíodh ar an Marianne a úsáid chun
luachanna an náisiúin - ‘liberté, égalité, fraternité’ - a léiriú.
luachanna na teibíochta
abstract values
Is féidir go bhfuil mo nideog san áit a bhfuil an nascadh idir
luachanna na teibíochta agus luachanna an mhargaidh.
luachanna an mhargaidh
market values
Is féidir go bhfuil mo nideog san áit a bhfuil an nascadh idir luachanna na teibíochta agus
luachanna an mhargaidh.
luachanna neamhairgeadais
nonmonetary values
Nuair a bhí mé féin ann, bhínn ag leagan béime ar an nascadh idir luachanna airgeadais agus
luachanna neamhairgeadais, luachanna margaidh agus luachanna neamhmhargaidh, d’fhéadfaí a rá.
luachanna
values
Tugtar tús áite d’airgead sa chóras oibriúcháin domhandaithe seo, a mhíníonn Gates, agus déantar neamhaird ar na
luachanna atá riachtanach i gcomhair folláine fhadtéarmach an phobail: fadbhreathnaitheacht fhioscach, comhtháthú sóisialta agus inmharthanacht an chomhshaoil.
luachanna
values
Creideadh gur daoine míshibhialta iad a itheann bia samhnasach is nach bhfuil éirim ná
luachanna morálta acu.
luachanna
values
Garda cosanta an stáit agus
luachanna Protastúnacha a bhí sna saighdiúirí a bhí anseo, dar leis an mhuintir Aontachtach.
luachanna
value
Labhair sé faoi
luachanna traidisiúnta: an meas a bhí aige ar mhúinteoirí, ar léann agus ar an ról ríthábhachtach a bhí ag an scoil i gcaomhnú phrionsabail bhunaidh na Poblachta.
Luachanna nach É
other values besides
Airgead agus
Luachanna nach É
===========
Ba mhinic a bhí tuairimí le cloisteáil gur bheag tairbhe fhadtréimhse a bhaineann muintir inimirceach i dtíortha bunaidh as na seoltáin a thugtar dóibh, ach de réir taighde a rinneadh sna hOileáin Fhilipíneacha, nuair a fhaightear seoltáin, tagann méadú ar scolaíocht leanaí, laghdú ar shaothar leanaí agus ceannaítear earraí marthanacha.
luachanna
values
Fáisceadh é as an chuid is fearr a bhí fágtha de sheanpháirtí Fhianna Fáil, páirtí a chuaigh ar bhóthar an aimhleasa, a chaill a threo traidisiúnta agus a
luachanna seanbhunaidh agus a chur ár bhflaitheas agus ár bhféiniúlacht i mbaol a gcaillte.
luachanna
values
Dar leis go bhfuil na
luachanna ar a bhfuil an tsochaí sa Fhrainc bunaithe faoi bhagairt.
luachanna
values
Ceisteanna le Cur
==========
Chuir Ó Cuana ceisteanna mar seo a leanas ar na baill: cén fáth go bhfuilimid ag séanadh (go bhfuil íocaíocht a déanamh)? Cén fáth go gcraolaimid
luachanna nach gcloítear leo? Nach mithid dúinn seasamh a ghlacadh os comhair an tsaoil?
Dúirt an Cuanach go raibh roinnt contaetha ag cliseadh ina gcuid dualgas ar na ceisteanna seo agus go mba dhiomailt ama ag an eagraíocht dúnghaois a cheapadh mura gcuirfí i bhfeidhm í.
luachanna
values
Cáil na hidirimeartha sciliúla, glice a bhí ar fhir Átha Cliath san am, agus chleacht foireann Chiarraí
luachanna na peile traidisiúnta a raibh béim ar cheapadh na liathróide nó na ‘caide’ fada ard san aer agus í a sheoladh ar aghaidh le cic breá, ard síos an pháirc.
luachanna buana uilíocha
constant universal values
An nglacfar de réir a chéile, cuirim i gcás, le cearta daonna, leis an tsaoirse phearsanta, leis an tsaoirse smaointeoireachta, agus leis an daonlathas? Nuair a bheidh an nua-aois bainte amach go hiomlán ag an tSín, beidh a fhios againn cé acu an
luachanna buana uilíocha iad na bunphrionsabail a d’eascair ón tSoilsiú nó an smaointe teoranta iad a mhair seal san iarthar sular tháinig an Áis i méadaíocht? Ach táim cinnte nach raibh Xi ag meabhrú na ceiste seo ach oiread.
luachanna an tsaoránachais
the values of citizenship
De réir an chreathlaigh chéanna, tagann an fhéiniúlacht ón stair, tagann
luachanna an tsaoránachais as conspóidí stairiúla, agus dá bhféadfaí an réimse stairiúil a leathnú, thabharfaí borradh ar leith don intleacht náisiúnta.
bunchóras luachanna le haithint
a basic value system recognizable
Mar a dúirt an tOllamh Seán Ó Tuama cúpla bliain ó shin agus cosaint á thabhairt aige d’oidhreacht liteartha Daniel Corkery, “is áiteamh é a chloistear coitianta go maith ag antraipeolaithe lenár linn féin; go mbíonn
bunchóras luachanna le haithint i ngach cultúr fé leith, córas a mbíonn cruth faoi leith agus buaine áirithe ag baint leis, agus mar ghnathnós, go mbíonn rian láidir den chóras sin le haithint ar shaothar agus ar iompar gach duine a bhaineann leis an gcultúr sin.
nósanna agus ar luachanna an phobail
public values and practices
Ar ndóigh, bíonn an dóigh a gcaitheann tuismitheoirí lena gcuid páistí ag brath ar
nósanna agus ar luachanna an phobail fosta.
bunaithe ar dhea-luachanna
based on good values
Cé go raibh teagasc na ndiagairí seo
bunaithe ar dhea-luachanna, droch-chleachtas dlí a bhí ann sa mhéid is go raibh sé préamhaithe ar choincheap iontach teibí a bhféadfaí brí leathan a bhaint as.
le gur fearr a roinnfidh na saoránaigh nua
so that the new citizens shall share all the more luachanna na dtíortha sin their countries values
Sa réamhrá a scríobh an tSiúr Stanislaus Kennedy leis an tuairisc deir sí go dtugann tíortha eile uchtach d’inimircigh saoránacht a lorg
le gur fearr a roinnfidh na saoránaigh nua luachanna na dtíortha sin.
Luachanna dúchais
native values
Luachanna dúchais i gcoinne sofaisticiúlacht uirbeach.
luachanna ar leith
certain values
Is minic agus tábhacht an spóirt do dhaoine óga á chur chun cinn go luaitear dea-thréithe agus
luachanna ar leith a bheith ceangailte go dlúth le spóirt – comhoibriú idir daoine, obair foirne, spórtúlacht, dea-mhéin, dea-shláinte choirp agus anama, cumarsáid, meas ar dhaoine, meas ar do chéile comhraic, macántacht, paisean, dílseacht, dea-shampla, dea-thoil, ionracas agus mar sin de – agus níl amhras ar bith ná go mbíonn fáil ar na dea-thréithe sin i measc lucht spóirt faoi mar a bhíonn i measc daoine i gcoitinne.
na luachanna is tábhachtaí dúinn
we most importantly value
Ceisteanna a bhaineann le dearcadh na ndaoine: céard iad
na luachanna is tábhachtaí dúinn mar phobal?
Agus ceist eile: cé na hathruithe is mó atá de dhíth ar an chóras pholaitíochta le go mbeadh ar a chumas dul i ngleic le fadhbanna na linne seo? Bhí mise chomh soineanta is gur shíl mé go raibh na páirtí polaitíochta dáiríre faoin cheist seo roimh an olltoghchán, ach, ón méid atá feicthe agam ó shin, tuigim nach raibh ann ach béalghrá agus cur i gcéill.
luachanna
values
Ní bheadh aon ghá le comhghéilleadh den chineál sin ar
luachanna traidisiúnta an pháirtí dá rachaidís i gcomhar le Fianna Fáil mar go mbeidís ag seinm an phoirt chéanna i leith ceisteanna moráltachta.
luachanna cultúrtha seanaimseartha
old cultural values
Tá sampla curtha chun tosaigh acu seo gur féidir comh-oibriú a bheith idir
luachanna cultúrtha seanaimseartha agus nua-aimseartha le beocht agus brí a athmhúscailt sa chultúr.
a shaineofar trí luachanna an chúraim
which shall be defined by the values of caring
Agus an bhliain nua buailte linn, tá mé sásta go dtarraingeoidh muintir na hÉireann ar an gcarachtar agus ar an teacht aniar sin atá léirithe chomh minic sin acu cheana chun léargas nua ar an gcomhghaelachas sin againne a mhúnlú,
a shaineofar trí luachanna an chúraim, na dlúthpháirtíochta, na hiontaoibhe agus na freagrachta.
ag sleamhnú ó luachanna aimsir
slipping from the standards of (Madiba’s) time/era
Tá fianaise eile ann go bhfuil an tír
ag sleamhnú ó luachanna aimsir Mandela.
Cairt na Luachanna
the charter of values
Ina theannta sin, cuireadh ‘cairt’ os comhair an rialtais anuraidh darb ainm “Charte des valeurs québécoises” nó ‘
Cairt na Luachanna Québec’, agus é á mhaíomh acu gur mhaith leo stop a chur le caitheamh ‘comharthaí creidimh’ sa tseirbhís phoiblí.
ar son na luachanna uathacha
for the unique values
Iamhchríoch Chultúir nó Iamhchríoch Báine?
=========================
Ach céard atá i gceist leis an bplean seo? An cosaint chultúrtha é, mar atá á rá ag an PQ,
ar son na luachanna uathacha a fhaightear sa chúige, nó an uirlis chiníochais é a chuirfí i bhfeidhm chun an ruaig a chur ar an mionlach a roghnaíonn an Béarla a labhairt seachas an Fhraincís - na Giúdaigh, na Moslamaigh agus na Sícigh ach go háirithe? Chun beagán de chúlra a thabhairt don scéal seo, ba shochaí faoi ordóg na hEaglaise Caitlicí í Québec go dtí deireadh na seascaidí.
luachanna an iarthair
western values
Tá siad ann a mhaíonn go bhfuil “an t-iarthar” chomh dona leis an Rúis nó le tír ar bith eile nach nglacann le “
luachanna an iarthair”.
gCairt um Luachanna Cultúir
Charter of cultural values
An Titim ar Lár agus ag Caolú Léi
===============
Tá dearcadh Mhontréal fíordhifriúil ó Québec ar go leor bhealaí - le héagsúltacht béascna, teanga agus creidimh, níor aontaigh an chathair go mór leis an
gCairt um Luachanna Cultúir a raibh sé i gceist aici cosc a chur ar chaitheamh comharthaí creidimh agus ní raibh tacaíocht Marois láidir ann dá bharr.