Raghaidh éinne a chuirtear i reilig na cille sin go díreach go neamh, gan aon bhaol súil a leagadh ar Ifreann ná ar Phurgadóir.

Tugtar reilig mheigiliteach air, ach níl sé sin cruinn mar chur síos.

Ná ní thógfadh an sagart paróiste leis í le cur sa reilig nuair nach bhféadfadh sochraid iomlán agus searmanas a bhaint aisti.

Tá sé dochreidte gur chuir tú ceist orm faoi sin! Sílim go bhféadfainn dul agus an trá fhada Outermost a shiúl: na riasca, na dumhcha, na maidhmeanna fiáine toinne - reilig mórán long - na míolta móra caite i dtír uaireanta, an tsnámhraic agus an muirchur, reilig ag ceann amháin di ina bhfuil coirp gaolta agus cairde curtha, agus na tithe solais aonair atá mílte óna chéile ar dhroim an Outermost.

Is leagan nua-aimseartha é seo d'úsáid cailce agus páipéir chun an scríbhneoireacht atá greanta i gclocha (i reilig, mar shampla) a dhéanamh níos soiléire.

Baintear úsáid as an suíomh mar reilig go fóill, agus bhuail mé le cúpla duine a bhí ag tabhairt cuairte ar uaigh a muintire.

Bíonn réimse maith áiteanna i gceist, ina measc caisleáin agus tithe ceann tuí, eaglaisí agus iar-mhuilte lín, reiligí agus príosúin.

Bhí Cillín beag agam.

Nuair a rinneadh tochailt ar an láithreán, fuarthas reilig mhór ón ré Luath-Chríostaí, agus búcla cré-umha agus rudaí eile ón 7ú nó 8ú haois.

Nuair a rinneadh tochailt ar an láithreán, fuarthas reilig mhór ón ré Luath-Chríostaí, agus búcla cré-umha agus rudaí eile ón 7ú nó 8ú haois.

Bhí an reilig seo go hálainn ach bhí sé pianmhar agus brónach bheith ansin.

Tá seanreilig fhéarmhar thart air.

Shnoigh Hugh leac chuimhneacháin di, atá le feiceáil i reilig Naomh Regulus, seanreilig chrannmhar ar imeall an tsráidbhaile.

Níl trácht ar bith ar Bhéaslaí sa leabhar seo agus chuir Ó Siadhail an cheist: "*How easy is it for someone to fall between the cracks? What's a life worth*?" Thug Pádraig Ó Siadhail cuairt ar reilig Chaitliceach Learphoill, áit a bhfuil leacht a tógadh mar chuimhneachán ar Éirí Amach na bhFíníní in 1867.

Nó dá mbeadh sí i gcré na cille cionn is gur mharaigh saighdiúir de chuid Arm na Breataine í, an mbeadh sí ag caitheamh mallachtaí orthu sin a dúirt nach íobartach ‘ceart’ a bhí inti? Dá mbeadh cead cainte ag na 3524 fíormharbhán a maraíodh le linn na dtrioblóidí ó thuaidh, cad é déarfadh siad? B’fhéidir go mbeadh siad chomh deighilte leis an bhunadh a d’fhág siad ina ndiaidh.

Sa chomhthéacs seo, níl muid ag caint ar íospartaigh an Ghorta amháin ach ar na reiligí go léir agus iad lán d'uaigheanna atá coinnithe go maith.

Téim síos go dtí an teampall, an áit a bhfuil mo chairde is mó anois agus tá sé sin brónach ar bhealach.

Bhí clár eolais sa tseanreilig i lár chathair Bhoston ag tabhairt eolais faoin chine gorm agus faoin gcaoi nach gcuirtí sa reilig sin iad mar bhí ceann dóibh féin i dtuaisceart an bhaile sa seanam.

A Thiarcais! Sin seoladh na reilige Caitlicí is ársa san Astráil.

Gura éadtrom orthu a luíos cré na cille áirithe seo.