ar shiúl chun olcais glan
gone to the dogs
Dá bhfeicfeadh a máthair anois í, bheadh sí ag déanamh go raibh sí
ar shiúl chun olcais glan agus í bogólta fán am seo de lá.
braon maith sa ghrágán aige
well-oiled, well gone
" Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh
braon maith sa ghrágán aige le seo.
ar shiúl chun olcais glan
gone to the dogs
Dá bhfeicfeadh a máthair anois í, bheadh sí ag déanamh go raibh sí
ar shiúl chun olcais glan agus í bogólta fán am seo de lá.
braon maith sa ghrágán aige
well-oiled, well gone
" Thug Síle cluas bhodhar dó nó bhí a fhios aici go raibh
braon maith sa ghrágán aige le seo.
imithe i léig
gone into decline
Bíodh is go bhfuil an Ghaolainn
imithe i léig le blianta beaga anuas, is iontach an ní é go bhfuil aon phioc den teanga beo san oileán má smaoinítear go bhfuil an Béarla i réim sna hoileáin eile agus sa dúthaigh ar fud an cheantair le fada an lá.
ramhar
thick, gone off
"Cén dóigh an dtiocfadh le duine ar bith a bheith beo mar seo?" arsa seisean leis féin agus é ag caitheamh amach pionta bainne a bhí
ramhar.
ar an tiontó
gone sour
Bhí cúpla iógart ann fosta a bhí géar nó
ar an tiontó.
díreach imithe
just gone
Go raibh an ceol agus na hamhráin agus an comhluadar chomh maith céanna agatsa sa mbliain nua seo atá amach romhainn is a bhí agamsa sa mbliain atá
díreach imithe!
bailithe leis ar fad
gone completely
An seansaol
=======
Is mór iad na hathruithe a tháinig ar an gceantar seo is faide siar san Eoraip le daichead bliain anuas ach níl an seansaol
bailithe leis ar fad as ach an oiread.
imithe le sruth
gone down the drain
Tá go leor de na seandílseachtaí polaitiúla
imithe le sruth faoin am seo, agus cuirfidh cuid de na torthaí an-iontas ar dhaoine.
bheith bailithe linn abhaile
gone off home
Cén bhrí ach gur dhóbair mé féin agus mo bhean chéile
bheith bailithe linn abhaile leathuair roimhe sin.
tite i léig
gone into decline
An é go bhfuil caighdeán na bhfoirne sin tite go sealadach nó an bhfuil géarchéim sna contaetha sin maidir le dul chun cinn na hiomána? Na scéalta atá ag teacht as Corcaigh is measa, sé sin, go bhfuil caighdeán na gclubanna íslithe an oiread sin nach bhfuil ar a gcumas dul san iomaíocht i gceart i gcraobhchomórtas chlubanna na Mumhan agus go bhfuil clubanna cáiliúla na cathrach, Naomh Fionnbarra, An Charraig Dhubh agus Fánaithe an Ghleanna
tite i léig ar fad de bharr athruithe daonra agus thionchar an tsacair.
tite i léig
gone into decline
Agus an tionscal sin
tite i léig, thuig comhairleoirí na cathrach ar bhealach aibí, nach minic a thuigeann daoine a bhíonn i gcumhacht, go dtagann forbairt eacnamaíoch go minic sna sála ar fhorbairt agus ar fhéiniúlacht chultúrtha.
ar shlí na fírinne
gone to their eternal reward
Tá na bíomaí ar nós anam daoine atá
ar shlí na fírinne ach, lena chois sin, seasann siad mar chomharthaí dochais, beatha, solais agus athnuachana," a mhínigh Gustravo Bonevardi, duine den fhoireann a dhear an taispeántas.
d'fhéadfadh an comhlacht dul síos
the company could have gone down
Díreach ag an am sin,
d'fhéadfadh an comhlacht dul síos.
ar shiúl
gone
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
imithe i léig
gone into decline
Tá clubanna chathair Chorcaí
imithe i léig freisin le hais mar a bhídís.
ar shiúl
gone
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
gaibhte siar
gone back
Tá muid
gaibhte siar i mbliana go dtí lár na míosa (15 - 16 Bealtaine).
caite
gone
Ach tá an t-am sin
caite.
an bhliain a chuaigh thart
the year that has gone
Amharcann sé siar ar
an bhliain a chuaigh thart agus ar aghaidh i dtreo na bliana atá ag teacht.
D'imigh an lá a dtéifinn an tóin agat
gone is the day I'd thrash your behind
B'ansin a tháinig cuid focla Uí Dhuibhir chuige: "
D'imigh an lá a dtéifinn an tóin agat.
bhí siad uilig ar shiúl
they had all gone
Is cuimhin leis bheith i Halla na Cathrach an chéad uair i lár na 1980í agus bhí siopadóirí agus fir ghnó ann, ach fán am ar imigh sé,
bhí siad uilig ar shiúl, beagnach.
imithe amú
gone astray
An chéad bhliain, bhí mé ag obair anois is arís air idir rudaí eile a dhéanamh, agus bhraith mé ag pointe amháin an fómhar seo caite go raibh mé
imithe amú, ar bhealach, leis an scéal.
Tá an saol ag imeacht leis
the world has gone to pot
Tá an saol ag imeacht leis.
imithe i léig
gone into decline
Is cuid d'oidhreacht an cheantair iad - oidhreacht atá a bheag nó a mhór
imithe i léig.
ar shiúl sa chloigeann
gone in the head
Agus Réamó ag doirteadh *amach *cupán tae eile dó féin deir sé le hÉamó dul suas agus comhairle a chur ar an chréatúr bhocht *thuas *staighre sa seomra folctha atá
ar shiúl sa chloigeann agus ar crith leis an fhuacht.
Tá muid siar is aniar sa scéal
we've gone over it again and again
“
Tá muid siar is aniar sa scéal, ach is é an deireadh atá air nó nach fiú a dhul go Nua-Eabhrac ar feadh cúpla lá.
imithe i léig
gone into decline
“Braithim go láidir nach fiú a bheith ag cur ama amú ag iarraidh Gaeilge a chur chun cinn in áit a bhfuil sí
imithe i léig.
Caithfidh sé gur stróic tú an tóin glan as.
You must have gone all out.
“A Aonghuis, cad é mar a chuir tú isteach an Nollaig?
Caithfidh sé gur stróic tú an tóin glan as.
gaibhte a chodladh
gone to bed
folachcovering
nochtnaked
slaitín saileachwillow rod
á lascadhthrashing her
ar chúl na gclaíochabehind the stone walls
an iarraidh seothis time
Cuardaitheoirí Rudaí AisteachaSearchers for Strange Things
saineolaitheexperts
ráflaírumours
cleamhnaitherelations by marriage
fireann nó baineannmale or female
a ndrioballtheir tail
ganntan olaoil shortage
stangadhstart
ag útamáilfumbling
ag cogarnaílchewing
gaibhte a chodladhgone to bed
sórt baoitea kind of bait
go mbéarfaidís airthat they would catch him
drochfhliúa bad flu
cragtha ceartbadly hit
cliabhrachchest
cáirseán aisteachstrange wheeze
duáinkidneys
ag fual ina threabhsarwetting his trousers
fliuchándrenching
eascainecurse
bá is múchadh airdrowning and smothering on him
cóir leighistreatment
seanmóirsermon
a rachthis outburst
a phaca diabhalyou pack of devils
ar bhealach bhur n-aimhleasaon the road to ruin
go bagrachthreateningly
fainicwarning
cúrfoam
ag gíoscángrating
i ngábhin a dangerous situation
collachcrude, fleshy person
scuaid tearraa splattering of tar
isteach ina chlabinto his mouth
imithe chun cinn
gone ahead
Is iondúil go mbíonn triúr nó ceathrar
imithe chun cinn ar an gcuid eile tar éis cúpla céad méadar, ach leanann an chuid eile ar a míle dícheall go díograiseach go deireadh an chúrsa.
imithe i léig
gone into decline
’”
Deir daoine uaireanta go bhfuil an misneach caillte ag bunadh Thoraí de bharr go bhfuil an iascaireacht
imithe i léig agus an obair gann.
imithe ó smacht ar fad
gone totally out of control
Dúirt Tony Abbott, an tAire Sláinte in Canberra, go raibh cuid mhaith de na pobail dhúchasacha
imithe ó smacht ar fad agus gur chóir riarthóirí a cheapadh agus “paternalism” nua a chur i bhfeidhm.
ar chora crua na haimsire atá caite
of the hard turns of times gone by
I bhfianaise an dearcaidh seo tá seans go mbeadh Polannaigh gach pioc chomh híogair maidir lena stair fiú muna mbeadh beo fós daoine a bhfuil taithí phearsanta acu
ar chora crua na haimsire atá caite.
imithe as a meabhair
gone mad
As a meabhair
Táthar ag rá, gan mórán daoine taobh amuigh de Mheiriceá ag cur ina aghaidh, go bhfuil ceannairí Mheiriceá
imithe as a meabhair.
in éagmais Saddam
with Saddam gone
Ba leor an neamhaird a thug an tUasal Saddam ar chigirí airm na Náisiún Aontaithe a úsáid mar leithscéal don oibríocht; dar leo, agus iad ag lua ailt a scríobh William Kristol sa *Weekly Standard *roinnt míonna roimhe sin, ba riachtanas é fórsaí Mheiriceá a chur ar an talamh sa Meánoirthear, fiú
in éagmais Saddam, chun srian a chur ar an Iaráin sa réigiún.
nach mór dóibh bheith imithe arís
that they have to be gone again
Níl a bpáirc féin ag na Jackals, fiú - imríonn siad i staid daorchluiche na hollscoile áitiúla, rud a chiallaíonn
nach mór dóibh bheith imithe arís sula dtosaíonn an scoilbhliain nua.
go raibh an draíocht ídithe,
that the magic was gone,
Agus nuair a bhuaileadar le chéile an tseachtain dár gcionn
go raibh an draíocht ídithe, an gaol thart agus an Palace Bar lán.
imithe glan as a mheabhair
gone completely mad
Mar gheall ar an gcóireáil díth chéadfach a cuireadh air agus é i bpríosún, is cosúil go bhfuil sé
imithe glan as a mheabhair anois, agus nach mbeifear in ann leanacht ar aghaidh lena thriail.
go dotharraingtsiarach
in a way that couldn't be gone back on
Chuir sé agallamh ar dtús ar an Taoiseach, Parthalán Ó Hernia, agus d’fhiafraigh sé de cad chuige nár chuir sé a sheanchara dílis Liamó Fitzo ar an ticéad i ndáilcheantar Bhaile Átha Cliath Thoir Thuaidh, mar a gheall sé dó go sollúnta agus go poiblí agus
go dotharraingtsiarach aimsir an olltoghcháin dheiridh:
“Bhuel, a Bhaloir, *loike, ya know*, caithfidh mé mo chos is fearr a chur chun tosaigh chun an lámh in uachtar a fháil ar an dream eile, agus ní mór dúinn ar fad seasamh gualainn le gualainn, ár dtóin leis an ghaoth agus ár mbolg leis an fharraige chun ár gcloigeann a choinneáil os cionn uisce agus ár srón a fháil thar an líne ar dtús.
tá mé ag iarraidh bheith glanta liom sul má thagann sí.
I want to be gone before she comes.
* *Sure*, níl aon chuma ocrais ormsa, is
tá mé ag iarraidh bheith glanta liom sul má thagann sí.
imithe chun donais
gone to the dogs
“Cad tuige a bhfuil tú ag gearán?” a d’fhiafraigh mé de Laoch na Litríochta i ndiaidh dó an lagar turais a chur de le cúpla bairille pórtair, agus seo mar a d’fhreagair sé:
“Tá an fhéile sin
imithe chun donais ar fad,” a d’fhreagair sé.
ar shiúl mar eagarthóir
gone as editor
Tá Éamonn Ó Doornail
ar shiúl mar eagarthóir ar *Beo Ar Éigean!* – é ar féarach ar pinsean mór – agus eeeeeji.
imithe thart
gone by
Níl ach sé mhí
imithe thart ón uair a toghadh an Rialtas agus cheana féin tá an chosúlacht ar an scéal go bhfuil sé ag dul trí ghéarchéim.
bhíodar imithe
they were gone
Bhí sé galánta ann ag an am sin, i mí Mheán Fómhair; bhí na *Yanks* fós ann don chéad choicís ach ina dhiaidh sin
bhíodar imithe agus ba linne an baile! Bhí sé go hálainn ar fad.
go bhfuil seans go rachadh an ceol treo eile ar fad,
that there is a chance that the music would have gone in another direction altogether
Deir sé dá mbeadh níos mó ama aige nuair a tháinig an grúpa le chéile an chéad lá riamh
go bhfuil seans go rachadh an ceol treo eile ar fad, treo a bheadh níos sásúla.
Tá cúig bliana imithe tharainn
five years have gone past
Tá cúig bliana imithe tharainn ó bhí Kíla ar camchuairt sna Stát Aontaithe.
gan machnamh ar bith a bheith déanta air
without any thought having gone into it
Chuir sé díomá ar Bhreandán Delap fosta: “Míofar!” a dúirt sé liom, “caite le chéile
gan machnamh ar bith a bheith déanta air.
imithe chun na clólainne
gone to the printing press
” Ní dhearna an tuairisceoir aon iarracht ráiteas a fháil ó Age Action Ireland faoin phlean agus mura raibh formhór na nuachtáin Domhnaigh
imithe chun na clólainne fán am ar foilsíodh an t-alt, ba chosúil nach bhfaca siad gur cheart tuilleadh tochailte a dhéanamh air.
síothlaithe
finished, gone, dead
“Má amharcann tú ar Mheiriceá inniu, tá sé briste as airgead, tá a institiúidí airgeadais in aimhréidh, tá sé ag fáil airgid ar iasacht ón tSín, tá a fhórsaí armtha ag troid i dhá chogadh agus tá a údarás morálta
síothlaithe.
ar mire
gone crazy
Ba ghearr ina dhiaidh sin go mbeadh an t-urlár lán le daoine, an áit
ar mire, daoine ag dul fiáin, ag preabadh thart faoi dhraíocht ag ceol meidhreach ríleanna ón gCiarraíoch ar an mbosca, Pádraig Ó Sé.
imithe ó mhaith
has gone off
09) gur ann do marché noir in áiteanna éagsúla san ardchathair ina mbíonn tairgí bia ar díol (iógart, liamhás srl) atá
imithe ó mhaith de réir an dáta ar an bpacáiste nó torthaí agus glasraí atá idir maothlaithe is meathlaithe agus nach bhfuil, dá bhrí sin, indíolta a thuilleadh.
ar shiúl
gone off
Seo mar a shamhlaíonn muid An tSúil Nimhe in eagrán mhí Lúnasa 2014:
Chósta del Lager Lout
Bhí Balor Bocht
ar shiúl ar fud na bhfud an mhí seo a chuaigh thart, a léitheoirí dílse; laoch ár linne ag glacadh suaimhnis cibé ar bith áit a raibh sé le fáil agus é ar a chuid alcoholidays.
ar shiúl
gone
Daoine ag caint faoi na pleananna atá acu i gcomhair na laethanta saoire, cén áit a bhfuil sé i gceist acu dul agus cén t-achar a mbeidh siad
ar shiúl.
dulta
have gone
Tá breis is 300,000 duine
dulta ar an mórshlua sa Bhurúin mar gheall ar choinbhleacht eitneach a thosaigh i 1993.
dulta
gone
‘Antichrist’, le Lars Von Trier
Ná himigh i ngiorracht scread asail do ‘Antichrist’ le Lars Von Trier, fan iomlán glan ar an scannán a scoilt Féile Scannán Cannes ina dhá leath i mbliana, má cheapann tú nach bhfuil seans dá laghad, ‘dá laghad’ a deirim, go bhféadfaí go mbeadh fiúntas agus dleathacht ealaíne de shaghas éigin i scannán ina bhfuil neart míreanna mar seo a leanas tríd síos:- bean a ghearrann a brillín di féin le deimheas mór garraíodóireachta, nó siosúr maintín, ní fhéadfainn a bheith cinnte cioca gléas gearrtha a d’úsáid sí - i ngar-seat ollmhór caol díreach os comhair an cheamara, í
dulta glan iomlán as a meabhair le ciontacht a mhíneod ar ball;
an bhean chéanna i lár seisiúin suirí lena fear roimhe sin nuair a d’fhág sí gan aithne gan urlabhra é tar éis a mhagairle a bhataráil le ceap adhmaid, mar gur theastaigh uaithi eisean a ghortú as a ról féin sa chiontacht thuasluaite.
ar shiúl
gone
Ceol Gaelach mo thóin! Bhí Meiriceánach inteacht a shamhlaigh gurbh é Tommy Makem aiséirithe ó na mairbh ag fiosrú in ard a chinn ‘Will You Go Lassie Go?’ Dá mbeadh pioc céille ag an ghirseach chéanna bheadh sí
ar shiúl i bhfad uaidh.
bailithe leo
gone
15 bliain i ndiaidh shíniú Comhaontú Aoine an Chéasta, feidhmeannas (measartha) buan ag saothrú i Stormont, Arm na Breataine
bailithe leo agus táthar ag tógáil ballaí síochána go fóill!
‘Fál maith a dhéanas comharsana maithe’ a deir seanfhocal amháin nó ‘Déanann teorainn mhaith comharsana cairdiúla’ a deirtear.
éalaithe
gone away
com/watch?v=U9WndBBdq4M&feature=related)
Muna mbíonn luibh, bíonn leigheas
Bhí cónaí orm, ag an am, i lár na cathrach ar Shráid na Mainistreach agus gach maidin agus Rachel (a roinneadh an t-árasán liom)
éalaithe léi chun oibre, shuínn síos sa seomra suí agus thosaínn ag canadh.
imithe
gone
Ach céard is fiú do dream ar bith duais ar bith a urrú sa chomórtas muna bhfaigheann siad oiread is focal ar shuíomh an Oireachtais? Le Foinse agus Lá Nua
imithe bealach an gharraí, beidh leitheidí an Oireachtais agus na heagraíochtaí Gaeilge ag brath ar an bpobal agus ar an bpobal arlíne, ach go háirithe, chun an scéal a scaipeadh.
ar shúil liom
gone off
org/wiki/Anne_of_Green_Gables)
Arís, mar gheall ar mo chuid oibre, bhí mé
ar shúil liom ag gallivantáil nó ar mo sheachrán, an uair seo i Charlottetown, nó Pleasantville mar a thug mo chuid comhghleacaithe air – rud a mhíneoidh mé amach anseo – agus nuair a tharraing mé isteach go dtí an chathair bheag bhídeach seo ag meán oíche, shíl mé go raibh rud éigin míshocraithe agus Twin Peaksúil fá dtaobh de .
tite ar a thóin
gone to the dogs
Bhí páirteanna ann agus cheapas go raibh an rud
tite ar a thóin ar fad.
imithe sa gcill
gone to ground, dead
Níl aon cheo sa stráitéis chun dul i ngleic leis an ngéirchéim teanga atá sna ceantracha Gaeltachta sin ina bhfuil an Ghaeilge fós in úsáid? Caithfear airgead amú ag réiteach pleananna teanga ar chostas mór do cheantracha oifigiúla Gaeltachta a bhfuil an Ghaeilge
imithe sa gcill iontu, mar ghnáth-theanga labhartha, le glúin nó dhó.
i gcré na cille
dead and gone
Tá a bhformhór
i gcré na cille.
imithe le sruth
past and gone
Bhí an t-am ann agus bhí sé mar a bheadh Ayatollah ann ach anois, tá daoine ag cur ceiste, cad é an fheidhm atá leis? An dtreoraíonn sé beartais? An bhfuil stádas an státaire a bhíodh aige
imithe le sruth? Tá easaontas nach bhfacas, ach sa bheag, ag dul i méid agus daoine taobh istigh de Shinn Fein féin, á bhréagnú ar dhóigh nach ndéanfadh siad blianta ó shin.
ar shiúl
gone
Toghadh Arlene Foster ina Céad Aire gníomhach agus seo leis Peter
ar shiúl le haire a thabhairt dá bhean bhreoite.
gasúr i bhfiáin
a child 'gone wild'
Cheapfá gur ag iarraidh capall a bhriseadh nó
gasúr i bhfiáin a smachtú a bheadh i gceist.
táimse ag cur dom
I’m out of here, gone
Is nuair a bhí mo dhóthain bailithe agam le chéile, dúrt le Dónall –“
táimse ag cur dom”.
imithe ar ruathar aonair
gone on a solo run
Fós féin, tháinig a chuid cainte aniar aduaidh ar dhíograiseoirí Gaeilge de chuid an pháirtí, ar nós Dinny McGinley agus an chosúlacht ar an scéal go raibh ceannaire an pháirtí
imithe ar ruathar aonair ar an cheist.
tagtha is imithe
has come and gone
Comhairim na laethanta
is faighim amach go bhfuil mí Feabhra, leis,
tagtha is imithe
ar nós brionglóide.
tá an t-am thart
the day has gone
Stáit Easaontaithe Mheiriceá
=============
Go deimhin,
tá an t-am thart go bhféadfaí caint ar Mheiriceá atá aontaithe trína mheáin, mar a bhíodh sé, beag ná mór, suas go dtí na hochtóidí.
ionann is imithe
as good as gone
Tá an náire faoin teanga
ionann is imithe.
imithe anonn ar
gone over to
Tá folús uafásach ar fud na hEorpa ó thaobh ionadaíocht lucht oibre mar go bhfuil na páirtí uilig a bhí uair amháin ar an eite chlé
imithe anonn ar an eite dheis.
Gan ach Púdar ar Fud na Mias
a mess with everything gone dry
"
Gan ach Púdar ar Fud na Mias
================
Ach bhí NIW ag stopadh uisce i gceantracha áirithe, ag aistriú uisce ó cheantar amháin go dtí ceantar eile, ag cur an uisce ag dul in áiteanna eile - gan inse d’áitritheoirí.
imithe
gone
Agus Balor an Bligeard ag titim thart le teann gáire agus é ag tabhairt Agallamh Bertie ar an chomhrá seo, mhaígh sé go raibh tábhacht ar leith ag baint le cuid freagraí Bhertie: “Cé nach bhfuil tuairisceoir ar bith eile sa tír ag iarraidh agallamh a chur ar fhear Dhroim Conrach, is mór is fiú a chuid tuairimí a fháil faoi staid an náisiúin, anois go bhfuil an t-olltoghchán thart agus muintir Fhianna Fáil
imithe isteach i ndorchacht agus in uaigneas na hoíche polaitiúla.
ar shiúl
gone away
Tá Rí an Domhain Thiar agus Banríon an Domhain Thoir
ar shiúl chun an bhaile, agus a gcúpla focal Gaeilge fágtha ina ndiaidh acu.
ar shlí na fírinne
dead and gone
Tá ciúnas an bháis sa longlann anois agus an long dobháite ar ghrinneall na mara; tá sárpheileadóir, ar chlúití a scileanna ragairneachta ná a scileanna peile in amanna,
ar shlí na fírinne mar gheall ar an iomarca fuisce agus fuair aicme oibre dílseach bás ina sluaite ag an Somme mar gheall ar impiriúlachas an gheilleagair.
dulta thar fóir
gone overboard
Cuirim i gcás na Stáit Aontaithe, mar a bhfuil sé soiléir le fiche bliain anuas go bhfuil an pháirtíneacht ag
dulta thar fóir ar fad.
atá imithe soir ar fad fán dtráth seo
who’s gone completely mad by now
Más crann taca í an deirfiúr chiallmhar le linn na bainise, nuair a cheaptar go dtiocfaidh an domhan slán, ’sí Justine (
atá imithe soir ar fad fán dtráth seo) is fearr atá in ann deighleáil leis an mbagairt ar ball nuair is léir nach ‘ar eitilt tharainn’ ach ar chonar ár scriosta atá Melancholia chugainn ar ardluas.
bailithe leo
are gone
Cumha i nDiaidh an tSeansaoil
==============
I mbliana, 2012, tá laethanta na hImpireachta
bailithe leo ach bhí an Bhreatain páirteach i seacht gcogadh le 30 bliain anuas.
imithe chun an diabhail
gone to hell
Más Olc Maoil is Measa Mullach
=============
Is cás le daoine go bhfuil an cumas ceannaithe atá acu
imithe chun an diabhail agus go mbíonn an costas maireachtála sa Fhrainc ag ardú de shíor.
bheas mise faoi chré na cille
when I’m dead and gone
Níor éirigh linn sa deireadh go teicniúil íoc as ach tá sé déanta anois agus is dóigh nuair a
bheas mise faoi chré na cille ní bheidh daoine ag cur na ceiste orm, an ndearna muid aon airgead as Scéal na Gaeilge nó nach ndearna.
dá gcuid sinsear
for those gone before them
Ba dheacair dóibh ná do lucht éisteachta aige baile fiú, ciall a bhaint as aitheasc poiblí a chaith anuas ar an stair go huile is go hiomlán, agus a thug cuireadh do dhaoine bunphrionsabail intleachtúla neamhstairiúla a dhearadh dóibh féin agus
dá gcuid sinsear.
a ndeachaigh mícheart
all that had gone wrong
Rinneadh plé ar
a ndeachaigh mícheart, ar chúiseanna na lagimeartha, ar na botúin bhunúsacha, ar an easpa cur chuige agus cumais.
imithe, a bheag nó a mhór
gone, more or less
Is fíor go bhfuil uachtarán tofa anois i gCabúl, an phríomhchathair, agus go bhfuil an cineál brúidiúlachta a bhí le sonrú faoi réim na dTalaban
imithe, a bheag nó a mhór.
imithe ar a seachaint
gone on the run
Gabhadh triúr den ghrúpa agus cuireadh “amhasóireacht” ina leith – coir is deacair a shainmhíniú - agus tá na baill eile, a bhí páirteach san eachtra,
imithe ar a seachaint.
Ceardchumainn ina gCearrchumainn
trade unions gone awry
Ceardchumainn ina gCearrchumainn
==================
Léiríonn na ráitis a rinneadh le linn na díospóireachta sa pharlaimint agus an reachtaíocht thuasluaite idir chamáin inti go raibh muintir na hÁise ar intinn ag na rannpháirtithe.
a ré caillte acu
their era long gone
Ag titim as a chéile atá na foirgnimh uaisle,
a ré caillte acu na céadta bliain ó shin.
ar lár
gone to the happy hunting ground
Dá shuaraí féin é, tá deontas eile
ar lár ó phobal na Gaeltachta le himeacht Scéim Labhairt na Gaeilge.
imithe go deo na deor
gone forever
"Bhí m'athair mór chomh croíbhriste sin i ndiaidh mo mháthair mhór Julia, bás a fháil, é i gcónaí ag iarraidh glacadh leis go raibh sí
imithe go deo na deor.
Tá Dia ar Shiúl
God’s gone away
Tá Santa Marbh 7
Tá Dia ar Shiúl
=============
Faoin am a bhí an phóg dheireanach léite ag Santa bhí Balor ar fhleasc a dhroma ar an urlár, a dhá chois in airde aige agus é ag béicíl agus ag lúbadh anonn is anall le teann gáire.
ar shiúl ar ais
has gone back
Tá an Fear Dearg diabhalta sin
ar shiúl ar ais go dtí an áit a dtáinig sé as; tá cac na réinfhianna glanta suas agus maisiúcháin na Nollag bainte anuas.
imithe ar shiúl
have gone away
An Nimh san Fheoil
======
Agus seo chugainn anois sampla eile nach bhfuil naimhde na teanga sa chóras oideachais
imithe ar shiúl bíodh a fhios agat, ná baol air.
ar bhrí na fírinne
gone deceased
Na Gaeilgeoirí móra, tá go leor acu imithe uainn,
ar bhrí na fírinne, ach an méid againn a bhí fágthaí; is anois a theastaigh sé níos mó ná ariamh, go mbeadh glór thuaisceart Chontae Mhaigh Eo le clons i nGaeilge.
dulta chomh fada leis
gone as far as
Ar ndóigh, breathnaíonn sé seo mar leithcheal, agus sin an fáth go bhfuil éileamh Edith
dulta chomh fada leis an gCúirt Uachtarach.
toisc gur cailleadh a guthán
because her phone was gone
Sin ráite, léigh mé blagmhír le déanaí inar scríobh an blagadóir faoi ghoid a mála láimhe nuair a bhí sí ar saoire agus cé gur ghoill sé uirthi
toisc gur cailleadh a guthán, bhí sí in anchaoi uilig toisc gur cailleadh a clóichead is a heocracha.
cailleadh a clóichead is a heocracha
her passport and keys were gone
Sin ráite, léigh mé blagmhír le déanaí inar scríobh an blagadóir faoi ghoid a mála láimhe nuair a bhí sí ar saoire agus cé gur ghoill sé uirthi toisc gur cailleadh a guthán, bhí sí in anchaoi uilig toisc gur
cailleadh a clóichead is a heocracha.
Tháinig Athrú Sheán na Scuab Air
changed beyond recognition, really gone up in the world
Tháinig Athrú Sheán na Scuab Air
================
Glacadh mar bhall den uasaicme é agus baisteadh an teideal oinigh ‘scuibhéir’ air, cé go raibh taifead coiriúil aige.
Bailithe ar Troigh gan Tuairisc
vanished, gone to God knows where
Bailithe ar Troigh gan Tuairisc
============
An Córas Scaipthe a bhí ann roimhe sin, ba do bhuíonta beaga coirpeach fadtéarmach a cuireadh ar bun an chéad lá riamh é, rud a chiallaigh go raibh na húdaráis Bhriotanacha trína chéile ar dtús faoi conas déileáil leis na cimí nua sin, cimí a raibh córas ceannaireachta docht acu féin, laistigh den charcair agus ar an taobh amuigh freisin, cimí a raibh bá an phobail agus dreamanna cearta sibhialta leo go minic freisin.