baineadh siar as mo chuid compánach fir
my male companions were taken aback
Bhí an gliomach go breá ach
baineadh siar as mo chuid compánach fir nuair a tairgíodh gnéas (bean go maidin ar $30) dóibh!
Caithfidh tú a bheith ar d'airdeall i gcónaí.
fearadh
excrement
Fuarthas amach go raibh draein calctha ag oibreacha cóireála uisce agus seans go raibh
fearadh ainmhithe ag dul isteach san uisce dá bharr sin.
fir nochta
naked men
Fiú má chaitheann muid
fir nochta a chur ann, déanfaidh muid sin!"
Tráchtann sé cúpla uair san agallamh ar "infheistíocht i ndaoine" agus an tábhacht a bhaineann le scileanna agus oiliúint cheart a chur ar fáil.
fir mheabhairéislinnigh
mentally-retarded man
Tá mé cinnte dearfach go mbeidh caighdeán difriúil ceartais i gceist i gcás máthar óige gile a bhí suaite agus a mharaigh cúigear, ná mar a bhí i gceist i gcás
fir mheabhairéislinnigh de shliocht Spáinneach a mharaigh duine amháin.
Bullaí fir
Good man, in the sense 'Good on you'
"
Bullaí fir," arsa Máire, "ní smaointeoinn féin air sin go deo.
Thug fear eile ardú meanman dúinn
Another man raised our spirits
Thug fear eile ardú meanman dúinn nuair a scríobh sé: "Táim i mo chónaí anseo in Áth Luain ach déanaim mo chuid guí fós trí Ghaeilge.
ní bheadh an fear céanna ar chúl na sceiche faoina inse dó
he would tell him straight out, i.e. not behind his back
Ní raibh Fiachra dall ar an mheas a bhí ag Féilim ar a chuid éadaí agus
ní bheadh an fear céanna ar chúl na sceiche faoina inse dó ach an oiread.
síolta na heagla
the seeds of fear
Faoin drochspéir sin chuir an rialtas
síolta na heagla go domhain sa toghlach.
baicle fear
a band of men
Bhí carr de dhíth ar an IRA le gunnaí agus
baicle fear a thabhairt go dtí an Clochán Liath.
Fear déanta cíoracha
comb maker
Fear déanta cíoracha cuir i gcás, an teaghlach ag gabháilt den cheird chéanna le 15 glúin anuas.
phánaí fir
plump, well-rounded man
"
Bhí Áine ina seasamh ag an doras ag amharc i ndiaidh an
phánaí fir a bhí i ndiaidh na bocsaí a thabhairt aníos an staighre.
faitíos míréasúnta
unreasonable fear
Ní raibh fonn orthu tabhairt faoin rialtas agus bhí
faitíos míréasúnta orthu, dar le Mac Coille, cur in aghaidh na cinsireachta ar eagla go gceapfaí go raibh siad i bhfábhar an fhoréigin.
gabhadh Albánach fir
an Albanian man was arrested
I ndiaidh tamaill,
gabhadh Albánach fir a bhí díreach cosúil le duine de na fir a ndearna Erika cur síos air.
a n-eagla anama
their deadly fears
Déanann daoine a ndícheall míniú éigin réasúnach a fháil agus bíonn sé mar aidhm acu leis an síorphlé
a n-eagla anama a roinnt le daoine eile agus bac a thógáil i gcoinne rud éigin nach bhfuil daonna, dar leo.
Strapaire fir
strapping man
Strapaire fir, a mhatáin teannta, a shúile ag stánadh roimhe, a fhiacla druidte, bata i lámh amháin, an lámh eile ar nós sealgaire ag tarraingt a chreiche.
geoin fhaiteach
whimper/cry of fear
'Ó, Íosa Críost,' a sciorr ina
geoin fhaiteach faoi m'anáil agus meall doichill ag at i mo chliabhrach.
Ollannach fir
a Dutchman
Dhúnmhaigh
Ollannach fir 33 bliana d'aois an polaiteoir conspóideach tar éis dó agallamh raidió a thabhairt; níl sé curtha in iúl ag an dúnmharfóir fós cén fáth a ndearna sé an beart seo.
a fhearadh
to accord
Tá Corn Sacair an Domhain thart um an dtaca seo agus tá foireann na hÉireann ar ais sa bhaile nó ar saoire in áit éigin chiúin nach bhfuil aon seans ann go mbualfaidh siad le *fans!* Bhí ceiliúradh mór ar siúl i bPáirc an Fhionnuisce i mBaile Átha Cliath, agus 100,000 duine i láthair más fíor do na tuairiscí, chun fáilte abhaile
a fhearadh roimh fhoireann Phoblacht na hÉireann agus aitheantas cuí a thabhairt dóibh as an ngaisce a rinneadar.
fear an chroiméil raithní
the man with the fern-like moustache
'A Bhaloir, a chara mo chléibh,' arsa
fear an chroiméil raithní liom, agus é ag stánadh go drochmhúinte isteach i mo shúil.
sna fir
grown men
"Má tá sé mar seo inniu, cén chaoi a mbeidh cúrsaí faoin am a bheas siadsan
sna fir?"
Chuimhnigh mé ar ghaois an tseanfhir seo agus mé ag léamh na dtuairiscí ó Chruinniú Mullaigh an Domhain i Johannesburg.
faitíos
fear
Chuir mé aithne ar Thadhg an uair sin i mBaile Átha Cliath ach bhí mé ag labhairt Béarla leis ar dtús mar go raibh
faitíos orm labhairt i nGaeilge.
fear dóiteáin
firefighter
Cuireann Golway in iúl go soiléir gur grúpa iad cuid
fear dóiteáin Nua-Eabhrac a bhí i gcónaí cróga, anamúil - agus neart Éireannach ina measc, gan amhras.
fir dhóiteáin
firefighters
Taispeánann na pictiúir, a thóg grianghrafadóirí proifisiúnta agus amaitéaracha, ina measc
fir dhóiteáin, páistí agus póilíní, an léirscrios a bhí le feiceáil thart ar na sráideanna, chomh maith le daoine a tháinig slán ó na túir.
go scaoilfí saor an bheirt fhear
that the two men would be released
Chiallódh sé
go scaoilfí saor an bheirt fhear ach go mbeadh an Stát in ann iad a athghabháil agus a athchiontú.
faitíos
fear
Ach an bhfuil sé baileach chomh simplí sin? Sa lá atá inniu ann, bíonn
faitíos ar thuismitheoirí ligint dá gcuid páistí siúl ar scoil.
a comhghleacaithe fir
her male colleagues
Bíonn fadhbanna móra le saghsanna eile pornagrafaíochta freisin; bhuaigh bean i Sasana cás i gcoinne a fostóra toisc go raibh
a comhghleacaithe fir ag féachaint ar phornagrafaíocht ar an idirlíon go rialta.
Fear ann féin
a man apart
Fear ann féin ab ea an Bráthair Beausang agus duine uasal a raibh a amscála féin aige.
D'fhear céilese
your husband
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
D'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
bhfear dóiteáin
firefighters
Ag tarraingt ar an lá féin, ní fhéadfá na hócáidí cuimhneacháin a sheachaint, ná cur síos caointeach theaghlaigh agus chairde na ndaoine a cailleadh san uafás, agus na
bhfear dóiteáin a d'éalaigh ar éigean.
fear garchabhrach
firstaider
Is
fear garchabhrach mé féin sa choláiste agus nuair a bhí mé ag labhairt faoi shrón mná a bheith ag cur fola go dona cúpla lá roimhe sin, rinne Richard Griffiths, oifigeach airgeadais agus bainisteoir sinsearach, ráiteas gnéaschlaonta agus déistineach.
is baolach
it is feared
"
Ar an drochuair, níl aon radharc ar na "céimeanna fórsúla" sin, agus
is baolach go bhfágfar polasaí iascaireachta an Aontais sa bpraiseach ina bhfuil sé i láthair na huaire.
D'fhear céilese
your husband
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
D'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
Ní fheicim aiste mór ar bith ar na fir atá thart ortsa
I don't see many of the men around you taking the bait
"
Ní fheicim aiste mór ar bith ar na fir atá thart ortsa ach an oiread.
bodhar ag an eagla
numb with fear
Caithfidh sé go raibh sí
bodhar ag an eagla nó níor mhothaigh sí pian ar bith go dtí sin.
fir bhuí
orangemen
De ghnáth baineann mórshiúlta sa chathair le taobh amháin nó taobh eile den phobal -
fir bhuí nó poblachtánaigh - agus siúlann na rannpháirtithe i línte fada.
marbhintinneach le heagla
mentally paralysed with fear
Praghas: €25 (clúdach crua)*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
bailithe le chéilegathered together
bhriseadh lárthéarmamid-term break
ghuigh Patrick oíche mhaith ar gach duinePatrick bade everyone goodnight
as go brách leisoff he went
ina sámhchodladhsound asleep
clagarnachclatter
liúigh Patrick féinPatrick himself yelled
den chosán bristeof the broken pavement
foscadhshelter
tolgcouch
phléasc gloine fhuinneoga an doraisthe glass of the windows in the door exploded
rinne lámhachánshe crawled
dallógablinds
leathorlachhalf an inch
grúpa confachan angry group
idirboth
ag béiceachshouting
casúrhammer
tairnínails
cláir adhmaidwooden boards
gráscardisorderly mob
bosca na bhfiúsannathe fuse box
lúth na ngéagthe power in her limbs
marbhintinneach le heaglamentally paralysed with fear
crógachtbravery
cinnireachtleadership
fuaraigeantacool-headed
ag síneadh na sreinge thart an coirnéalextending the chord around the corner
ag stiúradh cúrsaí cosantadirecting defence matters
as a támhnéal faitísfrom her trance of fear
ag breith ar dhá chamángetting hold of two hurleys
shín amach a cosshe extended her leg
Baineadh tuisle as an bheirt acuBoth of them tripped
a fhad a mhair an t-ionsaías long as the attack lasted
i mbaol a mbáisin danger of being killed
scanraithe as a mbeathascared to death
trost na mbrógthe tramp of the shoes
carr coimhthíoch bána strange white car
go tráthrialtaregularly
nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhailethat Paddy wouldn't try to come home
róchontúirteachtoo dangerous
í ar a díchealldoing her best
ag iarraidh an tocht a cheilttrying to hide the emotion
leis an mhinicíocht raidió sinwith that radio frequency
barúilidea
gluaiseachtaímovements
i bhfianaisein light of
nach bhfuil an dara rogha aici ach a admháilthat she has no choice but to admit
drogallreluctance
an t-aon chosaintthe only protection
as a támhnéal faitís
from her trance of fear
Praghas: €25 (clúdach crua)*
Gluais • Glossary
beathaisnéis údaraitheauthorized biography
a dialanna pearsantapersonal diaries
páipéir phríobháideachaprivate papers
go dtí gur insealbhaíodh í ina hUachtaránuntil she was installed as President
bailithe le chéilegathered together
bhriseadh lárthéarmamid-term break
ghuigh Patrick oíche mhaith ar gach duinePatrick bade everyone goodnight
as go brách leisoff he went
ina sámhchodladhsound asleep
clagarnachclatter
liúigh Patrick féinPatrick himself yelled
den chosán bristeof the broken pavement
foscadhshelter
tolgcouch
phléasc gloine fhuinneoga an doraisthe glass of the windows in the door exploded
rinne lámhachánshe crawled
dallógablinds
leathorlachhalf an inch
grúpa confachan angry group
idirboth
ag béiceachshouting
casúrhammer
tairnínails
cláir adhmaidwooden boards
gráscardisorderly mob
bosca na bhfiúsannathe fuse box
lúth na ngéagthe power in her limbs
marbhintinneach le heaglamentally paralysed with fear
crógachtbravery
cinnireachtleadership
fuaraigeantacool-headed
ag síneadh na sreinge thart an coirnéalextending the chord around the corner
ag stiúradh cúrsaí cosantadirecting defence matters
as a támhnéal faitísfrom her trance of fear
ag breith ar dhá chamángetting hold of two hurleys
shín amach a cosshe extended her leg
Baineadh tuisle as an bheirt acuBoth of them tripped
a fhad a mhair an t-ionsaías long as the attack lasted
i mbaol a mbáisin danger of being killed
scanraithe as a mbeathascared to death
trost na mbrógthe tramp of the shoes
carr coimhthíoch bána strange white car
go tráthrialtaregularly
nach ndéanfadh Paddy iarracht teacht abhailethat Paddy wouldn't try to come home
róchontúirteachtoo dangerous
í ar a díchealldoing her best
ag iarraidh an tocht a cheilttrying to hide the emotion
leis an mhinicíocht raidió sinwith that radio frequency
barúilidea
gluaiseachtaímovements
i bhfianaisein light of
nach bhfuil an dara rogha aici ach a admháilthat she has no choice but to admit
drogallreluctance
an t-aon chosaintthe only protection
fir dhóiteáin
firefighters
Is cinnte nár chuidigh sé leis an scéal go raibh oiread de na póilíní, de na
fir dhóiteáin agus den lucht bailithe bruscair ina gcónaí i bhfad ó Manhattan ach go raibh orthu dul isteach ansin agus a bheith ag plé leis na hagóidithe.
le teann faitís
through fear
Ní léiríonn an rialtas mórán suime i gcearta na nIarácach atá san Astráil a d'fhág an Iaráic
le teann faitís roimh réimeas Saddam.
cos fir bréige
the leg of a scarecrow
Is túisce go mór fada a ghlacfainn le
cos fir bréige as garraí fataí nó glasraí a mbeadh cacannaí carógaí air.
iarrachtaí na bhfear dóiteáin
the efforts of the fire fighters
Thug an bheirt acu siúd le fios gur mheas siad gur cheart aitheantas a thabhairt do chuid
iarrachtaí na bhfear dóiteáin, na bpóilíní agus na n-oibrithe eile tarrthála ar leacht ar bith a thógfaí ag Ground Zero i Manhattan i gcuimhne ar an 11 Meán Fómhair.
chuaigh na fir ar a dteitheadh
the men fled
De réir an tseanchais, nuair a chonacthas na saighdiúirí ag teacht isteach,
chuaigh na fir ar a dteitheadh amach fríd na hoileáin bheaga agus amach go tír mór.
in ómós na bhfear dóiteáin
in tribute to the firefighters
Gan amhras, is
in ómós na bhfear dóiteáin a maraíodh dhá bhliain ó shin, ar an 11 Meán Fómhair, 2001, a athraíodh na hainmneacha seo.
ag creathnú roimhe
dreading it, in fear of it
Bhí sí
ag creathnú roimhe.
faitíos
fear
Ag an am céanna, bíonn
faitíos orthu í a labhairt agus is é an leithscéal a bhíonn acu ná "Tá an teanga caillte agam".
fear teoirice
theoriser
Cén cineál ráitis é seo? Nach bhfuil seans ag aon duine seachas ealaíontóirí óga ardaidhmeannacha agus *cool *an duais a bhaint? Nach gcuirfeadh sé *Pop Idol *i gcuimhne duit ar bhealach?
Dúirt an
fear teoirice mór le rá Clement Greenberg nár tháinig rud ar bith seachas *pop *chun cinn i ndiaidh 1960, is é sin le rá go raibh an bhéim ón am sin ar aghaidh ar ábhair fhánacha.
faitíos
fear
Níl
faitíos orthu roimpi.
faitíos
fear
Cé hiad agus cén fáth a bhfuil siad ann?
TM: Cumann atá ann do phíobairí uilleann, a bunaíodh i 1968 de bharr go raibh
faitíos ar phíobairí na linne sin go raibh an phíb uilleann chun imeacht ar fad de dhroim an domhain, ar nós na cláirsí.
N'fheadar an fear séimh é
I wonder if he's a gentle man
ón gcéfrom the quay
ag éalú ó Sergioescaping from Sergio
bhí dul amú uirthishe was wrong
láithreachimmediately
díomádisappointment
ón mbriseadh croífrom the heart-break
spriocannatargets, ambitions
santachgreedy
craosvoracity
matáinmuscles
a chúl leathanhis broad back
N'fheadar an fear séimh éI wonder if he's a gentle man
ceachtlesson
dainséarachdangerous
pónairíbeans
ar bhonn páirt- nó lánaimsearthaon a part-time or full-time basis
grástúlachtgracefulness
gníomharthaactions
friochtánfrying-pan
gluaiseachtmovement
rinceoirdancer
le fáil go fliúrseachplentiful
ag taitneamhshining
go hainnismiserable
nuair a bhíonn na líonta folamhwhen the nets are empty
Bíonn go deimhinIt is indeed
a chuid pleidhcíochtahis fooling around
Ní bhaineann sin leatMind your own business
ró-áthasachto happy
Gabhaim pardún agatI apologise
fiosrachinquisitive
castacomplicated
conas a chríochnóidh cúrsaíhow things will finish up
mo mhuinínmy trust
ar teitheadh uaidhfleeing from him
ionraichonest
mímhacántadishonest
deoratears
déistindisgust
mórthimpeall orthuaround them
ag soilsiúshining
ná bac leisdon't bother with him
an fear léinn
the scholar
D'inis
an fear léinn Seán Ó Donnabháin stair na háite in 1860 i leabhar a d'fhoilsigh The Irish Archaelogical and Celtic Society.
faitíos
fear, apprehension
Rinnemar cinneadh agus rinneamar beart de réir ár mbriathar agus níor bhuail an
faitíos éinne againn riamh.
ag léiriú fir
showing a man
Réab bean óg le scian grianghraf
ag léiriú fir ag dul in airde ar mhealbhacán agus tamall ina dhiaidh sin rinne bean, a bhí gléasta in éide dhubh sa mhodh ceartchreidmheach, ionsaí ar sceits do chuid an ealaíontóra Mheiriceánaigh Raymond Pettibon.
faitíos
fear
Turasóirí agus iascairí is mó a bhaineann leas as an sceir seo agus tá
faitíos ar dhaoine anois go bhfuil iascairí ag déanamh dochair don éiceachóras leochaileach.
fear glanta simléirí
chimney-sweep
Nuair a d'fheictí lena bheart é ba mhinic strainséirí á chur i gcosúlacht le
fear glanta simléirí nó le fear na gealaí lena bheartán brosna nó le harrachtach mór cruimhe.
fear cúraim
caretaker
Tá
fear cúraim an-deas ansin fosta, agus an-scéalta aige faoi na luibheanna.
faitíos
fear
"
Éadóchasach faoin nGaeilge
=======
Admhaíonn sé gur minic a bhíonn sé éadóchasach faoi thodhchaí na Gaeilge: "Tá
faitíos orm go dtiocfaidh an oíche go mbeidh an pictiúr den chainteoir deireanach de chuid na Rosann ar chlár teilifíse," a deir sé.
ar fir ghnó iad
who are businessmen
Is é an rud a tharla agus an fáth go bhfuil conspóid ann ná gur thug cúpla cara leis,
ar fir ghnó iad a bhfuil infheistíocht mhór curtha acu i Man U PLC, thugadar nó thug duine acu (nílim cinnte) bronntanas dó.
faitíos
fear
Ní thaitníonn sé seo ar fad le lucht leanúna an chlub mar go bhfuil
faitíos orthu, is dóigh, go gcaillfidh an club an flaitheas agus an stádas atá aige má bhíonn ar an mbainisteoir imeacht, tá an oiread sin muiníne acu as.
b'annamh cuideachta na bhfear aige
he seldom had the company of men
*
Gluais • Glossary
mo dhícheallmy best
a gheallaim dom féinI promise myself
san fhásachin the desert
d'fhéadfainn staonadh ó sheacláidI could abstain from chocolate
don Charghasfor Lent
cleastrick
chuirfinn dallamullóg orm féinI'd delude myself
blastatasty
íobairtsacrifice
maitheasgood
bródúilproud
casacht mhór ghroía great big cough
tairseachthreshold
tanaíthin
fiáinwild
de shíoralways
seanfhaiseantaold-fashioned
láchfriendly, pleasant
mearbhallconfusion
cheapasI thought
a bhlas tuaisceartachhis northern accent
chloisimis a chasachtwe used to hear his cough
bhímis ar bíswe used to be excited/impatient
cúbógacollections of Easter eggs
scaoilimis gach uile ní uainnwe'd cast everything aside
go scafántaspeedily
ghlacadh sí buíochas leisshe would thank him
chuireadh sí i bhfolach éshe would hide it
ag iomrascáil lena chéilewrestling one another
suachmáneasy-going person
gan puth análawithout a puff of breath
parlúsparlour, sitting-room
deireadh sí linnshe would say to us
cur i gcéill iomlántotal pretence
thuigeadh siseshe'd understand
bheannaímis dówe would greet him
d'fhiafraímis dewe'd ask him
d'fhreagraímiswe would answer
go fuarbhruiteindifferently
ag tóraíocht an mhálasearching for the bag
nodclue
go n-alpfadh Daidí siar iadthat Dad would devour them
beadaílover of sweet things
dá bharras a result
d'éalaigh méI escaped
cófrapress
ag póirseáil thartrummaging about
málaí plaisteachaplastic bags
doirtealsink
de phreabsuddenly
go raibh mo chosa nitethat it was all up with me
polaitíocht an tuaiscirtthe politics of the north
daoine muinteartharelations
díospóireachtaí bríomharalively debates
a chuairteannahis visits
b'annamh cuideachta na bhfear aigehe seldom had the company of men
ag útamáilfumbling
ba ghiorra in aois diclosest to her in age
mo dhála féin agus Tríonajust like myself and Tríona
fé mar a chaitheadh Tríona liomsaas Tríona used to treat me
barrúilfunny
de shíor dár gcáineadhalways criticizing us
ag spochadh as m'uncailteasing my uncle
agus uasal le híseal á dhéanamh aigesean uirthiseand he was patronizing her
tá sé chomh maith agamI may as well
á leanúintfollowing him
garda gradaimguard of honour
cársánwheeze
inchreidtecredible
plúchadhasthma
ag sméideadh ar m'uncailnodding at my uncle
dá mbéarfaí ormif I was caught
isteach sna gnáthchróite folaighinto the usual hiding-places
macalla na nglórthathe echo of the voices
tuaromen, sign
an ceann ab ansa liom féinthe one I liked best
mealltachenticing
bonnánhorn
fardoraslintel of door
vardúswardrobe
bheir mé barróg airI hugged him
ag cóiriú na n-adhartánarranging the cushions
glicsly
caoi a chur ar an áitto tidy up the place
margadhdeal
a roinntto share
stróic méI tore
daitecoloured
dúil chráitetorturous desire
candaí móra seacláidebig chunks of chocolate
blúire ar bhlúirebit by bit
giodalachperky
bhuail fonn múisce muidwe felt like vomiting
tháinig iarracht den cheann faoi orainnwe became a little bit down
smeartha le seacláidcovered in chocolate
teipfailure
le faitíos go ndéanfaidís rud ar bith as bealach
for fear that they would do something wrong
Ní hamháin sin ach tá teagascóirí, bainisteoirí agus lucht eagraithe foirne faoi bhagairt agus faoi bhrú
le faitíos go ndéanfaidís rud ar bith as bealach, cuma cé chomh beag.
faitíos millteanach
a great fear
bunúsmost
cé a bheadh ina dhiaidh ormwho would blame me
faraoralas
leaspáindancing, coloured lights before eyes
ag gliosarnachglistening
dhá liathróid mearcairtwo balls of mercury
le míshuaimhneasuneasily
clóscríobhántypewriter
úsáid inteachtsome use
i sruthannain torrents (of words)
ainmhí fiáinwild animal
teorainneacha mo chuid leathanachthe borders of my pages
aibhneacha mo chuid dúighthe rivers of my ink
déistinnausea
samhnasdisgust
ag tarraingt na léine allasaípulling the sweaty shirt
buarthaworried
scalltawretched, puny
sa bhúireachin the roaring
ag preabarnaílthrobbing
aicíd ghallda inteachtsome foreign disease
folcadh mór fadaa very long bath
tintreacha ifrinnthe sparks of hell
i dtólamhalways
galar na dúiseachtathe disease of wakefulness
bándeargpink
níor chuir duine ar bith chugam ná uaimnobody bothered me
seileogaspits
mo mhacasamhailsethe likes of me
doilighdifficult
mo phlucmy cheek
nimhneachsore
conáiltefreezing
ailleog cheoilburst of song
i mo chuid samhlaíochtain my imagination
creathashivers
trupnoise
gnúisface
farraige fhíochmharferocious sea
go fuarbhruitelistlessly
ealaíswans
faitíos millteanacha great fear
tráidiretray
Bullaí fir.
Good man.
Bullaí fir.
faitíos
fear
Bíonn
faitíos orm go dtitfidh an comhrá as a chéile mura léimim isteach arís.
go scaoilfí saor an bheirt fhear
that the two men would be freed
Chiallódh sé sin
go scaoilfí saor an bheirt fhear ach go mbeadh an Stát in ann iad a athghabháil agus a athchiontú.
faitíos
fear
Bhuel, nach bhfuil an áibhéil tuillte agam? Samhlaigh scannán dubh agus bán: strainséir ina sheasamh i ndoras, figiúr dorcha in aghaidh an tsolais amuigh agus a scáth sínte go fada síos ar urlár cúng éigin - mise, agus ar chúl dorais ag bun an phasáiste súile fhear an tí leata chomh mór gur beagnach bán ar fad iad, cluas greamaithe don adhmad, bodhraithe go tobann ag macalla an iarainn sna boinn agus mé ag coisíocht céim ar chéim chun tosaigh - chugat, a fhear na súl bán,
faitíos chugat! Agus leis sin shiúil mé síos an pasáiste, ag comhaireamh na gcoiscéimeanna dom féin, a haon, fan tamall, a dó, chuaigh mé i bhfad scéil leis, a trí, bhain fad mór millteach fada as nó gur shroich an doras agus chnag, aon dó trí.
teacht i dtír ar an eagla sin atá ar dhaoine
take advantage of that fear that people have
"Tá sé furasta ceannasaíocht a fháil ar an phobal aontachtach fríd an eagla, agus
teacht i dtír ar an eagla sin atá ar dhaoine," arsa poblachtánach amháin liom.
ag iarraidh sárú ar an eagla
trying to overcome the fear
tabharfaidh mé a dhúshlánI'll challenge him
scrogalllong thin neck
á bodhradhdeafening her
obair athleictritherewiring work
meirgrust
ag smúrthachtprowling around
go teanntightly
tiubhthick
tréanstrong
bolta righinstiff bolt
i ngan fhios dóibhwithout them knowing
lomnochttotally naked
ar thóir rud éigin eileafter something else
ar tí cnagadhabout to knock
ag iarraidh sárú ar an eaglatrying to overcome the fear
le neart a tola is a réasúinwith the strength of her will and her reason
cuirtear fearadh na fáilte rompu
they are warmly welcomed
) "Tagann ceoltóirí as Éirinn fosta, agus
cuirtear fearadh na fáilte rompu," a deir Murchadh.
faitíos
fear
Tá
faitíos orthu go dtitfidh praghas na hola arís, faoi mar a tharla ag deireadh na 1990í, agus feileann na praghasanna arda dóibh.
leis an fhear is cumhachtaí ar domhan a cheiliúradh
to celebrate the most powerful man on the planet
Tá baol ann, fiú i gcás cruinniú trí lá atá ann ar mhaithe
leis an fhear is cumhachtaí ar domhan a cheiliúradh, go gcaillfear é i measc na broide go léir.
faitíos
fear
Tá an ghráin agam ar chomórtaisí agus bíonn
faitíos orm go ndéanfaidh mé brochán den amhrán, rud a rinne mé uair nó dhó! Goilleann sé orm freisin go bhfuil ar amhránaithe a dhul ar ardán foirmeálta chun éisteacht a fháil.
stumpán beag toireach d'fhear
a sturdy wee stumpy man
"
B'in nuair a thug siad faoi deara go raibh
stumpán beag toireach d'fhear ag tarraingt orthu agus é ag stróiceadh mionnaí móra mar a bheadh deireadh an tsaoil ann.
fear grinn
comedian
Courtney (aisteoir agus
fear grinn ar oibrigh sé leis cúpla uair roimhe seo) do shraith ghrinn.
fhear dóiteáin
firefighter
B'
fhear dóiteáin é a athair sa chathair ach, ag pointe amháin ina shaol, chuala Cudahy gairm eile agus chuaigh sé isteach i gcliarscoil, Cathedral Prep i mBrooklyn.
alltacht
surprise, great fear
Cinnte, cuirfidh *entente cordiale *idir an bheirt cheannairí
alltacht ar chuid dá lucht leanúna, ach tá oiread sin smachta acu - Paisley ar an DUP, ainneoin na troda a bheas ann a oidhreacht a chaomhnú i ndiaidh dó an saol seo nó a shaol polaitiúil a fhágáil, cibé a thagann ar tús; agus Adams/McGuinness (ainneoin na n-easaontóirí) - gur féidir leo tromlach mór a lucht leanúna a thabhairt leo.
ar eagla go gcaillfidís a n-áit
for fear that they would lose their place
Agus dá mbeadh gortú ag cur as dóibh leanadh siad orthu ag traenáil agus ag imirt
ar eagla go gcaillfidís a n-áit ar an bhfoireann.
faitíos
fear
Dúshlán nua
=======
"Bhí
faitíos orm nuair a fuair mé an tairiscint," a deir sé.
faitíos
fear
Bíonn daoine bodhraithe agam scaití!
AÓF: Céard faoi chomórtaisí? An mbíonn tú neirbhíseach?
ÁNíD: An-neirbhíseach go deo! Amanna d'fhéadfadh sé cur le caighdéan do ghlóir agus na mothúchán, ach is minicí
faitíos orm go ligfidh mé na focail i ndearmad nó go dtiocfaidh tocht i mo ghlór.
faitíos
fear
Dúirt sé gur iarr ball den UVF ar Clair na gunnaí a chur i bhfolach ina theach, rud a rinne sé mar go raibh
faitíos air roimhe.
fear mór machnaimh
a man who thinks a lot
”
Nuair a léann tú saothar Uí Mhuirí bíonn sé soiléir gur
fear mór machnaimh é.
ghrúpa fear dóiteáin
a group of firefighters
B’fhéidir gur chuala tú faoin raic a bhí ann mar gheall ar Rannóg Doiteáin Chathair Nua-Eabhrac (FDNY) ag paráid Lá Fhéile Pádraig? Ní ligfeadh an dream atá i gceannas ar an rannóg do
ghrúpa fear dóiteáin as na Bronx a gcuid bairéad cáiliúil glas a chaitheamh agus iad ag siúl suas Fifth Avenue i Manhattan.
dúnmharú fir
the murder of a man
B’fhéidir gur ar chomóradh 100 bliain bhunú an pháirtí a bhí ceannairí Shinn Féin ag súil le bheith ag caint i mbliana ach, ina ionad sin, ó thús 2005 táid ag séanadh líomhaintí go bhfuil gluaiseacht na poblachta freagrach as robáil bainc, sciúradh airgid agus
dúnmharú fir i mBéal Feirste.
na Fir Bhuí
the Orangemen
Teifigh ó
na Fir Bhuí.
fear feasa
soothsayer
Ach tharla go raibh
fear feasa feachtnach fíréanta amháin ag éisteacht le Balor Fáidh i ngan fhios do dhuine ar bith " agus i ngan fhios dó féin, fiú.
critheagla na n-aontachtaithe
the quaking fear of the unionists
”*
Mothaím
critheagla na n-aontachtaithe agus iad ag léamh na habairte sin, ach measaim féin go bhfuil an ceart ag an ollamh O’Leary, ainneoin an chomhartha ceiste atá mar chuid de theideal an ailt, *Mission Accomplished? Looking Back at the IRA.
Bulaí fir, a Dickie!
Good man, Dickie!
Bulaí fir, a Dickie!
Bhí JP McManus agus John Magnier ina suí go te sa choirnéal, aoibh mhór na sástachta siar go dtí an dá chluais ar an bheirt acu, agus iad ar a sáimhín só ag lasadh agus ag múchadh nótaí céad euro.
fir leagtha crann
lumberjacks
Bhí na
fir leagtha crann, áfach, ag bun an liosta ar fad, mar gheall ar neamhsheasmhacht an phoist, an drochphá, agus an dainséar.
faitíos
fear
Ní raibh mé in ann focal a rá! Bhí
faitíos orm mo bhéal a oscailt! Ach thosaigh mé ag éisteacht agus chuaigh mé ar ais agus cheannaigh mé cúpla leabhar an-bheag agus tar éis tamaill dúirt mé liom féin ‘Mo chaithim beagán ama leis seo, beidh mé chomh maith le Liam’.
fhear dóiteáin
firefighter
B’
fhear dóiteáin é leis an Fire Department of New York (FDNY) agus bhí sé i measc na gcéadta a chaill a mbeatha an lá áirithe sin agus iad ag iarraidh teacht i dtarrtháil orthu siúd a bhí sáinnithe sa World Trade Center.
is baolach
it is to be feared that
Is dócha ná a mhalairt go gcuirfear an cheist achrannach seo ar an mhéar fada, agus
is baolach gur fáilte Mhic Shearraigh seachas fáilte Uí Cheallaigh a chuirfear roimh shiúlóirí in Éirinn.
píle ard fir
a tall string of a man
”
Lig Liam amach í agus ina sheasamh roimhe ar leac an dorais bhí
píle ard fir agus madadh ar adhastar aige.
na fir dhóiteáin
the firemen
Tuairiscíodh go raibh gás ag sceitheadh ón phíblíne 37 mbomaite sular phléasc sí ach ní raibh
na fir dhóiteáin ábalta a dhath a dhéanamh faoi.
a chríochnaíonn le dó fear ollmhór caolaigh
which finishes with the burning of a giant wickerman
Agus is féidir dul ann Oíche Shamhna agus sult a bhaint as ceiliúradh na féile ársa Ceiltí, Samhain,
a chríochnaíonn le dó fear ollmhór caolaigh.
balbh leis an eagla
struck dumb with fear
Bhí cuid acu a raibh an saol fágtha acu, tuilleadh as a gcéill le pian, daoine eile a bhí
balbh leis an eagla, agus tuilleadh arís a bhí ag siortadh thart fríd chonamar an charráiste ag iarraidh teacht i bhfóir ar dhaoine nach raibh tarrtháil le déanamh orthu.
faitíos
fear
Ach tá
faitíos ar shaineolaithe go bhféadfadh an víreas meascadh le fliú daonna sa gcaoi go bhféadfadh sé aistriú gan dua.
idir fhir agus mhná
both men and women
Dá mbeadh córas reifrinn san eaglais, tá seans maith ann go molfaí go mbeadh cead ag cineálacha éagsúla daoine,
idir fhir agus mhná, singil agus pósta, aontumha agus a mhalairt, dul leis an tsagartóireacht, gan bac nó constaic.
murach fhir an iarthair
if it wasn't for the men from the west
I ndáiríre,
murach fhir an iarthair, ba dheacair gan a bheith rud beag éadóchasach faoi dhul chun cinn na hiomána ach, faoi mar a tharla i ndeireadh na seachtóidí, tá iománaithe na Gaillimhe tar éis dúshlán na “mbuachaillí móra” a thabhairt.
fear na géarleanúna
the witch-hunt man
Kennedy agus an Seanadóir Joe McCarthy -
fear na géarleanúna agus an bithiúnach i scannán nua Cooney, *Good Night and Good Luck *– de na gnéithe is fearr agus is measa de Mheiriceá na nÉireannach.
Caitheadh go dona leis an bhfear bocht ón taobhlíne
the poor man was badly treated from the sidelines
Caitheadh go dona leis an bhfear bocht ón taobhlíne agus lucht tacaíochta Átha Cliath a bhí i gceist!
Is daoine ar leith iad na bainisteoirí i gcúrsaí spóirt.
Ach cárb as don fhear cháiliúil seo?
But where is this old man from?
Ach cárb as don fhear cháiliúil seo?
Tá an béaloideas a bhaineann leis beo beathach go fóill gan amhras:
taistealaíonn sé i gcarr sleamháin, á tharraingt ag ocht réinfhia;
déanann sé féin agus a chuid sióg bréagáin ina gceardlann sa Mhol Thuaidh;
téann sé síos simléir le bronntanais a fhágáil do mhaidin Lá Nollag.