tá mé ar an dé deiridh agat
I'm at the end of my wits with you
"Treabh fríd an chomad sin anois," arsa seisean, " nó
tá mé ar an dé deiridh agat.
Go mbeannaí Dia Meiriceá
God bless America
Go mbeannaí Dia Meiriceá!
*Is as Iarthar Chorcaí ó dhúchas é Barra Ó Donnabháin.
Nár aifrí Dia orm é
may God forgive me for saying it
Nár aifrí Dia orm é - dheamhan a miste liom.
Go dtarrthaí Dia sinn!
God save us!
Go dtarrthaí Dia sinn!
stádas dé-airgeadra
dual currency status
Tá moladh ó Jane Morrice ó Chomhaontas na mBan le plé ag an Tionóil an mhí seo a d'iarrfadh ar Rialtas Tony Blair go ndtabharfaí
stádas dé-airgeadra do na Sé Chontae, gníomh a rachadh go mór chun leas na ndaoine, mar tá teorainn talaimh idir na Sé Chontae agus na Sé Chontae Fichead.
an dé a choinneáil ionainn féin
keep life in ourselves
Caithfidh muid uilig an t-ocras a chloí; caithfidh muid uilig
an dé a choinneáil ionainn féin.
Cad é faoi Dhia
What in God's name ...?
"
Cad é faoi Dhia atá istigh ansin agat?"
"Caith thusa sé mhí i gCeanada agus beidh lód chun an bhaile leat fosta.
ar an dé deiridh
on its last legs
Cén fáth ar bunaíodh é?
Bhí an seanchóras oideachais trí mheán na Gaeilge
ar an dé deiridh ag an am.
an ndéanfá grá Dé
would you do me a favour?
"A Derek, a chroí,
an ndéanfá grá Dé agus an rud atá cruinn thart faoin doras a ghlanadh suas.
nár aifrí Dia orm é
may God forgive me
"Anois, a Áine," ar seisean, "má chluinim go bhfuil an marlachán de dhuine sin fá scread asail den teach,
nár aifrí Dia orm é, cuirfidh mé amach ar an tsráid thú.
Tchí Dia an UUP
pity the UUP
Tchí Dia an UUP mar nár ghlac siad leis an áiméar stairiúil na buanna a thug Comhaontú Aoine an Chéasta dóibh a dhíol lena muintir féin.
ar an dé deiridh
on his last legs
An mhí seo caite, scríobh mé fán bharúil a bhí ann go raibh David Trimble
ar an dé deiridh, foighid caillte ag Baile Átha Cliath leis agus fiú Londain ag éirí éiginnte fá cheannaireacht s'aige ar a pháirtí féin agus ar phróiseas na síochána go ginearálta.
Coisreacadh Dé orainn
God bless us
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
Coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
A Dhia ár sábháil
God save us
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
bail ó Dhia uirthi
God prosper her
Ba é déanamh an scannáin sin agus an griothal agus an rachmas a lean é a chuir bonn faoi mhórán daoine agus "an rialtas ab fhearr a bhí againn ariamh", mar a dúirt an seanchaí, Cáit "Bab" Feiritéar, atá fós linn,
bail ó Dhia uirthi.
ar an dé deiridh
about to die out
Tá an trosc
ar an dé deiridh: dá nglacfaí le comhairle na n-eolaithe ní bheadh cead oiread is ceann amháin a thabhairt i dtír i mbliana.
Coisreacadh Dé orainn
God bless us
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
Coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
A Dhia ár sábháil
God save us
*
Gluais • Glossary
doirtealsink
cith fearthainnea rain shower
trup na veainthe noise of the van
cabhsalane
uiligall
thriomaigh méI dried
go bhfeicfinnuntil I'd see
inneall an chairrthe engine of the car
casta asturned off
ar bheannaigh sé domhthat he greeted me
modhúilgentle
bradáinsalmon
scadáinherring
beithíochbeast
boladh milis an éisc ár gclúdúthe sweet smell of the fist covering us
leitheannaflat-fish
troisccod
Ar mhothaigh tú an toirneach?Did you hear the thunder?
cibé ar bithanyway
reoiteoirfreezer
bheir sé ar na scadáin ina bpéiríhe caught the herring in pairs
crágalarge hands
gágcrack
de bharraíochtin excess
cúpla crág oighreoigea few handfuls of ice
ina mullachon top of them
bhog sé go fadálachhe moved slowly
cruithump
go foighdeachpatiently
drochthimpistea bad accident
is mór an garit's a good thing
dhéanfaidh sin muidthat'll do
gan a thomhaswithout weighing it
dlaíóg ghruaigestrands of hair
sa chisteanachin the kitchen
cuma bhrónacha sad look
ó mhaidinsince this morning
corrlásome days
deoirdrop
go fuireachaircautiously
ródhánatoo bold/cheeky
sliosslice
tarraingtto draw
Tae uilig a ólaimseI only drink tea
an aimsir seothese days
Ailt an ChorráinBurtonport
ráchairtrun, demand
monarchainfactories
d'fhear céileseyour husband
iascairefisherman
An ScreabánThe area in Gaoth Dobhair where factories are located
cibé cá fhad is a mhairfeas sin!however long that'll last
dhéanaim i dtólamh dearmadI always forget
a cailleadhwho died
an lá faoi dheireadhthe other day
Char mhothaighI didn't (hear)
stócach óga young lad
ailsecancer
cearrwrong
Thug sé a bhásIt killed him
bolgam taea mouthful of tea
fuarthas a chorp báitehis drowned body was found
dhá chónairtwo coffins
dhá fhairetwo wakes
coisreacadh Dé orainnGod bless us
A Dhia ár sábháilGod save us
buille tromheavy blow
bíodh slios den cháca sinséir sin agathave a slice of that ginger cake
lán marahigh tide
sruthánstream
meascaithe leismixed with it
slanntracha éiscfish scales
fearthainnrain
níochánwashing
ar son an taefor the tea
B'fhearr domhsa a bheith ag gabháil giota eileI'd better be going
ar shiúlgone
ag teacht isteach domhon my return
uchtánarmful, load carried close to chest
éadaí leaththirimehalf-dry clothes
a smaointigh méthat I remembered
nár íoc méthat I didn't pay
Tá a fhios aige Dia
everyone knows
Tá a fhios aige Dia go ndeineadh an cinneadh ceart nuair a tugadh an cuireadh thar n-ais go Maigh Nuad dó mar is mó gaisce a rinne sé ansin.
díoltas Dé
God's revenge
*
Gluais • Glossary
sprioctarget
ní túisce anseo thúno sooner are you here
iontach slachtmharvery tidy
beathalife
mórphearsa ficsingreat fictional character
dílleachtaorphan
sa tsraithin the series
uaighgrave
an oiread is siolla amháin dá shaotharnot even a syllable of his work
oilithreachtpilgrimage
clúiteachrenowned
a mhaíomhto boast
iarsmalannmuseum
tairgtear camchuairteannatours are offered
bantreoraífemale guide
díomhaoinidle
ag blaiseadh den saolgetting a taste of the life
troscánfurniture
sprúillí mionsonraíochaminor fragments
col ceathrachacousins
ní chónaíodh Montgomery féin ann riamhMontgomery himself never used to live in it
adhlacthaburied
i do chomhchuairteoiríin your fellow-visitors
iad a rangúto categorise them
SeapánaighJapanese
díograiseachenthusiastic
searmanasceremony
a fhiafraí deto ask
dúilliking
luachannavalues
chomh patuar intias apathetic towards her
smidword, syllable
carrchlóscarpark
mionsamhailminiature
éalúescape
proinntitherestaurants
camchuairt oidhreachtaheritage tour
baiste asnamed after
a cuid pearsanher characters
bunchlochfoundation-stone
straitéis mhargaíochtamarketing strategy
uimhirphlátaínumber plates
gléastadressed
príomhsheómain show
Oileánaighisland-people
mórtasach asproud of
dúchasachnative
mangairísellers
ollúna mórluachachaself-important professors
tionscalindustry
débhríochambiguous
bréan den ealaín ar fadsick of the whole carry-on
tuairiscítearit is reported
frith-Anneanti-Anne
Is stáitsíodh an t-ilsiamsa AnnekensteinAnd the variety show Annekenstein was staged
fonóidmockery
d'íomhá fholláin Anneof Anne's clean image
casadhtwist
is barrúlafunniest
cúiseamhaccusation
leispiachaslesbianism
(chuir sí(she
nuair a d'áitighwhen she argued
comhdháilconference
leispiachas folaithehidden lesbianism
cairdeasfriendship
cumann leispiach nár cuireadh i gcríchunfulfilled lesbian love
oirirceminent
flúirse tagairtílots of references
homa-anghráchhomo-erotic
traidisiúnaithetraditionalists
ábhar a stoitheadhto take material
comhthéacscontext
náireachshameful
scannalachscandalous
nach bhfuil bun nó barr leiswhich has no basis
i dtólamhalways
treoraí ar leitha separate guide
na sluaite leispiachathe crowds of lesbians
díoltas DéGod's revenge
mallaithedamned
go mear ocrachquickly and hungrily
páirc mhór siamsaíochtaa big amusement park
tithe itheacháineating houses
tuirlingtto alight
ar an drochuairunfortunately
níl tásc nó tuairisc arthere is no sign of
ag foghlúplundering
ag creachlooting
fáilteachwelcoming
go gealgháireachcheerfully
le teann diabhlaíochtaout of devilment
sé glúinesix generations
dubh le turasóirípacked with tourists
cárgrimace
níos féile ó thaobh síntiúis láimhe demore generous when it comes to tips
oineachhonour
freastalaíwaitress
babhla seabhdairbowl of chowder
ciseán bonnóg is craicéira basket of scones and crackers
féachaint an bhfuil aiste ar an iasc sa linn bhainneto see if the fish are taking the bait in the pool of milk
diúilicínímussels
breallachclam
portáncrab
gliomachlobster
trosccod
róshrónachtoo nosey
meascthamixed
glasraívegetables
diúgann tú an t-anraithyou drain the soup
an braonán blasta deiridhthe last tasty droplet
Flaitheas Dé
God's Heaven
Bhí mé ag gabháil go maith sa Roinn Éadóchais, ag treabhadh liom; achan duine, chóir a bheith, sásta agam agus sásta liom, taobh amuigh de na (blípeanna) sin san ASTI nach mbeadh sásta le
Flaitheas Dé féin - ceann scríbe atá i ndán dóibh go luath má bhíonn neart agamsa air.
dé-ocsaíd charbóin
carbon dioxide
Beidh costas $900 milliún (€500 milliún) ag baint leis an scéim seo agus cé go bhfuil sé sin níos costasaí ná stáisiúin leictreachais a dhónn gual agus a bhfuil an cumas céanna táirgthe iontu, ní bheidh aon
dé-ocsaíd charbóin san atmaisféar mar thoradh air mar a tharlaíonn le stáisiúin a úsáideann breoslaí iontaise.
Go bhfóire Dia ort
God help you
"Ivan, gabh amach as an leaba sin leat!
Go bhfóire Dia ort má chaithim a dhul síos chugat," arsa a mháthair agus bhuail sí an doras ar an ursain.
go gcuire Dia rath orthu go léir
may God bring them all prosperity
Chorcaí, gan trácht ach ar bheagán díobh,
go gcuire Dia rath orthu go léir.
deora Dé
fuchsia
Bhí lilí agus
deora Dé ag fás os a chomhair, agus bhí roschoill crann giúise ar a chúl.
Meileann muilte Dé níos moille
God's mill grinds more slowly
Meileann muilte Dé níos moille i gcuid de na contaetha, is cosúil.
toil Dé
God's will
Sin
toil Dé agus ní fiú bheith ag argóint le Dia.
fálta flannrua le deora dé
hedges blood-red with fuschias
Ag tarraingt isteach duit ar Chorca Dhuibhne, feiceann tú sléibhte glasa cruinne agus
fálta flannrua le deora dé.
deora Dé
fuchsia
Fásann
deora Dé agus a mbláthanna dubhdhearga sé troithe ar airde ar thaobh an chasáin, agus bhí clábar domhain faoinár gcosa.
dé
breath
Chuir Peadar uaidh an bui
déal folamh le bun an chrainn ach d'fhan sé ina shuí scaithín ag
déanamh a mharana.
dia na ngeataí is na ndoras
the god of gates and doors
"Tig sé ó Janus,
dia na ngeataí is na ndoras, a raibh dhá aghaidh air.
Nár aifrigh Dia orm é
May God forgive me
D'amharc an máistir Ó Duibhir air agus dúirt sé agus faobhar ar a ghuth: "
Nár aifrigh Dia orm é, bainfidh mé a luach asat.
dia an áidh agus an rachmais
the god of luck and wealth
*
Gluais • Glossary
fáilteachwelcoming
iontach fiafraitheachvery inquisitive
lochtblame
a mhalairt ar fadquite the opposite
le haoibh an gháirewith a smile
fial lena ndáimhgenerous with their affection
croíúilcordial
cumannfriendship
luachmharvaluable
tá dúil mhór agamI really like
saoithiúlachtoddness
snagcheol preabach an tráchtathe throbbing jazz of the traffic
mo chéadfaímy senses
ricseánnarickshaws
gíoscánsqueaking
uchtógabumps
ag spréachadhspluttering
pléascántaexuberant
dordándrone
siamsánhumming
crónánmurmuring
rosc ceoilrhapsody
clapsholastwilight
mheasfáyou would think
searradhstretch
fonn súchaitetrite melody
solúbthaflexible
spleodrachboisterous
castaí úranew turns
tromchúiseachimportant, weighty
ag súgaíochtmaking merry
gan spionnadhwithout vigour
spreang spreagthaimpulse to inspire
a dtiúin dhiamhair féintheir own mysterious tune
rúndasecret
léargasinsight
mo thriallmy journey
gaosánnose
i dtólamhalways
do chuid rámhaí a ligean le sruthletting your oars go with the flow
i mbéal na séibesuddenly
ní aimseoidh duine é féin go deoa person will never find himself
balcóiníbalconies
glas olóigeolive green
stainnínístands
síodasilk
cadáscotton
glébright
gleoitepretty
seodajewels
tráchtáilcommerce
dronggang
an dubh a chur ina gheal ortto bamboozle you
stuaicsullen appearance
dreach diúltacha negative appearance
a ndíograistheir enthusiasm
a gcuid pionsúr amplachtheir greedy pincers
téann siad i bhfostú ionatthey become entangled in you
deilín na mbacachthe rigmarole of the tramps
ag margáil leatbargaining with you
ag dréim leatexpecting you
a athrachany better
bratógrag
in aicearracht aimsirein a short period of time
amhrasachsuspicious
tuahatchet
mangairísellers
seálta ollawool shawls
fidileachafiddles
saoltachtwordliness
spioradáltachtspiritiuality
neamhchoireachinnocently
manaslogan
teachtairímessengers
smailcmouthful
dúidíní draíochtamagical clay pipes
smálblemish
clúreputation
eiteogawings
áras mórluachachimportant dwelling
beadaíconceited
tíorántatyrannical
ceannsmachtupper hand
daonlathasdemocracy
éileamhdemand
go slachtmharneatly
neartplenty
giollaservant
ordúilorderly
fairsingspacious
fionnuarcool
babhta trom meitifisicea heavy session of metaphysics
toiteachsmoky
mífholláinunhealthy
truaillithe go holcbadly polluted
galsteam
ag sceitheadh ina scamaill dhubha ghalrachaescaping in black sickly clouds
stúrdust
ina phlá phlúchtachin a suffocating plague
sceadamáinthroats
scamhógalungs
cársánachwheezy
screamh ghlas sheileogachgreen salivary scum
ag spaisteoireacht thartstrolling around
gnúisface
gnaíúilcomely
ag rúscadhrummaging
i gcarn bruscairin a pile of rubbish
áilleagántrinket
séarachassewerage
bradaílpilfering
lena ruaigeadh as bealachto drive them out of the way
seilbh shaoltaworldly possessions
burlabundle
níos tibhethicker
go bhfóirfeadh na bróga i gceart dóthat the shoes would suit him fine
Tír Tairngire na féilethe Promised Land of generosity
miantadesires
Úll Mór na bhféidearthachtaíthe Great Apple of possibilities
brioscbrittle
tnáiteweary
dílleachtaorphan
brúidiúlachtbrutality
gluaiseachtaímovements
go míorúilteachmiraculously
méithrich
cothaitheachsustaining
gealbhan binnehouse-sparrow
broiddistress
dia an áidh agus an rachmaisthe god of luck and wealth
gaoiswisdom
coimirceprotection
bratógachragged
barróghug
dhé-ocsaíd charbóin
carbon dioxide
Bhí ceist eile á plé: laghdú a dhéanamh ar thruailliú san atmaisféar ó gháis mar
dhé-ocsaíd charbóin, ó dhó breoslaí iontaise.
Déanann Dia tú a threorú
God leads you
"
Déanann Dia tú a threorú ina shlí féin," a dúirt Buckley.
Fuistigí, a gheall ar Dhia.
Shut up for God's sake.
"
Fuistigí, a gheall ar Dhia.
briathar Dé a chraobhscaoileadh go héifeachtach
to propagate the word of God effectively
Roimh i bhfad d'fhigh siad na seantraidisiúin chreidimh leis an chreideamh Caitliceach, rud a chuir ar a gcumas
briathar Dé a chraobhscaoileadh go héifeachtach.
dé
life
"
In ainneoin a chúlra mar chuntasóir, agus an méid ama a chaith sé ag tógáil an chomhlachta le sé bliana
déag anuas, ní fear liath aontaobhach é.
seolta a chrochadh maidin Dé Domhnaigh
to take off on Sunday morning
Le fírinne, bímse in éad leo sin a bhfuil sé d'acmhainn agus de shaoirse acu
seolta a chrochadh maidin Dé Domhnaigh (nó, níos fearr fós, maidin Dé Sathairn) agus aghaidh a thabhairt seachtain i ndiaidh seachtaine i rith an tsamhraidh ar cheann de mhórionaid Chumann Lúthchleas Gael ar fud na tíre.
go ndearna an freastalaí grá Dé air
until the waiter took pity on him
Shuigh sé siar bomaite ag stánadh ar an rud go dtí
go ndearna an freastalaí grá Dé air; tháinig seisean anall agus thug sé buille láidir don chaora idir an dá chluas agus scoilt an blaosc.
ar an dé deiridh
on its last legs
I gcomparáid le gníomhaíocht an IRA le 35 bliain anuas, is léir don dall go bhfuil an paramíliteachas
ar an dé deiridh.
rinne duine acu grá Dé
one of them took pity on her
Sa deireadh
rinne duine acu grá Dé agus lig sé isteach iad.
go meileann muilte CLG i bhfad níos moille ná muilte Dé
that the GAA's mill grinds a lot more slowly than God's mill
Feiceann siad
go meileann muilte CLG i bhfad níos moille ná muilte Dé go minic!
*Is múinteoir scoile é Colm Mac Séalaigh a bhfuil cónaí air i mBaile Átha Cliath.
bhriathar Dé
the word of God
"Léigh *gospel *dúinn, a Athair," a deireadh sé freisin ag am a n-iarrfadh duine eile Aifreann a léamh, rud a thaispeáin meas na ndaoine ar
bhriathar Dé sular cuireadh béim chomh mór ar Aifreann do gach ócáid eaglasta.
dia an phléisiúir
the god of pleasure
I *Bacchus* (1595-6), feiceann muid
dia an phléisiúir ár mealladh le bheith ina chomhluadar.
Ar son glóire Dé
for the glory of God
Ar son glóire Dé agus onóra na hÉireann, tógfaidh.
muilte Dé
God's mills
Sampla an-mhaith den saghas daonlathais oscailte a bhaineann le Cumann Lúthchleas Gael, cé, ar nós
muilte Dé, go meileann na muilte go mall go minic.
as ucht Dé
for God's sake
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
as ucht Dé
for God's sake
ie))
Praghas: €8
Gluais • Glossary
úrscéalnovel
aistrithe ón mBreatnaistranslated from Welsh
déagóirteenager
anoireicseanorexia
le biseach a fháilto get better
maitheasgood
tréimhseperiod
ach a mhalairtbut quite the opposite
gluaisglossary
de bhéicshouting
á freagairtanswering her
fonndesire
os comhair an scátháinin front of the mirror
ag leathadhspreading
straincgrimace
as ucht Défor God's sake
ag fuarú sa mhuigíngetting cold in the mug
casachtcough
friochtafried
do dhóthainyour fill
éinína little bird
an-leasa lot of good
Is annamh a d’fhreagraíodh an mháthair ceist.
ar an dé deiridh
at death's door
Samhlaigh an fear nó an bhean bhocht,
ar an dé deiridh, ag rá i nguth lag: “Is mór an trua nár chaith mé níos mó ama le mo chomhghleacaithe.
Go bhfóire Dia orainn
God save us
Na draenna
=======
Go bhfóire Dia orainn, arsa mise liom féin, ach cá bhfuil na draenna? Breathnaím suas síos Fifth Avenue, ach sin uile.
ar an dé deiridh
on his last legs
Cúig bliana ar aghaidh, agus Milosevic
ar an dé deiridh, bhíodar fós ag treabhadh leo.
dia cruthanta
veritable god
Go fóill, is ann do na fíréin i gCeanada, tír dhúchais Gretzky, nach bhfuil aon lagú ar a gcreideamh gur
dia cruthanta é Gretzky.
dia bréige
a false god
Ach tar éis do líomhaintí a bheith ann go raibh lámh ag bean chéile Gretzky i gciorcal cearrbhachais a chuireadh geallta mídhleathacha ar imeachtaí spóirt phroifisiúnta agus tar éis do Gretzky féin páirt stiúrtha a bheith aige san fhoireann mhírathúil Cheanadach nár thug an bonn cré-umha féin abhaile leo ó Chluichí Oilimpeacha an Gheimhridh in Torino na hIodáile, tá gaoth an fhocail eiriciúil le mothú den chéad uair: an féidir nach bhfuil i Gretzky ach
dia bréige?
Pele an tsacair agus Mohammed Ali na dornála.
nach sléachtann mórán deisceabal sa chuid eile den domhan go talamh roimh dhia mór an haca
that not many disciples in the rest of the world worship the great god of hockey
Ach i dtaca le Gretzky de, in ainneoin an chultais a leanann de i Meiriceá Thuaidh agus i dtíortha tuaisceartacha na hEorpa ina n-imrítear haca oighir – agus, gan dabht, in ainneoin sheacht ndícheall Fhathaigh Bhéal Feirste, an fhoireann haca a imríonn in Airéine na hOdaisé, chun an sóiscéal a chraobhscaoileadh in Éirinn – is é an fhírinne é
nach sléachtann mórán deisceabal sa chuid eile den domhan go talamh roimh dhia mór an haca.
ar an dé deiridh
on their last legs
Ach cibé rud faoin atógáil nó faoi smacht a chur ar fhás phoipíní an chodlaidín féin, is léir do chách gurb é an feachtas míleata in éadan na dTalabanach - na Talabanaigh sin a bhí
ar an dé deiridh ceithre bliana ó shin, a maíodh san am – an cúram is práinní agus is marfaí atá ag arm Cheanada ann.
buíochas le Dia nár dhein.
thank God we didn't do that.
Bhíomar ag cuimhneamh ar na seanamhráin a chur amach mar a bhíodar –
buíochas le Dia nár dhein.
Nár laga Dia do chuid dlíodóirí.
May God not weaken your lawyers.
Nár laga Dia do chuid dlíodóirí.
tchí Dia duine ar bith
God help anyone
Ní raibh an guth chomh láidir agus a bhíodh sé ach
tchí Dia duine ar bith a thabharfadh aghaidh air.
deora dé
fuschia
Ansin shiúil mé suas bóthar gairid agus a raibh
deora dé faoi bhláth ag a thaobh, rud a chuir iarthar na hÉireann i gcuimhne dom.
dá séanfadh sé a chreideamh i nDia.
if he repudiated his belief in God.
Gheall sé go dtabharfadh sé chuig foinse fhuar uisce é
dá séanfadh sé a chreideamh i nDia.
nach bhféadfaí na teangacha a bhí ar an dé deiridh a athbheochan
that the languages that were moribund could not be revived
”Bhí Krauss ar dhuine de na daoine a bhunaigh an tIonad Teangacha Dúchasacha agus chuir sé féin agus a chomhghleacaithe rompu teangacha Alasca a dhoiciméadú mar gur mheas siad
nach bhféadfaí na teangacha a bhí ar an dé deiridh a athbheochan gan taifead maith a bheith ar fáil díobh.
Go maithe Dia dó é
may God forgive him for it
Go maithe Dia dó é nó ní mhaithfidh mise, nó mo dheisceabal Willie McCrea ach oiread, agus níl ansin ach sampla beag amháin den iliomad rudaí nach ndéanann Willie! Ach le pilleadh ar do cheist, a Bhaloir.
Tá dia sa tigh.
God is in the house.
**Bealtaine 1994**
Tá dia sa tigh.
Dia idir sinn is an t-olc.
God between us and all evil.
Peadar:
Dia idir sinn is an t-olc.
Dé Céadaoin an Luaithrigh
on Ash Wednesday
Tá glacadh le siombailí reiligiúnacha sa Gharda Síochána ó bunaíodh an fórsa; tá crois Cheilteach mar shuaitheantas aige agus caitheann go leor de na gardaí a bhíonn ar dualgas
Dé Céadaoin an Luaithrigh luaithreach ar a n-éadan.
ar an dé deiridh.
on its last legs.
Naoi mbliana d’anró is easpa a bhí ann agus an ghluaiseacht dhaonlathach ag iarraidh an ceann is fearr a fháil ar an gcóras cumannach a bhí
ar an dé deiridh.
mistéir Dé agus na beatha
the mystery of God and life
I still feel that dizzy sense of magic of my childhood: in the darkness of the wardrobe, I slowly wind one frame after another, see almost imperceptible change, wind faster – a movement
*The Magic Lantern*, 1987
DúcheisteannaNí haon ionadh go bhfuil an bás, an mhortlaíocht agus
mistéir Dé agus na beatha i measc na ndúcheisteanna a threabhann Bergman ina chuid ealaíne.
ar dhia na mbolcán é,
who was the god of volcanos
Is léir go bhfuil Ruaumoko,
ar dhia na mbolcán é, ar buile go fóill mar tá na bolcáin in Rotorua, a bhfuil gal agus foinsí teo ag borradh astu, fós beo.
ach dé réir leagan fhoireann na Gaillimhe den scéal,
but according to Galway's version of the story
Dar le foireann Átha Cliath, “dáréag aspal” a bhí iontu,
ach dé réir leagan fhoireann na Gaillimhe den scéal, is cinnte go dtabharfaí “dáréag lofa” ar imreoirí Bhaile Átha Cliath mar gheall ar chomh salach is a bhí a gcuid saorimeartha.
trí oirchill Dé.
by God's providence.
Cuireadh Adolf Hitler i láthair ar bhealach diaganta, mar shlánaitheoir na Gearmáine, a bhí ansin i measc na ndaoine
trí oirchill Dé.
ar an dé deiridh
on its last legs
Ní fada ó rinne Royal Bank of Scotland (banc a bhí
ar an dé deiridh scór bliain ó shin) an táthcheangal is mó i stair na baincéireachta nuair a cheannaigh siad ABN Amro ar $99.
Dia go deo leis na seanlaethanta
God be with the old days
Lourdes, mo thóin! Fatima, mo thóin! Cnoc Mhuire, mo thóin!
Dia go deo leis na seanlaethanta nuair nach
gcuireadh múinteoirí na hÉireann spéis ag an am seo den bhliain ach sna crosóga Bhríde agus sa Charghas; sna plúiríní sneachta agus sa ghlóthach fhroig; sa tuiseal ginideach agus sa mhodh coinníollach; agus in aoibhneas síoraí na n-anamacha sa Phurgadóir.
ag impí ar Dhia
entreating God
Sheasaidís ar an gcosán taobh leis na paráidí
ag impí ar Dhia báisteach throm a chur anuas ar na daoine a bhí páirteach iontu – mar a tharla sa scéal bíobalta faoi Shodam agus Gomóra.
Nár laga Dia do shruth,
May God not weaken your flow,
Nár laga Dia do shruth, a I.
altú do Dhia as gach duine acu
thanks be to God for every one of them
Tagann na páistí ar an saol (
altú do Dhia as gach duine acu), tugann tú aire dóibh, cuireann tú oiliúint orthu agus – agus tá seo iontach tábhachtach ag an athair comhaimseartha – caitheann tú am, as do stuaim dheonach féin, ag súgradh leo.
Dé réir na mbileog ildaite
according to the colourful handouts
Dé réir na mbileog ildaite atá curtha ar fáil leis na cártaí "simplí" don bhus a mhíniú dúinn, tá gá leis na ticéid nua chun gur féidir linn taisteal ar an mbus agus ar an traein araon agus iad inár seilbh againn.
tá súil le Dia agam
I hope to God
Ba rud é nár theastaigh uaim a fheiceáil agus
tá súil le Dia agam nach bhfeicfidh mé choíche a leithéid arís.
cine tofa Dé
chosen or elected race of God
Dar leis an “daonlathaí” seo, is le
cine tofa Dé amháin talamh iomlán Iosrael, na limistéir bheaga bhídeacha atá fágtha i seilbh na bPalaistíneach san áireamh.
Ag Dia tá a fhios
God only knows
Ag Dia tá a fhios cá bhfuil mé ag fáil an ama le halt a scríobh ar chor ar bith, nó tá deich n-aiste le bheith istigh agam i gceithre lá (tá mé fríd a chéile anois, nó bhí a fhios agam go raibh lear oibre romham, ach nuair a fheiceann tú é sin scríofa os do chomhair amach, scanraíonn sé thú ar bhealach eile ar fad!), ach tá bealach iontach acu ar an ollscoil na laethanta seo nach raibh ann im’ amsa, agus bhí mise i NIHE/DCU a raibh de chlú orthu a bheith nua-aimseartha, ach ar ndóigh thiocfadh leat feck all a dhéanamh i rith na bliana agus ansin trí sheachtain roimh na scrúduithe, gan corraí as do sheomra leapa (a bhí i bpoll an tí a bhí mar digs agat), agus an t-íosmhéid d’eolas a bhí riachtanach a dhingeadh isteach sa chloigeann, é a ‘chur amach’ ar an pháipear laethe na scrúduithe, agus dearmad iomlán a dhéanamh den eolas an lá chéanna.
ar an dé deiridh
giving its last gasp
Bhí an stíl
ar an dé deiridh an uair sin, gan aon duine óg á chleachtadh.
Dhia na Miondíoltóireachta
the God of retail
*
Tá lárionad úr siopadóireachta tógtha i lár na cathrach, The Victoria Centre, teampall do
Dhia na Miondíoltóireachta le linn tréimhse ina bhfuil daoine ag cailleadh a n-acmhainne cuid mhór airgid a chaitheamh.
bail ó Dhia air
fair play to him
Tá cheana ag Seán Óg Ó Ceallacháin,
bail ó Dhia air.
dia ár shábháil
God forbid
Titfidh an comhlacht síos, síos sa rangú ar an dréimire, agus ardófar iad siúd atá ag plé an chineáil chéanna ghnó le do chomhlacht ina gcuid blaganna, maith nó,
dia ár shábháil, olc.
toil Dé
God's will
Ba é bun agus barr a chuid fealsúnachta ná go raibh an mhíchothromaíocht idir saibhir is daibhir ag dul in aghaidh
toil Dé.
ar an dé deiridh
on the way out
D'fhan sé sa bhaile, ach seans gur léiriú é sin go bhfuil a thodhchaí rialtais
ar an dé deiridh.
I gcuntas Dé
for God's sake
Cuireadh an chonspóid seo i gcuimhne dom arís ar na mallaibh nuair a léigh mé aiste dar teideal '
I gcuntas Dé múin Béarla do na leanbhain': eisimirce agus an Ghaeilge sa naoú aois déag ' le Karen P.
Arm Muirthéachta Dé
Lord's Resistance Army
Tá eagla a gcraiceann á cur ar mhuintir Uganda le corradh is scór bliain anuas ag
Arm Muirthéachta Dé a bhfuil sé mar aidhm aige stát a bhunú a fheidhmeoidh de réir na nDeich nAithne.
An Dia Beag
the glorified one
An Dia Beag, ‘Cabhail’ na Cáile
Glacaimis mar shampla, cultas an chlú atá coitianta in iarthar domhain, go háirithe.
dia beag é
adore him
Is deas an rud é aitheantas a bhaint amach i ngeall ar do chuid buanna – nílim á shéanadh sin – ach nuair a cheapann na páistí bunscoile gur
dia beag é Simon Cowell, is follas go bhfuil fadhb ann! Le tamall de bhlianta anuas, tá déithe bréige déanta de mhainicíní, d’aisteoirí, agus fiú de ‘réaltaí’ Big Brother nach bhfuil tallann shuaithinseach ar bith léirithe acu.
bail ó Dhia ort
fair play to you
Eagarthóir: Tá an ceart ar fad agat, a Bhaloir na mBéimeann, nó is tusa atá mar chrann taca ag Beo! agus fanfaidh tú ag bun an leathanaigh mar is dual do thaca teann,
bail ó Dhia ort mar laoch de chuid litríocht na hÉireann agus mar thaca ag Beo!
Balor: Cén dia é sin a bhfuil tú ag guí a bhaile orm? Tá súil agam gur Crom Dubh atá i gceist agat.
ndé dheiridh
on (their) last legs
Is mé an cainteoir dúchais deireanach de chainteoirí caoine ceannasacha Liatroma, bail ó Dhia orm mar ghaiscíoch gasta groí, sa chiall is cultúrtha de na focail sin, agus bail ó Dhia ar shluaite na marbh a d’imigh romham agus iad ag spalpadh Ghaeilge bhinn bhlasta Liatroma agus iad ar a
ndé dheiridh agus an bás ag bagairt orthu, bail ó Dhia ar an bhás.
Grásta ó Dhia air
RIP
Grásta ó Dhia air.
dia beag
a centre-point of adoration
Mar sin, ar mullach na mbuntáistí eile ar fad, braitheann tú cosúil le
dia beag a bhfuil creideamh domhanda aige!
Go pearsanta is go proifisiúnta, tá fiúntas sóisialta agus gnó bainte agam as Twitter.
dé
puff of air
Ansin
déanaim an rud céanna leis na gutaí eile.
bail ó Dhia ort
thankfully
An chéad cheist a chaithfidh mé a chur ort a Bhláthnaid, mar is tábhachtach an cheist í, ní bheifeá ar ais ag obair ach go bhfuil tú bisithe go maith in do shláinte,
bail ó Dhia ort, nach bhfuil? BNC: Táim, táim, is cinnte go bhfuil mé i bhfad níos sláintiúla ná mar a bhí.
go ngnóthaí Dia duit
safe home
Agus
go ngnóthaí Dia duit ar an mbealach abhaile, tá an aimsir an-dona.
ndia
god
Ach anuas ar an tábhacht a bhaineann léi mar dhobharcheantar, is i bhForaois Mau atá cónaí ar thuairim is 10,000 Ogiek, fiagaithe-cnuasaitheoirí ar dhíbir a
ndia go Mau iad, de réir an tseanchais, mar éiric as eilifint a mharú.
Tchí Dia sinn
God help us
Tchí Dia sinn.
seirbhíseach Dé
God's servant
Ceanglaíonn an t-athair,
seirbhíseach Dé, ribíní báná lena ngéaga.