ag tuar athruithe bunúsacha
predicting basic changes
Beidh aird á tarraingt sna míonna atá romhainn, ní hamháin ar an chóimheas agus ar an iolrú a chleachtann na páistí seo sa seomra ranga, ach ar an chuntas polaitiúil ar a bunaíodh an stát, cuntas atá anois
ag tuar athruithe bunúsacha i nádúr an Tuaiscirt é féin.
athchruth
change of appearance
Is mór an dealú béascna, dar leat, idir an dá shraith ainmneacha thíos, nuair a dhearcfas tú orthu de chéaduair:
Peig Sayers Robert Tenpenny
Nioclás Tóibín James Hawkins
Seán hInnéirghe/John Henry Eugene Archibald
Cóilín Fiodhnaise Mac Donncha Lawrence Biggar
Aodh Ó Duibheannaigh Mary Barnacle
Samhlaítear taobh amháin, an dream ar dheis thuas, leis an mBéarla, tharla gur faoi
athchruth sloinne anois iad, cruth a cheileann a ndúchas orainn.
athrú meoin
change of mentality
Tá
athrú meoin ag teastáil i gcás mhuintir na Gaeltachta féin, áfach.
a laghad atá athraithe
how little has changed
Feiceann sise na fadhbanna sa chóras sláinte, agus labhrann sí fós faoi stailc na n-altraí cúpla bliain ó shin agus
a laghad atá athraithe ó shin.
ag athrú de shíor
forever changing
Tá na gutháin shoghluaiste agus na ríomhairí neamhshreangaithe
ag athrú de shíor agus is é an t-idirlíon is cúis leis seo.
athraithe ó bhonn
changed completely
Cúlra
=======
Rugadh Higgins i gCorca Dhuibhne corradh le caoga bliain ó shin agus deir sé go bhfuil an saol sa cheantar sin
athraithe ó bhonn ó bhí seisean óg.
leasuithe
changes
" Deir sé go bhfuil gá le
leasuithe sa tslí ina ritear na comhlachtaí stáit, gur cheart go mbeadh níos mó daonlathais i gceist agus go gcaithfí níos fearr leis na hoibrithe.
Go n-athróinn mo chraiceann
that I would change my skin
Dúirt sí liom, 'Cad é atá siad ag iarraidh?
Go n-athróinn mo chraiceann?'"
Ina dhiaidh sin, labhair Cora liom faoina saol agus faoin mhéid tarcaisne a bhíonn le fulaingt aici.
níor athraigh a dhath
nothing changed
Cáineadh na drochdhaoine, chuaigh daoine chun an bhaile agus
níor athraigh a dhath.
leasuithe a chur i gcrích
bring about changes
Is ar scáth a chéile a mhaireas na daoine, agus cabhraíonn an obair dheonach le daoine scileanna nua a fhorbairt, a bheith níos féinmhuiníní, agus
leasuithe a chur i gcrích ina bpobal féin.
hathruithe socheolaíocha
sociological changes
Portráid chomhaimseartha é d'Éirinn, a ardaíonn ceisteanna agus a spreagann smaointe faoi na
hathruithe socheolaíocha agus geografacha atá le feiceáil ag tarlú thart orainn faoi láthair.
d'athródh mo phearsantacht go mór
my personality would change greatly
Dá bhfanfainn ann,
d'athródh mo phearsantacht go mór dá bharr agus an duine a dhéanfaí díom, ní dóigh liom gur mhaith liom an duine sin in aon chor.
hathruithe déimeagrafacha
demographic changes
Ní mór, áfach, na
hathruithe déimeagrafacha sa chathair a thógáil san áireamh.
le cor a chur sa chaint
to change the subject
Sa deireadh,
le cor a chur sa chaint, dúirt sí, "Tá boladh breá agat, Bolognaise ab é?"
"Is é.
mhórathruithe
major changes
Caithfidh daoine a vóta ach gan mórán dóchais acu go dtiocfaidh aon
mhórathruithe.
athrú radaiceach
radical change
Sin an fáth nach rachaidh, meastar, ach 65% den phobal amach ag vótáil - creideann an 35% eile nach dtarlóidh aon
athrú radaiceach.
go dtí go dtig athrú air sin
until that changes
Faraor go gcaithfidh tú do ghnó a dhéanamh i mBéarla agus
go dtí go dtig athrú air sin beidh Gaeltacht Ghleann Fhinne i mbaol.
athrú poirt
a change of tune
"
Fiche bliain níos maille, tá
athrú poirt ann.
aimsir shíorathraitheach
ever-changing weather
Is ceantar é atá lán d'áilleacht neamhcheansaithe agus is iad an
aimsir shíorathraitheach agus na caoirigh ar féarach na fórsaí is mó a fhágann a rian ar an talamh fiáin seo.
mionathruithe
minor changes
De réir foinse Rialtais, a labhair le *Beo!*, cuirfear roinnt
mionathruithe i bhfeidhm ar an Seanad i rith na bliana, ach ní bheidh aon mhórathrú i gceist.
athruithe daonra
population changes
An é go bhfuil caighdeán na bhfoirne sin tite go sealadach nó an bhfuil géarchéim sna contaetha sin maidir le dul chun cinn na hiomána? Na scéalta atá ag teacht as Corcaigh is measa, sé sin, go bhfuil caighdeán na gclubanna íslithe an oiread sin nach bhfuil ar a gcumas dul san iomaíocht i gceart i gcraobhchomórtas chlubanna na Mumhan agus go bhfuil clubanna cáiliúla na cathrach, Naomh Fionnbarra, An Charraig Dhubh agus Fánaithe an Ghleanna tite i léig ar fad de bharr
athruithe daonra agus thionchar an tsacair.
athrú suntasach
noticeable change
Ach áit go bhfuil
athrú suntasach tagtha ar an saol ná in úsáid an idirlín chun siopadóireacht agus gnó bainc a dhéanamh, agus chun teilea-obair a dhéanamh.
claochlaithe
changed
Bhí an teilea-obair ar cheann de na hathruithe is mó a raibh daoine ag súil leis, ach níl an saol oibre
claochlaithe faoi mar a bhí tuartha.
seomraí feistis
changing rooms
Tá dhá pháirc pheile ag Cumann Lúthchleas Gael Chill Chartha agus
seomraí feistis do bhuachaillí agus do chailíní acu le freastal ar Chomórtaisí Peile na Gaeltachta a bheas á reáchtáil acu i 2004.
athrú meoin
change of mind
Creidim féin go bhfuil baint mhór ag Páirc an Chrócaigh leis an
athrú meoin seo i leith an Chumainn Lúthchleas Gael sna ceantair mheánaicmeacha, mheasúla agus sna ceantair aicme oibre araon.
meáite ar rudaí a athrú
resolved on changing things
D'eagraigh siad cruinniú anseo i Learpholl i Samhain 1999 leis na hÉireannaigh agus chuir beirt bhleachtairí, Stuart Parkinson agus Andy Isles, trí cheist orainn: How can we support the Irish community? Do we discriminate against you? In what ways can we make things better?
Bhí fearg ar chuid mhaith de na hÉireannaigh a bhí i láthair ag an chruinniú tar éis cos ar bolg a bheith déanta orthu le blianta roimhe sin, ach dúirt na bleachtairí linn go raibh siad
meáite ar rudaí a athrú.
athraithe
changed
Tá an-mholadh faighte ag *Baran *sna Stáit Aontaithe, agus deir Dr Akrami i rith agallaimh ar an stáisiún raidió PBS: "Nuair a fhágann tú an phictiúrlann, mothaíonn tú go bhfuil tú
athraithe mar dhuine".
athraithe
changed
Sílim go raibh blianta fada nach raibh an corn ag teacht aníos an taobh seo ach, buíochas do Dhia, tá sin
athraithe.
athrú meoin
change of mentality
Seo ceist nó dhó ar féidir le léitheoirí *Beo!* a machnamh a dhéanamh orthu:
Cén dóigh a dtig linn athrú a dhéanamh i measc pobal, a bhfuil nós labhairt na Gaeilge beagnach caillte ag an ghlúin déagóirí atá iontu faoi láthair?
Cén dóigh ar féidir
athrú meoin a chur i bhfeidhm i gcás tuismitheoirí atá ag labhairt Béarla lena gclann agus nach bhfuil ag glacadh aon chinneadh teanga ar thaobh na Gaeilge?
Cén dóigh a dtig linn na bunscoileanna sa Ghaeltacht a fhorbairt mar scoileanna lán-Ghaeilge san dóigh is go mbeidh na páistí ag súgradh sa chlós i nGaeilge agus achan ábhar á theagasc go hiomlán trí mheán na teanga?
Níl iontu seo a trí cheist shimplí.
Caithfidh sé go bhfaca tú athruithe iontacha le do linn
You must have seen great changes in your time
"
Caithfidh sé go bhfaca tú athruithe iontacha le do linn," arsa an polaiteoir.
a ghreim camáin a athrú
to change the way he held the hurley
An chéad rud a rinne sé ná iarracht a dhéanamh
a ghreim camáin a athrú.
athruithe a chur i gcrích
to bring about changes
Is é an freagra a bhí ag an gCathaoirleach ar a litir tamall ina dhiaidh sin ná post an bhainisteora a thairiscint dhó! In ainneoin an mhéid a tharla roimhe sin ghlac sé leis an gcuireadh sin go fonnmhar, mar bhí a fhios aige go bhféadfadh sé
athruithe a chur i gcrích (ag an am sin bhí cúigear roghnóir ceaptha ach gan aon duine amháin i gceannas!) agus an bhliain dár gcionn bhuaigh Tiobraid Árann Craobh Mhionúr na hÉireann faoina stiúir i gcoinne Cill Chainnigh.
cúpla mionathrú
a few minor changes
Is rialacha idirnáisiúnta a úsáidtear sna cluichí sin ach measann imreoirí na hAstráile gur peil Ghaelach go bunúsach atá ann le
cúpla mionathrú.
athraithe go mór
changed greatly
Cé go bhfuil an saol
athraithe go mór ó bhí sé féin ina ghasúr, agus go bhfuil rogha i bhfad níos mó ag gasúir ó thaobh spóirt agus caitheamh aimsire eile de, tá ceantair fós ann ina bhfuil an iománaíocht fite fuaite le cultúr an phobail agus le rithim laethúil an tsaoil.
mar athrach
for a change
"
Ba mhór ag Aoife dá dtabharfadh Gerry faoi seo ar dhóigh aigeanta, chroíúil
mar athrach, seachas smut a bheith air a leagfadh leathdosaen.
Níl cúrsaí athraithe mórán
Things haven't changed much
Níl cúrsaí athraithe mórán.
soinseála
change
Níl a fhios agam go cruinn cé mhéad euro a bheadh ann, dá ndéanfaí an tsuim sin a aistriú agus dá gcuirfí san áireamh an boilsciú sa chostas maireachtála ó 1994 i leith, ach ní shamhlóinn go mbeadh mórán
soinseála agat as €60 milliún i dtéarmaí an lae inniu.
tá cúrsaí athraithe
things have changed
Anois,
tá cúrsaí athraithe.
athrú meoin
change of mind/mentality
Faoin gceannteideal caithréimeach "We are all Iraqis now", scríobh Shukrallah faoin
athrú meoin a tharla san Éigipt nuair a thuig daoine nach cogadh cúig lá a bheadh ann, agus go raibh muintir na hIaráice ag troid go calma i gcoinne lucht an ionraidh.
athrú réimis
regime change
Deir sé: "Sular thosaigh an cogadh níor chreid mé go raibh meon an phobail chomh láidir sin in aon cheann de thíortha an Mheánoirthir le go mbeadh
athrú réimis mar thoradh air, sin le rá athrú go réimeas a bheadh i gcoinne trádála leis an iarthar.
athrú suntasach meoin
noticeable change in thinking
Ní mar sin, áfach, a d'amharc tromlach na ndaoine in Éirinn ar an cheist agus is
athrú suntasach meoin é seo ón dóigh a raibh cúrsaí.
athrú ollmhór
massive change
Aontaíonn sí leis an tuairim gur
athrú ollmhór a bhí ann.
tháinig mé ar athchomhairle
I changed my mind
Chaith muid seal le chéile ag cuimhneamh siar ar na seanlaethanta agus
tháinig mé ar athchomhairle faoina shlí mhaireachtála tar éis dom bualadh leis aris.
ar son na n-athruithe atá de dhíth orthu
for the changes that they want
Seo seans don DUP troid
ar son na n-athruithe atá de dhíth orthu.
athrú as cuimse
a great change
D'fhéadfaí
athrú as cuimse a dhéanamh ar chuid de na fadhbanna móra struchtúrtha atá ag tachtadh na príomhchathrach agus ag bánú na tuaithe.
claochluithe
changes
Deirim féin go minic gur beag an trua atá agam féin dóibh toisc a dheacra is atá an tSeicis domsa! Is léir gurb iad na
claochluithe tosaigh, na bríonna éagsúla a bhíonn ag "a" agus na forainmneacha réamhfhoclacha is mó a bhíonn ag dó na geirbe acu.
athruithe fadtéarmacha
long-term changes
Dar le roinnt de na saineolaithe atá ag forbairt na ngléasanna seo, d'fhéadfaí rudaí ar nós theocht agus luas na gaoithe a thomhas go leanúnach le clib bheag agus anailís a dhéanamh ar aon
athruithe fadtéarmacha a bhí le feiceáil tar éis do léitheoir an t-eolas a bhailiú.
mar athrú
for a change
Nach dtiocfadh libh fanacht,
mar athrú?" arsa Aindí.
athruithe aeráide
climate changes
*
Glactar leis go coitianta go dtarlóidh cibé
athruithe aeráide atá i ndán dúinn de bharr thionchar an tí ghloine go réidh, de réir a chéile.
athrú tobann
a sudden change
D'iarr sé ar Peter Schwartz, comhairleoir de chuid an CIA agus iarcheannasaí pleanála leis an ollchomhlacht ola Royal Dutch Shell, agus ar Doug Randall ón Global Business Network, staidéar a dhéanamh ar fhianaise áirithe atá ag teacht chun cinn le blianta beaga anuas go bhféadfadh
athrú tobann tarlú - agus go deimhin gur tharla eachtraí den chineál sin i bhfad siar sa stair.
athrú rialtais
change of government
Tá sé ráite ó shin ag Mark Latham, ceannaire an fhreasúra, go dtabharfar sceimhlitheoirí na hAstráile abhaile ón Iaráic roimh an Nollaig má bhíonn
athrú rialtais ann i dtoghchán na bliana seo.
claochlú
change
Mar sin, le
claochlú a chur ar mhana pháirtí an Taoisigh a chualamar cheana, b'fhéidir go bhfuil go leor déanta, ach tá tuilleadh le déanamh.
athraithe go deo
changed forever
Is ceist dhomhanda í a chúram agus as an chonspóid tagann ceisteanna eile chun cinn: an fiú i gcónaí athchóiriú a dhéanamh ar shaothar atá chomh luachmhar agus chomh sean le saothar Michelangelo má tá an chontúirt ann go mbeidh sé
athraithe go deo? Agus, cé ba cheart cinneadh mar seo a dhéanamh?
Rinne Gailearaí Uffizi cinneadh gan leanúint ar aghaidh le hathchóiriú ar an "l'Adorazione dei Magi" le Leonardo Da Vinci nuair a fuair siad amach go raibh bunstruchtúr an phictiúir ní ba chasta ná mar a shíl siad.
athrú meoin
change of mind
Tá feachtas poiblíochta tosaithe ag Timor Thoir le gairid atá ag iarraidh
athrú meoin a chur ar Rialtas na hAstráile agus iad a náiriú os comhair an tsaoil.
athruithe a thionscan i gcúrsaí polasaí
initiate policy changes
Gan amhras, ba cheart go mbeadh deis ag gach vótóir dul i bhfeidhm ar an rialtas agus
athruithe a thionscan i gcúrsaí polasaí.
cúinsí athraitheacha
changing circumstances
)
Bhí Murphy chun a rá gur "fréamhacha" a bhí i gComhaontú Aoine an Chéasta agus go gcaithfeadh na hinstitiúidí fás agus forbairt de réir
cúinsí athraitheacha.
athruithe a chur i gcrích
to make changes
Ní hamháin go raibh saoirse chainte againn (murab ionann agus na Sóivéadaigh bhochta, na créatúir), ach dá dteastódh uainn
athruithe a chur i gcrích, bhí an tsaoirse againn vóta a chaitheamh agus na hathruithe sin a dhéanamh.
athruithe
changes
"
Agus fiche bliain caite aici in RTÉ, céard iad na h
athruithe is mó atá feicthe aici le linn na tréimhse sin?
"Dul chun cinn na teicneolaíochta, gan dabht," a deir sí.
d'athrófaí seo
this would be changed
" *Sin le rá, tá luach na Teamhrach ceangailte leis an cheantar ina bhfuil sé suite agus, trí mhótarbhealach mór a thógáil tríd an cheantar,
d'athrófaí seo.
athruithe áirithe
certain changes
Fógraíodh roimh an Nollaig go raibh sé i gceist ag Cumann Lúthchleas Gael (CLG)
athruithe áirithe ar rialacha na peile agus na hiomána a chur ar a dtriail agus é sin a dhéanamh le linn na gcomórtas luathbhliana ar nós Chorn Uí Bhroin agus na Sraithe Náisiúnta peile agus iomána.
lena leithéid d'athrú rialach
with such a rule change
Sin í an fhadhb
lena leithéid d'athrú rialach ag leibhéal club agus scoile.
an t-athrú is radacaí
the most radical change
Is dóigh gurb é an sos peaca nó *"sin bin" *
an t-athrú is radacaí a thabharfar isteach faoi na hathruithe seo.
athrú san aeráid
climate change
Fosta, baineann eitleáin úsáid as a lán breosla le dul go gasta agus, ós rud é go bhfuil siad chomh hard sin san aer, déanann siad i bhfad níos mó dochair don chomhshaol,
athrú san aeráid san áireamh.
dá n-athrófaí an t-ainm
if the name were changed
Ní hé an rud céanna a bheadh ann
dá n-athrófaí an t-ainm!
AÓF: Cá bhfaigheann tú do chuid amhrán?
ÁNíD: Ó chairde, ó dhlúthdhioscaí.
athrú cleachtais
change of work-practices
Ach murab ionann agus an t-airgead ar fad a caitheadh ar an tseirbhís sláinte le blianta anuas, ní féirín gan choinníoll a bhí ann mar go raibh
athrú cleachtais ceangailte leis.
athrú bisigh
a change for the better
Ach creidim go bhfuil
athrú bisigh i ndán di.
sóinseáil
change
Agus ní
sóinseáil atá i gceist: íocann an Rialtas thart faoi €50 ar son gach paisinéir aontreo idir Baile Átha Cliath agus Aerfort na Gaillimhe agus Aerfort Chiarraí.
athruithe móra
big changes
"Tá uachtarán nua, John Hughes, againn ach tá mé den tuairim nach mbeidh
athruithe móra ag titim amach anseo.
athruithe drámatúla
dramatic changes
Tháinig
athruithe drámatúla ar a ealaín nuair a d'fhág sé an Róimh agus in áit a phictiúir a bheith lán de ghníomhaíochtaí pléisiúrtha an tsaoil, d'éirigh siad inbhreathnaitheach, dorcha agus machnamhach.
aistriú
change
Caithfidh mé
aistriú ag Lucca," ar sise.
athrú fíor-radacach
a truly-radical change
“Bheadh
athrú fíor-radacach ag baint le hathrú teanga ag an bpointe seo,” a deir.
athruithe
changes
”
Is mór iad na h
athruithe atá tagtha ar an tír seo ó bhí de Valera ina Uachtarán, áfach, iad feicthe ag Donncha Ó hÉallaithe sa nGalltacht agus sa nGaeltacht.
athrú réabhlóideach
revolutionary change
“Dar liomsa, is
athrú réabhlóideach é.
muna n-athraítear iad
if they are not changed
Ach fiú amháin
muna n-athraítear iad, ní féidir bheith cinnte go gcoimeádfar iad.
muna n-athraítear iad
if they are not changed
Ach fiú amháin
muna n-athraítear iad, ní féidir bheith cinnte go gcoimeádfar iad.
athruithe dochreidthe
incredible changes
Má thógaimid tréimhse ceathracha bliain, ó lár na seascaidí i leith cuir i gcás, tá
athruithe dochreidthe feicthe ag cuid againn.
athrú stairiúil
historical change
Measann Feeney gur
athrú stairiúil eile é seo do na poblachtánaigh.
á claochlú
being changed
Tá teicneolaíocht an fhocail scríofa
á claochlú arís i ré seo an eolais dhigitigh agus na dteicneolaíochtaí cumarsáide, agus lena chois sin tá príomhaíocht an téacs aibítrigh á treascairt ag iomadú na n-íomhánna luaineacha, rud a shonraigh Miller chomh maith le Debray.
athraithe
changed
AÓF: Céard iad na difríochtaí is mó a fheiceann tú in Éirinn anois ón am a d’imigh tú na blianta fada ó shin? An bhfuil muid níos fearr as anois nó an gceapann tú go bhfuil rudaí áirithe caillte againn?
MÓS: Ará, tá an domhan go léir
athraithe, Éire chomh maith, agus cuid de na hathraigh sin olc.
á claochlú
being changed
Tá teicneolaíocht an fhocail scríofa
á claochlú arís i ré seo an eolais dhigitigh agus na dteicneolaíochtaí cumarsáide, agus lena chois sin tá príomhaíocht an téacs aibítrigh á treascairt ag iomadú na n-íomhánna luaineacha, rud a shonraigh Miller chomh maith le Debray.
ó thaobh na n-athruithe polaitiúla
as regards the political changes
Bhí an t-am ceart chomh maith
ó thaobh na n-athruithe polaitiúla a bhí ag tarlú sa dá thír.
aon athruithe a chur i bhfeidhm
to implement any changes
AÓF: An bhfuil tú sásta leis na córais éagsúla moltóireachta a bhíonn in úsáid nó ar mhaith leat
aon athruithe a chur i bhfeidhm?
LÓM: Tá.
athrú séasúr
the change of seasons
*
Gluais • Glossary
fríd ghloine dhorchathrough a dark glass
smúidmist, murkiness
bréagachfalse
is annamhit is seldom
mionrudaíminor things
doiléirvague
i sruth na éiginnteachtain the stream of uncertainty
glas ceart na gcuibhreannthe correct green of the fields
sin an tuigethat's why
ag stánadh amachstaring out
léanalawn
ag croitheadh a gcinnshaking their heads
íomhánnaimages
iontassurprise
machnamh ceartproper thinking
scáileánscreen
ag preabadhjumping
bladhaire coinnlea candle flame
eachtraíevents
chan éthat's not it
dá thairbhe sinbecause of that
rudaí neamhiontachaunexciting, ordinary things
ar bharr na mbeannon the cliff tops
an lá fá dheireadhthe other day
ag coimhéad ar thonnta ag briseadh go díbhirceachwatching waves breaking with ardour
substaintsubstance
dá dtitfeadh mo chorp de bharr na mbeannif my body fell from the top of the cliffs
taoidetide
fiúntasworth
gníomhact
nó a mhalairtor the opposite
blaiseadhtaste
gan rud ar bith bheith gnóthaithe agam as m’aistearwithout having gained anything from the journey
fuaimeanna fánachaoccasional noises
díoscadhcreaking
coiscéimeanna folmhaempty footsteps
stánadh fadaa long stare
craos na tineadhthe roaring fire
dromchlasurface
cha dtig liomI can't
cha dtig liom í á threorúI can't guide it
déanaim iarracht a gciall a scaoileadhI try to release their meaning
le rachtanna fiáinein wild fits
seileogaspits
sáthadh scinethe stabbing of a knife
aonarachsolitary
staidéarthalevel-headed
teas an phaisinthe heat of passion
breithbirth
a cheiltto hide
anáilbreath
is annamhit is seldom
fiúntachworthwhile
dathanna seachantachaelusive colours
goitsecome on, come here
neadrachanests
seanbhallógaíold ruins
deifrehurry
cha raibh faill aigehe hadn't the time
contráiltewrong
go brách síoraíever
ag déanamh iontaiswondering
i bpeannaireacht chruinn shlachtmharin accurate neat writing
stócach ógyouth
bodhardeaf
pian a fhuilstinto suffer pain
mo bheomy life
lena dhornwith his fist
le mé féin a chosaintto protect myself
ní léimfinn amach as a bhealachI wouldn't jump out of the way
cinneadhdecision
cinntídecisions
go fadálachslowly
chan fhuil an cinneadh déantathe decision has not been made
déanaim mo chac agus mo mhúnI defecate and urinate
cuideachtúilhelpful
athrú séasúrthe change of seasons
de ghlanmheabhairoff by heart
gialljaw
gobachprotruding
gruaig fhionnblond hair
dóighiúlachtbeauty
tarraingteachattractive
rud inteachtsomething
buaireamhsorrow
ag bruidearnaighthrobbing
coimhthíochstrange
idir barra na gcrannbetween the tops of the trees
ag iarraidh mairstin airtrying to live on it
nimhneachsore
bhlais mé an phianI tasted the pain
tchíthear domhit seems to me
go dianstrictly
samhailimage
mar nach bhfuil sé de dhánacht ionam a bheith éagsúilbecause I haven't got the guts to be different
daonnachtaíhumanist
an cine daonnathe human race
bréanfoul
an bréantas a cheiltto hide the foulness
cumhráin bhréigefalse perfumes
lofarotten
gnásanna sóisialtasocial customs
béasamanners
seanseiteannaold sets
ag foscladhopening
ag scamhadhpealing
creatlachframe-work
creidbheáilto believe
scigdhráma an tsaoilthe farce of life
de réir mar atáthar ag dréimas is expected
táirgíproducts
caiteoir eiseamláireachexemplary spender
lúcháireachjoyous
teorainneacha luaisspeed limits
ag cailleadh foighdelosing patience
sceadamánthroat
mo bhrú folamy blood pressure
sciathánarm
go hionraice is a thiocfadh liomas honestly as I could
comhairleadvice
díomádisappointment
sólassolace
lagmheasarthachtrather small amount
ag tochailtdigging
athrú meoin
change of mentality
Ach an bhfuil
athrú meoin ar bith le brath i measc an phobail? An bhfeiceann muid corp, ealaín nó míchumas nuair a mheabhraíonn muid ar an saothar seo de chuid Marc Quinn? Nó an bhfuil sé ag baint úsáide as Alison Lapper nó ag ceiliúradh an cineál difriúil áilleachta atá le feiceáil inti? Nó an raibh amhras riamh ar Alison Lapper faoin dóigh ar leiríodh í sa saothar seo?
“Bhí mé féin ag déanamh obair den chineál céanna ach bhí a fhios agam nach mbeinn ábalta rud chomh suntasach agus ar an scála céanna leis seo a dhéanamh,” a dúirt sí.
athruithe ollmhóra sa gheilleagar
huge changes in the economy
Ach tá taobh eile ar an bhonn: nuair a imeoidh an fuinneamh saor, tarlóidh
athruithe ollmhóra sa gheilleagar.
athrú saoil
change of life
Lena chois sin, chuir sí fáilte roimh an
athrú saoil.
dá mhéad a athraíonn an mhúinteoireacht is amhlaidh go bhfanann sí mar an gcéanna
the more teaching changes, the more it stays the same
Ach tá rud amháin an-soiléir dom tar éis leabhar McCourt a léamh, mise a chaitheann gach lá ag múineadh an Bhéarla chomh maith i ngairmscoil gharbh, is é sin,
dá mhéad a athraíonn an mhúinteoireacht is amhlaidh go bhfanann sí mar an gcéanna.
athrú meoin
change of attitude
I lár an 18ú haois, tháinig
athrú meoin ar cheannairí na hEaglaise Preispitéirí.
leasú
change, amendment
Rinne an comhrialtas a toghadh in 2007 an chéad
leasú ar an Transport21, agus ar ndóigh ba é an comhrialtas a raibh an chéad Taoiseach Glas i gceannas air, a toghadh mar iarmhairt ar ghéarchéim na hola i 2010, a rinne na leasuithe ba mhó.
seomra gléasta
changing room
Fan san áit a bhfuil tú a Bhaloir agus rithfidh mé isteach sa
seomra gléasta sin.
mionathruithe
minor changes
Amanna eile deineadh
mionathruithe ar dhlíthe na tíre.
athrú as éadan
a total change
Thiocfadh
athrú as éadan ar an Ghaeltacht mar is eol dúinn í dá gcloífí le slata tomhais an Choimisiúin.
athraithe ó bhonn
utterly changed
*
Tá an saol
athraithe ó bhonn anois.
an t-athrú aeráide féin
the climate change itself
Inseoidh an aimsir is
an t-athrú aeráide féin an pragmatach nó idé-eolaí é Stephen Harper.
athruithe
changes
Agus is gnó é ina bhfuil an méid céanna
athruithe ar siúl is atá i ngnó na bpaisinéirí.
má tá air athrú ó eitleán amháin go heitleán eile
if it has to change planes
Cén fáth? Tá cúpla cúis leis:
Ar dtús, mar a deir lucht an ghnó seo, “is cuma le lasta má tá sé ar sheaneitleán” nó “is cuma le lasta
má tá air athrú ó eitleán amháin go heitleán eile”.
a chomhairle a athrú
to change his mind
*
Gluais • Glossary
glúin nuaa new generation
brívigour
ag dul ó neart go neartgoing from strength to strength
fiontar foilsitheoireachtapublishing enterprise
cnuasach gearrscéaltacollection of short stories
cé gur mhionnaigh Artairalthough Artair swore
slíomairesmooth, flattering, hypocritically friendly person
saint an ghoilethe greed of his stomach
a chomhairle a athrúto change his mind
ar fheabhas uiligabsolutely excellent
osnasigh
ar chúl an mhuinílbehind the neck
muisiriúnmushroom
ní réitíonn siad sin liom beag ná mórthey don”t agree with me at all
snaghiccups
gráinnínpinch
cainéalcinnamon
síoltaseeds
a sháith biaenough food
ag cruthú rud úrcreating something new
má thuigeann tú leat méif you know what I mean
a sheachaintto avoid
muiníntrust
blastatasty
ordóg coisetoe
an iarraidh sinthis time
cnapheap
á ghreadadh go cúramachcarefully mixing it
babhlabowl
scilléadskillet
shamhlaigh séhe imagined
go díbhirceacheagerly
subhachascheerfulness
ag leathadhspreading
geirfat
bréanfoul
doilighdifficult
a chreidbheáilto believe
ar leithseparately
mar a thit rudaí amach domhow things worked out for me
ní raibh dadaidh le fáilthere was nothing available
i mo ghlacin my hand
ag diúlsucking
bhí an t-ádh dearg ormI was dead lucky
dea-chumthashapely
láchfriendly
fialgenerous
níor bhlais mé riamhI never tasted
faic na ngrástnot a thing
ag cuimilt a béilrubbing her mouth
a mháshis thigh
seanmóireachtpreaching
greimbite
iomrámention
deisopportunity
luachmharvaluable
seanchaslore
as ar fáisceadh iadfrom which they were wrought
doilíssorrow, difficulty
i leathchogarin a half-whisper
iad a chur i ngníomhto put them in action
seal beag gearra short period
sa Nua-Shéalainnin New Zealand
ina ghabhalcrotch
ag sápressing
críonmhíoltawood-worms
corrachprojecting
lorgashin
damanta nimhneachdamn sore
scoilteadh a chraiceannhis skin was split
crá gan mhaolútorment without alleviation
chun an tí bhigto the toilet
ina gcuideachtain their company
báisteach mhillteanachterrible rain
foscadhshelter
a bhaint amachto reach
ag bleadaracht go díchéillíblattering senselessly
scaiftecrowd
ag casachtachcoughing
breallánfool
millteanach dóighiúilextremely pretty
as miosúrextraordinary
gan choinneunexpected
blas searbha sour taste
breis agus a sáithmore than her fill
strambánachlong-winded
smut féin den fhírinneeven a small bit of truth
é a thionlacanto accompany him
a bhéarfadh íthat would take her
críochend
gan mhórchuid náirewithout a lot of embarrassment
gnóthachbusy
straois léanmharwoeful grimace
trína gruaig mhín bhánthrough her soft white hair
sula bpléascfadh a lamhnánbefore his bladder would explode
ag cogaint a spúnóigechewing the spoon
déaraimislet us say
drochnósannabad habits
tuairimíopinions
cogaíwars
slí mhaireachtála fholláinhealthy way of life
a mhealladhto coax
a chuir fíorionadh uirthiwhich really surprised her
ag cur tharstutalking away
go díbhirceach dícheallacheagerly and diligently
d’fholmhaigh séhe emptied
sásarsaucer
doirtealsink
thriomaigh éhe dried it
slachtmhartidy
á thionlacan féinaccompying himself
sultmharenjoyable
spídslander
gan mhuirnwithout tenderness
magairlítesticles
nuair a dheifrigh Artair tharstu de léimwhen Artair hurried past them with a jump
<t
athrú ar bith chun feabhais
any change for the better
Mo bharúil féin faoi fhreagairt an CLG agus an pionós a gearradh ar dhaoine ná go bhfuil siad an-mhíshásúil ar fad agus nach dtiocfaidh
athrú ar bith chun feabhais dá mbarr.
athraithe go mór
greatly changed
Tá rudaí
athraithe go mór ó bhí mise óg.
athrú aeráide
climate change
Brionglóid gan chiall, nó polasaí fadradharcach?
Ba mhaith leis an rialtas go nglacfadh fuinneamh malartach áit an bhreosla iontaise sula dtarlaíonn géarchéim éigin:
athrú aeráide a scriosfadh an geilleagar, nó ganntanas ola ag dul in olcas (agus praghas na hola gainne céanna ag méadú).